Volgende fase in kabinetsformatie
Onderzoek mogelijkheid tot
samenstelling van kabinet
Londense conferentie
gisteren gesloten
Gevechten tussen politie
en studenten
111
Overspanning kan economie
nadelig beïnvloeden
m
NASSER GAAT SPREKEN:
MET ARABISCHE LEIDERS
I
Gloster Meteor bij
landing in brand
Geen reconstructie
zonder meer
98
w
Ontgroeningsfeesten Delft
Minister Zijlstra waarschuwt voor gevaren
Telegram aan
mevr. Bouman
Weer overzicht
ZATERDAG 22 SEPTEMBER 1956
VEERTIENDE JAARGANG No. 349S
Weerbericht
Spanningen op de
arbeidsmarkt
Geen eenstemmig advies
over salarissen van
hogere ambtenaren
Turkse krantenjongen
overtrad perswet
Directeur: H. DE RUIG
O Hoofdredacteur: Dr. J. A. H. J. S. BRUINS SLOT
(Van onze parlementaire redacteur)
H.M. de Koningin heeft mr. J. A. W. Burger, de socialistische
fractievoorzitter verzocht een onderzoek in te stellen naar de moge
lijkheid tot samenstelling van eer. kabinet. Mr. Burger heeft de op
dracht aanvaard. Dit communiqué werd gistermiddag door het
Kabinet van de Koningin uitgegeven. Nadat prof. Van der Pot, de
Groningse staatsrechtgeleerde, gistermorgen op paleis Soestdijk ont
vangen was voor het uitbrengen van een staatsrechtelijk advies.
Men neemt in politieke kringen aan, dat de Koningin gewacht heeft
op het advies van prof. Van der Pot, voordat zij mr. Burger, die
donderdagmiddag reeds op paleis Soestdijk ontvangen was, als nieuwe
informateur aanwees.
Zie verder pagina 3
wËmmm
li
SiIfSè
DE on tgroeriingsf eesten te Delft
zijn op een onplezierige wijze
geëindigd. In verband met
de bekende animositeit tussen
het Delftse Studentencorps en de
Delftse Studentenbond had dc
politie bepaald, dat de route van
de traditionele fakkeloptocht van
het corps niet over de Oude Delft
langs de sociëteit van de Delftse
Studentenbond mocht leiden. De
senaat bleek de stoet echter niet
in de hand te hebben en kort na
middernacht trokken de studenten
van het corps langs de sociëteit
van de bond.
Inkrimpen
Zie verder pagina 3
Aan onze lezers
gratis tot 1 oktober 1956
TL
«I
-il
SaakaaaaMay
V
Botterdam: Witte de Withstraat 30 Telef 115700 (4 1)
Postbus 1112 Postgiro No. 424519
Kiachtcndienst abonnementen 18.30—19.30 u
Zaterdags 17—18 uur: Telefoon 115700
's-Gravenhage: Huygenspïein 1 Postgiro 424867
Redactie: Tel. 111892 Adm. Tel. 114402
Klachtendienst 18.30—19.30 u.: Tel. 362569
Schiedam: Lange Kerkstraat 24b Telefoon 67882
Abonnementsprijs 57 cent per week. 2.48 per maand
7.40 per kwartaal. Losse nummers l'i cent!
Verschijnt dagelijks
X
Weersverwachting, geldig tot zondagavond,
WEINIG VERANDERING
Droog en tamelijk zonnig weer. Overwegend ma
tige Zuidoostelijke wind. Dezelfde of iets lagere
temperaturen.
ZON EN MAAN
23 scpt.zon op 6.29, onder 18.38; maan op
19.43. onder 10.24.
24 sept.zon op 6.31, onder 18.36; maan op
20.20, onder 11.35.
Mr. J. A. W. Burger hei
opdracht aanvaart
(Van een onzer verslaggevers).
Vrijdagmiddag is aan het begin van
de landingsbaan aan de Van Weerden
Poelmanweg op de vliegbasis Soester-
berg, een Gloster Meteor 8 bij de lan
ding afgegleden en Ln brand gevlogen.
De piloot, de 25 jarige reserve-sergeant
vlieger W. B. Burgstede, uit Hilversum,
kon door de zeer parate brandweer
heelhuids uit de cockpit worden -ge
holpen. Het toestel brandde praktisch
uit De piloot is in het burgerleven
zweefvlieger-Instructeur op Tcrlet.
Vrijdagmiddag zijn in het Milvakamp
Ie Kijkduin enkele reserve-officieren
vnn de Milvrt beëdigd. Ken der nieuwe
officieren nas mej. K. Stafdochter
van de demissionaire minister van
Oorlog en Marine, de heer C. Staf. De
bewindsman wenst zijn dochter met de
beëdiging geluk.
Het staatsrechtelijk advies heeft waar
schijnlijk betrekking gehad op de in
voering van een nieuwe procedure bij
de kabinetsformatie. Hierover heeft de
Koningin maandag jl. ook reeds de vier
De voornaamste zeevarende mogendheden van de vrije wereld hebben
besloten binnen tien dagen een genootschap van gebruikers van het Suex-
kanaal (SCUA) te vormen en de hulp der V.N. in te roepen om te streven
naar een regeling per half oktober.
De grote verrassing van de tweede Londense conferentie was evenwel,
dat Frankrijk zijn onmiddellijke goedkeuring van het plan voorbehouden
heeft, kennelijk omdat het dit als niet krachtig genoeg beschouwt. Enige
andere landen, waaronder Japan, Pakistan, Zweden, Iran en Ethiopië, heb
ben uit verschillende overwegingen voorbehoud gemaakt. Zij stonden echter
allen veel soepeler tegen de definitieve, verwaterde versie van SCUA dan
toen het plan voor de eerste maal onthuld werd.
Vrijwel direct na de conferentie is de
Amerikaanse minister van Buitenland
se Zaken John Foster Dulles per speci
aal vliegtuig naar Washington vertrok
ken. Bij zijn vertrek zei hij: „Het/was
een goede conferentie. Er is goed werk
gedaan en er was een wil tot samen-
werking. Ik ben zeer tevreden over het
resultaat."
De raad van bestuur van SCUA, be
staande uit een afgevaardigde van elk
land, dat toetreedt, zal 1 okt. in Londen
bijeenkomen. Zijn onmiddellijke taak
zal zijn:
1. Een ontwerp op te stellen voor .in
ternationaal beheer van het kanaal. In
de eerste twee weken van oktober zal
de veiligheidsraad gevraagd worden dit
ontwerp goed te keuren.
2. Te streven naar de samenwerking
van Egypte voor „de veilige, ordelijke
efficiënte en economische doorvaart"
van de schepen van de leden.
3. Een onderzoek in te stellen naar
;^4ere wegen, mocht het Kanaal ooit
- ■r hen gesloten worden,
SCUA is reeds verzekerd van het lid
maatschap van 11 landen de V.S.,
Groot-Britannië. Italië. Australië. Nieuw-
2eeiand, Portugal, Wesl-Duitsland, Ne
derland, Turkije, Spapje en Noorwegen.
Uit verklaringen van afgevaardigden
van Zweden en Denemarken blijkt, dat
hun landen waarschijnlijk het plan zui
len aannemen. Japan, Iran, Ethiopi" en
Pakistan twijfelen nog. maar hun hou-
ding aan hét slot van de conferentie
heeft Westerse functionarissen goede
hoop gegeven, dat deze Oosterse landen
eveneens zouden toetreden.
De Franse minister van Buitenlandse
Zaken Pineau verklaarde op de slotzit
ting, dat gezien de afwijking van ae
oorspronkelijke opzet van zijn regering,
hij eerst zijn collega's zou moeten raad
plegen. Hij voegde hieraan toe. dat in
dien hun antwoord positief is er zeker
een voorbehoud aan verbonden zal zijn.
Zijn grootste bezwaar is. dat de ölua
de leden vrij laat de kanaalgelden aan
Egypte te betalen, zoals de v.a. en
West-Duitsland dit reeds onder protest
doen.
De thans bekendgemaakte oogmerken
luiden als deze van een bevriende
eniging:
1. Te streven naar een definitieve of
voorlopige regeling en de leden te nei-
pen hun rechten te beschermen vrije
lijk in tijd van oorlog en vrede gebsui
te maken van het kanaal.
2, Met Egyptische hulp de veilige en
vrije doorvaart te bevorderen.
3. Elk ander land kan toetreden tot
het genootschap.
4. Het In ontvangst nemen van ka
naalgelden van landen, welke misschien
liever de SCUA dan Egypte betalen.
3. Nauwkeurig te letten op de vaart
door het kanaal.
hoogleraren Donner, Kranenburg, Beel
en Oud geraadpleegd. De ingewonnen
adviezen hebben tenslotte blijkbaar niet
geleid tot het toepassen van deze nieuwe
procedure die wel eens betrekking zou
kunnen hebben gehad op een collec
tieve informatieve opdracht aan de vijf
fractievoorzitters onder leiding van een
neutrale .voorzitter. Bijv. de vice-presi
dent van de Raad van State, dr. Rutgers,
die immers ook enige malen deze week
door H.M. de Koningin is ontvangen
Overigens blijft deze zaak „het geheim
van Sbestdijlc".
De aanwijzing van mr. Burger als in
formateur doet de vraag rijzen in welke
richting de socialistische fractieleider
zal koersen. De aanvankelijke verwach
ting, dat hij het zal zoeken in de vor
ming van een kabinet van socialisten,
Chr. Historischen en liberalen, doet
thans geen opgeld meer. Is het informa
tiewerk van prof. De Gaay Fortman
vastgelopen op de weigering van de Chr.
Historischen om mee te doen aan de
vorming van een kabinet zonder de
P. v. d. A., nadat in een eerder stadium
diens poging om een kabinet van brede
samenstelling te vormen door de weige
ring van de socialisten was mislukt,
thans schijnt het zo te zijn, dat de Chr.
Historischen evenmin bereid zijn in een
kabinet zitting te nemen waaraan de
K.V.P. ontbreekt. --
Na de zaken so staan mag verwacht
worden, dat mr. Burger ln eerste aanleg
opnieuw zal trachten met de K.V.P. tot
overeenstemming te komen. Hij zal dus
eerst moeten gaan werken aan de op
stelling van een regeringsprogram en
aan een daarop gebaseerde zetelverde
ling. Hoewel men mag aannemen dat
mr. Burger de vorming van een kabinet
van brede samenstelling zal trachten te
onderzoeken en daarbij het minister-
presidentschap wel weer voor dr. Drces
zal reserveren, zal zijn informatiearbeld
zich niet kunnen richten op een recon
structie van het demissionaire kabinet-
Drees zonder meer.
Zonder regeringsprogram en alleen
maar met een accoord over de zetelver
deling komt elk kabinet, gereconstru
eerd of niet, in de lucht te hangen. De
grote moeilijkheid tussen de P. v. d. A. en
de K.V.P. was tot dusver dat de K.V.P.
onvoldoende zekerheid verkregen heeft
over de paragraaf met betrekking tot de
zetelverdeling en over de zeggenschap in
de sociaal-economische sector van het
regeringsbeleid, waardoor de bezitsvor
ming zich in haar geest zou kunnen vol
trekken. In dit opzicht zijn program en
zetelverdeling door de K.V.P, steeds
nauw aan eikaar verbonden. Mr. Burger
zal dus op deze punten naar nieuwe we
gen moeten zoeken. Verwacht nag wor
den dat de nieuwe informateur de ko
mende dagen vooral met zijn geestver
wanten overleg zal plegen voordat hij
met de andere partijen gaat spreken.
Mr. Burger heeft gistermiddag ln het
Tweede Kamergebouw een gesprek ge
had met de demissionaire minister van
O. K. en W„ mr. Cals. Men neemt aan
dat de informateur aan mr. Cals heeft
gevraagd of hij de verbindingsman wil
zijn tussen hem en de K.V.P. Verwacht
wordt dat hij zulke figuren ook uit de
andere politieke partijen zal trachten
aan te werven.
ln Nijmegen ivorilt momenteel druk
gewerkt aan de restauratie van enkele
wandtapijten. Deze -werkzaamheden ver
eisen een grote nauwkeurigheid. Ken
der dames neemt hier een antiek tapijt
uil dc zgn. Aeneas-serie onder handen.
Daar was de deur gesloten en waren
de ramen aan de binnenzijde geblin
deerd. terwijl geen mens zich liet zien.
Ofschoon er dus geen enkele provoca
tie was. begonnen dc leden van het
corps brandende fakkels en straatstenen
naar de ramen van het sociëteitsgebouw
te werpen, waardoor verscheidene rui
ten sneuvelden.
Inmiddels trachtten anderen de deur
te forceren. Enige agenten van politie,
die de optocht begeleiden, konden aan
vankelijk niets uitrichten. Nadat echter
assistentie was gekregen, werd met de
gummiknuppel de stoet van corpsleden
uiteengedreven en de Oude Delft
schoongeveegd.
Enige vertegenwoordigers van de se
naat van het Delftse Studentencorps
begaven zich daarna naar de sociëteit
van de bond bm de zaak te bespreken.
Zij werden echter verre van hartelijk
ontvangen. Op het dak van de sociëteit
werd intussen een gevecht geleverd
tussen politie en corpsleden, die via het
dak de sociëteit trachtten binnen te
dringen. Een student, viel daarbij van
een hoogte van ongeveer drie meter,
maar kwam er zonder letsel af. De
Ondanks het voortduren van de gunstige economische conjunctuur, de
verdere toeneming van de uitvoer en zij het in zwakker tempo dan in
voorgaande jaren groeiende industriële productie acht de minister van
Economische Zaken het nodig in de Memorie van Toelichting op de begro
ting voor 1957 van zijn departement te wijzen op enkele gevaren die onze
economie bedreigen.
In de eerste plaats wordt gewezen op de betalingsbalans, die over het
eerste halfjaar van 1956 een onaanzienlijk nadelig saldo heeft opgeleverd.
Hoewel in het algemeen de tweede helft van het jaar door de toeneming
van de agrarische export een gunstiger beeld vertoont dan de eerste acht
de minister het stellig niet verantwoord om voor 1956 nog op een overschot
van enige betekenis te rekenen. Integendeel de ontwikkeling van de laatste
maanden in aanmerking genomen lijkt een betalingsbalanstekort veel waar
schijnlijker. Hierbij dient bedacht dat een zeker overschot zeer wenselijk
zou zijn.
Het tweede gevaar waarop de minis
ter wijst is de overspanning waardoor
de economische ontwikkeling- op lange
re termijn, gezien nadelig kan worden
beïnvloed. De reeds grote spanningen
op de arbeidsmarkt hebben nog steeds
de tendenz toe te nemen. De daarmede
samenhangende voortdurende op
waartse druk op het loon- en prijsniveau
blijft een onverminderd potentieel ge
vaar voor het ontstaan van niet verant
woorde kosten en prijsstijgingen.
Tussen Krimpen a. d. IJssel cn Capelle
a. d. IJssel wordt op hel ogenblik hard
gewerkt aan de grootste, beweegbare
stormvloedkering ter wereld. Als dit
werk het volgend, jaar gereed zal zijn,
zal het achterland een groot gedeelte
van de provincies Zuid-Holand en
Utrecht hij een eventuele stormvloed
minder gevaar lopen dan in 1953, toen
hier ernstige doorbraken dreigden. Een
overzicht van de enorme bouwput,
waarin de fundering wordt gelegd voor
de pijlers, die de brug cn de stormvloed-
schuiven zullen moeten torsen.
Deze kunnen, indien zij zich voor
doen, onze concurrentiepositie op de
buitenlandse markten ondermijnen, het
geen de met het oog op de snel groei
ende bevolking noodzakelijke expansie
van onze economie in de toekomst zou
belemmeren en een structurele werkloos
heid in het leven zou roepen.
In dit verband merkt de minister op.
dat de uitvoerstijging in de afgelopen
twee jaren meer en'meer "parallel loopt
aan de toeneming van het inkomen in
andere landen, terwijl in de daaraan
voorafgaande jaren onze uitvoerstijging
groter was dan de inkomenstijging in
het buitenland. Zulks wijst er op dat in
de vroegere jaren de prijs van onze
uitvoergoederen gunstig afstak bij die
van andere aanbieders en dat onze con
currentiepositie zich geleidelijk zoveel
moet hebben vernauwd, dat zij in de
latere jaren minder aanleiding geeft
tot het vervangen van uit andere lan
den afkomstige producten door Neder
land.
De verwachting ligt voor de hand,
dat «ok bij handhaving van dc huidige
co&ourrentieposilie in de naaste toe-
komjt ons export-accres geleidelijk ver
der zal inkrimpen. Eventuele onver
antwoorde kostenstijgingen zouden dit
proces versnellen.
Temeer als men bedenkt dat een be
paalde marge nodig is voor eventuele
kostenstijgingen voortvloeiende uit het
invoeren van de ouderdomsverzekering
cn uit mogelijke verdere voorzieningen
op het gebied van de invaliditeitsverze
kering cn van de weduwen- en wezen-
zorg cn dat voorts het huidige kosten
niveau wordt bepaald door het relatief
lager huurpeil, lijkt de conclusie ge
wettigd dat het thans nog hoge tempo
van uitvoerstijging niet verondersteld
kan worden nog speelruimte te bieden
voor kostenstijgingen die niet onvermij
delijk zijn.
De Nederlandse Orde van Advocaten,
die vrijdag in .„Royal" te Arnhem, een
algemene jaarvergadering heeft gehou
den, heeft tijdens deze bijeenkomst een
telegram gezonden aan mevrouw Bou
man.
De inhoud van het telegram was: ,,.Oe
Nederlandse Orde van Advocaten, in
vergadering bijeen te Arnhem, geeft
uiting van haar grote bewondering voor
de onverschrokken en vastberaden strijd
ter verdediging van de mens in nood.
Zij wenst u bebondeD thuiskomsx".
De Centrale Commissie voor Georga
niseerd Overleg in ambtenarenzaken
heeft gisteren in haar vergadering die
onder voorzitterschap van de heer A.
Mastenbroek is gehouden, het voorstel
van het kabinet tot verhoging van de
salarissen der hogere ambtenaren nader
besproken. De centrale commissie heeft
over dit voorstel geen eenstemmig advies
kunnen uitbrengen.
De commissie heeft een gunstig advies
uitgebracht over het voorstel tot her
ziening van de salariëring der leraren
bij het kweekschoolonderwijs. De com
missie heeft eveneens besloten tot een
eenstemmig gunstig advies over een
voorlopig voorstel tot bezitsvorming
door het overheidspersoneel door middel
van een spaarregeling.
verhouding tussen de burgerij van
Delft en de studenten, die toch al ge
spannen was, is er niet beter op gewor
den. Er gaan al stemmen op om van
het hoger gezag te eisen, dat aan het
gedrag van de studenten paal en perk
wordt gesteld.
Er Is, naar wij vannacht vernamen,
een comité ln oprichting, dat zich tot
de Officier van Justitie wil wenden.
Gistermiddag, tijdens de inauguratie
van de candidaat-leden, hield de presi
dent van de senaat van het Delftse
Studentencorps een rede, waarin hij .ge
wag maakte van een „incident, dat zeer
ernstig had kunnen zijn, doch gelukkig
goed is afgelopen".
Donderdag heeft te Ankara
een 15-jarige krantenjongen
terecht gestaan wegens over
treding van de nieuwe strenge
perswet door luidkeels nieuws
uit te. roepen.
De jongen, Tahsin Vedat
Moetloe genaamdis de eerste
die krachtens de wetsbepaling,
welke het uitroepen van nieuws
verbiedt, wordt berecht. De
nieuwe perswet is begin juni
aangenomen om een einde te
maken aan wat premier Adnan
Menderes journalistieke sabo
tage" van zijn politiek noemde.
Moetloe, een leerling van een
middelbare school, heeft op 22
augustus op een der voornaam
ste pleinen van Turkije getracht
de verkoop van zijn kranten te
bevorderen door luide te roe
pen „minister van Financiën
treedt af".
De minister van Financiën,
Nedim Okmen had inderdaad"
die dag zonder nadere toelich
ting zijn ontslag aangeboden.
De jongen bekende ge
schreeuwd te hebben maar
voerde tot zijn verdediging aan,
dat hij dit zonder erg had ge
daan. De zitting werd verdaagd
om op een niet vastgestelde dag
een agent van politie .als', getvtïge j
te horen.
Wordt hij schuldig bevonden,
dan kan Moetloe eerr boete vari'ij
500 lira (ruim 680 gulden) krij- l
gen. Een tweede overtreding A
wordt gestraft met 30 dagen
gevangenisstraf.
Tengevolge van moeilijkheden in het
grafisch bedrijf te Amsterdam, waar
door de edities van ons blad buiten
Zuid-Holland en Utrecht heden niet
kanden verschijnen, waren ook wij
tot onze spijt genoodzaakt verscheidene
rubrieken achterwege te laten.
Wy vertrouwen, dat onze abonnees
begrip zullen hebben voor deze moei
lijkheden, welke, naar wij hopen,
slechts van korte duur zullen zyn.
De Directie.
Het ms Oranje van. de Stoomvaart Maat
schappij Nederland is donderdagmorgen *20
september te Suez aangekomen. Het schip
is dezelfde dag 's avonds om elf uur van
Port Said doorgevaren naar Napels, waar het
23 september zal aankomen. Op zaterdag 20
september wordt de Oranje in Amsterdam
verwacht.
DE BILT. zaterdag 10 uur Op
de oceaan bevindt zich een vrij diepe
depressie, die zich langzaam in Zuid
oostelijke richting verplaatst. Zijzal
morgen voor de Golf van Biscaye
komen te liggen. Op het Europese
vasteland vertoont de luchtdruk weer
een tendens tot stijgen, het duidelijkst
in Scandinavië, waar vanmorgen baro
meterstanden van iets meer dan 1930
mb werd afgelezen. Hierdoor neemt
in onze omgeving de windtoe uit
Oostelijke tot Zuidoostelijke richting.
Daardoor wordt morgen iets koelere
en drogere lucht aangevoerd. In ver
band daarmee zal dè temperatuur
morgen iets lager zijn dan vandaag.
De regenkansen zijn klein. Boven
Noord-Rusland bevond zich een diepe
depressie, die geheel met koude lucht
is gevuld. Aan de achterzijde ervan
stroomt polaire lucht Noord-Rusland
en Noord-Scandinavië binnen, waar
bij op enkele plaatsen wat natte
sneeuw is gevallen.
Het persbureau voor het Midden-Oos
ten, dat met steun van de Egyptische
regering werkt, heeft vrijdagavond ge
meld, dat president Nasser zich naar
Ryad, de hoofdstad van Saoedi-Arablë
zal begeven voor een gedachtenwisseling
met koning Saoed en president Sjoekri
el Koeatly van Syrië. Er werd geen da
tum voor de bespreking genoemd.
De drie staatshoofden hebben ook al
in maart jl. te Cairo met elkaar ver
gaderd.
Volgens welingelichte kringen in Cai
ro za! Nasser vandaag per vliegtuig
naar Dammam, een Arabische haven
aan de Perzische golf gaan, waar juist
koning Saoed en koning Feisal van Irak
overleg hebben gepleegd. De vorsten
hebben gesproken over de Suezkwestie,
het olievraagstuk en over een, nieuwe
gezamenlijke bijdrage voor steun aan
Jordanië.
Tussen de vorstenhuizen van Irak en
Saoedi-Arabië heeft vele jarenonenig
heid bestaj.n, die een gevolg was van
het feit, dat destijds Koning Ibn Saoed
van Saoedi-Arabië de Hasjemieten, tot
welke familie Feisal behoort, uit de Hed-
jaz heeft verdreven.
Volgens berichten uit Damascus'zul
len Nasser, Saoed en Koeatly spreken
over de huidige Westelijke politiek en de
samenbundeling van de Arabische actie
met het oog op de ontwikkeling vart de
Suezkwestie.
De Indiase premier, Nehroe, komt
maandag in Saoedi-Arabië 'aan, waar hij
te Ryad koning Saoed zal ontmoeten.
NAAM
STRAAT
WOONPLAATS
wenst het dagblad Trouw tot 1 oktober 1956 gratfs te
ontvangen en zich te abonneren. Betaling zal geschieden per
week (57 cent) per kwartaal 7,40).
Doorhalen wat niet gewenst wordt.
U wordt verzocht deze bon toe te zenden aant
Administratie .„TROUW", W. de Withstraat 30, ROTTeRDAH
I
ill's!
'4-SÏ-
V,
DT'i
gjftaaaa
