VIERMAAL ZO ZWAAR ALS SPOETNIK
Band met Eisenhower's
stem in kunstmaan
3
I
m
„Chroestsjew had
Boelganin bekent
fouten
zijn
25 jaar na kerst vlucht
__met de „Pelikaan"
1
KLM-pioniers
gehuldigd
Kahinet-Strurcken
niet demissionair
Y erkiezings koorts
komt reeds op
Navo slaat terug
met A-wapens
Schild mag niet
worden verzwakt
r
Spoedig mens met
Atlas omhoog
Mobilofoons voor
redding vletten
SOCIALISTISCHE OPPOSITIE
WORDT WEERSTAAN
Actie
Zeeman krijgt
31/, jaar
COMMUNIQUÉ IN PARIJS:
VRIJDAG 19 DECEMBER 1958
r
ZESTIEIWE JAARGANG No. 4178
Stem van Eisenhower
Elektronisch brein
J
pi a h 3s - orgIs
rv'-è*
'K
'IU
Directeur: H. DE HUIG
J
Hoofdredacteur: Dr. J. A. fcL J. S. BKUiNS SLOT
IN, HET DIEPS TE GEHEIM heeft de Amerikaan-e luchtmacht
een zeer zware ktniMiiuum gelanceerd. die «ind« an morden
twee uur een langgerekte elijitiselie InuiiTom de aarde he-
jehrijft. Het i- «Ie zwaarste aardsalelliet die tot dusverre werd af
geschoten: zij weegt bijna 4.000 kilo. dat i« \ier maal zoveel als
de groot-te Ru«i»i-ehe kun-luiaan. de Spoetnik III.
President Ei-enliower. die het feit wereldkundig maakte, ter-
klaarde dat deze lancering een belangrijke «tap voorwaarts betekent
in de ontwikkeling tan de ruinitetaart. Deskundigen verkondigden
als hun mening dat een tlnelit tan een men- in de ruimte titans
binnen afzienbare tij«i kan worden ondernomen.
In twee opzichten t.s «lc lancering tan het grootste gewicht: 1.
Voor het eerM i- een piojectiel geheel m zijn haan geleid en
niet gedeeltelijk zoal- bij torige satellieten; 2 Voor het contact
tussen de satelliet en de aarde tvordt gebruik gemaakt van een re
volutionair verbindingssysteem, waarmee signalen kunnen worden
opgevangen en uitgezonden naar een voorat te bepalen plaats en op
een vooraf te bepalen tijd
Een Atlas-raket wordt startklaar gemaakt.
Ondermijning
An ti-partijmoerai
Plichten
Van onze parlementaire, redacteur)
j_JET ..rompkabinet-Stniycken"' zal na zijn optreden alle socialis
tische oppositie weerstaan. De protestantse en roouis-katliolieke
ministers zullen ge«'n demissionaire -latns hebben, wanneer zij
maandag. a.«. \oor de Tweede Kamer verschijnen.
Hoewel de informateur prof. Beel. ook gisteren de gehele dag nog
heeft gezwegen, menen wij te mogen aannemen, dat hij in het rap
port. dat hij vandaag aan 11.'M, de Koningin zal uitbrengen, als voor
naamste resultaat van zijn bemoeiingen deze mededelingen zal doen.
Gisteren is de gehele dag druk geconfereerd en hoewel men aller-
wege een geheimzinnig stilzwijgen bewaarde, is toch wel iets uitge
lekt van hetgeen in het Torentje, waar minister Struycken en zijn
„rompministers" met de informateur en de rechtse fractieleiders
vergaderden, is besproken.
Reeds vroeg
fZie verder pag. 3. 3c kol.)
(Van onze parlementaire redacteur)
De verkiezingskoorts hééft reeds vat 'op NederTaricU Alle partij
bureaus werken momenteel onder hoogspanning om te zorgen, dat
de aan de komende verkiezingen verbonden activiteiten, zoals kan
didaatstelling en propagan'da-actie, doelmatig en snel kunnen wor
den verricht.
De bureaus van de A.R-Partij en van de Chr. ITist. Unie nemen
momenteel maatregelen om aüe kiesverenigingen in het land in de
kortst mogelijke tijd te ïuobiliseieti.
BODEGRAVEN
De dood van Finse Henny
Kituraua; wnie oe wittwuwu m - iciei. noiuu it t.,
Postbu» 1112 - Postgiro No. 424319
Kischtcndlenst abonnementen. 18 30lf»30 UUr
Zaterdag» IT—18 uur. Tcicloon 113700
•»-Gr*Tcnb*sr: Huygcn»pleln l - Tclel. 183407 ;3 innen
Postbus 1091 - Postgiro No 424307
KJachtcndienn: 18150lOJlhi, Telef 3623C9
Dordrecht: Scheffer»pJein Z - Postgiro No. 424208 Tcicloon 457(
Klnchtcndicnst na !7 30 uur 7314
Schiedam: Lange Kerkstraat 24 b Telefoon 07882
Abonnementsprijs 61 cent per sveek I 2 55 per nwand, 7.90 pei
kwartaal. Losse nummer» 13 cent Verschijn, dagelijks
(Geldig: tot morgenavond)
VEEG WIND
Veranderlijke bewolking: met nu en dan regen. Matige
tot krachtige, tijdelijk harde wind. Aanhoudend zacht.
Morgen: Zon op: 8.45 Maan op: 13.33
onder: 16.30 onder: 2.43
Atlas-raket van
draait om de
4.000 kg
aarde
deze gegevens met de uitgestippelde
koers en binnen enkele seconden gin
gen instructies" terug voor de even
tueel benodigde correcties. Toen de
Atlas eenmaal in de baan om de aarde
was gekomen was l'.ij op zichzelf aan
gewezen.
De kunstmaan, bestaande uit de
complete derde trap van de Atlas-
raket, zal ongeveer 20 dagen in haai
baan blijven en daarna langzaam
naar de aarde terugvallen. Iedere 100
minuten volbrengt de satelliet een
omwenteling om de aarde met als
hoogste punt 1.005 km en als laagste
punt 185 km. 's Nachts zal zU als een
heldere ster zichtbaar rijn boven bel
zuldelilke deel van de Ver. Staten. De
baan van de kunstmaan loopt niet over
Rusland.
De poging om de Atlas in een baan
om-de aarde te brengen kwam veel
spoediger dan men verwacht had. Op
3 december was aangekondigd dat men
hoopte de Atlas binnen twaalf maan
den voor het lanceren van een satel
liet te kunnen gebruiken
Een medewerker van de afdeling
ruimtevaart van de Convairfabriek, dr.
Ehrieke. heeft gezegd, dat dit experi
ment aantoont, dat de romp van de
raket als ruimtestation kan worden
gebrnikt, „Wij kannen nmet de „Atlas"
een mens in de ruimte brengen, waar- -p» t*-.
hü speciale maatregelen moeten wor- i I _ppn it V H-VOPthfl
den getroffen om hem in leven te hou- w'vA II lv. ITO V \J LLiJtlX
den".
(Van onze correspondent)
De kustwachtstntions ten noorden
van Den Heider en de daarbij behoren
de jedcungvletten worden op het ogen
blik voorzien van mobilofooninstalla
ties. Hierdoor wordt het reddingwezen
aanzien'ijk verbeterd, aangezien men,
zoals dat met de reddingboten reeds
het gevat was, nu ook geregeld con
tact kan houden met de reddingvlet-
ten, wanneer ze in open zee zijn.
in de r.abue toekomst zal deze ver
betering worden uitgebreid tot de pos
ten en vletten ten zuiden van Den
Helder.
Eisenhower werd van de lancering
op de hoogte gesteld kort voordat
er een diplomatiek diner op Het
Witte Huis zou beginnen. Nadat de
president en mevr. Eisenhower alle
diplomaten hadden ontvangen gnig
Eisenhower In het midden van dv
zaal staan en maakte bekend dat een
Atlas-raket in een baan om aard2
cirkelde.
In een verklaring van het Penta
gon werd even later gezegd: „Deze
geslaagde lancering betekent een be
langrjjke stap voorwaarts tn het
ruimte-onderzoek en zij opent nieu
we wegen voor de Ver. Staten e.i
het gehele mensdom bij hun pogin
gen de vreedzame gebruikmaking
van de ruimte buiten de dampkring
te onderzoeken.
Een van de belangrijkste onderdelen
van het experiment vormt een nieuw
verbindingstelsel, dat thans tussen «ie
aarde en de Atlas-raket bestaat.
In de satelliet bevindt zich nl. een
bandopnemer, die zowel radiosignalen
all gesproken woorden kan ontvangen
en naar de aarde terugzenden wanneer
van de grond af een signaal gegeven
wordt.
Naar Associated Press verneemt zou
op deze band een verklaring van pre
sident Eisenhower opgenomen zijn. An
derhalf uur na de lancering heeft men
voor het eerst het nieuwe verbmdings-
systeem geprobeerd, maar dez.e procl
aiming slaagde slechts gedeeltelijk
aangezien de uitgezonden boodschap,
verminkt door de satelliet werd terug
geseind.
Het voornaamste doel van het expe-
f'Rient is van de satelliet een heruitzen
dingsstation voor radiosignalen te ma
ken, aldus een woordvoerder van hel
ministerie van Defensie.
Het nieuwe communicatie-systeem
zou een van de beste bewaarde ge-
belraen van de laatste jaren zijn cu
een grote stap voorwaarts betekenen.
Het apparaat is slechts een „voor- j
proefie" van vliegende relaisstation
die 24 uur per dag militaire berichten
over de gehele wereld kunnen door
kenden. De woordvoerder voorspelde
dat In de toekomst nog meer lancerin
gen in het kader van het experimenten
sullen plaatshebben.
He koers van de Atlas-raket werd
et" gigantische elektronisch brein, dat
Per seconde 10.000 berekeningen ka"
bihyren Kort voor de start gaf het
"Pf "aat het nroiectiel zijn koers, stel-
het de machines in werking en gaf
an4arp instructies. Tijdens het eerste
•tadium van de reis zond het proiec-
hel gegevens terug over het verloop
Alle KN'VB-wedstrjiden, die zater
dag zouden worden gespeeld in de dis
tricten IVest I en West n, zijn in ver
band met de gesteldheid van de ter
reinen afgelast.
Tijdens een volkomen onverwachte
toespraak tot het centraal comité van
de Russische communistische partij,
heeft ex-premler Boelganin de juist
heid erkend van de ernstige kritiek
die door Chroestsjcw op hem is uitge-
ócfend.
Hij zei onder andere: „Toen in 195'
Twee pioniers van «1e KLM. de vroe
gere boordwerktuigkundige J. M. II.
Grosveld en de oud-vlieger L. Sillevis
zjjn gisteren op Schiphol gehuldigd
door de directie van de KLM. Het was
gisteren precies een kwart eeuw ge
leden dat de ..Pelikaan" van de Am
sterdamse luchthaven vertrok voor de
beroemde kerst-recordvluclit naar Ba
tavia.
De president-directeur van de KI..M,
de heer I. A. Aler merkte gisteren op
dat de maatschappij nog dagelijks pro
fiteert van de ervaringen van beide
pioniers, opgedaan bij de kerstvlucht.
Tan de vlucht. Het brein vergeleek „Honderd uur is de bemanning in
I,. r iiourduerkluigkutidiiie Gros
veld (links) en „Boontje" Sillevis (rechts)
li.ru 11 Sisterinntclag nog eens, samen
met de president-directeur tan de KLM,
de heer Aler, het loxboek van De l'eli-
kaan, bijgehouden tijdens de befaamde
kerstpostvhiclit. die juist een kivjrt eenu
celcden uiteetoerd werd. Heel Nederland
leefde destijds mee met de bemanning die
op 18 december 1933 van Schiphol eer-
trok naar Batavia en op 30 december in
het vaderland weerkeerde.
touw geweest, waarvan 84 uur m c!e
lucht Toen al slaagde men erin de
grondtijd aanzienlijk te beoerken, er
varingen waarop later kon worden
voortgebouwd", aldus de heer Aler.
Dat e«* overigens in die 25 jaar veel
is gebeurd, blijkt uit de omzetcijfers,
toer, zes miljoen, in het afgelopen i«uu
500 mihoen gulden
En natuurlijk werden er vele her
inneringen opgehaald bij de herden
king. Zie daarvoor ook het artikel m
dit nummer.
de Muti-partij van Malenkow, Kaga-
no' .ltsj, Molotow en Sjepilow haar ac-
ti /iteiten ontwikkelde, ondersteunde
J c die. Ik werd hun medestrijder en
nedeplichtlge.
„Omdat ik toen voorzitter was van
de raad van ministers (premier), ben
ik niet alleen hun medeplichtige ge
worden, maar ook nominaal hun lei
der."
„••Vlies %vat Chroestsjew tegen mij
heeft verklaard is waar. zei Boelga
nin wiens naam pas een maand ge
leden, door de tegenwoordige Rus
sische premier in verband is gebracht
met de „anti-partijgroep".
„De leden van de anti-partijgroep",
aldus Boelganin, „hebben dc door het
2öste partijcongres uitgezette koers, dia
met zoveel succes in dc praktijk is toe
gepast, voortdurend gehinderd. Zij
vertraagden cn ondermijnden het werk
van het presidium vari het centraal
comité".
„Dc strenge en beginselvaste vast
stelling van de misdadige activitei
ten van de anti-partijgroep en mijn
deelneming eraan onthulden, en
hielpen mij mezelf bewust te wor
den van, alle kwaad van de groep
Ik heb de vunsheid gezien van het
anti-partij moeras waarin ik mij be
vond". aldus de vroegere Russische
premier.
Werkend m de raad voor de natio
nale economie zie ik het geniale ka
rakter en de wijsheid van de politiek
van onze partu en het centraal comité,
waarvan het piaktische werk dc na-
tionele economie van het land leidt"
„Heden tracht ik oprecht de plich
ten te vervullen die het centraal co
mité mij heeft toevertrouwd", aldus
de boetvaardige Boelgauin.
Boelganin noemde in zijn rede Mo
lotow „een man die volkomen van volk
en dagelijks leven vervreemd is, en van
industrie of landbouw totaal niets
weet", Malenkow is „een intrigant,
goed voor elke smerige streek en alle
laagheden", aldus Boelganin en KagJ-
nowtisj „een mooiprater, die het werk
van andoren stoort met ?i|n lange toe
spraken"
Boelganin. die m augustus jongstle
den Stawnopol in de Kaukasus tot
standplaats kreeg, is 63 jaar. Zijn ver
rassende ledevoering van gisteren werd
door radio-Moskou uitgezonden. Zij
werd vandaag in extenso gepubliceerd
door het regenngs-orgaan Izwestia en
hef aartii-orgaan Prawda.
Waarnemers In Moskou merken op
dat Boelganin's verklaring op een
psychologisch gezien zeer belangrijk
ogenblik komt. namelijk zes weken
voor de opening van het 21ste partij
congres. dat vermoedelijk het padtij-
congrcs van de grocp-Malenkow zal
vellen.
Er zijn nog enige punten, waarvan
wij menen, dat zii vaststaan:
1. Het ontslag van de socialistische
ministers zal worden aanvaard,
2. Dit „rompkabinet" zal bestaan uit
de negen protestantse en rooms-
katholieke ministers, die hun por
tefeuille ter beschikking van II.M.
de Koningin hebben gesteld, even
tueel aangevuld met een of twee
nieuwe ministers.
3. Door dit „rompkabinet" zal een ver
zoek tot Kamerontbinding aan de
vorstin worden voorgelegd.
4. Als voorlopige verkiezingsdatum is
vastgesteld II maart 1959.
De moeilijkheden van staatsrechte
lijke aard, waarmede men zich giste
ren de gehele dag heeft beziggehou
den. moeten worden gezocht in de sta
ins. die het „rompkabinet" zal krijgen.
Deze zijn opgelost.
Gistermorgen begon prof. Beel al
vroeg met zijn informatietocht. Hij be
gaf zich naar het kabinet van de mi
nister-president, waar hij een onder
houd had niet dr. Drees. Onmiddellijk
daarna had hij in het befaamde Toren
tje, waar de werkkamer van minister
Struycken is gevestigd, een onderhoud
met zeven met-socialistische ministers.
Vandaar spoedde prof. Beei zich naar
huis in Wassenaar om vervolgens om
streeks cén uur H.M. de Koningin vasi
de stand van zaken op de hoogte te
brengen.
Terugkerend van de vorstin, die op
Huis ten Bosch verbleef, ging de in-
Dit alles schijnt thans vergeten en
Wij ontvingen van het secretariaat
van de P.v.d.A. een brief met verzoek
een communiqué in "ns blad te publi
ceren waarin staat dat de P.v.dA.
een krachtige voorlichtingsactie wil
voeren. Daarvoor is geld nodig en daar
wordt een inzameling voor gehouden.
Gironummer wordt vermeld.
Wij geloven niet dat het op onze
weg ligt deze actie te bevorderen. Te
gen de voorlichting van do P.v.dA.
hebben wij nogal wat bezwaren. Maar
er ligt wel een les in voor ons.
De P.v.d-A is de verkiezingsactie al
begonnen. Dat is al begonnen op de
dag dat minister Hofstra viej. En de
P.v.dA. is volop aan hot mobiliseren.
Wij mogen niet achterblijven. Alge
mene politieke mobilisatie onzerzijds
is plicht!
(Advertentie)
Mt vraagt brochure
Telefoon 01 726:21 68
Via een tolk heeft de 36-jarige Noor
se zeeman F. F. E. vanochtend verno
men, dat de Amsterdamse rechtbank
hem heeft veroordeeld tot drie jaar
en zes maanden met aftrek der preven
tieve hechtenis wegens mishandeling,
de dood ten gevolge hebbende, van de
27-jarige Finse Henni Hyvarinen.
Dit is de enige van de intertjjd ge
ruchtmakende drie moorden op be
woonsters van een bepaalde buurt in
Amsterdam, die tot heden tot oplossing
is gebracht.
De rechtbank achtte noch doodslag,
noch zware mishandeling bewezen. De
officier van Justitie had tegen de Noor
wegens doodslag vijf jaar met aftrek
geëist.
De zeeman heeft bekend, de vrouw
iu de nacht van 21 op 22 mei j.l. in. haar,
kamertje aan de Sint Olofsteeg met eèr
cognacfles op het hoofd te hebben ge
slagen na een ruzie over de vraag wie
een nieuwe fles cognac zou gaan ko
pen. De vrouw is daarna zodanig door
een scherp voorwerp aan de hals ver
wond dat zij is doodgebloed.
De man stond volgens zijn superieu
ren en de rapporten zeer gunstig be
kend. --
vergeven. De PvdA-pers doet in ieder
geval nu voorkomen, of bet de niet-
socialistische ministers zijn geweest,
die de bewindsman van Financiën
hebben geremd in zijn activiteiten ten
behoeve van de arbeiders.
Over de heer Suurhoff wordt ge
zwegen. De verdediging van diens
loonbeleid en de daarmede nauw ver
band houdende gerechtelijke procedu
res, is een moeilijker aangelegenheid.
De arbeiders weten namelijk te goed
wie voor het loonbeleid in Nederland
in grote trekken verantwoordelijk was.
Vermoedelijk zal hier echter ook wel
wat op worden gevonden.
Prof. Samkalden, de demissionaire
minister van Justitie heeft gisteravond
in Bussum reeds verklaard, dat hij
midden in zijn wetgevende arbeid het
departement van Justitie verlaat, het
geen betekent, dat ook een nieuwe re
geling van het stakingsrecht is op
geschort.
Uit hetgeen de laatste dagen in so
cialistische kring is gezegd en geschre
ven, valt op te maken, dat men in de
verkiezingscampagne zich voor een
groot gedeelte van het na 1956 ge
voerde beleid zal distantiëren.
Het zal een félle verkiezingsstrijd
worden. Daarvan Is ieder overtuigd.
Maar de algemene verwachting is ook,
dat er met enthousiasme zal worden
gewerkt. Uit de^ reacties in het land
kan men opmaken, dat dit keer meer
dan tijdens andere naoorlogse verkie
zingsacties tal van jongeren gereed
staan om aan de verkiezingsstrijd deel
te nemen.
De KVP heeft reeds telegrammen
verzonden aan de leden van de kies
raad, waarin wordt medegedeeld, dat
ernstig rekening moet worden gehou
den met verkiezingen op 11 maart
1959.
De propagandamachine van de
PvdA was al weken geleden gemobi
liseerd. Dc grote vraag is momenteel,
wie de lijsttrekker van de socialisten
zal zijn. Men betwijfelt namelijk in de
kringen van de PvdA. of dr. Drees nog
wei genoeg aantrekkingskracht zat
hebben om ais landelijk lijstaanvoerder
te fungeren. Gezien dc publiciteit
welke de hce- Hofstra thans in „Het
Vrüe Volk" ten deel valt, acht men
het niet onwaarschijnlijk, dat hij de
PvdA-lijst zal aanvoeren.
Anderen menen echter, dat deze pu
bliciteit noodzakelijk is om de figuur
Hofstra weer in de rijen der arbeiders
als rasechte socialist te introduceien.
Het socialistische aanzien van de de
missionaire bewindsman heeft name
lijk ernstig geleden door de aanval,
die de secretaris van het NVV, de heer
A. Kloos, enige maanden geleden op
zijn beleid heeft gedaan.
In „De Vakbeweging", het kader
orgaan van het NVV werd toen name
lijk gesteld, dat het 't beleid van minis
ter Hofstra was. dat een loonsver
hoging aan de arbeiders in de weg
stond.
z»
'7,J'
<k'
4-^—S
.rvpV-?.
1'. ,Y' -
Bit is dr auto, uaarin woensdagavond een
poging tot moord op een jongeman uit
Harder» ijk uerd gepleegd. Hü werd gis
teren aangetroffen aan do scliagerlaan
In Amsterdam-Oost, enkele kilometers
van de Knulslaan, waar het misdrijf werd
gepleegd. De auto zat vol bloed; het
contactsleuteltje ontbrak.
Zie ook pagina 3, 5e kolom
De twee Griekse Cyprioten, die ter
dood waren veroordeeld wegens
moord op een derde Griekse bewoner
van Cyprus, hebben gratie gekregen.
Hun ilraf is veranderd in levenslang.
Aan liet einde van zijn driedaagse
conferentie over militaire, politieke en
economische problemen heeft de
ministerraad van de Navo gisteren een
communiqué uitgegeven, waarin ver
klaard wordt, dat hel schild van de
Navo niet mag worden verzwakt, dat
nauwer politiek overleg noodzakelijk
is en dat een oplossing van de Duitse
kwestie thans urgent is. De Navo is
vast besloten in geval van eel. aanval
terug te slaan met atoomwapens en
zal blijven voortbouwen aan zijn
militaire kracht.
De raad heeft o.m. een Benelux-
voorstel voor een doelmatiger werking
van de organisatie aangenomen, doch
dit besluit zal naar verluidt niet wor
den gepubliceerd aangezien het een
interne kwestie is.
Secretaris-generaal Spaak heeft hei
eindcommuniqué van de conferentie
toegelicht,
Op een vraag waarom de raad dit
jaar de nadruk op militaire kwesties
heeft gelegd, terwijl vorig jaar juist
de nadruk op economische en weten
schappelijke samenwerking was ge
vallen, merkte Spaak onder alge
mene hilariteit van de journalisten
op, dat „het zestiende lid van het
bondgenootschap Chroestsjew
feiten heeft opgedrongen waar de
Navo-landen niet onderuit kunnen."
Over het Benelux-voorstel, dat door
minister Staf naar voren is gebracht
en dat tot doel heeft dc coördinatie en
integratie van de Navo-strljdkrachter
te bevorderen, zet de Nederlandse
minister Luns gisteren na de confe
rentie, dat dit vooral door de kleine
landen van de Navo goed is ontvangen.
Er zijn op grond van dit voorstel con
crete resultaten bereikt, waarbij de
militaire bevelhebbers van de Navo
zich over de formulering tevreden
hebben getoond, aldus mr, T,im«.
