Wachtparade Groots eerbetoon voor Adenauer in Moskou Kinderen zwaaiden met groene takken Grieken brengen Cyprus voor de Ver. Naties Niemandsland langs de grens bij Gaza Sint Servaestoren door brand vernield EREWACHT: LANG ZAL HIJ LEVEN" Cyprus VEILIGHEIDSRAAD VRAAGT: Binnenkort beslissing verwacht over bouw 2de N.-Amsterdam Extra-glimlach voor de pers Schepen niet meer naar Turkije? Prijsverlaging gas en electriciteit w Koningin brengt officieel bezoek aan Delft Zivarte dag voor Maastricht Dreigende invasie in Ecuador VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1953 DERTIENDE JAARGANG No. 3174 Weerbericht Minister Luns en generaal Hasselman naar Suriname Prins Bernhard bezocht Yelsense tunnelbouw Schip zal meer dan f 100 millioen kosten Baby in wieg gestikt, moeder in arrest Personeel mag na pensioen nog twee jaar blijven 1 MET veel eerbetoon en schittering van uniformen is bondskanse lier Adenauer van West-Duitsiand gisteren in Moskou inge haald. Op het vliegveld stond een blinkende erewacht van 115 man in nieuw rood-gouden en blauwe uniformen opgesteld; een militaire kapel van 56 man speelde het Deutschlandlied en het Russische volkslied. De 79-jarige Duitse staatsman werd begroet door premier Boelganin, minister Molotow, onderminister Gromyko en andere hoogwaardigheidsbekleders. Adenauer groette de erewacht met het woord „Zdrastujte" (Hallo) en op een teken van de garnizoenscommandant antwoordden de mi litairen in koor: „Sdrawja balaje!" (Lang zal hij leven!). Na de korte plechtigheid stapten de "bondskanselier en zijn gevolg in hun auto's voor een tocht van 30 km naar hun hotel in Moskou. Langs de route stonden kinderen opgesteld die met groene takken zwaaiden of in hun handen klapten. Veertig minuten eerder was de Super-Constellation met de West- duitse minister van Buitenlandse Zaken Heinrich von Brentano aangekomen. Dit was het grootste toestel dat ooit op het Moskouse vliegveld Wnoekowa geland was en tevens het eerste Westduitse vliegtuig dat na de oorlog in Rusland aan de grond kwam. In Rotterdam: voorstel goedgekeurd, waarin wordt aangedrongen op het instellen van een niemandsland met een breedte van een kilo meter langs de grens bij Gaza. Indien Israël en Egypte het plan aannemen, zullen er ook versperringen, zoals prikkeldraad worden opgericht. Amerikaans vliegtuig verongelukt Twee arbeiders vielen uit laadbak, -één gedood Plan van P.T.T.-directie Geschiedenis In Augustus meer dan 3.000.000 reizigers over Duitse grens Botterdam: Witte de Withstraat 30 Telef. 115700 M i Postbus 1112 - Postgiro No ««JO Klachtendienstabonnementen 18.30-19 30 ti Zaterdags li18 uur: Telefoon 115700 's-Gravenhage: Huygensplein 1 Postern i'tifrn Redacüe: Tel. 111892 - Adm 'lb H4402 Klachtendienst 18.30-19.30 u.: Tel. 362509 Schiedam: Lange Kerkstraat 24b Telefoon 6788" Abonnementsprijs 52 cent per week, 2,26 oer maand" 6.75 per kwartaal - Lossè nummer! 13 ttnt Verschijnt dagelijks v» Directie: C. A. KEUN1NG en Mr. K. VAX HOIïTEX Ih&UM' W De weersverwachting geldig tot Zaterdagavond: IETS KOELER Wisselend bewolkt met plaatselijk enkele buien. Iets koeler. Overwegend matige wind tussen Zuid west en West. zon en maan 10 September: zon op 6.06, onder 19.11, maan op 00.00. onder 15.50. O Hoofdredacteur: Dr. J. A- H. J. S. BRTJIXS SLOT *-« NIGE tijd geleden heeft een dienst- Lj plichtig soldaat geweigerd op Zon dag mee te doen aan een wachtpara- de. Hij weigerde dit op godsdienstige gronden, omdat hij van oordeel was dat een dergelijke wachtparade niet een werk der noodzakelijkheid was en deswege op Zondag niet mag plaats vinden en daarom had hij gewetens bezwaren om daaraan deel te nemen. Deze soldaat had geen bezwaar er tegen om op Zondag op wacht te staan; dat oordeelde hij wel een werk der noodzakelijkheid. De zaak is in twee instanties door de militaire rechter behandeld en de soldaat is uiteindelijk veroordeeld tot één maand militaire detentie wegens opzettelijke ongehoorzaamheid. DEZE kwestie roept een aantal vra gen op. In de eerste plaats deze of de wachtparade inderdaad een ge beurtenis is. die op Zondag niet be hoort plaats te vinden, omdat zij niet nodig zou zijn. De wachtparade vindt plaats bij het wisselen van de 24-uurswacht bij kazernes en andere belangrijke objec ten, die bewaakt worden. Er wordt aan deelgenomen door de aftreden de en de komende wacht. De parade bestaat uit het presenteren van het geweer, het melden van bijzonderhe den en het overgeven van de con signes. De voorschriften voor de wacht parade zijn opgenomen in het regle ment voor de garnizoensdienst. Kan men nu in redelijkheid stellen dat zulk een wachtparade indruist te gen het Goddelijk gebod inzake de Zondag? Naar ons gevoelen niet. Indien men van oordeel is gelijk ook de betrok ken soldaat dat het op wachtstaan, óók op Zondag, noodzakelijk is, dan houdt dat in dat ook het overnemen van de wacht noodzakelijk is. En dat overnemen van de wacht geschiedt bij de wachtparade, die niet anders is dan het met enig ceremonieel, met enig decorum, overnemen van. de wacht. Dat is geen bijzonder zware of langdurige bezigheid, het is over het algemeen een zaak van zeer korte duur. Het bezwaar kan dus alleen gele gen zijn in het ceremoniële van de ge beurtenis, in het decorum. De betrok ken soldaat sprak dan ook van een „show". Wij merken daartegen op dat het militaire decorum beslist noodzakelijk is. Dit decorum is essen- teel voor de krijgstucht. Als het niet bij alle mogelijke gebeurtenissen in het leger in acht genomen wordt, zou het leger in een onordelijke bende ver anderen. De soldaat vergiste zich dus toen hij die wachtparade een „show" noemde. Zij is een zaak dit voor dit onderdeel van ook -op Zondag noodza kelijke militaire handelingen van es sentiële van wezenlijke betekenis is. Zij is bovendien niet nodeloos zwaar of uitvoerig en er is dus geen reden om op grond van de Heilige Schrift bezwaren te maken dat zulk een wachtparade op Zondag wordt gehou den. Ten overvloede wijzen wij er op, dat wij van oordeel zijn, dat de mi litaire Overheid gehouden is de grootst mogelijke mate van Zondagsrust in acht te nemen en door de in dienst zijnde troepen in acht te doen nemen. Een met-noodzakelijke parade, die men even goed op een andere dag kan houden, militaire aflossingen, die men precies even goed op een dag door de week kan hebben, mogen der halve o.i. op Zondag niet gehouden worden. Maar het is duidelijk uit het bovenstaande dat in het onderhavige geval van zoiets geen sprake was. Het ging hier alleen om een plechtig overnemen van de wacht, een ding dat nu eenmaal ook op Zondag gebeu ren moet. v s. Juist voordat Adenauer in zün Mer cedes zon stappen riep van achter een afzetting op 40 meter afstand een Duitse fotograaf de bondskanselier. De fotograaf protesteerde omdat slechts de Sowjet-fotogravcn dicht genoeg bij hadden mogen komen om foto's van Adenauer en Boelganin te nemen. In plaats van in zijn wagen te stappen, pi E soldaat had dus naar onze me- ning geen bezwaren mogen ma ken. Maar wat, indien hij ze nu, te goeder trouw, toch heeft? Als hij nu werkelijke gewetensbezwaren heeft? Dat blijft altijd een moeilijke zaak. Maar men kan er toch wel uitkomen. Volgens Calvijn in zijn Institutie moet men indien de wettige Overheid een bepaalde handeling van ons eist, die ons afvoert „van de gehoorzaamheid aan Hem, aan wiens wil alle begeer ten der Koningen behoren onderworpen te zijn" daaraan niet gehoorzamen. Intussen moeten wij ons, als wij voor een voorschrift van de Overheid staan, dat ons principieel verkeerd voorkomt toch altijd afvragen of ons meedoen daaraan als onderdaan of als dienstplichtige ons zelf persoonlijk in conflict met Gods wet brengt, dan wel of het een zaak is, die de Over heid, ambtelijk handelende, in con flict met Gods wet brengt. Indien, wat niet het geval is, die wachtparade op Zondag verkeerd zou zijn, dan ligt het niet op de weg van een soldaat om daarbij ongehoorzaam te worden aan de Overheid. Dan za de soldaat zich hebben te realise ren, dat hij als onderdaai, als dienst plichtige heeft te gehoorzamen en te gelijkertijd als burger heeft te trach ten een zijns Inziens verkeerde rege ling veranderd te krijgen. Ongetwij feld geldt deze regel niet absoluut. „Befehl ist Befehl" is een slechte re gel. Maar de regel moet gehandhaafd blijven en er moet gehoorzaamd wer den tenzij gehoorzaamheid zou leiden tot iets wat kennelijk en duidelijk een persoonlijke misdaad van de ie trok ken soldaat zou worden. GRIEKENLAND heeft gisteren langs officiële weg bekend laten maken, dat de regering te Athene vastbesloten is de „strijd voor het zelfbeschikkings recht van Cyprus vaart te zetten". Do Griekse regering zal de kwesiie- Cypius op 20 September voor de Ver. Naties brengen, zo deelde de minister In antwoord op vragen van het raads lid M. Frenkel hebben B. en W. van Botterdam medegedeeld, dat hen van de zijde van de directie van het Ge meente Energie Bedrijf een voorstel heeft bereikt om de klein verbruikers tarieven voor gas en electriciteit in dier voege te wijzigen, dat de voor de ge meente Rotterdam optredende besparing aan omzetbelasting ten volle aan de be treffende verbruikers ten goede zal ko men. Het college stelt voor na raadple ging van de commissie van bijstand de ze materie zo spoedig mogelijk bij de gemeenteraad aanhangig te maken. De minister zonder portefeuille, mr. J M. A. H. Luns en de chef van de Generale Staf. generaal .B R. P. F. Hasselman. zijn gistermiddag per K.L.M.-vliegtuig naar Suriname vertrok- Iccn» "Minister Luns bezoekt Suriname op weg naar New York, waar hij 19 Sep tember zal aankomen om de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties bij te wonen. Na Suriname zal hij ook Venezuela nog bezoeken. Generaal Hasselman gaat in Surina me de troepen van de Koninklijke Land macht inspecteren. Elke andere opvatting leidt tot anar chie. EN dit is ook weer volkomen in overeenstemming met Calvijn als hij schrijft in Institutie Boek IV, Hoofdstuk XX, 23 (vertaling prof. dr. A. Sizook „Onder deze gehoorzaamheid be grijp ik bovendien ook de matigheid, dip particuliere personen zich in het publieke leven moeten opleggen, zodat ze zich niet uit eigen beweging Jn de publieke zaken mengen of lichtvaar dig doordringen in de taak der Over heid. en in 't algemeen niets op touw zetten, dat de Overheid aangaat. In dien in de publieke ordening iets is dat verbeterd moet woraen, moeten zij geen beroering maken, en de hand niet aan het werk slaan, die bij hen allen, in dit opzicht gebonden moet zijn; maar ze moeten het ter kenni.- brengen van de Overheid, de enige, wier'hand in dezen vrij is". Het komt ons voor, dat het gedrag var. de betrokken soldaat indruist te gen de geest van wat Calvijn hier schreef en dat de Overheid terecht zijn handelwijze niet kon aanvaarden. van Buitenlandse Zaken, Siephanopoulos, mee. Tevens heeft zij haar afgevaardigde bij de Navo te Parijs opdracht gegeven de geallieerden te verzoeken de manoeu vres in het gebied van de Middellandse ?ee, die in September zouden worden gehouden, uit te stellen in verband met de aanwezigheid van Turkse strijdkrach ten. Verwacht wordt, dat eenzelfde ver zoek gedaan zal worden aan de chefs van slaven van de landen, die met Grieken land in het Balkanpact zijn verenigd: Turkije en Joegoslavië. De conferentie van de stafchefs van het Balkanpact. die deze maand in An kara zou worden gehouden, is uitgesteld. Verder zijn de bezoeken van Turkse passagiersschepen aan Griekse havens en lan Griekse boten aan Turkse havens tijdelijk afgelast. Op een bijzondere geheime vergade ring van de raad Van de NAVO. die gisteren in Parijs is gehouden, heeft de Turkse vertegenwoordiger de verzekering gegeven, dat een herhaling van de „be treurenswaardige anti-Griekse demonstra ties in Turkije" voorkomen zal worden. Het opperbevel van de NAVO slaat de toestand in de Turkse stad Izmir, waar een hoofdkwartier van de NAVO is gevestigd, nauwlettend gade. Het opper bevel heeft echter het volste vertrouwen dat de Turkse autoriteiten de toestand op de juiste wijze aanvatten. Gisterochtend heeft Prins Bernhard in zijn functie van lid van de Admirali- teitsraad een kort bezoek gebracht aan de Velsense tunnelbouw. Hij werd daar bij vergezeld door enige andere leden van deze raad, onder wie ir. C. Staf. de minister van Marine, staatssecretaris H. C. W. Moorman, de secretaris-gene raal J. J. van Houten, de bevelhebber der Zeestrijdkrachten, chef van de Ma rinestaf. vice-admiraal A. de Booy en veie andere hooggeplaatste Marine-auto riteiten. Na afloop werd de koffie in de di rectiekeet geserveerd en werd het ge zelschap door de directeur van de Dienst Sluizen en Stuwen van de Rijkswater staat. ir. E. Eggink, uitgeleide gedaan- wandelde Adenauer naar het voor de pers gereserveerde gedeelte. De lachen de Boelganin ging met hem mee. Zij poseerden voor de Westelijke fotogra ven en Adenauer sprak met hen. Boelganin schudde ook de fotogra ven de hand. Adenauer en Boelganir, schenen beiden ten zeerste geamuseerd te zijn over het voorval. In een kort woord tot de verslaggevers zei Aden auer: ,,Ik hoop, dat onze goede vlucht een goed teken is voor ons werk in Moskou". De korte toespraak waarmee Aden auer de welkomstwoorden van pre mier Boelganin had beantwoord, luidde volgens radio-Moskou: „Ik dank u voor het bijzonder vrien delijke welkom, dat u mij en de West duitse delegatie heeft toegeroepen. Ik "hoop van harte, dat dit eerste contact dat wij door onze aanwezigheid in Moskou met u leggen het begin zal zijn van normale en goede betrekkingen tussen Duitsland en de Sowjel-Unie. Ik ben er van overtuigd, dat de volkeren van de Sovjet-Unie en het Duitse v->lk groot voordeel fcnnmAï* plukken van een vreedzame samenwerking, en dat het bewaren en het consolideren van welvaart en veiligheid in Europa en in de gehele wereld voor een zeer belang rijk deel afhangen van de normalise ring van onze betrekkingen. Wij wen sen ons werk en onze besprekingen hier in Moskou geheel in dienst van de vrede te stellen Bij de ontvangst op het vliegveld ontbrak partijleider Nikita Ohroesj- tsjew, ondanks toezeggingen dat hij wel aanwezig zou zijn. Van de zijde van het corps diplomatique waren slechts de ambassadeurs van de V.S., Engeland en Frankrijk aanwezig, als mede de Zweedse ambassadeur als de ken van het corps. Hoewel normaal alle diplomater. een buitenlandse rege ringsleider komen begroeten, had men dit deze keer achterwege gelaten om een ontmoeting tussen de Westduitse politici en de Oostduitse ambassadeur te vermijden. Adenauer en zijn delegatie zijn naar Moskou gekomen op uitnodiging van de Sowjets om te praten over de volle dige diplomatieke, culturele en econo mische betrekkingen tussen de twee landen. Adenauer heeft echter nog twee an dere onderwerpen in gedachten: de terugkeer van Duitsers die nog steeds in de communistische landen worden vastgehouden en de hereniging van Duitsland. Ondanks de vriendelijke en indruk wekkende ontvangst, hebben de Rus sen duidelijk te verstaan gegeven dat zij verwachten dat de bondskanselier zich bij de officieel aangekondigde onderwerpen zal houden. Het orgaan van de communistische partij, de Prawda, schreef gisteren dat de confe rentie „concrete besluiten" moest op leveren voor het vestigen van betrek kingen. maar dat hieraan geen voor waarden dienden te worden verbon den. Een Westduitse woordvoerder heeft bericht, dat de Westduitse delegatie verborgen microfoons had ontdekt in "net Sowjetskaja-hotel. tegengesproken. Op de Soestdijksekade in Den Haag is gistermiddag een auto te water gereden, waarbij een sind van jaar verdron ken is. De bestuurder van de auto had de macht over het stuur verloren nadat zijn wagen tegen een geparkeerde auto was gebotst en vervolgens een wielrij der had aangereden. De bestuurder wist zichzelf en zijn 4-jarig dochtertje te be vrijden. Politieagenten en baders sprongen onmiddellijk in het water toen zij hoorden dat zich nog een kind in de auto bevond, maar zij konden het jonge tje. de 31z-jarige F. J. niet bereiken. Toen de kraanwagen van de brandweer de auto >p de kant had gebracht werd het stoffelijk overschot gevonden. DE Veiligheidsraad heeft giste-1 gehad luïsRnde afgevaardigden van ij™, vnrt „ot de Sowjet-Ume en nationalistisch Chi- ren m I Jew York met j na jje Russische afgevaardigde pro- algemene stemmen een Westelijk testeerde tegen de aanwezigheid "van - - dr. Tsiang, van nationalistisch China, Deze maatregelen waren voorgesteld door gen.-majoor Burns, het ho Ad van de bestandscommissie der Ver. Naties. Ze waren door Amerika, Groot-Brit- lannië en Frankrijk in een resolutie overgenomen. Even voor de stemming hebben ver tegenwoordigers van Israël en Egypte te verslaan gegeven dat zij gereed zijn de onderhandelingen met Burns te hervatten over maatregelen om ver dere botsingen te voorkomen. De Israëlische ambassadeur Ebba Eban verklaarde, dat zijn regering be reid is- samen te werken aan bevesti, ging van het bevel het vuren te sta ken en daarover nieuwe besprekingen te voeren. De Egyptische ambassadeur Omar Loutfi zei dat Egypte bereid is de aan bevelingen van generaal Burns in overweging te nemen. De laatste spreker was de Sowjet- afgevaardigde Sobolew, die zijn vol ledige steun gaf aan de Westelijke re solutie. Eerst had een schermutseling plaats Naar wij vernemen zal Koningin Ju liana, vermoedelijk in gezelschap van prins Bernhard op 26 September de dienst in de Nieuwe Kerk te Delft bij wonen, welke daar wordt gehouden ter- gelegenheid van het gouden jubileum van de Technische Hogeschool. Vooraf zal de koningin een oficieel bezoek bren- gen. 's Morgens om eif uur zal zij wor den ontvangen ten stadhuize door bet gemeentebestuur en worden voorgesteld aan de leden van de gemeenteraad en vertegenwoordigers van de burgerij. Vervolgens zullen de leerlingen van de lagere scholen op de Markt o.I v. de heer J. B. Bak een zanghulde aan de koningin brengen. Voorts zullen bezoe ken worden gebracht aan de Van der Woudenstichting en aan de jonge zich snel ontwikkelende optische industrie „De Oude Delft". Naar wij vernemen zijn de bespre kingen welke de regering- voert over het crediet dat het Rijk zal verstrek ken ten behoeve vair de bouw van een tweede Nieuw-Amsterdam voor de HoIIand-Amerika-Lijn nog steeds niet geëindigd. Wel zouden zij zich thans echter in een zodanig stadium bevinden, dat verwacht mag worden dat zeer binnenkort een beslissing zal worden genomen. Over de bouw van een tweede Nieuw- Amsterdam. die de Rotterdam zal wor den genoemd, is reeds gedurende enke le jaren met de regering van gedach ten gewisseld omdat het in detegen woordige tijd niet mogeli:k is zonder medewerking van het Rijk tot het ver strekken van een opdracht van een der gelijke kostbare order (het schip zal meer dan 100 millioen kosten) over te gaan. Geruime tijd geleden heeft de minis ter van Verkeer en Waterstaat in de Eerste Kamer reeds medegedeeld dat de regering zich in grote trekken kon ver enigen inet een door en speciale com missie samengesteld rapport over de bouw van dit nieuwe vlaggeschip van de Nederlandse koopvaardijvloot weike in verband met de internationale concur rentie in het wercld-passagiersverkeer noodzakelijk is. De minister heeft toen tevens bekendgemaakt dat over enke le details van dit omvangrijke rapport nog nader van gedachten zou worden gewisseld. Verwacht wordt dat dit nadere beraad spoedig beëindigd zal zijn waarna de re gering nog zal moeten beslissen in wel ke mate het Rijk medewerking zal ver lenen. Zolang deze beslissing niet is ge vallen za! de H A.L. uiteraard niet over gaan tot hel plaatsen van een order. %Vel is het zo dat de Rotterdamse Droog dok Maatschappij die ook de Nieuw- Amsterdam gebouwd heeft rekening houdt met de mogelijkheid dat zij ook de opdracht voor het nieuwe schip zal krijgen. Een twecmotorig passagiersvliegtuig van een Amerikaanse chartermaatschap pij is Donderdag op het vliegveld Lock heed bi] Burbanks (Califormé) veronge lukt, waarbij ten minste drie perso nen om het leven kwamen en dertig werden gewond. Het toestel was kort tevoren opgeste gen, doch keerde terug omdat men een defect ontdekte. Iet ramde een gepar keerd vliegtuig en boorde zich toen in een hangar. Donderdagmorgen ging door tot nog toe onbekende oorzaak plotseling de laadbak omhoog van een vrachtwagen van de firma Zoetemeijer te Brielle. die op de Bollaartsdijk reed. In de laad bak zaten twee werklieden, de heren J. Kruyt en J. de Visser. Beiden werden uit de bak geslingerd. K. wist zich nog vast te grijpen, doch De V. viel op straat. In het ziekenhuis, waarheen hij op advies van dokter Boehmer was over gebracht, is De V. aan de bekomen verwondingen overleden. HET conflict om Cyprus heeft ge leid tot een zeer betreurenswaar dige verkoeling tussen Turkije en Griekenland. De Turken aanvaarden niet, ter wille van de Turkse minderheid op Cyprus, dat de Engelsen dit eiland zelfbeschikking geven, waardoor ten gevolge van de in meerderheid Griek se aard der Cyprioten, aansluiting bij Griekenland zeker zou zijn. Men ziet hieruit dat „zelfbeschik king" met een formule is. die onder alle omstandigheden zo zonder meer kan worden toegepast. Dergelijke ab stracte formules werken maar al te vaak destructief op de historische verhoudingen. Het praten er over alleen al, heeft op het ogenblik de verhoudingen tus sen Griekenland en Turkije al gron dig bedorven. Dat kunnen we, in onze om een dracht schreeuwende Westelijke we reld, beslist niet hebben. (Van onze correspondent) Waarschijnlijk in een vlaag van ver standsverbijstering. heeft een ingezetene van Huizen de hand geslagen aan haar baby van 4 weken. Blijkens het communiqué dat de bur gemeester ons Donderdagmiddag over deze trieste affaire verstrekte, heeft het politie-onderzoek bewezen dat de vrouw het kind voorover in de wieg heeft gelegd waardoor het na enige tijd is gestikt. De vrouw heeft een volledige beken tenis afgelegd en is onder arrest gesteld. (Van onze Haagse redacteur) Naar wij vernemen is gisteren in een bijeenkomst van het Georganiseerd Overleg voor PTT-aangelegenheden overeenstemming bereikt over het plan van de PTT-directie om personeel dat de pensioengerechtigde leeftijd bereikt onder bepaalde voorwaarden in de ge legenheid te stellen nog twee jaar in dienst te blijven. Er is echter geen be slissing genomen over het voornemen om de ambtenares die in het huwelijk treedt de mogelijkheid te bieden in func- i tie te blijven. Omstreeks half tien vanmorgen hebben omwonenden de Maastrichtse brandweer gewaarschuwd dat er rookwolken uit de hoofdtoren van de Sint Servaeakerk kwamen. De brandweer, die onmiddellijk uitrukte, ontdekte dat toen reeds de vlammen uit het dak van de toren sloegen. Het vuur had de steiger, die aangebracht was voor herstel van de toren, aangetast en binnen een kwartier stond deze hele houten stellage in lichterlaaie en brandde als een toorts. Omstreeks vijf minuten voor tien stortte de torenspits naar beneden met balken van de steiger. Zij kwamen terecht op het hoofddak van de kerk, waar reeds verschillende gaten door neervallende brokstukken waren veroorzaakt. Dc Maastrichtse brandweer, welke onmiddellijk de brandweren van Heerlen en van Aken had gewaarschuwd, werkte met verschillende spuiten en de grote magyrusladder, maar de grote hoogte maakte de blussings- werkzaamheden met de magyrusladder zeer moeilijk. De toren, die omstreeks 1880 bij de restauratie van de kerk door dr. P. Cuypers is aangebracht, moet als verloren worden beschouwd. Toen omstreeks vijf voor tien de toren spits van de brandende toren naar om laag viel. dwars door het dak van het middenschip, drong de stalen spits, welke versierd was met de Duitse adelaar, ook door het kerkgewelf heen. en sleurde daar een zeer grote koperen kaarsen luchter mee, vernielde een gedeelte van een van de pilaren in de kerk en kwam toen m stukken op de kerkvloer terecht. Enkele minuten tevoren was de kerk, waar een mis werd opgedragen voor leerlingen van het meisjeslyceum, ont ruimd. Om kwart voor elf arriveerden de brandweren van Heerlen en Aken, de eerste met een spuitwagen en een ge- reedschappenwogen. Deze nam de bijzon dere taak op zich. da druk van het water zo hoog mogelijk op te voeren, terwijl dn Akense brandweer met ladderwagens de brandhaard aan de zijde van het Vrijthof aantastte. Omstreeks elf uur was men het ernstigste deel van de brand meester. De resten van de steigers, die om de toren spits hadden gestaan, stortten naar be neden. maar mot vele stralen van de drie brandweren werd het vuur in deze resten op het dak gedoofd. waardoor de brand ontstaan is. De vlammen konden toen snel om zich heen grijpen omdat nu eenmaal hoge torens veel wind vangen. Met de bouw van de St. Servaaskerk, een van de oudste van Nederland, is begonnen in de 10e eeuw. In de loop van de volgende eeuwen werden er steeds nieuwe gedeelten aan toegevoegd, zodat het bouwwerk een mengeling van stijlen vertoont. Dit laatste is ook het geval met de toren, die werd gebouwd tegen het einde van de vorige eeuw ter vervanging van een toren in de stijl van de barok. In de kerk Is een klein tongewelf, dat bekend staat als het graf van Sint Ser- vaas, de heilige aan wie deze kerk is gewijd. In de schatkamer onder de door het vuur aangetaste toren wordt een verzameling van oude liturgische voor werpen bewaard. Kunsthistorici beschouwen de ver nielde toren met als het schoonste deel van de Sint Servaas. De rechthoekige torens naast de door brand vernielde Op het terrein yan de brand waren spits, die ongeschonden bleven, zijn van natuurlijk duizenden Maastrichtenaren van alle kanten samengestroomd en men heeft met angst het verloop van de brand aangezien. Enkele groepen katholieken onder de menigte belangstellenden heb ben gezamenlijk nog gebeden voor het behoud van het monumentale kerkge bouw. Op het terrein van de brand gaven de Commissaris der Koningin, dr. F. Houben. de burgemeester met verschil lende wethouders, de inspecteur van het brandweer wezen in Nederland de hoer J. Visser, de officier van Justitie mr. K. Reeeveur en tal van andere autoriteiten blijk van hun belangstelling. De grote zorg van de brandweer gold het behoud van de tweede verdieping van de toren, waarin de grote Sint Scr- vaasklok, het zes ton wegende gevaarte dat in de volksmond bekend staat als „Graammcer" «Grootmoeder). Deze klok en hel carillon, dat in deze tweede om gang van de toren beveiligd is met een betonnen vloer er onder, schijnen be houden te zijn. Uiteraard is de schade, aan dc kerk aangericht, groot en de toren welke door dr. Cuyper in 1880 werd gebouwd ter vervanging van een barokke toren uit de helft van de 16e eeuw, kan als verloren beschouwd worden. "Wat de ooi-zaak van de brand betreft dient het volgende opgemerkt te wor den: Men was in de toren bezig met herstelwerkzaamheden. De restauratie van het houtwerk, dat voor een gedeelte vergaan was, paste eindelijk en men was nu bezig met de lei-dak-bedekking. "Waarschijnlijk is er een onvoorzichtig heid begaan bij het gebruiken van vuur, oudere datum. De afgevaardigde van Ecuador. Jose Chiriboga, heeft de raad van de orga nisatie van Amerikaanse staten mee gedeeld, dat er „een zeer ernstige si tuatie" bestaat tussen Ecuador en Peru. Hij" zei dat er „een gewapende Inva sie in Ecuador dreigde", maar verzocht niet om ingrijpen van de raad. Dc vier mogendheden, die de gren zen gegarandeerd hebben overeenkom stig een verdrag uit het jaar 1942. heb ben deze zaak nu in behandeling, zei Chinboga. Deze vier landen zijn de Ver. Staten. Argentinië Chili en Brazilië. Chiriboga zei, dat „duizenden en dui zenden" Peruaanse soldaten langs de grens van Ecuador zijn samengetrok ken. In Augustus zijn bij Aken meer da» drie millioen reizigers over de Neder lands-Duitse grens gegaan. Dit aantal was na de oorlog nog niet bereikt.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Trouw / De Rotterdammer | 1955 | | pagina 1