Provincie en GELEERDEN VERKEREN IN ONZEKERHEID
1
Mogelijk in Atlantische
Oceaan neergestort
Geen signalen
Syrische kolonel
Saoed in komplot
tegen Nasser
DIRECTEUR VAN FRAUDE
VERDACHT: 16 MILLE
Ontploffing in
zuivelfabriek:
oor opig niet meer steun
particuliere woningbouw
NEDERLANDSE GASTVROUWEN
OP EXPO IN BRUSSEL
55
iY oordwesterbuien
Ui
Amerikaans vliegtuig
neergeschoten
Navo verwierp het
Sowjetplan niet
Ook samenzwering
tegen Bourguiba
Stad in N.-Celebes
beschoten door
Indon. fregat
dode, 2 gewonden
DRONKEN MAN
HIELD HUIS
IN TREIN
ONDANKS AANDRANG UIT DE KAMER
H'
m
r
V1
i
J
POIVOERDAG 6 MAART 1958
ZESTIENDE JAARGANG No. 3935
"i
4
J
Directeur H DB HUIG
VJ
Hoofdredacteur: Dr J A H J S rirtUlNb SLUT
"M;
HET Amerikaanse leger heeft gisteravond te Cape Canaveral
in Florida niet behulp van een Jupiter-C-raket een tweede
kunstmaan gelanceerd, doch verscheidene uren na de lan
cering waren nog geen radioseinen ontvangen en verkeerde men nog
in het onzekere over de satelliet, die 1958-bêta heet.
Eeii der meest vooraanstaande geleerden van het Amerikaanse
leger, dr. Pickering, verklaarde woensdagavond Iaat, dat de moge
lijkheid bestaat dat de tweede „verkenner" niet in xüjn baan is ge
komen of dat de zenders niet werken. Het kan nog wel enige dagen
duren voor men alle gegevens heeft uitgewerkt en zekerheid heeft.
Op vragen van verslaggevers zei Pickering, dat de kunstmaan moge
lijk in de oceaan terechtgekomen ïs.
J
Breuk
Ben Joessef
Protest
Eerst langzaam
Tien gewonden
"ft* y
(Van onze correspondent)
De rijkspolitie te Zwaagwesteinde
heeft een dertigjarige wegenbouwar.
beider gearresteerd, die zich ia de
trein tussen Leeuwarden, en Gronin
gen in een dronken bui heeft mis dra-
gen en daarbij tien mensen heeft ge- -
wond. De man, de dertigjarige J. K,
uit Z waarwest einde, stapte, nadat hij
in Leeuwarden zijn verjaardig had ge
vierd, dronken in de trein naar Gro
ningen.
4
Si
(Van onze parlementaiie
vedacteur)
ET debat ovet de werk loos
heid >pu-,te zich gistermiddag
in de Tweede Kamer toe op de
bestrijding van de werkloosheid
in de bouwnijverheid en op de
bevoidering van de pattic-uhere
woningbouw De A R. mterpel-
iant. cle heer Bieuenga en vele
andoio Kunioi leden hadden cle ge
dachte oelanceerd om cle particu
liere woningbouw te stimuleren
door hei toekennei van een rente-
biislas ui het doei herleven van
jdo t woe<ir hypotheekregeitng met
la^e lente.
Verklaring
Zie verder pag. 7, 7e kol.)
M
/■V
UUI
Rotterdam. Witte «e Wiuislraai jo lem noluo u i
Postbus 1112 - Postgiro No. 4246 IS
Klachtendienst ibormementen is M19.30
Zaterdag» 17—18 uur Telefoon 115700.
's-Gravenbage, Huygenspleln 1 Telef 183467 .3 lijnen).
Postbus 1091 - Postgiro No. 424867
Klachtendiemst: 18.3019.30 u Telel 862569
OordLrecbt: Schetfersplein 3 - Postgiro No 424208 Telefoon 4570
KUachtendienst na 17.30 trur 7314
Schiedam. Lange Kerkstraat 24 b - Telefoon 67882
Abonnementsprijs 61 cent per week f 2 05 per maand. 17 90 per
kwartaal. Losse nummers 15 eeaf.
Versohilnt daeeliiks
(Geldie tot morgenavond)
MAARTSE BUIEN.
Enkele regen-, hagel- of natte sneeuwbuien, afgewis
seld door opklaringen, matige tot krachtige, tijdelijk har
de wind tussen west en noord, tamelijk kond weer.
Morgen: Zon op: 7.14 Maan op: 21.20
Onden 18.28 Onder: 7.40
~t~:,Amerikaanse kunstmaan
DE behartiging van de belangen van
het onderwijs is, voor zoveel zij
van overheidswege geschiedt, voor het
overgrote deel taak van rijk en ge
meente. De aanvankelijk in de eerste
helft van de vorige eeuw aan de pro
vincie toegedachte taak is meer en
meer komen te vervallen. Toch is de
provinciale overheid ook tegenwoordig
nog niet helemaal uitgeschakeld
Zij heeft, volgens het a -r provincie-
program, onder het oog te zien, ten
aanzien van welke takken en vormen
van onderwijs, in de bekostiging waar
van nog niet volledig bij wettelijke re
geling is voorzien, de provincie een
aanvullende of overbruggende taak
heeft met betrekking tot die bekosti
ging, Die taak is dus een zeer beperk
te.
De provinciale overheid zal dus heb
ben na te gaan in hoeverre andere
openbare lichamen bepaalde onderwijs-
belangen niet of niet voldoende behar
tigen. Op grond van deze overwegin
gen is er bv. aanleiding tot subsidié-
ring in de kosten van gebouwen ten
behoeve van het landbouwonderwijs
en van het buitengewoon lager onder
wijs, in de kosten van nazorg voor
gewezen leerlingen van het b. I. 0. en
in die van huisvesting van leerlingen
van eontmu-scholen voor onderwijs
aan schipperskinderen.
Voorts is het mogelijk, dat in be
paalde stieken blijkt, dat er onder-
wijsbelangen zijn, welke zich minder
lenen voor plaatselijke verzorging.
Wanneer zowel het vrije maatschappe
lijke initiatief als de gemeentebesturen
in gebreke blijven, kan regionaal te
verstrekken onderwijs bevorderd moe
ten worden.
Een speciale taak voor de provincie
zou er ook kunnen zijn, indien de be
hoefte gevoeld werd het onderwijs in
bepaalde opzichten gewestelijk te
„kleuren", b.v. door in een leerplan
vakken op te nemen als de geschie
denis en de eigen taal van gewest of
streek.
t NDIEN de provinciale overheid
1 overgaat tot verlening van subsi
dies behoort zij dit ie doen naar de
maatstaf van gelijkstelling van hef
bijzonder onderwijs met het openbaar
onderwijs voor de publieke kas.
Uiteraard mag voor zover het bij
zonder onderwijs betreft he't recht pp
subsidie afhankelijk gesteld worden
van het voldoen aan bepaalde voor
waarden, maar dan uitsluitend objec
tieve.
Vooral in de tegenwoordige tijd mag
er wel nadrukkelijk op worden gewe
zen, dal de provinciale overheid noch
direct, noch indirect door middel var
subsidievoorwaarden, heeft aan te stu
ren op de oprichting van zogenaamde
compromis-scholen
De handhaving der grondwettelijke
vrijheid van het bijzonder onderwijs
mag door de provinciale overheid niet
tegengewerkt worden door van bo
venaf opgelegde spreiding van bijzon
dere scholen over de provincie. Ten
aanzien van het openbaar onderwijs,
dat van overheidswege gegeven wordt,
kan spreiding door het provinciaal be
stuur wel bevorderd worden.
na lancering zoek
(V ff lewyy»
V
UIT het bovenstaande is wel duide
lijk geworden, dat de taak van
de provincie met betrekking tot het on
derwijs vrijwel steeds een aanvul
lende of overbruggende is. Dit geldt
ook ten aanzien van het medisch en
hygiënisch toezicht.
Instellingen welke de bevordering
van een juiste school- en beroepskeu
ze ten doel hebben, dienen niet van
de provinciale overheid uit te gaan,
maar zij hebben zeker wel recht op fi
nanciële steun.
Doch steeds zal de provincie gelijk
recht voor allen moeten laten gelden.
Indien dan ook b.v. voor begaafde
kinderen van onbemiddelde ouders de
gelegenheid geopend wordt tot verde
re ontwikkeling, mag de provinciale
regeling ten aanzien van degenen die
bijzonder onderwijs genieten, met on
gunstiger zijn dan die welke geldt ten
aanzien van hen die openbaar onder
wijs ontvangen.
Beschouwing van genoemde deside
rata doet zien, dat het ook met be
trekking tot het onderwijl van grote
betekenis is hoe de Provinciale Staten
zijn samengesteld.
GISTERAVOND cn tannacht passeerde
een knudefront met regen ons land.
Dit koudcfront behoort bij een de-
Pressle-gebled tvaarvan de hoofdkern van-
worgen boven Zn eden lag. Achter het koude-
'ront stroomt geleidelijk koudere lucht
met noordwestelijke winden naar ons land.
Deze lucht komt recht uit de poolstreken
*n bereikt Schotland met temperaturen om
het vriespunt. Er komen regen, sneeuw en
hagelbuien in voor. Om het centrum van
de depressie trekken randstorlngen over de
Noordzee. De eerste hiervan passeerde
vannacht ten noorden van de Wadden
eilanden. Een tweede, die vanmorgen bij
Schotland lag zal vermoedelijk dichter langs
®n* land komen en de wind tijdelijk doen
ïaeaemen. Het ziet er naar uit dat ons 'and
verscheidene dagen in de koude lucht zal
Wijven, waarbij buien cn opklaring»* alkaar
zullen afwisselen.
s
Als de lancering; mislukt is, moet
de Beta-vcrkenner ergens tussen
Amerika en Afrika in de Atlantische
Oceaan neergestort. Volgens som
mige radargegevens zou het vierde
raketdeel niet gewerkt hebben, doch
andere aanwijzingen spreken dit teg£n.
Als de satelliet toch in zijn baan is
gekomen, zal men hem wellicht nog
met optische of andere middelen kun
nen waarnemen.
Dr. Pickering verklaarde dat geen
berichten waren binnengekomen van
luisterposten die radiosignalen van de
eerste Amerikaanse kunstmaan had
den opgevangen. President Eisen
hower had een volledig geslaagde lan
cering bekend willen maken. Toen 33
dagen geleden de Explorer, de eerste
Amerikaanse kunstmaan, was alge-
JN hei laboratorium te Pasadena,
Calif ofnië. werden gisteren
modellen getoond van de Explo
rer I (links), de Amerikaanse
kunstmaan, die 33 dagen geleden
met succes werd gelanceerd, en
van de Explorer 11, die gisteren
werd afgeschoten.
Noordkoreaans luchtdoelgeschut heeft
in de gedemilitariseerde zone tussen
Noord- en Zuidkorea een straalvlieg
tuig van de Amerikaanse luchtmacht
neergeschoten. Het vliegtuig was samen
met een andere straaljager op pa
trouille boven de zone. De piloot van
dit tweede toestel heeft verklaard, dat
de piloot van het neergeschoten vlieg
tuig zich met een parachute heeft ge
red. Hy is echter op Noordkoreaans
gebied gedaald.
4uw«jjiirii -v pM
i j»
i. V Ï-'
De NAVO heeft een communiqué
uitgegeven waarin gezegd wordt dat
de berichten als zon de NAVO-raad
het Russische voorstel voor een top
conferentie verworpen hebben, alle
grond missen.
"Volgens het communiqué heeft de
raad dinsdag geen enkel besluit geno
men en maakt de topconferentie nog
steeds een punt van bespreking uit bij
de NAVO.
DE chef van de inlichtingendienst
van het Syrische leger, kolonel
Serraj, heeft koning Saoed van Soedi-
Arabié ervan beseliuldigd, dat hij hem
meer dan I 200 miljoen heeft aan
geboden voor het vermoorden van pre
sident Nasser en het verhinderen van
ds Egyptïseh-Syrische aaneensluiting
tot de Verenigde Arabische Republiek.
Serraj verklaarde in Damascus, dat
de schoonvader van koning Saoed, As
sad Ibrahim, cheques voor twintig mil
joen gulden had gegeven en hem meer
geld en het presidentschap van Syrië
had beloofd als hij zou slagen.
Kolonel Serraj had de cheques ge-
ind en de Egyptische opperbevelheb
ber van de Egyptisch-Syrische strijd
krachten, maarschalk Amer, van het
komplot op de hoogte gebracht.
Serraj zei voorts, dat het plan was
gemaakt Nasser tijdens een reis met
(Van een onzer verslaggevers).
De recherche In Amsterdam heeft er vermoedelijk weer een nieuwe oplich
tingszaak bügekregcn; de heer J. v. P. te Aerdenhout wordt ervan verdacht
16.000.verduisterd te hebben, ten nadele van de Nederlandse Textiel Export
Associatie, waarvan hij directeur is geweest. Volgens zijn verklaringen, was
v. P. in moeilijkheden gekomen doordat kopers in Nederland en België
hü de betaling in gebreke waren gebleven. Grote bedragen die hij moest lenen
kon hij niet terugbetalen, daar hü het slachtoffer geworden zou zijn van zijn
wanbetalers.
een vliegtuig te laten verongelukken
door het toestel neer te schieten. De
Ver. Staten en ook andere, niet na
der genoemde landen zouden het nieu
we bewind in Syrië direct erkend heb
ben, zei hij
Waarnemers in Beiroet houden reke
ning met de mogelijkheid, dat Egypte
en Syrië de betrekkingen met Saoedi-
Arabie zullen verbreken. Amerikaan
se functionarissen in Washington wil
den woensdagavond geen commentaar
geven op de beschuldigingen.
Het is gebleken, dat de NTEA par-
tüen textiel, die in Nederland waren
gekocht, naar België exporteerde. Ver
schillende coöperaties konden echter
niet zoveel afnemen, als oorspronke
lijk was gezegd. Het gevolg was. dat
óf de partijen voor lagere prijs ver
kocht moesten worden aan andere ko
pers, óf dat van P. probeerde de textiel
terug te krijgen naar Nederland. Dit
lukte niet erg aangezien de douane
niet die medewerking verleende, die
noodzakelijk was.
Eindelijk slaagde de direcieui erin
toch enige partijen naar Amsterdam
te krijgen en ze in de hoofdstad te
verkopen aan een opkoper, uiteraard
voor minder geld dan de b"dn«ling
was.
Naar we van de Amsterdamse re
rherehe vernemen, ts de moeilijkheid
thans, dat van P. textielgocderen
heeft verkocht, die hij nog met had
betaald.
De benadeelden hebben thans aan
de politie gevraagd de verkochte goe
deren in beslag te nemen De recher
che deelde ons echter mee. dat zij
hiertoe met de bevoegdheid heeft,
aangezien de verkoop van textielgoe-
deren aan de hoofdstedelijke opkoper
geheel volgens de regels gegaan zou
zijn.
Verleden jaar werd, toen de situatie
onhoudbaar bleek, de NTEA lailliet
verklaard. Thans zijn dc stukken over
deze zaak in handen van de officier
van Justitie Hei onderzoek in Neder
land is thans tn een dusdanig stadium
dat men eerst de rapporten van de
Belgische recherche m handen moe»
hebben. Zij is dan ook druk bezig
meer klaarheid in deze zaak te bren
gen,
Ook in Tunesië is een komplot ont
dekt. De Tunesische staatssecretaris
van Binnenlandse Zaken Mehirf heeft
meegedeeld dat 41 personen zijn gear
resteerd in verband met een samen
zwering tegen president Bourguiba. De
gearresteerden zijn aanhangers van de
verbannen Ben Joessef, eens een mede
werker van Bourguiba. thans een bit
sere vijand.
Volgens Mehiri werd het komplot aan
het licht gebracht, toen de Tunesische
douane onlangs een man aanhield die
vanuit Libië Tunesië wilde binnengaan
met een koffer die er verdacht uitzag.
De jongeman was een Tunesiër, die
een paspoout bij zich had dat in Cairo
was uitgegeven en een visumstempel
had gekregen in Libië. In zijn koffer
had hij een pistool, een granaat en
boodschappen van Ben Joessef aan zijn
volgelingen m Tunesie. In deze bood
schappen werden de aanhangers van
Ben Joessef aangespoord Bourguiba
uit de weg te ruimen. De man wist
met achterlating van zijn koffer te
ontkomen.
Volgens welingelichte bronnen heeft
de plaatsvervangende -Tunesische mi
nister an Buitenlandse Zaken, Sadok
Mokkadem bij de Egyptische zaakge
lastigde in Tunis, Chamraoui gepro
testeerd tegen het uitreiken van een
paspoort aan de Tunester door Egypte
en tegen Egypte's vriendelijkheid te
genover Ben Joessef.
Met ingang van 1 juni 1958 is
uegens het bereiken van de 65-jarige
leeftijd aar, ir. H. van Halewijn op
eigen verzoek eervol ontslag verleend
als hoofdingenieur-directeur van de
Volkshuisvesting en de Bouwnijver
heid en als inspecteui van de Volks
gezondheid in dc provincie Groningen,
onder dankbetuiging «voor de bewezen
langdurige diensten.
vu-urd, kon Eisenhower na 2 uur en
10 minuten bekend maken dat de sa
telliet zijn baan om de aarde be
schreef
De Jupiter-C-raket met de Explorer
11 schoot om 19.28 uur Nederlandse
tijd met daverend geweld omhoog.
Eerst ging de raket slechts langzaam
omhoog, terwijl haar staart een stroom
van gele en oranje vlammen uit
braakte.
Binen 25 seconden was Jij echter
doorgedrongen tot in het wolkendek
dat op een hoogte van ongeveer 1800
meter hing, Daarna verdween zij uit
het gezicht.
De brandstof van de hoofdmotor be
stond uit een krachtig en nog geheim
gehouden materiaal, dat hydyne heet
en ook gebruikt werd bij de lancering
van de eerste kunstmaan.
Het lag in de bedoeling dat de brand
stof van de eerste trap 150 seconden
na de start zou opraken, wanneer de
raket 60 a 70 km boven de aarde zou
zijn en mei een snelheid van ongeveer
1500 meter per seconde zou stügen.
De uitgebrande trap moest dan nog
ongeveer 240 seconden te zamen met
de raket blijven stijgen tot een hoogte
van ongeveer 300 km.
Op die hoogte moest de raket een
meer horizontale baan gaan volgen in
lichtelijk zuidoostelijke richting, zoals
ook het geval was met de eerste kunst
maan-raket.
Er waren In de nieuwe kunstmaan
twee zenders aangebracht. Een daar
van kan aan- en afgezet worden door
luisterstations op aarde. Men zon de
zender alleen in bedrijf stellen als de
te verwachten gegevens bijzonder be-
langrük zouden zijn. Men hoopte daar
door de voedingsbatterüen langer te
kunnen gebruiken.
De nieuwe satelliet is 15 cm dik
Het gewicht is weinig groter dan dat
van zijn voorganger, namelijk ruim
veertien kilogram.
Een fregat van de Indonesische ma
rine heeft gisteren een bombardement
uitgevoerd op de havenplaats Bitoeng
In Noord-Celebes.
Twee Mustang-jagers en een B 25
bommenwerper van de Indonesische
luchtmacht hebben dinsdag een aan
val gedaan op het dorpje Soengai in
Midden-Sumatra. Er zouden geen
slachtoffers zijn gevallen. Een veer
boot werd beschadigd.
President Soekarno zal vrijdag weer
een onderhoud hebben met Hatta.
Op de Nederlandse afdeling van de
Brusselse Wereldtentoonstelling zullen
vier Nederlandse dames de bezoekers
indien dezen daar prijs op stellen, ont
vangen cn onderhouden. Het zijn dc
dames mevr. A. A. J. Nienhuis—Jonker,
mei B. van Liebergen. mej. H. Twnmers
en mej E. Standaert. Het viertal draagt
de naam „fair-hüstesses", dat it dus zo
veel als gastvrouwen. De dames zullen
de deskundige voorlichting niet verzor
gen, maar hebben de aanvuUendc ser
vice. bv. aan. gasten die vermoeid zijn,
tot taak. De Nederlandse gastvrouwèn
dragen een grijs-blauw, mantelpakje met
korenblauwe hoed en schoenen! Op
warme dagsn kunnen zij zich kleden in
een grüs-blauwe japon. Het viertal heeft
een uitgebreide talenkennis. Een de?
dames spreekt negen talen.
(Van onze correspondent)
Dinsdagmiddag heeft zich in de ma
chinekamer van de Coóp. Stoom-
melkfabriek Duider in het dorpje
Saasveld bij Borne een ontploffing
voorgedaan, -waarbij de 64-jarige ma
chinist de heer w. J. Broekhuis om
het leven kwam en de 27-jarige twee
de machinist F. Oosterik en de 57-
jarige J. Keers, een montenr te Goor,
verwondingen opliepen.
De heer Keers was bezig de koelma
chine van de melkfabriek te repare
ren. Toen de machine werd aangezet
om proef te draaien is de druk in de
compressor vermoedelijk te groot ge
weest, tengevolge waarvan de kop
van de cilinder is gevlogen en de sa
mengeperste ammoniakdamp kon ont
snappen.
De heer Broekhuls is waarschijnlijk
onmiddellijk bedwelmd geweest; de
beide anderen konden vluchten. Het
overige personeel schoot dadelijk toe,
doch door de ontsnappende dampen
kon men het slachtoffer niet -bereiken.
Toen dit later wel het geval was, heb
ben twee artsen nog kunstmatige
ademhaling toegepast, echter tever
geefs.
Nadat de trein vertrokken was, ging ij
hij zich zeer vreemd gedragen. Zo
nam hij een blinde, die tegenover hem
in de coupé zat, zijn blindenstok ai
en hij ging met deze stok naar an
dere coupés om daar zgn. als blinde
te gaan bedelen. Hij viel een dame las»
tig en toen iemand zich daarmee be-'
moeide ontstond er een worsteling/
waarbij een bril sneuvelde.
Bij Veen wouden werd de man ge-'
waarschuwd door de conducteur.
Daarna hield hij zich eerst kalm maar
spoedig daarna begon hij opnieuw. Bij
Zwaagwesteinde moest hij met ver
eende krachten uit de trein worden,
gezet en daarbij werd een conducteur
zo ernstig gewond dat hü zich onder
geneeskundige behandeling moest
stellen. Ook werden er nog verschil
lende passagiers gewond.
Tijdens de opschudding die op het
station ontstond, ging de man er van
door, maar de politie heeft hem ge
arresteerd.
t
Het slachtoffer zou over 8 maanden
met pensioen zijn gegaan. Hij was ge
huwd en vader van 8 kinderen. De
beide gewonden zijn naar het r.-k. zie
kenhuis in Hengelo overgebracht. Hun
verwondingen zijn niet levensgevaar
lijk.
Be minister van Bouwnijverheid
en Volkshuisvesting, Ir. Witte, wees
deze suggestie in de huidige om
standigheden met tal van argumen
ten af. Eerst moet het duidelijk wor
den, dai de situatie op de kapitaal
markt zich niet herstelt en geen
armslag biedt, voordat het huidige
sjsteem van premiebouw kan wor
den vervangen door het systeem van
een tweede nypotheekregeling of een
jaarlijkse bijdrage. De bewindsman
verwachtte niet dat dit nodig zal zijn,
maar zegde toe voor alle zekerheid
helde mogelijkheden te zullen laten
onderzoeken.
De heer Biewenga (AR) tegde aan
het eind van het werkluosheidsdebatf
een korte verklaring af, waarin hü
zei, dat de A.R.-fractie bet beperkte
regeringsprogram tot gerichte bestrij
ding van de werkloosheid bevredigend
acht, doch dat dc "nededelingen van
de regen ng over de particuliere wo
ningbouw daarop een uitzondering ma
ken. Het verheugde de mterpellant,
dat minister Witte zo uitvoerig op hét
woningbouwvraagstuk is ingegaan.
Volledig gerustgestelo heeft minister
Witte c i A.R.-£ractie niet. De A.R.-
woordvoerder zag echter van het in
dienen van een motie af. Uitdrukke
lijk verzocht de heer Biewenga de re
gering met betrekking tot de particu
liere woningbouw de vinger aan de
pols te houden.
Minister Witte wees erop dat de*
ppeler Dremiebouwregeling, die. ta
'I
