Voorkeurstem
WATERSNOOD NA WERVELSTORM
Izoe zwaarst
getroffen
Droog weer
INDONESIË ondermijnt
vrede en veiligheid
Koninklijk paar
te midden van
joodse gemeente
3
s&i
Douglas Home in
Afrika gewond
Amerika lanceerde
weer kunstmaan
m
Gouverneur Faubus
beschuldigt
Eisenhower
N
MINISTER LUNS IN DE V.N.:
ZATERDAG 27 SEPTEMBER 1958
rRïï]\2ïïrBS£
ZESTIENDE JAARGANG No. 4106
v_
Menigte in Londen wilde
kleurling lynchen
Gevolgen voor andere
Wetsrollen
achtergebleven
gebieden?
Cl
£.9.<
3oS
n
n
■8
a
f
Directeur: H. Dili KU1G
Hoofdredacteur: Dr J. A. H J BKUlftS ÖLUT
JSJAAR schatting tweeduizend
personen zijn gisteren en in
de afgelopen nacht om het leven
gekomen door de tyfoon ,.Ida'
die over Japan heeft geraasd.
Vooral op het schiereiland Izoe
ten zuidwesten van Tokio, zijn
veel slachtoffers gevallen. Izoe
staat voor een groot deel onder
water.
Vraag deskundig advies
aan de juwelier-harloger
JAPAN
Terug naar Engeland
DE LA PROMENADE
Waarschijnlijk niet in baan
BE WOESTE HOEVE
2 V fgróningen 22;;;";
"dealerslijsf bp aanvraag
ËsKÉSfl
Ondermijnen
O
3
ft
0»
I»
9 4*0 C.
S S P
N N g»
2 O t* N
O*'.
1 o
p a
p
O «a
S
p n
3. o
1 P O
(0
<9
Ktacntenoienat abonnementen. xtsmXS.38 uur
Zaterdag» 1?18 uur. Teletoon 115700
M-tJravenliage: Huygensplew 1 - i'elei. 183467 '3 Ulnenl
Postbus ll)9i - Postgiro No. 424867
rCiacmenaiensi. 1830—19150 u. Telex 362560.
Dordrecht: Schei lersplcin 3 - Postgiro No 424208 leleiooo 4570
K-üchtendienst na 1730 uur 7314.
gefiiedam: Lange Kerkatraat 24 b - Telefoon 67882.
Abonnementsprijs 61 oent per week f 2.65 per maand, f730 per
kwartaal. Losse nummer» 15 cent
Versohilnl dapeWks
(Geldib tot morgenavond)
ZONNIGE PERIODEN
Koude nacht en ochtend met plaatselijk mist. Morgen
overdag zonnige perioden en ongeveer dezelfde tempe
raturen als vandaag. Aanvankelijk weinig wind, later
zwakke tot matige wind tussen oost en zuid.
Morgen: Zon op: 6.34 Maan op: 18.31
onder: 18.26 onder: 7.06
AAR aanleiding van bet hoofdar-
blad van 9 dezer ontvingen we een
schrijven van mr. C. J. Verplanke.
waarin bij opmerkt, dat hij gaarne
een overtuigender bewijs van de
zwakheid van zijn betoog geleverd
had gezien. Hij merkt dan bovendien
nog op. dat het essentiële van zijn be
toog is, dat de belangstelling voor de
verkiezingen en de waarde van de
morele band tussen kiezer en gekoze
ne belangrijk zouden toenemen, indien
de persoonlijke voorkeur meer zou
worden gehonoreerd en de gedachte,
dat men als „stemvee" fungeert, door
een wijziging van de kieswet zou wor
den weggenomen.
Bovendien herinnert hij ons eraan
dat hij reeds eerder in „De MagiS'
tratuur" over dit onderwerp heeft ge
schreven.
EEN dagbladartikel leent zich niet
voor breedvoerige discussie over
het vraagstuk van de voorkeurstem
men, Niettemin willen we pogen mr,
Verplanke alsnog te overtuigen, dat
hetgeen hij voorstaat niet kan bijdra
gen tot versterking van onze demo
cratische instellingen.
Voorop stellen we, dat ook wij van
mening zijn, dat de kiezer gelegen
heid moet hebben van zijn voorkeur
te doen blijken, en dat het ook gewenst
is, dat die voorkeur gehonoreerd
wordt, echter onder dit voorbehoud,
dat een voldoende aantal kiezers die
voorkeur deelt. Naar onze mening
komt de bepaling van de kieswet, dat
iemand met voorkeurstemmen geko
zen kan worden, indien hij de helft
van de lijstkiesdeler behaalt, daaraan
tegemoet.
In zijn artikei in „De Magistratuur"
schreef de heer Verplanke over
„Raadsverkiezingen en voorkeur
stemmen". De vraag mag gesteld
worden of hij voor de raadsverkiezin
gen een ander systeem van toewijzi
ging van zetels voorstaat dan bij de
Kamerverkiezingen. Hij wijst er op,
dat in 1946 in de gemeenten met min
der dan 6000 inwoners slechts 72 pet.
van de kiezers op no. 1 stemde en 28
pet. van de kiezers een voorkeurstem
uitbracht. Maar, zo schrijft hij, deze
voorkeurstemmen waren natuurlijk,
dank zij het huidige stelsel, voor het
grootste gedeelte als zodanig waarde
loos: nog geen 5 pet van de raads
leden in deze gemeenten werd door
deze voorkeurstemmen metterdaad ge
kozen. Heeft mr. Verplanke zich ech
ter wel eens gerealiseerd hoe het
komt, dat er juist bij de raadsverkie
zingen zoveel voorkeurs' irnmen wor
den uitgebracht? Heeft bij bedacht,
dat dit niet in de eerste plaats een ge
volg is van de populariteit van de kan
didaten, maar van de hoeveelheid van
kandidaten?
Indien men bedenkt, dat in ons
land waarschijnlijk ongeveer 750 ge
meenten minder dan 6000 Inwoners
tellen, dat in die gemeenten gemid
deld toch wel vier lijsten worden inge
diend en dat op die lijsten gemiddeld
toch ook wel vijf kandidaten staan,
dan komt men reeds tot het respecta
bele aantal van 15.000 kandidaten En
als dan bovendien bedacht wordt, dat
zeer vele familieleden de gewoonte
hebben hun stem uit te brengen op de
tamilie-kandidaat, dan is het duide
lijk. dat men alleen om die reden
reeds wel kan rekenen op wellicht
100.000 voorkeursstemmen, alleen in
die gemeenten met minder dan 6000
mwoners. Moet aan die stemmen nu
de betekenis worden toegekend, die
mr. Verplanke er aan toegedacht wil
hebben?
Ais een raadslid, dat de onderwijs
zaken goed behartigd heeft, opnieuw
kandidaat wordt, kan hij ook wel op
een aantal voorkeurstemmen rekenen.
Hetzelfde geldt voor het raadslid, dat
zich bezighoudt met de arbeidsvoor
waarden van het gemeenteperscmeel.
Zo zouden nog meer voorbeelden te
noemen zijn.
Natuurramp in Japan:
mogelijk 2000 doden
In het stroomgebied van de rivier
Kano zijn volgens een onofficiële lijst
van slachtoffer 148 personen gedood
en worden nog 1.121 anderen vermist,
De rivierdijk werd op elf plaatsen
doorbroken, bruggen werden wegge
spoeld. auto's van de weg gevaagd
en huizen vernield.
Het totale aantal doden en vermis
ten is tot 1.943 gestegen en nog is de
tyfoon niet uitgeraast. Thans wordt
het oosten van Hokkoido bedreigd.
De politie meent dat de vermisten
al" omgekomen kunnen worden be
schouwd. Tot ver in zee werden lijken
en weggespoelde huizen door het wa
ter meegesleept.
Nabij de monding van de rivier in
Noemazoe slaagden vissers en politie
mannen erin meer dan honderd perso
nen te redden.
De rivier de Tsoeroemie, die tussen
Tokio en Jokohama stroomt, is buiten
haar oevers getreden en heeft grote
stukken land overstroomd.
De aardverschuivingen, gevallen
palen van het elektrische hoogspan
ningsnet en de overstromingen, die
(Advertentie)
DE heer Verplanke betwijfelt of
het juist is wat v> - schreven over
het'-reêle voorbeeld uit een grote ge
meente, nl. dat geconcludeerd mocht
worden dat de overgrote meerderheid
der kiezers, die hun stem op no. 1
uitbrachten, althans geen overwegen
de bezwaren hadden tegen de door de
kieswet voorgeschreven overdracht.
De juistheid van onze mening kan
wel worden bewezen. Indien kandi
daat E met 277 voorkeurstemmen ge
kozen verklaard was. omdat de kan
didaten C en D respectievelijk slechts
114 en 10! stemmen hadden verkre
gen. dan zou dat een niet-juiste toe
wijzing geweest zriti Want aan de
vaststelling van de liist hadden ruim
600 kiezers deelgenomen die dus E op
uo. 5 hadder geplaatst en deze kandi
daat dUi met als uo 3 hadden ge
wenst 's hri dan ruist dat 277 waar
schijnlijk ongeoiganiseerde. of met
san de samenstelling van de lijst
meegewerkt hebbenae kiezers, meer
invloed krijgen dan die 600 georgam-
rde kiezers, die hun plicht hebben
verstaan?
TEN slotte nog iets ovei de vraag,
die gesteld werd. of het zulk een
•lectorale zonde is. als eer kandidaat
Populair is, zulks naar aanleiding van
van
een destijds door minister Cort
der Linden gedane uitspraak.
Populariteit behoeft in het algemeen
zeker geen zonde te zijn, maar zij is
evenmin een waarborg, dat degene,
die zulk een populariteit geniet, ook
een goed raads-, staten- of kamerlid
zal zijn. De voorbeelden liggen voor
het grijpen van niet-populaire volks
vertegenwoordigers, die niettemin be
hoorden tot de meest invloedrijke en
bekwame gekozenen.
Theoretisch is het ontwerp van het
Centraal Stembureau waarschijnlijk
het meest zuivere stelsel. Maar dan
moet een kiezer zijn voorkeur aange
ven zó, dat hij alle kandidaten van de
lijst gaat nummeren. Wie nagaat,
hoe moeilijk het, 40 jaar na de invoe
ring van de evenredige vertegen
woordiging, voor velen bij het huidige
stelsel nog is om het stembiljet goed
in te vullen, zal het duidelijk zijn,
dat het andere stelsel nog veel meer
moeilijkheden met zich zal brengen.
En juist bij het stelsel van het Cen
traal Stembureau zou dan wel blijken,
dat het resultaat vrijwel niet anders
zal zijn. dan bij het thans geldende
stelsel.
Dit alles overwegende menen we nog
steeds te moeten concluderen, dat
het thans geldende stelsel niet zo ver
werpelijk is als door mr. Verplanke
wordt voorgesteld en dat zijn „een
voudige" oplossing in elk geval geen
verbetering zou zijn.
140255?
CHINA
HokkaMo
Japorae
Hondo
Ktotsji oc
(Advertentie)
huizen wegsleurden, maakten de mees.
te slachtoffers.
Tokio, de grootste stad ter wereld,
wordt door overstromingen bedreigd
Het recent er sedert gisteren zonder
ophouden. Sedert 1876 is er niet zo
veel regen gevallen. Ook de stad Joko-
bama is zwaar getroffen.
Ten noorden van Tokio dreigen tal
rijke rivieren buiten hun oevers te
treden. Op verscheidene plaatsen is
bevel tot evacuatie gegeven.
De tyfoon „Ida" is de hevigste sedert
24 jaar die Japan heeft getroffen.
Het lot van velen is nog niet bekend,
zo o.a. niet van de bemanning van het
7.240 ton metende Engelse vrachtschip
„Eskeliffe".
Pogingen van Japanse kustwacht
vaartuigen om het schip, dat op drift
is, te bereiken, slaagden niet. De ,,Sskc
Uffe" zou 31 man aan boord hebben.
De Brit Robin Douglas Home die, zo
als bekend, gedongen heeft naar de
hand van de Zweedse prinses Marga-
retha, Is uit Kenia (Afrika) in Enge
land teruggekeerd, wegens een ongeluk
dat hem daar is overkomen.
Volgens het Britse blad Daily Mail
heeft Douglas Home bij een zwempar-
tjjtje in Kenia, waar hij vertoefde om
de geschiedenis met prinses Marga-
retha te vergeten, een halswervel ge-
broscen. Toen de 26-jarlge pianist gis
teren uit het vliegtuig stapte, droeg
hij een gipsverband om zijn hals.
Douglas Home zou bH het duiken te
gen het hoofd van een meisje zijn
gebotst.
Vannacht heeft een menigte in
Stepney, een cosmopolitisehe wijk in
het East End van Londen, getracht een
kleurling te lynchen, nadat in een eafc
een meisje was vermoord.
De kleurling, waarschijnlijk een
Pakistaan, was door de menigte om
singeld en aanbevallen met stenen en
scheermesjes. Hij is tilings in een Lon-
dens ziekenhuis geopereerd. De politie
onderzoekt welk verband er precies be
staat tussen de moord en de lynch-
poging. Tijdens de recente rassenrel-
letjes in Londen is uit Stepney geen
onrust gemeld
ÏIOTEL-CAFÉ-RESTAURANT
BAARN
AMALIALAAN 1 - TEL,. 0 2854—29X3
Gunstige ligging in het centrum van
het dorp, 3 minuten van het station an
in directe nabijheid van prachtige bossen.
•K PRIMA KEUKEN
M ZEER VERZORGDE WIJNKELDER
De Amerikaanse marine heeft vrij
dag vanaf Cape Canaveral een drie
trapsraket gelanceerd om opnieuw te
proberen een volledig uitgeruste ..Van-
guard"-kunstmaan in haar baan te
brengen. Zeer waarschijnlijk is de
poging mislukt. Alleen kort na de start
zijn signalen, en dan nog maar heel
zwakke, gehoord.
Du directeur van het Vanguard-plan,
Hagen, heeft verklaard, dat het wel
een paar dagen kan duren voordat men
kan zeggen of de maan in haar baan
is gekomen. Hagen toonde zich wel
pessimistisch ten opzichte van de kan
sen van welslagen.
De kunstmaan weegt ongeveer 9,75
kilogram en is uitgerust met instru
menten voor het bestuderen van de
beweging van de aarde in de ruimte
en voor het verkrijgen -van gegevens
over het wolkendek boven de aarde.*
(Advertentie)
HUIS VOOft SPÉCIAi'TTÉS
BEEKBERGEN- —v. Telef. «S3BtU-aSÓ
(Anno 1771) 1 V
IN OUDE GLORIE HERREZEN.
Restaurant aan de hoofdweg Apeldoorn-»
Arnhem.
Specifiek wildreetanrant te midden van da
Velnwse jachtterreinen.
-■ 'v r v-„
(Advertentie)
Advertentie)
EEN Lagedrukgebied, dat vanmorgen
boven Engeland en Noord-Frankrijk
waa gelegen, verplaatst zich langzaam over
ona land in oostelijke richting, In het ho-
gedrukgeblcd kwamen flinke opklaringen
voor, die een sterke naohtclijke afkoeling
tot gevolg hadden.
In Oost-Engeland werden minimumtem
peraturen gemeten van 2 graden en in
Noord-Frankrijk van 1 graad. In ons land
bleef er de afgelopen nacht nog veel be
wolking, waardoor de afkoeling werd te
gengegaan.
De laagste temperatuur meldde het vlieg
veld Woensdrecht met 6 graden. Voor de
komende nacht worden lagere tempera
turen verwacht, waarbij plaatselijk mist
zal ontstaan.
Op de oceaan neemt intussen de deptes-
sle-activiteit weer toe. Een depressie ten
westen van Ierland koerst in noord-ooste-
lljke richting. Ze doet de Itiehliruk boven
Ierland alweer dalen.
Het regengebled van deze depres-ie ral
ons land morgen nog niet bereiken
Morgen zullen dan ook aanv inkrliJU ron-
nig* perioden voorkomen, later is wat meer
btwolklng waarschijnlijk.
een bezoek aan de
voor de synagoge
opgestelde loof
hut (zondagavond
begint het Loof
huttenfeest). Ook
begaf men zich
naar de beroem
de bibliotheek, de
„Llbr&rla Monte-
zinos^i waar 03.
de ban van Spi
noza bewaard
wordt.
Ten slotte gin
gen de vorstelijke
bezoekers nog
maals de synago
ge binnen om van
nabij in de heilige
bewaarplaats de wetsrollen, gehuld in
rijk borduursel, en het fraaie koperen
vaatwerk dat In de eredienst voor het
wassen der handen gebruikt wordt, te
beziel^.
Koningin Juliana heeft gisteren eer
der op de dag bezoeken gebracht aan
enkele Amsterdamse scholen.
„Dit is fantastisch", riep de Koningin
uit toen ze gezien had hoe de ongeveer
150 doofstomme kinderen ln de Am-
manschool les krijgen. In een mulo-
klas maakte zi) een aardrijkskundeles
mee en hoorde zfj de kinderen (moei-
idke) vragen over Zeeland beantwoor
den.
Ook nam de Koningin een kijkje in
het gymnastieklokaal. De onderste
foto toont hoc H. -A4-. belangstellend
toeziet in het lokaal waar de doof
stomme kinderen tekenles krijgen.
Gistermorgen had de Koningin de
moderne Sint Franciscusschooi (voor
jongens) en de JuÜ3School (voor
meisjes), ondergebracht in één modern
gebouw iu Amsterdam-West bezocht,
lerwUl de lessen gewoon doorgingen.
De Prius is gistermiddag nog de
gast geweest van de N.V. Lettergieterij
..Amsterdam" voorheen Tetterode,
waar juist een drukproef van de pers
kwam van een uitgave „Enige frag
menten van een inleiding, uitgespro
ken door Z.K.H. de Prins der Neder
landen tijdens de exportvergadering
te 's-Gravenhage op 1 september 1958".
De Prins keek er met een glimlach
naar.
(Van een onzer verslaggevers).
VRIJDAGMIDDAG hebben H.fVI. koningin Juliana en
Z.K.H. prins Bernhard de synagoge van de Portu
gees Israëlitische gemeente te Amsterdam bezocht. Toen
zU het voorname, alt 1675 daterende gebouw dat de
oudste synagoge in West-Europa is betraden, waren
daar de grote koperen kroonluchters en kandelabers ont
stoken, en het zachte schijnsel van de kaarsen lichtte
over het donkere bruin van de banken. „Ik verheug mij,
toen men tot mij zeide: wij zullen naar het huis Gods
gaan": met deze woorden uit psalm 122 begroette opper
rabbijn S. Rodrigues Pereira, die het 17e-eeuwse ambts
gewaad met kuitbroek en steek droeg, de vorstelijke
gasten, (zie foto links).
De welkomstzang in deze plechtige bijeenkomst was
bet slot van psalm 118: en het hebreeuws gezang bij de
inkomst van Koningin en Prins werd begeleid door het
gesnor van film- en t.v.-apparaten, die ln een hoek van
het bedehuis waren opgesteld.
„Bleef de synagoge zelf voor de schermende hand van
de bezetter gespaard, het zielental onzer gemeente werd
teruggebracht van 5.000 op 800", zei de opperrabbijn, die
zich erover verheugde dat de koninklijke gasten niet
alleen leden van de Portugees-Israëlitische gemeente
wensten te ontmoeten, maar ook vertegenwoordigers van
de ganse joodse gemeenschap in ons land. Immers, de
Nederlands-Israëlitische hoofdsynagoge en de Liberaal
Joodse gemeente waren tevens hier afgevaardigd.
De voorzanger S. Nunes Nabarro zegde, nadat de drie
middelste deuren van de kast der wetsrollen geopend
waren, het „gebed voor het koninklijk huis" in het oud-
Portugees. Deze wetsrollen vindt men in de heilige be
waarplaats, recht tegenover de ingang. Daarvóór zaten
de Koningin (met dr. E. A. Rodrigues Pereira, voorzitter
Parnassim van de Portugees Isr. gemeente) en de Prins
(met I. Dasberg, voorzitter van de Ned. Isr. hoofdsyna
goge) op de 18e-eeuws© „gataniem"-zetels, die gebruikt
worden bU het feest van de Vreugde der Wet.
Na afloop van de plechtige bijeenkomst brachten
Koningin en Prins
f Advertentie)
WIJ zijn ervan overtuigd, dat de
onwettige daden van de Indone
sische regering jegens mijn land ge
volgen kunnen hebben voor andere In
ontwikkeling achtergebleven landen".
Dit zei minister Luns, toen hi) vrij
dag in de assemblee der N.V. een rede
hield over de internationale toestand,
waarbij hij ook een overzicht gaf over
de anti-Nederlandse maatregelen van
Indonesië.
Mr. Luns verklaarde dat het on
recht, dat Indonesië tegenover Ne
derland begaan heeft, geen wijziging
gebracht heeft in het Nederlandse
standpunt dat hulpverlening aan
achtergebleven gebieden nodig is
F"nnomische samenwerking, natio
naal en internationaal, kan echtei
niet bliivpnd zijn zonder een mini
mum aan goed gefundeerd ver
trouwen.
..Indien landen, die .steun öchoeven
enerzijds afbreken wat anderzijds is
opgebouwd, dan brengt een dcrgelijké
houding het concept van collectieve
welvaart, waarvoor Nederland in het
verleden zo herhaaldelijk en krachtig
heeft gepleit, in gevaar. Wil deze zaak
tot bloei komen, dan Is het hoofdzaak,
dat de landen nèèst hun recht hun
verplichtingen nakomen en hun onder
linge afhankelijkheid evenzeer in het
oog houden als hun onafhankelijk
heid,"
Over de gebeurtenissen m Indonesië
zei de minister dat bijna 40.000 Neder
landers hun huizen hebben moeten
verlaten en voor een waarde van on
geveer vyf miljard aan eigendommen
van particuliere Nederlandse firma
en personen is afgenomen. Deze bero
vingen hebben ernstige schade aan Ne
derland toegebracht.
De minister wees erop dat het bedrij
ven van onrecht in de gemeenschap der
landen het wezen van het internatio
naal recht aantast en vrede en veilig-
hefd ondermijnt. .Daarvoor zijn wil
onder de bepalingen van het hand'est
allen gezamenlijk verantwoordelijk".
Minister Luns verklaarde in zijn
rede verder o.a dat Nederland net
oprichten van een VN-vredesmacht
voorstaat en verheugd is door de voor
uitgang, die bij de organisatie van dit
Gouverneur Faubus van de Ameri
kaanse staat Arkansas heeft gisteren
president Eisenhower beschuldigd van
deelneming aan „een campagne van
misleiding en propaganda" met betrek
king tot de volksstemming, die van
daag te Little Rock plaats vindt over
de kwestie van de opheffing der ras
senscheiding op de scholen.
Faubus betoogde, dat federale autori
teiten proberen het volk te doen ge
loven, dat het voor opheffing van de
rassenscheiding moet stemmen om de
openbare scholen heropend te krijger.
In Little Rock heerst in verband met
de stemming een opgewonden atmos
feer.
m
ld
4»
I
P pj 2 P
CU ip
O
<8
<W
09
apparaat wordt gemaakt. Ook zei hij,
dat Nederland ai het mogelijke zal
doen om bij te dragen tot het scheppen
van de mogelijkheden voor ontwape
ning Nederland steunt het beëindigd
van proeven met kernwapens gepaard
aan juist toezicht op de uitvoering.
<K O
O
«.I
H M I*
«jétt:
0 W p
Cf
O»
n«
