.1 an ivan kunst
erg genieten9
SOWJET-BELANGSTELLING VOOR
IJSLAND GROTER DAN VOOR MALTA
Defensie in overgang
^tempQ'tetsm
Prijsgezwam
CRM-MINISTER PETER J. ENGELS
Reykjavik ziet liever geen
buitenlandse militairen
Snoeimes
Giller
Straatmuzikanten
MAAR MENEER...i
Regering
Huren
ook voor
Malta
V.
Duidelijkheid
Ongebonden
met zo
belangrijk
Belang
PENTAGON PAPERS
IN BOEKVORM
pagina 4 - donderdag 22 juli 1971
PP
JJET Consumenten Contact Or
gaan meent, dat in de prijsont
wikkeling in ons land een „noodsi
tuatie'' is ontstaan. Daarmee is
niets te veel gezegd, In de eerste zes
maanden van dit jaar is immers de
voor het gehele jaar verwachte
prijsstijging al overschreden. Het
zit er dik in dat het in 1971 aan liet
prijzenfront nog beroerder loopt
19G9.
Hoogst opmerkelijk is wat
er van verschillende kanten over
het prijsverloop wordt gezegd. Na
tuurlijk priemt de vakbeweging
een beschuldigende vinger in de
richting van de werkgevers. Die
dragen naar haar mening de volle
verantwoordelijkheid voor wat er
met de prijzen aan de hand is. De
werkgevers daarentegen vinden
zichzelf zo onschuldig als Jammeren
en wijzen op de lonen als de voor
naamste oorzaak van de prijzen-
koorts. Wel zijn beide partijen het
er roerend over eens dat de duur
der wordende invoer eveneens een
stuk van onze inflatie op zijn gewe
ten heeft. Hoe prettig dat ook te
kunnen zeggen, want daarmee trap
je niemand op de tenen, en blijf je
zelf tenminste buiten schot.
Zo schuift men elkaar weer eens
dc schuld in de schoenen, zonder de
ruiterlijke erkenning dat de infla
tie in feite een wisselwerking is,
waarhij beide partijen evenzeer be
trokken zijn. Al dat geroep over en
weer is dan ook gewoon gezwam
om geen krachtiger term te ge
bruiken in de ruimte, waar we
niets voor kopen.
door José Toirbens
DEN HAAG, donderdag. -
,Jn <le gegeven omstandigheden
een aanvaardbaar en werkbare
combinatie", zo typeert Peter
Joseph Engels (47), nieuwe
minister voor CRM, het kabi
net-Biesheuvel.
Evenmin als voor de KVP-mi-
nister op justitie, mr A. A. M.
van Agt, zou een kabinet met
VVD en DS'70 zijn eerste keus
geweest zijn.
Hij zegt niet dat die eerste
keus een kabinet met de PvdA
geweest zou zijn.
Hij zegt wel; „Met Van Agt ben
ik lid geweest van de KVP-stuur-
groep die het eerste programma-
Steenkamp geschreven heeft. Dat
lag programmatisch zeer dicht bij
de PvdA." Dat hij desondanks toch
zitting genomen heeft in een kabi
net, waarvan het regeringsprogram
steeds verder dreigt af te wijken
van dat eerste Steenkampprogram,
motiveert hij: „Ik ben democraat
genoeg om de beslissing van de
kiezers te accepteren. Deze combi
natie is een consequentie van de
verkiezingsuitslag en van het
standpunt van ae politieke partij
en".
Zo zetelt bij nu in de vroegere ka
mer van Manga Klompé, vijftien
hoog in het CRM-gebouw. Binnen
kort krijgt hij mede op advies
van dr Klompé assistentie van
twee staatssecretarissen: een
VVD-er voor jeugd, volksontwikke
ling, sport en recreatie, en een
KVP-er voor maatschappelijke
dienstverleningen, de bijstandswet
en bijzondere pensioenregelingen.
Zelf wil hij zich bezig houden
met pers, radio en televisie, de al
gemene coördinatie binnen het de
partement, de samenlevingsopbouw
en cultuur. Met name naar deze
laatste sector gaat zijn belangstel
ling uit. „Ik kan van kunstuitingen
en kunstbelevingen genieten. Ik
ben erg geëngageerd bij wat kun
stenaars voelen", at naast hij zich
PETER JOSEPH ENGELS
te zeggen dat ook andere zaken
zijn volle aandacht krijgen („Zorg
voor gehandicapten bijvoorbeeld,
blijft een jeugdliefde").
Acht jaar kamerlidmaatschap
hebben Engels weinig politieke be
kendheid gegeven. Belangrijkste
beschikbare gegevens tot zrin rni-
nistersbenoeming: geboren', m het
Limburgse Terwinselen als zoon
van een meester-opzichter bij de
Staatsmijnen, studie maatschappe
lijk werk in Eindhoven, zeventien
jaar geleden naar Leeuwarden,
sinds 1963 lid van de Tweede Ka
mer voor de KVP, voorzitter van
de Katholieke Jeugdzorg te Leeu
warden en lid van de bestuursraad
voor maatschappelijk werk en van
het Koningin Julianafonds, ge
huwd, vier kinderen, van wie de
oudste volgend jaar mag stemmen.
Sociaal en cultureel Nederland
wacht inmiddels met spanning af
wat de eerste daden van minister
Engels zullen zijn, waarin het eerst
liet snoeimes wordt gezet. De nieu
we minister wil de lijn van Klompé
doortrekken, maar verklaart zich
ervan bewust te zijn dat impopu
laire maatregelen bepaald niet on
mogelijk zijn in het kader van de
noodzakelijke uitgavenbeperking.
Hij hoopt echter dan zoals zijn
voorgangster door goed overleg
met de betrokken instellingen en
instituten al te grote wrijvingen tex
voorkomen.
In hoeverre belangrijke posten
ais sportaccommodaties, amateuris
tische kunstbeoefening, jeugd- en
vormingswerk en de sociale dienst
verlening in de bezuiniging vallen
wit de heer Engels nog niet uit
spreken. Wel zegt hij nadrukkelijk,
dat hij zijn functie niet aanvaard
zou hebben als h;| ervan overtuigd
was dat dit departement zich niet
verder zou kunnen ontwikkelen. De
twee inwerkweken hebben hem ge
leerd, dat 1972 een jaar is waarin
we pijn moeten lijden, maar dat
het perspectief van verdere ont
wikkeling nog altijd aanwezig is".
Een van de punten in het regeerak
koord waarover ook binnen het
overleg van de vijf partijen veel te
doen geweest is betreft de kunst
subsidies: „Bij de herwaardering
van het overheidsbudget zal de cul
tuursector niet onevenredig mogen
worden ingedamd, Kritische bezin
ning op het subsidiebeleid is nood
zakelijk".
Wat die kritische bezinning in
houdt kan de bewindsman nog niet
vertellen. „Ach," zegt hij, „kriti
sche bezinning moet er altijd zijn,
Dat stond ook al in het KVP-pro-
gram dat anderhalf jaar geleden
geschreven werd." Hij moet echter
toegeven dat in het eerste ont-
werp-regeerakkoord van zijn geest
verwant Steenkamp niet gesproken
wordt over een kritische herbezin
ning op de cultuursubsidies. Dat
eerste ontwerp ging zelfs verder.
Het wilde dat by de herwaardering
van bet overheidsbudget de cultuur
sector niet wordt ingedamd. Minister
Engels wijst op de eindafspraak:
„niet onevenredig ingedamd". De
nieuwe bewindsman uit zich uiterst
voorzichtig, en sober over de be
leidskwestie. Trouwens ook over an
dere.
Hij voegt eraan toe „even be
hoedzaam te werk willen gaan als
Marga Klompé" en toont zich niet
alleen daarin een groot bewonde
raar van haar. „Ze heeft een beleid
gevoerd dat erop gericht was
nauwlettend te volgen wat er in de
samenleving leeft en zich ontwik
kelt, dat niet belemmerde maar ac
tiveerde en dat ook bijzonder ge
richt was op die groepen die mis
schien door die ontwikkelingen
buiten spel zouden kunnen worden
gezet." Over de invloed van dr
Klompé op kabinetsbeslissingen zegt
haar opvolger: „Als ik dezelfde in
breng wil leveren 2al ik enorm
poot aan moeten spelen".
Aan een koe zo volgevreten mist men één, twee poten niet.
iimv iMiimmtMB
TfTAT een giller! Ziet nu niemand
in de politieke wereld op wel
ke hypocriete manier hij belazerd
wordt. Tientallen, jaren werd ieder
een als Maoist gedoodverfd, als je
maar durfde opmerken dat een
miljoenenvolk als de Chinezen niet
voortdurend genegeerd kan worden
(Ook onze diverse regeringen ne
geerden braaf mee).
Nu krijgt onze demagoog Nixon
het in zijn hoofd te reppen over
hetzelfde en héél dc kapitalistische
wereld draait plotseling uiterlijk
van rechts naar links, als makke
schaapjes achter de „Grote Leider"
aan!
ïk heb er maar een mooi woordje
voor; „een gotspe".
Den Haag, W. L. L. DE WEGER
"RE magistraat heeft, als steeds,
gelijk. Muziek op straat is on-
welluidender en hinderlijker dan
knetter-brommers, pneumatische
hamera en brullende Dieselmoto
ren. Het valt dan ook le verwach
ten dat de ontheffingen voor mu-
ziekmakers volgend jaar op 30 april
door de pvogressievclingen van het
Prinsenhof worden ingetrokken,
want zeker op zo'n dag is het onge
past het publiek muzikaal te terro
riseren. Van overtreders worden
dan natuurlijk draaiorgels, koperen
blaasinstrumenten, feesttoeters on
gitaren in beslag genomen en dis
creet vernietigd. Want muziek in
de open lucht leidt maar tot ze
nuwziekten en erger. Er zijn stads
bestuurders oud-AJC'ers (kamp
vuur, gitaar!) om 't te bewijzen.
Amsterdam, J. G. VERMEULEN
"PEN gezin met een jaarinkomen
van 15.000 kan. volgens, de
normen van de afdeling Woonruimte
Atm erdam voor een won- ng waar
van de kale huur ƒ215,per maand
bedraagt, In aanmerk.ng komen.
Do Woningbouwvereniging Ei gen-
li aard biedt aan. won ngen waarvan
de huur 248,35 mcl. c.v. en w w.
per maand is, dat is 218 kaal,
maar hei jaarinkomen moet wc!
17.000 of meer zijn.
Dus won ngen met een kale huur
tussen ƒ215 en ƒ210 zijn te huur
voor gez nnen met een inkomen tus
sen ƒ15.000 en 17.000 per jaar.
Amsterdam, J, MUIS
Pzou willen vragen aan allen,
die boos en verontwaardigd zijn
over de nieuwe regering: waar is
toch de nuchterheid gebleven? Op
hoeveel stemmen in de Tweede Ka
mer zou een regering-Den Uyl heb
ben kunnen rekenen? De PvdA en
D'66 gingen op 28/4/"7i vooruit,
maar de PSP verloor 50% en de
PPR 33-1/3% van hun zetels.
De heer Biesheuvel noemde de
heer Den Uyl een raspoliticus, ik
ontken dat niet, maar ik begrijp
niet, dat hij de vóór 28 april geslo
ten deur voor de 3 confessionele
partijen, na 28 april niet heeft wil
len openen. Als de heer Den Uyl
het landsbelang had laten prevale
ren boven het partijbelang, dan
had ons ïand nu wellicht een rege
ring-Den Uyl, bestaande uit leden
van de 5 partijen: PvdA, KVP, D'ö6
en CHU.
Of prefereert de heer Den Uyl
opponeren boven regeren? Ik hoop
dat de bekende en onmisbare oppo
sitie-leider naast redelijke en ver
antwoorde kritiek ook de „zelfver
loochening" zal tonen, te waarde
ren wat waardering verdient. Géén
nijdige cn geïnd teerde oppositie
leider, maar een, die mede door
zelfbeheersing bereid blijkt tot op
bouwende kritiek,
Amsterdam, JOH. LANKESTER
(ADVERTENTIE)
t meer dan 30 kantoren in Nederland,heeft tijdelijk werk
voor meer dan 100 functies,als:
secretaresses serveersters typistes
vertegenwoordigers boekhouders
Zij kunnen met tijdelijk werk geld verdienen. Een hoop!
Loop eens aan bij het Tempo-Team kantoor in uw naaste
omgeving, voor nadere informatie.
Amsterdam:
kantoor Ferdinand Bolstraat 99, tel. 793237
kantoor De Bijenkorf 2e etage bij Lunchroom tel.218080
kantoor Rokin 73, tel. 220245
kantoor Willemsparkweg 112, tel. 733434
afd. Industrie, Rokin 8, tel. 62502
Hoofdkantoor: Sloterweg 11, Amsterdam, Tel. 156151.
door mr. Eppo Jansen
..Malta lijkt bezig méér geschiedenis te maken dan liet qua
oppervlakte kan venverken." Deze variatie op een uitspraak, die
men bij de Britse schrijver Saki aantreft, dringt zich op nu liet
kleine Middellandse Zee-eiland de laatste weken met grote hard
nekkigheid in het nieuws verschijnt.
Het begon met de onharte
lijke uitwijzing van de Italiaanse
admiraal Birindelii, comman-
Op het gebied van de defensie
staat het nieuwe kabinet voer een
aantal zeer moeilijke taken. Vori
ge regeringen hadden de uitvoe-
Tto., yam de NAVO-wcnse» its
voornaamste, richtlijn. Hun koers
lag vast.
Thans sijn tyi echter op een
punt gekomen, dat er binnen ae
NAVO-Ieidlng alTerlei twijfels be
staan over de..fe ft
en er versclullenwe denkbeelden
zxin over hetgeen Vu dc
zou dienen te gebettren, terwijl er
voor wat betreft dnze eigen Ne
derlandse NAVO-tfftörage de de
fensie-inspanningen
worden gesteld. Ér ^ordt sterke
aandrang uitgeoefend om onze
bijdragen een ander karakter te
geven.
Deze wijziging In het
over onze defensie heeftzjn
weerslag gevonden In de houding
tezenover de' defensie van de
nieuwe regering. Reeds tijdens
Steenkamps voorbereidingen \oor
het receeraccoord is .Sjieken dat
men rner eigenlijk met geed raad
mee wist. Mfaest de defenslebegro-
Snc öoorsdc nieuwe W
worden verhoord mt' !8i,E'
ioen owis 100, ca 55
voldoende? ÏEn «P welke sranden.
Veel publiciteit trok een Plan
vanhetriieuweKVr-comcrld
«•v-ceneraaL Van Elzen, doch alt
Jtaf nW te vwtalc Mzonken
Sm hierttl een ,un,l^„eniJ2Jra-
den voor. een gedegen kostenra
ming. Bij het "seeraccoordjon
E d^dXL-uitguven te
door It.-kol. K. P. Bloema
koppelen aan een percentage van
het nationale inkomen, en reke
ning te houden met een nog onze
kere toekomst in de defensicult-
gaven voor de komende jaren,
Het voornaamste punt was mis
schien wel, dat men zo snel moge
lijk na de vorming van een nieuw
kabinet wilde komen tot de in
stallatie van een commissie van
militaire en civiele deskundigen,
die de gewenste taakstellingen
voor onze krijgsmacht zal onder
zoeken. Het is inderdaad een
noodzakelijkheid om iu de huidi
ge periode een nieuw fundament
te vinden, waarop vele beslissin
gen inzake defensieproblemen
dienen te rusten.
De duidelijkheid over onze de
fensie betreft in de eerste plaats
het doel van de militaire inspan
ningen. Een wijziging van de Ne
derlandse bijdrage aan de NAVO
als gevolg van een veranderde
doelstelling zal tot gevolg hebben
dat er spanningen kunnen ont
staan en dat er met NAVO-aUlo-
riteiten zal moeten worden onder
handeld over de aard en de groot
te van onze bijdrage.
Een ander spanningsveld zal ze
ker ontstaan tussen de krijgs
machtdelen onderling. Met een
beperkt budget zullen er aanzien
lijke bezuinigingen moeten ko
men. Marine, leger en luchtmacht
zullen elk voor zich het beste deel
trachten te behouden. Dit bete
kent dat de nieuwe minister van
defensie niet alleen een goed on
derhandelaar met de NAVO dient
te zijn. doch dat hij ook de kracht
moet hebben om beslissingen te
nemeu bij interne conflicten- Hij
moet zowel een goed inzicht heb
ben in de internationale politiek
en in de NAVO-strategie, als in
de struktuur en de interne ver
houdingen in de strijdkrachten»
Daarnaast is het tweede grote
probleem bij defensie de aanpas
sing van de strijdkrachten aan de
hedendaagse maatschappij. Ook
dit vereist zowel diplomatie als
kracht, zowel inzicht m de Neder
landss politiek en In de sociaal
maatschappelijke ontwikkelingen,
als ook een diepgaande kennis
van de militaire struktuur en van
dc krachten die momenteel in de
krijgsmacht een rol spelen.
Kortom- dc nieuwe minister
van defensie moet over een groot
aantal eigenschappen en kundig
heden beschikken om de vele te
verwachten spanningen in de ko
mende overgangsfase het hoofd te
kunnen bieden. Spanningen die
bij een le stroef beleid maar al te
gemakkelijk tot een explosieve
hoogte zouden kunnen oplopen.
Het is tc üopen dat de nieuwe be
windsman de kundigheid, kracht
en wiisheid zal vinden die nood
zakelijk zijn voor dit moeilijke
ministerie.
dant van de Nato-marine-strijd-
krachten in Zuid-Europa.
Tegelijkertijd kondigde de Mal
tese regering aan dat zij het defen
sieverdrag met Engeland niet meer
als geldig beschouwde en wilde on
derhandelen over een herziening.
Het verdrag dat in 1984 was geslo
ten, tóen Malta nog een Britse
kroonkolonie was, zou normaal ge
sproken pas in 1974 aflopen. De
nieuwe koers werd onder meer toe
gelicht door de minister van voor
lichting Nandi, die i» een interview
met de Russische Izwestia ver
klaarde dat zijn regering „zich de
finitief wil bevrijden van de aan
wezigheid van het Nato-hoofd-
kwartier, een positie van neutrali
teit wil verkrijgen en betrekkingen
op voet van gelijkheid wil opbou
wen met alle landen van de we
reld".
De stormachtige ontwikkelingen
waren het gevolg van het aan de
macht komen op het eiland van de
LabourpartiJ. Deze wordt geleid
door de huidige premier Dom Min-
toff, wiens kleurrijke en onstuimi
ge verklaringen er veel toe hebben
bijgedragen de grauwheid van de
actualiteit wat op te fleuren.
In een heel ander deel van de
wereld doen zich sinds kort ont
wikkelingen voor, die wel enige
overeenkomst vertonen met de si
tuatie op Malta. In hel verre IJs
land kwam eveneens een linksge-
richte regering (waarin de commu
nisten een belangrijke positie inne
men) aan de macht, dje een meer
soevereine, ongebonden koers wil
volgen. Premier Johannesson kon
digde aan dat de regering een ein
de wil maken aan het bestaan van
de Amerikaanse basis Keflavik op
het eiland en zou streven naar het
vertrek van de daar gelegerde mlli-
tairen, uitgestreken over een perio
de van vier jaar (de normale rege-
L-ingstermiin in IJsland).
Daarnaast zijn er echter zeer dui
delijke verschillen tussen de situa-
'.FRANKR JK.7m
•|TAUg-^A J0fr>
SPANJE
„.LACALIfi
ERS-El-XÊBIR
ALGERIJE
m\i i mm
SYRE
AROKKO
{•'-llAHDCNVAN OENAYD
mir/nK sreuHPumv in AweitEtANocH.
O AMERIKAANSE MITSE
AlEXAKDRJt
SDLtOEM
LANDEN WAR5CHAU-PAXT
HAVENS lÉfi BESCHIKKING WH DERUSSISCHE
SAOEDI-ARABIË
Ifia'ëË'
OOflUJGSVlOOI
QUSU301W3
tic op IJsland en die op Malta. IJs
land is lid van de Nato, (ook al
heeft het geen eigen leger), Malta
niet. Op Malta geniet de Nato
slechts een beperkt aantal facilitei
ten. Zij heeft er een hoofdkwartier
(mari nestri jdkrachten Zuid-Euro-
pa), waar niet meer dan een hon
derd Nato mensen werken.
De Basis Keflavik daarentegen is
een basis, die volledig functioneert
ten dienste van de Nato. Ër zijn on
geveer 3500 Amerikaanse militairen
gelegerd. In het verleden zijn er
nogal wat wrijvingen geweest tus
sen de Amerikanen en de Ijslan-
ders.
Nato-deskundigen in Den Haag
laten er geen twijfel over bestaan
het strategisch belang van Keflavik
aanzienlijk' groter te achten dan
dat van de Nato-faciliteiten op
Malta, Het Naio-belang ten aanzien
van Malta, zo zegt men, is vooral
„dat de Russen er niet gaan zitten".
Hierbij vormt natuurlijk de ver
hoogde activiteit van de Russische
vloot in de Middellandse Zee een
belangrijke factor. Op zichzelf ge
nomen is de strategische betekenis
van het eiland niet zo groot meer.
Het daar gevestigde hoofdkwartier
zou technfsch gezien, even goed
kunnen worden ondergebracht bij
het Nato-hoofdkwartier (strijd
krachten Zuid-Europa) in Napels.
Veel_ reëler ia daarentegen het
strategisch belang van de basis op
IJsland. Van hieruit volgen Ameri
kaanse vliegers de bewegingen van
de Russische vloot in het noordelij
ke deel van de Atlantische Oceaan,
die nu eenmaal bij de Oost-west-
confrontatie van veel groter bete
kenis is (en tegelijkertijd minder
overzichtelijk is) dan dc Middel
landse Zee.
.Het is dan ook niet venvonder-
lijk dat de Russen in het verleden
toch altijd nog veel meer gelang-
stelliriig hebben gebad voor IJsland
moeten stappen en de nieuwe rege
ring heeft juist gezegd dat zij liet
lidmaatschap wil handhaven. Reyk
javik heeft overigens in de vijftiger
j aren ook al eens aangedrongen op
het vertrek der Amerikanen en. is
daar toen later weer op teruggeko
men. Als mogelijke oplossing wordt
wel genoemd dat een deel van 4e
Amerikaanse eenheden door die
van Europese Nato-staten zouden,
worden vervangen. Voor beide et-
landen geldt verder maar wel ra
veel sterkere mate voor Malta
dat de militaire arrangementen een
welkome bron van inkomsten vor
men. Van Mintoff wordt vrij ak2*
meen aangenomen dat het hem er
in de eerste plaats om te doen.u
meer geld los'te peuteren voor zijn
eiland. Ook zou hij overwegen rad
afzonderlijke Nato-landen akkoor
den af te sluiten.
PREMIER MINTOFF
...geld...
dan voor. Malta, Voortdurend krui
sen Russische schepen, in de nabij
heid van het eiland. Volgens Die
Welt werd het IJslandse luchtruim
in 1970 driehonderd maal geschon
den door de Kussen. Volgens het
zelfde blad zijn aan de Russische
ambassade in Reykjavik maar
liefst 100 man gedetacheerd, meer
dan aan een andere ambassade.
Bij de Nato worden momenteel
studies gemaakt over de gevolgen
die het vertpek van de Nato van de
twee eilanden zou hebben voor het
bondgenootschap. Toch zijn er wel
aanwijzingen dat de soep niet zo
heet gegeten hoeft te worden als zij
op IJsland en Malta wordt opge
diend, zelfs een eerste gesprek van
de Britse minister van Defensie met
Mintcff op niets is uitgelopen. Voor
een „uitverkoop" aan de Sowjet-Unle
lijkt men voorlopig nog niet zo
bang te hoeven zijn. IJsland zou
daarvoor trouwens uit de Nato
THE PENTAGON PAPERS, Je
opzienbarende publikatie van oe
New York Times waaraan ook onze
krant enige pagina's heeft besteed,
zijn nog nauwelijks in dagbladvorra
verschenen of Bantam Books hee»
er reeds een pocket van gemaakt
Trouwens, importeur Meulenhoh'
Bruna heeft er ook geen gras over
laten groeien en een groot aanhi
exemplaren per luchtpost naar ons
land laten komen zonder dit op
de prijs ts laten drukken, want d'6
bedraagt toch niet meer dan 78.a?*
Voor een boek van bijna 7Ö0 pa#'
na's, compleet met een foto-sectie,
verrassend weinig. En zo kan ieder
een die Engels kent, het "Vtetnamfi-
se drama uit de authentieke
bronnen op zich laten afkomen,
voorzover de Pentagon Papers n®
complete beeld geven. Het Dhr
een beperkte keuze, het blijft ee»
deel van de waarheid, maar in rifj
geval een groter deel dan we oo«
tevoren nog tijdens de loop van cm
oorlog in handen hebben, gekreun*.
