De
zm
erinff-
Franse stakers blijven
strijd voortzetten
I Hoofdpersonen in Marokkaans dramas
EI Glaëëi eist krachtig
optreden van Frankrijk
Weer
bus
Nederlandse
veron
Sensationeel nieuws uit Teheran
werkten mee
aan omverwerping
LANIEL GAAT NU OVER TOT
ARRESTATIES
Kernreactor in
Nederland'?
Weer belangrijke vordering
bij Schelphoek
Zestien geivonden bij bot sin gil
in voorstad van Brussel
m
r- .-■■■
Bus met Amerik.
meisjesstudenten
te water
WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1953
t ELFDE JAARGANG No. 2546
Weerbericht
W1
m
LANG DRALEN ZAL
MAROKKANEN KUNNEN LEIDEN
H.M. de Koningin ontving
ontheemde kinderen
Moeizame arbeid met succes bekroond
Moddermillionnairs
m\
#1 r
■m
J
Nu de Frafise minister-president Laniel zich geplaatst ziet tegen
over het feit dat circa twee millióen werknemers uit de genationa
liseerde industrieën geen gevolg wensen te geven aan zijn order het
werk onmiddellijk te hervatten, is hij het stakingsoffensief tegemoet
getreden met arrestatiebevelen en opsluiting van onwilligën.
De regering heeft 56-bevelen tot in^hechtenisneming uitgevaar
digd tegen leden van het spoorwegpersoneel en vier sj^orivejgman-
nen laten opsluiten .té^zamen met--yrjf 'm'an vande posterijen voor
de" tijd v'ah'acht dagen."Door,.een stééds grotere druk' op-de arbeiders
uit te oefenen hoopt de regering-Laniel de' stakingen, die thans reeds
twee weken duren, in de kern te treffen.
Aankomst ex-conunandant
N.D.V.N- op Schiphol
De werkzaamheden aan het dijkherstel op het eiland Schouwen-
Duiveland vorderen goed. Op Duiveland zijn er nabij Ouwerkerk
nog twee gaten in de dijk, op Schouwen is er nog een bij Schelphoek,
nabij het gemaal van die naam en hei vroegere haventje, dat' ook
zo geheten was. Dit gat bij Schelphoek is langzamerhand vergroot tot,
500 meter bij een diepte van 30 meter. Rond dit gat is binnenwaarts
een ringdam van omstreeks vier km lengte aangelegd, waarin tot
voor Dinsdagmiddag zich twee diepe geulen bevonden. Één daarvan,
de Gemene Geul, genoemd naar de Gemene hoeve ter plaatse, - is
Dinsdagmiddag afgesloten. De andere, de Klompengeul, komt spoedig
aan de beurt.
1
Koningin Juliana heeft gisterochtendop het paleis Söestdijk 'qrige-.
veer 25 ontheemde kinderen ontvangen, die ojkomsUg zijmÊuitfi
kampen-in..Duitsland, en op. het. ogenblik hier in - Nederland een*
- - vacantie doorbrengen.
- - -, i:-
Rotterdam: Witte de Withstraat 30 Telcf. 29215 (8 1)
Postbus 1112 Postgiro No. 424519
Klachtendienst abonnementen 18.3919.30 uur
Zaterdags 1718 uur: Telefoon 29216
's-Gravenhage: Huygensplein 1 Postgiro 424867
Redactie: Tel. 111892
Administratie: TeL 114402—115486
Schiedam: Lange Kerkstraat 34b. Tel. 678S2
Abonnementsprijs 49 cent per week, 2.13 per maand,
j 6.35 per kwartaal Losse nummers 13 cent.
Verschijnt dagelijks.
-
Directie: O. A. KEUNING en Mr. K. VAN HOUTEN
- - Geldlgvan-Woensdagavond tot Donderdagavond!
PLAATSELIJK ENIGE REGEN
r Half tot zwaar bewolkt met plaatselijk enige
oï motregen. Zwakke tot matige, later, aan de kust
na en daaTrjj krachtige Zuidelijke tot Zuld-Weste-
lflk© wind. Ongeveer dezelfde temperatuur alsvan
daag-
Hoofdredacteur: Dr. 3. A. H. J. S. BRUINS SLOT
IJ lazen in Vrij Nederland van
verleden week een artikel over
de-stakingen in Frankrijk, onder het
opschrift „Geen zinloze staking". Nu
dat zal wel waar zijn. Men staakt
natuurlijk niet om maar te staken.
Men heeft er natuurlijk een doel mee.
De schrijver van het artikel redeneert
dan als volgt: Het is geen staking "van
communistische makelij, het doel is
niet om ten faveure van Moskou de
boel in het honderd té gooien. „Er
•wordt gestaakt omdat 't moest, om-
dat het niet anders kon, omdat de
regering beduid moest worden dat
bepaalde dingen z o niet langer door
konden gaan."
De schrijver geeft dan vervolgens
een analyse van de ziekte waaraan
Frankrijk lijdt: Onthouding van staats
bemoeienis op financieel-economisch
terrein, een burgerij, die zich via een
veel te machtige volksvertegenwoor
diging verzet tegen elk staatsingrypen
dat haar privileges en haar bezit zou
durven aantasten. Belastingontduiking
is burgerdeugd. Permanent dreigende
inflatie. Een funeste spiraalwerking
van stijgende prijzen en lonen, waar
van arbeidersen ambtenaren de dupe
worden.
Er zit in deze beschrijving van de
euvelen, waaraan Frankrijk lijdt; zeer
veel waars.
Frankrijk behoeft dringend een goed
werkend belastingstelsel.. Maar. men
wil er niet aan. Frankrijk behoeft
dringend een gezond ruilmiddel en
een stabiel loon- en prijsniveau. De
woningtoestanden zijn erbarmelijk op
vele plaatsen. Er is daar dus wel het
een en ander te verbeteren. En het
is de Franse democratie. Parlement
en Regering, die hier te kort schiet.
De vraag echter die overbliift is
deze: Is deze staking daarom goed? In
- het artikel in Vrij Nederland wordt
gezegd: de staking is niet zinloos, men
staakt omdat het moest. Er -wordt niet
met zoveel woorden gezegd: De sta
king is goed. Maar men kan die
conclusie er wel uit trekken.
Maar men zaldan tevens de con
clusie moeten trekken dat men hier
mee dan een ondemocratisch middel,
nl. de politieke werkstaking, introdu
ceert als juist. Er zit aan deze staking
natuurlijk een sterk sociale kant. Maar
- het feit dat de discussie tussen rege-
ring en parlement, in welke discussie
de problemen van Frankrijk behoor
den te worden opgelost, hier vervan
gen* is door een machtsstrijd tussen
de regering en haar personeel, geeft
aan deze staking een revolutionnair
-karakter. Wie-deze staking'goedkeurt,
laat het- doel de middelen heiligen.
'Maar als dit middel werkelijk 'gehei
ligd wordt, blijft er van een behopr-
ÏTtikX functionnerende*.democratische
rechtsstaat niets over. ..d
Waar.de strijd nu in Frankrijk., over
loopt is dit af de regering in de
'stéék gelaten door hef parlement
zal capituleren voor de staking. Be
langrijker dan het materiële doel der
stakers is het staatkundige vraagstuk
of ér een zelfstandig overheidsgezag
zal blijven. Het parlement loopt weg.
Welnu; dan is het laatste wat er
gebeuren móet dat nu ook nog de re-
gering onder de voet gelopen wordt.
Dit vraagstuk komt in het artikel in
Vrjj Nederland niet aan de orde. Maar
- dit is- de staatkundige zin van de nu
in Frankrijk aan de gang zijnde
machtsstrijd. Slechts via een. zich
handhavende regering kan de demo
cratische staatsorde worden gered.
Alleen zo kan. het parlement tot' zijn
taak worden teruggeroepen.
Dit staatkundig-principiële aspect
van de zaak gaat in de socialistische
beschouwing volkomen te loor.
v Het is een nieuw.-bewijs van hetgeen
wjj reeds meer betoogden, nl. dat het
geen de riaat kan; mag én moet zijn,
bij' de socialisten onvoldoende wordt
.doordacht en bij hun politiek in aan-
.merkinE komt.
Radio Teheran heeft hedenmorgen medegedeeld, dat royalis
tische opstandelingen dé regering-Mossadeq in Perzië omver gewor
pen hebben. De regeringsgebouwen in Teheran en het gebouw van
de radio werden bezet.
Kort tevoren waren er berichten binnengekomen, dat de volge
lingen van de Sjah in groten getale naar de binnenstad van Teheran
waren opgerukt, waar ze slaags waren geraakt met de politie en
het leger.
Blijkens in Londen ontvangen berichten hebben eenheden van
het leger aan de putsch tegen Mossadeqmedegewerkt.
MOSSADF.Q
afgezet
Het is nog niet bekend in hoeverre
de door 'de Sjah aangestelde nieuwe
premier Zahedi de- hand in de om
wenteling heeft, maar het is niet on
mogelijk, dat hij met behulp van de
boeren uit Azerbeidzjan en andere
streken de macht heeft over genomen.
De Sjah zelf, die in Rome vertoeft,
hield vanmorgen een persconferentie,
■Het bestuur en de parlementaire fractie van de socialistische partij
kwamen Dinsdagmiddag bijeen om de toestand te bespreken. Na afloop
van deze gemeenschappelijke vergadering werd een communiqué uitgegeven,
waarin wordt vastgesteld, dat de regering door de verklaring van de eerste
minister de stakende arbeiders eigenlijk voor een ultimatum, zo niet een
oorlogsverklaring,-heeft geplaatst. -
Dinsdagavond was er 'nog steeds"
weinig verandering in de toestand in
Frankryk' te bespeuren. Wel werden
enkele spoorwegarbeiders en em
ploy's van. de posterijen gearresteero
doch er was geen enkele aanwijzing,
dat de maatregelen, die LanielMaan
dagavond aankondigde, reeds züd in
gevoerd.
De leiders van de socialistische, ka
tholieke 'en communistische vakver
bonden staan vrijwel voortdurend met
elkaar in verbinding.
Overal in Frankryk bleef het even
wel -vrij rustig zoals ..het gedurende
deze gehele staking nog -rustig -is ge
weest.- - t
Bij 'de spoorwegen' .was enige verbe
tering te.bemerken. .Het, aantal uit-Pa
rijs haar de 'provincie' 'vertrekkende
Portret van HXJI. Prinses Wilheknina
vervaardigde doorde schilder. A. van
Mever te Heilo. De schilder bjj.- zijn
nleutce portretschilderij, dat vanmiddag
is overgedragen voor een-groot meute'
scholencomplex te Zaandam.-
■treinen nam.toe en" er reden weer en
kele treinen naar 'de Parijse voorste
den. Ongeveer de helft van het nor
male aantal ondergrondse treinen was
Dinsdaa weer in dienst Ook bij de
PTT was de toestand iets gunstiger
Er werd eengrotere hoeveelheid brief
post behandeld en meer telefoon- én
telegraafverbindingen "werden tot stand
gebracht Het personeel van de gas-
en electriciteitsbedrijvenwas nog
steeds in staking.'De vuilnismannen en
straatvegers gingen in'sommige distric
ten weer aan het werk. Ook de haven
arbeiders in Le, Havre vatten het werk
weer op, maar in Duinkerkenbleven
hun collega's thuis. 'In'het mijngebied
was de toestand onveranderd. Het ver
voerbedrijf besloot de staking met 24
uur te verlengen.
Op de spoorwegstations in hét Saar-
gebied stonden Dinsdag 30 volgeladen
kolentreinen en 26 goederentreinen,
met in totaal ruim drie duizend wa
gons, alle bestemd voor Frankrijk. In
verband met: de staking in Frankrijk
nemen de Franse spoorwegen de wa
gons niet over. Ook het geldverkeer
tussen Frankryk en het Saargebied is
stopgezet.
Sedert het begin van de staking van
het Franse spoorwegpersoneel hebben
de Duitse spoorwegen reeds twaalf
extra treinen ingelast om het' verkeer
van Engeland en Noord-Europa naar
Zwitserland en Itali'ë te onderhouden.
Op deze. wij2» kunnen de reizigers
naar deze gébieden de weg door Frank
rijk vermijden.
De Noors-Nederlandse commis
sie; voor kernphysische experi
menten is van mening,dat het
aanbeveling verdient een - nieuwe
kernreactor, die economischer
zal ..werken dan de kemréactor
te Kjeller bjj Oslo,, in Nederland
zou worden gebouwd.
Dit is medegedeeld op een driedaags
congres van atoomdeskundigen uit ne
gentien landen te Oslo.
Ook werd medegedeeld, dat de reac
tor te Kjeller,'die in 1951 door Neder
land en Noorwegen in gebruik is ge
nomen. het-voor deze landen heeft mo
gelijk 'gemaakt zeer belangrijke experi
menten te verrichten.-'
waarin hij.mededeelde, dat hij zijii
land had verlaten téneinde bloedver
gieten te voorkomen. - S
Ook gisteren was het de gehele dag
onrustig geweest in de Perzische
hoofdstad. Communisten en nationa
listen" hielden demonstraties en/, de
Perzische regering kon de toestand
alleen met vertoon van veel militaire
macht in de hand houden.
Het bericht, dat Mossadeq heeft
moeten wijken voor de volgelingen van
de Sjah, werd opgevangen door', het
Britse ministerie van Buitenlandse
Zaken, dat onmiddellijk inlichtingen
heeft gevraagd aan haar vertegenwoor
diger in de Perzische hoofdstad.
De omroeper van radio Teheran deel
de mede: Jk kan tot u spreken door de
hnlp van de strijdkrachten. De regering
van Mossadeq f is een "bewind van-, op
stand en zjj is gevallen".
De luisteraars aan hun toestellen
hoorden gerucht van verwarring In de
studio. Kolonel Ali Pahlavon deed op
de bevolking van de stad een beroep om
op haar qui-vlve Je blijven, „De regering-
Mossadeq Is verslagen", aldus'verklaar-
de hij.
De - radio deelde verder mede, dat
genera»!*» FazJollali Zahedi eerste minis
ter zon worden. Zahedi werd door de
Sjah tot premier benoemd vor de mis
lukte actie van Zondag jJ.
De regering-Mossadeq is verslagen.
jat ben een.,van de soldaten-,ep„ëeniP>hj
van de. aan ditjjand toegewijde, mensen,,
Een aantal verraders als Fatemi; (de
minister van Buitenlandse Zaken) - wil
het land aan de buitenlanders .verkopen.'
De Iraanse royalisten hebben de
demagogische regering, waarvan Hoes
sein Fatemi zich bediende, verslagen.
De Perzische natie, officieren, leger
en politie hebben de toestand in han
den genomen. Premier Zahedi zal zijn
functie aanvaarden. Er is geen plaats
voor ongerustheid. Bewaart de kalmte.
De Sjah van Iran heeft verklaard,
dat hij onmiddellijk naar zjjn'land zou
terugkeren, indien de berichten over
de omverwerping van de regering-
Mossadeq waar blijken.
De Sjah was aan het dineren in zijn
hotelkamer toen de-berichten van radio
Teheran hem door. een correspondent
van A P. gebracht - werden. Hij sprong
opgewonden op. Zenuwachtig op zijn
sigaret bijtend zei hij: „Laat mij a.u.b.
meer weten. Ik wil een bevestiging. Be
wil onmiddellijk terugvliegen".
Later werd in een uitzending van ra
dio Teheran een beroep op de Sjah ge
daan naar zijn land terug te keren.
De telefooncentrale in Rome heeft
meegedeeld, dat vanmorgen vroeg het
plotseling onmogelijk was geworden te
lefonische verbinding met Teheran te
krijgen. De staking van de telefoon
dienst gebeurde kort, vóórdat radio Te
heran omriep, dat de regering-Mossadeq
omvergeworpen was.
El Glaoel de Pasja van Marrakesj
heeft Frankriik bezworen een krach-,
tige -houding aan te nemen tegenover,
de sultan, van Marokko. De- Pasja waar
schuwde de Fransen, dat, als zij niet
krachtig genoeg tegen de sultan zou
den: optreden en een -eind - zouden-ma-,
ken aan-het bloedvergieten In Marok
ko;/ ;:dit j voor Frankrijk zelf' het ge
vaarlijkst was.. Aanvankelijk waren de
Pasja.-in eenInterview 'heel .andere
woorden, in dé mond gelegd, waaruit
was opgemaakt, dat hij zich eventueel,
tegen Frankrijk zou keren.
Dat. misverstand beeft hij nu weg
genomen door nadrukkelijk te verkla
ren, dat hij aan Frankrijk, zijn'woord,
gegeven had en dat zonder voorbehoud.
Hij had de Franse openbare, mening
alleen willen waarschuwen tegen te
lang dralen, dat er toe zou kunnen
leiden, dat de weinig ontwikkelde' meer
derheid der Marokkanen tot extreme
actie zou geraken.
Volgens de. publicatie" van hetblad
„Le .petit" Marocain"; had de" Pasja éen
van het paleis van de sultan 'van Mar.
rokko uitgegaancommuniaué een,',óp'r'
roep -tot. revolutie'! genoemd.' .Hét /ging
indér oni een godsdienstige opstand
_en"„de Imam '- dié door" zéven" mïl-
iioeii Marokkanen, vastbesloten- om .het
IslamietïSSe gëloof te handhaven, is
gekozen, dan wel om -een verklaring
van de heilige oorlog tegen Frankrijk
en - de Fransen",<>-aldiis-:iiad - de -Pasja
H.M. de Koningin hééft gisterochtend
ten paleize Soestdijk omstreeks "25 ont
heemde kinderen ontvangen,: die afkom
stig zijn uit diverse kampen In Duits
land en op het ogenblik - hier te lande
hun vacantle doorbrengen.
Een deel der,'kinderen behoort tot een
groep, die is ondergebracht bij particu
lieren in de gemeente Wateringen. An
deren behoren tot een groep,, die in het
C.J.M.V.-kamp te Leusden - verblijft.De
ontvangst heeft ongeveeranderhalfuur
geduurd, waarbij H.M. zich1 met alle
kinderen heeft onderhouden en zich op
de hoogte heeft doen stellen van hun er
varingen. Een grote mand:fruit, welke
door de pleegouders van de; Wateringsè
groep was meegezonden voor de Konin
gin, is door ;H.M. terstond ter beschik
king gesteld van het kamp te Leusden.
waar men uiteraard over minder fruit
beschikt dan in hetWestland. Ten af
scheid hebben de meisjes nog enkele
liederen met balalaika-begeleiding ten
gehore gebracht.
volgens hét blad omtrent het commu-"
niqué- van de sultan gezegd. -
"In zya nadere- verklaring van 'giste
ren 'zéidè dé Pasja dat het ondenkbaar
■was dat' hU: ook maar een .énkel woora
zon kunnen sprekenwaardoor zijn
verknochtheid en onwankelbare trouw
n Frankrijk in - twijfel zou kunnen
worden getrokken. „Mijn doel is altjjd
geweest en: zal .altijd blijven: Nauwe
samenwerking tussen Frankrijk en de
gezonde elementen van de Marokkaansè
bevolking."
Van-de'zijde van de Franse resident-
generaal werd medegedeeld, dat van
heden af censuur in Marokko Is Inge
steld. - i -
Van links naar rechts:., de resident-
generaal Guillaume, de sultdn\:fvdn.
Marokko en El 'Glaow 1 -
Marrakesj.
'Êtm
Een Franse - touringcar, waarin zich/'
veertig Amerikaanse ii meisjesstudenten
bevonden, die een bezoek aan Volendam
en Marken haddén gebracht, kwam', gk-^;
teravond om ongeveer 6 nar op de tèrng-
weg naar "Amsterdam - tossen. Monniken
dam, en Broek in Waterland.in:de Broe-.k;;iM
kervaart terecht; - doordat'débus :bp 'xllt
smallë'weggedeelte: nlt moest-aw^jken'.
voor. een andere anto. De'Amèrilmanse-
meisjes kwamen er met een nat pak «Sn j
de schrik af. Met een inderhaast bestelde
bus nitAmsterdam./ werden- de -toeristen::
naar de hoofdstad "vëri-oerd.- Dë bus isi
later op/de avond nit' de vaart .gebaald.:"
De luitenant-kolonel"C: M. Schilper-
oord, 'die' onlangs het commando over
het -'Nederlands Detachement Verenigde
Naties- heeft overgedragen aan de lui
tenant-kolonel'CJ Knuist, zal op Donder
dag 20 Augustuste 18.45 uur per vlieg
tuig uit Koreaop Schiphol aankomen.
Met de afsluiting van de Gemene
Geul is een belangrijk stük werk ver
richt. Moeizame arbeid van de dienst
Dijkherstel Zierikzee is hierdoor met
succes bekroond. De bodem van de
welhaast tien' meter diepe geul is voor
af bezonken met zinkstukken en zware
stenen om het uitschuren te voorko
men. Tevens werd een tweetal lanö-
hoofden, bestaande uit caissons, aan
gelegd, waartussen als sluitstuk een
enorme caisson is ingevaren, een ge
vaarte als een huizenblok. Deze cais
son heeft een lengte van 65 meter,
onder water is. de breedte 19 meter
en boven de waterlijn 35 meter. De
hoogte bedraagt eveneens 19 metei.
Het is de eerste caisson die bij de slui
ting van het eiland Schouwen is ge
bruikt.-Bij Zierikzee liggen nog vijf
dergelijke caissons, die uit Engeland
hierheen zijn gebracht. Reeds eenmaal
is een zodanige caisson gebruikt, na
melijk bij de dijkdichting in Kruinin-
gen. Het invaren van'de caisson in de
Gemene Geul is onder, grote belang
stelling te land. en te water geschied.
Het was een zaak waarby het om
minuten speelde, omdat 't juiste ogen
blik van het invaren benut moest wor
den. De caisson moest namelijk inge
bracht wordén tegen de ebstroom van
het riög uit de polder vloeiende water,
op het moment dat de vloed kwam op
zetten.
Om 16:10 uur 'was het gevaarte'door
de sleepboten preeiest-voor en tussen
de landhoofden gemanoeuvreerd en
het kon toen door vele ..sleepboten
-verder opgeduwd worden. Hef opko
mende water: deed de rest. Om 16.25
uur was het zover gezakt, dat het gat
als gesloten kon worden beschouwd.
Het grootste deel van het werk was
voltooid, de vreugde over het wélsla
gen kwam tot uiting door het geloei
van scheepssirenes en stoomfluiten;
Op de hoek van Sint Jacob,
gelegen tussen Oudé en Nieuwe
Tonge op het eiland Flakkee, is
door arbeiders van de firma
Van Hattum en Blankenvoort
onder directie van de Provin
ciale Waterstaat van Zuid-HoH-
land de. millioenste kubieke
meter zandia - het djjkprofiel
gespoten.
mÊSÊiUi
r ;'r<f
'-■*!
Zestien Nederlanders werden Dinsdagmiddag gewond toen' de Néder-
landse "autobus waarmee' zij door; België reden op een ïkruispünt;-in; dé-
Brusselse voorstad Etterbeek in botsing kwam met twee trams. Vier vrou-i
welijk© passagiers moesten worden opgenomen in het ziekenhuis van Etter-'
beek. Te andere twaalf gewonden konden naar Nederland terugkeren nadat
hun kwetsuren, meest snijwonden, veroorzaakt door rondsprineend elas-'
m het ziekenhuis waren verhonden. - - gj
De toestand van de vier gewonden,';;,
die nég inhét ziekenhuis zijn,. liet éen^i
kort gesprek toe.;Zij vertélden;,'"daï'|^^^
dubbele botsing grote ontsteltenis onderin
De toestand van de vier personen, die
nog in het ziekenhuis te Etterbeek wor
den verpleegd, geeft geen reden tot on
gerustheid. Deze vier gewonden zijn:
mevr. Bender-Bovendeert uit Delft, die
een schouderfractuur heeft, mevr. M.
Heintjes uit. Boxtel (lichte hersenschud
ding), mevr. Meyer-van Doom uit 's-Her-
togenb'osch (snijwonden) en mevr. J.
Maas-van den Heuvel uit Boxtel (onder-
armfractuur).
Het ongeluk is vermoedelijk te 1 wijten
aan het feit, dat' de bestuurder van de
.reiswagen door een rood stoplicht, is ge
reden.
de - vacantlegangcrs verwekte. ZR .,haddctt.;:*sgj
de. indruk, datde. bestuurder, niet/jral^ w
doende., acht op déycrkeera!ichten..iw4vV^|"
geslagen, waardoor; de bus 'dvrarii'/^p^dé^^s
tramrails stond, teen aan béide j zydén/gjjl
de trams zich In beweging hadden geaefc||S
Mevr. Maas zat op de plaats aan"dé
rechterkant, waar een der trams de bus}
binnenkwam.
