Nieuw-Guinea
Veiligheidsraad komt vanmiddag
m spoedzitting bijeen
Nieuw bewind is
situatie nog
niet meester
4
Premier oeri Es Paid
(de „sterke man van Irak)
toch ontsnapt
K.L.M. mijdt Irak
Buien op komst
Hal mil joen schade door
brand in IJmuiden
Loods in Delft
aangestoken
Oostduitser lag uitgehongerd
op iet Helderse strand
Mussen korten wacht bij pont
Twee kinderen
verdronken
mg?
LAATSTE NIEUWS
Persconferentie op
itte Huis
Ook leger verbiedt
„Op de Uitkijk"
Nieuw regime zet
prijs op zn
hoofd
r
r
y
m&s
Nederlanders in Irak
maken het goed
VUURZEE IN VODDENPAKHUIS
Enkhuizen
Delft
DINSDAG 15 JULI 1958
ZESTIENDE JAARGANG IV©. 4942
Dnecieur' H DE RUiG
J
A
Hoofdredacteur: Dr J A H. b BKUIWS ai-DT
ERWIJL een dreigende stilte liangt
rondom Irak, en radio-Bagdad in
handen vau het nieuwe bewind
vrijwel de enige bron van inlichtin
gen is, wordt in de westerse hoofdsteden
koortsachtig overleg gepleegd. Hoewel het
moeilijk is een juist beeld van de situatie te
verkrijgen staat het volgende wel vast:
L De Verenigde Staten zullen troepen naar
Jordanië en mogelijk ook naar Libanon zenden
als een ..veiligheidswacht'' tegen verdere onge
wenste ontwikkelingen in het Midden-Oosten.
2. Amerikaan-e transportvliegtuigen zijn naar
Europa onderweg om op alles voorbereid tc zijn.
De Amerikaanse Zesde Vloot is in beweging geko
men. Uit Napels. Cannes. Genua en Athene zijn
smaldelen vertrokken die koers hebben gezet naar
Het besluit tn president Eisen
hower om de Veiligheidsraad bij
een te roepen voor een bespreking
van de toestand in het Midden-
Oosten. was voor diplomaten bij
de V.X. een grote verrassing.
a ran)
Alles wel
VLUCHT GESTUIT DOOR NOORDZEE
«UI
i ni oü U -I3VU0 U.
Ptwtoui 11J2 - Postgiro No «24519
Klachtendicnal abonnementen lb julo.so
Zate! d^gs 18 I [«oon U570oT
,-eraTearoue Hu>g,'napleiE xdel 183467 3 lonen).
Poartfcui i09l Paetgiro No 424867
Klaebtendtenat. 18.S0—i9.30 a. Xclei stSUMa.
scbetfersplein 3 Postgiro No 424208 relet oon 467 C
K-xchtendienst m 17J0 uur 7314
Lange Kerkstraat t« b Telefoon 07882.
4bMnement«pni» 63 W f 2,8 er m ad. 11S0 pet
«wartaal. Lo«sw nummer» 14 ocat,
VeraeWlnt «aactüks
soCMSfEam
oordreeüt-
etmedaa
(Geldig tot morgenavond)
ENKELE BUIEN
Veranderlijke bewolking met plaatselijk enkele regen-
of onweersbuien. Zwakke tot matige veranderlijke wind.
.Minder koude nacht, morgen overdag ongeveer dezelfde
temperaturen a!s vandaag.
Morgen: Zon op: 4.38 Maan op; 4.35
onder: 20,53 onder: 20.12
De Dr. Wiardi Beckmanstichting
het wetenschappelijk bureau van de
p.v.d.A., heeft een rapport het licht
doen zien ovei ..Het vraagstuk Nieuw
Guinea". De verdienste van het rap-
poit is de uitvoerige analyse van de
problematiek die hier ligt.
Het onbevredigende van het rapport
ligt hierin dat het de regering in ge
breke stelt omdat haar politiek ge
richt zou zijn op een handhaven van
de status quo. een politiek van immo
bihsme en dat het nalaat te zeggen
wat er dan wel moet gebeuren.
Het rapport onderzoekt bij wijze van
spreken alle mogelijkheden, die ervoor
een andere politiek zijn. Het wijst
daarvan sommige af. het acht een an
dere mogelijk en nog weer een ande
re misschien ook wel mogelijk, maar
op het ogenblik zeker niet.
Onmogelijk acht het rapport over
dracht aan Indonesië zoals het nu is
of aan een eventueel communistisch
Indonesië.
De mogelijkheid van overdracht acht
het rapport de overweging waard, in
dien een democratisch, niet door anti
westerse ressentimenten beheerst re
gime kans ziet zijn gezag in geheel
Indonesië te doen gelden en de poli
tieke stabiliteit in dit land te herstel
len.
Maar vao die mogelijkheid zegt het
rapport dht het er voorshands niet naar
uitziet dat Indonesië binnen afzienbare
tijd ook maar enigermate de noodza
kelijke voorwaarden zou kunnen ver
vullen,
V
EEN andere oplossing ziet het rap
port in een oriëntering op het ge
bied van de Zuid-Pacific. Maar dat
een geheei andere oplossing, een op
lossing die lijnrecht staat tegenover de
overdracht aan Indonesië.
Wanneer men de regering van „im
mobilisme" beschuldigt zal men niet
kunnen volstaan met tegen de rege
ring te zeggen: Word mobiel. Kom in
beweging. Dan moet men zeggen: Ga
die bepaalde richting uit.
Men krijgt wel de indruk dat het
rapport neigt naar de oriëntatie op de
Zuid-Pacifle: „De mogelijkheid van
een Melanesische staatsvorming dient
stellig niet te worden uitgesloten". Er
is ol een samenwerking van de ver
schillende beherende staten in de Zuid-
Pacific commissie.
Maar deze neiging wordt toch weer
relatief gemaakt door ook de mogelijk'
heid van een overdracht t.z.t. aaneen
democratiscl Indonesië te stellen.
In een analyserend rapport is het
stellen van deze verschillende moge
lijkheden zeker op zijn plaats. Maar
:n een politiek rapport eD dat is dit
rapport ook vant het wil een andere
politiek dan de Nederlandse regering
volgt, moet men dan ook een keus
doen. Dan moet men voor één moge-
lnkheid kiezen en de andere afschrij
ven.
Amerikaanse en Britse troepen staan klaar
Westen in koortsachtige spanning
over situatie in M.-Oosten
T
\V7IJ zijn ook van mening dat het
verwijt van immobilisme aan de
regering niet gerechtvaardigd is. Im
mers men wijst een aantal oplossingen
af. Een andere bepaalde oplossing ver
klaart men voorshands niet realiseer
baar. En van weer een andere oplos
sing, de Melanesische staatsvorming,
die het rapport mogelijk acht, zegt het
dat het met meer is dan een aandui
ding of richtingwijzer. Wat heeft men
do regering dan te verwijten? Zulks
te meer is die vraag gerechtvaardigd
aangezien Nederland aan de Zuid-Pa
cific-commissie meewerkt Het rap
port maakt er melding van dat een
embryonaal vertegenwoordigend li
chaam, de Zuid-Pacificconferentie, pe
riodiek bijeenkomt. Ook drie verte
genwoordigers van Nederlands Nieuw-
Guinea gaan daar naar toe en hun
deelneming aan de conferentie, aldus
het rapport, mag volstrekt niet als
schijn beschouwd worden.
Bovendien kan de Nederlands-Aus
tralische verklaring van 5 november
1957 inzake de coördinatie van het be
stuursbeleid op Nederlands en op
Australisch Nieuw-Guinea als een stap
in die richting worden beschouwd. Het
rapport stemt met die verklaring in.
Dan kan men toch moeilijk over im
mobilisme klagen De Nieuw-Guinea-
poiitiek van Nederland is bepaald niet
uitsluitend op Nederland betrokken.
De internationale aspecten spreken
daar blijkens het bovenstaande be
paald in mee. Maar waar het rapport
over elke oplossing zelf noga! vaag
blijft ook over de Melanesische op
lossing moet men toch de regering
met hard vallen dat zij niet vlugger
opschiet
Tl 3T is van belang te noteren dat
het rapport voorstellen om West-
Nieuw-Guinea onder trustschap te
stellen, hetzij van Nederland hetzij
van twee mogendheden, waaronder Ne
derland, hetzij van een andere mo
gendheid dan Nederland hetzij van
£e Verenigde Naties zelf, als onmoge-
Bjk ziet.
het oostelijk deel van de Middellandse Zee. De
Britse Middellandse Zee-vloot heeft opdracht ge
kregen zich gereed te houden 0111 binnen 24 uur
te kunnen uitvaren. Ook de Franse vioot is pa
raat. Zowel in Amerika als in Engeland zijn troe
peneenheden in alarmtoestand gebracht.
3. Vanmiddag om drie uur Nederlandse tijd
komt de Veiligheidsraad van de Ver. Naties op
verzoek van president Eisenhower bijeen om de
toestand in het Midden-Oosten te bespreken.
d. President Chamoun van de Libanon heeft de
regeringen van de Ver. St.. Engeland en Frank
rijk gevraagd onmiddellijk troepen te zenden om
de LibaneesSv rische grens te sluiten. Volgens
niet-officiële berichten uit Istanboel heeft koning
Hoessein van Jordanië Amerika en Turkije hulp
gevraagd in verband met de gebeurtenissen .n
Irak.
Over wat er In de raad zal gebeuren
lopen de meningen uiteen. Sommige
diplomaten zijn van mening: dat Ame
rika de raad eenvoudig zal meedelen,
dat de regering in Washington besloten
heeft troepen naar het Midden-Oosten
te zenden. Anderen menen, dat de raad
zal worden verzocht een noodstrüd-
macht naar de Libanon te sturen. Een
dergelijk voorstel zal vrijwel zeker
door een Russisch veto worden getor
pedeerd, De zaak zou dan echter in de
algemene vergadering kunnen worden
gebracht, waar geen recht van veto Is.
Het Britse kabinet is gisteravond tot
twaalf uur bijeengeweest om de toe
stand in het Midden-Oosten te bespre
ken. Er werd geen verklaring afgelegd.
De Franse premier de Gaulle heeft
overlegd met zijn minister van Buiten
landse Zaken, Couve de Murville, Grote
ongerustheid heerst ook in Israel. Pre
mier Ben Goerion heeft de Ameri-
TURK'Jt
Adarao
mZaiah
Mosul
KifkuU
©Aleppo
HeBands
5YKIF
Bagdad
I ?AK
llpERZIË
11
te Jaut
O
SAOEDI-ARABIt
EGYPTE
Grens
Oüetedsig
U Olieveld
XM ,;OT
BAHREI
s\
KROONPRINS Abdoel tllah van Irak
die gisteren door een volksmenigte
om hel leven is gebracht. De prins was
een oom van de afgezette koning Faisal
en was een van diens trouwste
raadgevers.
kaanse ambassadeur in Israël. Lawson,
ontboden voor dringend overleg over
de toestand in Irak.
Omtrent het lot van koning Feisal
van Irak, die gisteren werd afgezet,
staat nog steeds niets vast. Het meest
waarschijnlijk is, dat de koning in
arrest is, want in Istanboel, waar hij
een vergadering van de mohamme
daanse leden van het pact van Bagdad
zou bijwonen, Is hij nooit aangekomen.
Het nieuwe bewind in Irak heeft
bekendgemaakt dat de toestand in het
land weer geheel normaal is. Er zijn
echter redenen om hieraan te twijfelen-
Een van deze redenen is het bericht
dat premier Noeri Es Said van Irak
kans heeft gezien te ontvluchten. Gis
teren was gemeld dat de premier, die
bekend stond als de sterke man in het
olieland, en een fel tegenstander van
Nasser is. bij de staatsgreep het leven
verloren had. Maar radio-Bagdad heeft
vandaag zelf bekendgemaakt, dat de
Zie verder pag. 3. Se kol.)
James Hagerty, de perschef van pre
sident Eisenhower, heeft de pers ver
zocht om 12 uur Ned. tijd op het Witte
Huis aanwezig te willen zijn voor een
persconferentie. Bü het ter perse gaan
van deze editie was nog niets over de
te verwachten belangrijke mededeling
bekend.
Presidint Nasser is plotseling van het
eiland Brionl (Joegoslavië) naar Egyp
te vertrokken, naar men aanneemt in
verband met de Iraakse revolutie. Het
officiële presidentsjacht haalde de pre
sident en zijn gezelschap af en zette
onmiddellijk koers naar Alexandrle
Twee torpedobootjagers van de Ver.
Arabische Republiek begeleidden het
jacht.
Het ziet in de verte de mogelijkheid
waarbij alle Melanesische gebiedei
onder het trustschap van de Zuid-Pa
cific-commissie zullen worden ge
plaatst als voorbereidende stap voQr
een Melanesische federatie Maar dat
is een zaak van langere adem Daar
bij zijn immers veie gebieden met ver
schillende beherende mogendheden be
trokken.
Wij hebben tn een hoofdartikel van
6 februari j.l. ook geschreven over de
mogelijkheid van een Melanesisehs
federatie en stonden daar in beginsel
niet afwijzend tegenover Maar wij
schreven ook dat hier niets geforceerd
kan worden.
Wij eindigden dat hoofdartikel aldus:
„Maar wij, 4 Nederland, doen ergoed
aan Westelijk-Nieuw-Gumca niet te
zien als iets op zichzelf en als iets
uitsluitend in relatie tot Nederland,
maar ook als iets in zijn natuurlijk
volkenkundig en aardrijkskundig ver
band. Er moet een historisch aan
vaardbaar perspectief zijn."
(Van een onzer verslaggevers)
Naar wü vernemen is het juli-num-
nier van „Op de Uitkijk" nu ook ver
dwenen van de leestafels van het leger.
De Leger Voorlichtingsdienst deelde
ons mede, dat deze bladen moesten
worden ingetrokken, „aangezien het
artikel van ds. Okke Jager, „In de on
derste ronding van een noodlottige spi
raal", beledigend voor de krijgsmacht
en gezagsondermijnend wordt geacht."
Op last van hogerhand werd het
nummer van het christelijk-culturcel
maandblad gisteren al ingenomen door
de afdeling ontwikkeling, sport en ont
spanning van de Koninklijke Marine.
Atleen de luchtmacht heeft de ver
spreiding van „Op de Uitkijk" niet
verboden. Niet omdat men daar wel
met de inhoud instemt, maar om de
eenvoudige reden dat de luchtmacht
geen abonnementen op dit maandblad
bezit.
Itadio-Bagdad heeft medegedeeld,
dat premier Noeri Es Said van Irak
aan zijn vervolgers heeft weten te ont
komen. Volgens de in Londen beluis
terde uitzending heeft de opperbevel
hebber van het revolutionaire leger een
beloning van 10.000 dinar (ruim
100.000 gulden) uitgeloofd voor degene
die de voormalige eerste minister weet
op te sporen en gevangen te nemen
Details over de ontvluchting werden
niet gegeven.
Oorspronkelijk was gemeld, dat de
70-jarige premier maandag door een
woedende menigte was gelyncht.
De uitzending van radio-Bagdad,
waarin een losprijs op premier Noeri
Es Said's hoofd werd gesteld, is ook
in Cairo opgevangen. In de door ge
neraal Kerim Kassem uitgegeven op
roep werd gezegd, dat de „huurling en
verrader zich schuilhoudt voor de haat
van het volk".
Diplomaten, in Cairo menon dat re
kening moet worden gehouden met
pogingen van het nieuwe Iraakse be
wind om te doen voorkomen alsof Es
Said ontvlucht zou zyn om eventueel
later te kunnen mededelen dat hU tij
dens een achtervolging is neer
geschoten, De verantwoordelijkheid
voor een lynchpartij van Noeri Es
Said diq gisteren reeds was gemeld
zou op die manier kunnen worden
ontgaan.
In een telegram, dat op het ministe
rie van Buitenlandse Zaken is ont
vangen van het Nederlandse gezant
schap te Irak. wordt medegedeeld, dat,
voor zover bekend, onder de Neder
landse kolonie in Irak tijdens de om
wenteling geen slachtoffers zijn geval
len.
Noeri Ei Said
Het K.L.M.-vliegtuig dat vandaag
volgens de normale dienstregeling van
Schiphol naar Bagdad zou moeten ver
trekken, zal met het oog op de toe
stand in Irak niet verder gaan dan
de op een na laatste landingsplaats,
Ankara.
Hoe de K.L.M..-diensten op Irak ver
der geregeld worden zal van de ver
dere ontwikkelingen in dit land afhan
gen, De KJL.M. heeft per week drie
diensten naar het Midden-Oosten of
Abadan, die Bagdad aandoen. Voorts
wordt op een der diensten naar Sin
gapore eenmaal per week Basrah m
Irak aangedaan.
Alle personeelsleden van de KLM
in de Iraakse steden Bagdad en Basrah,
maken het goed. Deze mededeling ont
ving de KLM-directie vanmorgen pet
telex van haar stationschef op het
vliegveld van Bagdad De kantoren
van de KLM in Irak hebben vandaag
de normale personeelsbezetting en zijn
pïeï beschadigd.
Bi; de KLM is nog geen bericht ont
vangen van haar vertegenwoordiger
in Irak, dat de vliegvelden daar weer
voor de burgerluchtvaart opengesteld
worden.
Een hogedrukgebied, dat gisteren
boven Frankrijk lag, trok naar Duits
land. Onder invloed hiervan nan in
ons land de wind af en kwamen opkla
ringen voor, tijdens welke de tempe
ra.'uur in de afgelopen nacht plaatse
lijk tot 7 graden daalde. Na liet weg
trekken van het hogedrukgebied ont
stond boven Zuid-Frankrijk een on
weersstoring, die zich langzaam naar
het noorden uitbreidt. De bijbehoren
de wolkenvelden dreven vanmorgen
reeds ons land binnen,
Een andere storing lag vanmorgen
hij Ierland. Op het vliegveld Shannon
bracht deze in de afgelopen 24 uur on
geveer 25 mm neerslag. Het weer in
ons land komt in de komende 36 uur
onder invloed van deze storingen, zo
dat enkele regen of onweersbuien
moeten worden verwacht.
(Van onze correspondent)
ENORME vuurkolommen laaiden
gisteravond van kwart voor zes
tot halfacht nit een opslagplaats voor
vodden en oud papier aan de Indus
triestraat in Umuiden. Een uitslaande
brand zoals Kennemerland-ln jaren
niet gekend had, berokkende de eige
naar van het omstreeks 1930 gebouwde
(Van onze correspondent)
ANGST voor hel communistische re-
- gime heeft een 18-jarige Oostduitse
jongen 1 ut Maagdenburg ertoe gedre
ven naar het westen te vluchten en zo
lang verder te gaan tot de zee hem een
halt toeriep. Te voet. liftend en bede
lend trok hij door West-Duitsland en
weggedoken in een grote oplegger van
een internationaal meubeltransportbe
drijf, passeerde hij bij Nieuweschans
de Nederlandse grens, zonder de aan
dacht van de douane ie trekken. Vrees
deed hem echter besluiten nog verder
liet wachten op de pont bij de Hem-
brug kan bijzonder vervelend zijn
Maar als er tsjilpende mussen op d<
c
\Vt
motorkap van de auto komen Zitten
is het er voor een belangstellende
kleuter best uit te houden.
te gaan en xo arriveerde hij vrijdag
aan de Noordzeekust op een verlaten
strandgedeelte tussen Den Helder en
Julianadorp aan Zee. Op dit strand
bracht hij de nacht door en de gehele
volgende dag genoot hij van de vrij
heid. de zon en de zee.
Zaterdagmiddag besloot een Helderse
jongeman te gaan zwemmen en daar
voor koos hij juist het rustige strand
gedeelte uit, waar hij de Oostduitser
aantrof. Nadat de Helderse jongeman
een duik in het zilte nat had genomen,
wilde hij zijn haar kammen, maar hij
kwam tot de ontdekking, dat hij zyn
kam had vergeten. Hij vroeg er toen
een aan zijn buurman te leen, die tot
zijn verbazing in hei Duits antwoord
de, dat hij er geen bezat en die ver
telde dat hij op zoek was naar werk.
Uit het gesprek dat volgde, bleek Je
Helderse jongeman, dat hij met een
vluchteling te doen had. Hij maakte op
hem een hongerige indruk en zag er
haveloos uit. Van kou en doorgestane
emoties lag hij te klappertanden op
het warme zand. Zijn enige bezit be
stond uit een kapot hemd en boven
broek terwijl een badbroekje als on
dergoed dienst deed.
De Nederlander besloot de vluchte
ling mee naar huis ie nemen. Daar
werd hij van eten, schoon goed, geld
en sigaretten voorzien en vervolgens
in bed gestopt. Zondagmorgen stelde
men de politie van zijn aanwezigheid
in kennis. De Duitser maakte tijdens
een verhoor een solide, doch angstige
indruk. Hij bleek wees te zijn en geen
familie meer te .bezitten.
De Helderse politie heeft hem zeer
welwillend behandeld en gistermorgen
op de trein naar Nieuweschans gezet,
waar hij aan de Westduitse vreemde
lingenpolitie is uitgeleverd. Het staat
wel vast. dat hem door de Westduitse
autoriteiten politiek asiel zal worden
verleend.
pand een schade van ongeveer een half
miljoen golden.
Over de haven hing een dichte zwar
te rook, die kilometers in de omtrek te
zien was. De plaatselijke brandweer,
die uit Santpoort hulp kreeg, was
zwaar gehandicapt door de lage wa
terdruk, Zij ging de vlammen te lyf
met negen stralen, maar er was geen
redden aan. Het vuur-vrat zich langs
de trappen een weg naar boven. Bin
nen een uur stond slechts de voormuur
nog overeind.
In aller ijl werden gebouwen in de
omgeving, waaronder een olie-opslag
plaats, ontruimd. De jeugd maakte zich
verdienstelijk door het wegrollen van
honderden vaten met olie. De brand
bleef beperkt tot de voddenopslag-
plaats.
De politie vermoedt, dat broei of
een sigarettepeukje het vuur heeft
doen ontstaan. De bedrijfsleider bracht
ongeveer twintig minuten voor de
brandmelding nog een bezoek aan het
gebouw. Hij zag toen niets bijzonders.
De eigenaar was verzekerd.
Gisteravond omstreeks halfzeven
werd alarm geslagen voor een brand
op het opslagterrein van de Zuider
zee 'verken te Enkhulzen. Dikke rook
wolken torenden omhoog.
Het bleek, dat een grote party ge
teerde balken in brand stond, vermoe
delijk ten (evolge van het stoken van
een vuurtje door jongens. Met vier
stralen werd het vuur aangepakt. Dank
rij het feit dat er geen wind stond,
konden een woonark en een woonwa
gen, alsmede grote stapels dryfhout,
behouden blijven.
Omstreeks zes uur gisteravond is
brand ontstaan aan het Westeinde te
ïeift, in een houten loods van de N.V.
7an der Kuil te Leidschendam, die
daar buizen bouwt.
Het grootste deel van de loods kon
behouden blijven. In het afgebrande
gedeelte bevonden zich gereedschap
pen.
Met de mogelijkheid dat er opzet
in het spel is, wordt ernstig rekening
gehouden. Kinderen, die bij de loods
hadden gespeeld, hebben verklaard,
dat zy een man met een brandende
fakkel naar binnen hadden zien
gaan.
Wegens de vakantie in de bouwvak
ken was niemand van het personeel
aanwezig.
U uohvorüi Co. kondigi op dc gew. aand
een regelm kwart div aan ran S 0.62®
intern. Business Machines, At dochtermijen
Netto-Winst eerste half). '58 8 50.597.655
(40.061.807), ai *37 <3.38) per aand.
(Van een onzer verslaggevers)
In de gracht aan de Stadhouderskade
te Amsterdam zijn gisteravond tussen
zes en halfzeven twee kinderen ver
dronken.
Het zyo de 6-jarige H. van der Huist
en de even oude J. Snel. Zij waren
aan de waterkant aan het spelen.
•j