Averechts
V.S.
D
uilen niet wijken
inzake Berlijn
^7
Reusachtige
brand in
Londen
Socialisten niet
ingenomen met
poging-Beel
Korter werken
in de grote
metaalindustrie
Gescheiden optrekken kost
protestanten twee zetels
Kolonel Grivas zegde
Cyprus vaarwel
v_
KRACHTIGE REDE VOOR RADIO EN T.V.
President weerlegt
kritiek op
defensie-budget
Koopt op tijd
uw zekerheid
Ministerraad E.E.G.:
vrijhandelszone
móét mogelijk zijn
OFFICIËLE VERKIEZINGSUITSLAG LEERT:
G.P.V. had A.R.P. aan
vijftiende zetel
kunnen helpen
ALS HELD VEREERD
Na vier jaar terug
in Griekenland
r~~
D
NATIONALE
LEVENSVERZEKERING-BANK
DINSDAG 17 MAART 1959
V.
Directeur: H. DB RUIG
ZEVENTIENDE JAARGANG No. 4248
Huwtijmtaetpur: Dr. J A H J. S BKUINfc» SLOT
5?
RESIDENT EISENHOWER heeft in een radio- en televisie-
rede tot het Amerikaanse volk verklaard, dat de Ver.
Staten bereid zijn. deze zomer aan een topconferentie met
de Sowjet-L nie deel te nemen, als de gebeurtenissen zulks recht
vaardigen.
Kaart
Defensie
Kosten
T-model
Arrestaties houden aan
in Nvasaland
Schade zeker 20 miljoen
iVteiuce commissie ingesteld
IN PRINCIPE AKKOORD:
Geen produktieverlies
(Van onze parlementaire
redacteur)
Uit de gisteren definitief be
kendgemaakte officiële uitslag
van de verkiezingen vallen aller
lei interessante conclusies te trek
ken.
Allereerst zijn de 30.972 stem
men die op het GPV zijn uitge
bracht nu ten goede gekomen aan
de P.v.d.A. Men ziet dus het merk
waardige verschijnsel, dat diege
nen, die in protestantse kring hei
meeste bezwaar maakten tegen
samenwerking met de socialisten,
er toe hebben bijgedragen dat de
P.v.d.A. nog een zetel rijker werd.
31 ZETELS
ÉÉN' CHR. PARTIJ
mm m
FWfê
Zie verder pag. 3, 3e kot)
Rotterdam: Witte de Witttstraat 25 - Telei. 111700 is i
Postbus 1112 - Postgiro ïjo. 424313.
Klachtendietist abonnementen. 18.30-I9.3u ui.
Zaterdags 17—18 uur. Telefoon 115700,
•«-Gnnrtnhate: Huygenspfein 3 - Telefoon 133467 (3 lijnen)
Postbus 1091 Postgiro No. 424867
Klaehtendienst: 18.30—39.30. Telef.' 362569
DordreeBt: Spuiweg 132 - Telef. 4570.
Schiedam: Lange Haven 73 - Telef. 67438.
4.bonnement»prljs 61 cent per week. t 2.85 per maand f 7.BU pe
«wartaal. Losse nummers 15 cent. Verschijnt dagtlljK!
(Geldig- tot morgenavond)
SCHRAAL WEER.
Drong en bewolkt, inaar ook enkele zonnige perioden.
Matige tot vrij krachtige oostelijke wind, Weinig veran
dering in temperatuur.
Morgen: zon op: 6.50 maan op: 11.49
onder; 18.4$ maan onder: 2.4?
I-. EEDS meermalen 1 erop gewe-
K zen, dat nieuwe partijen, die me
nen ook aan de verkiezingen te moe
ten n.ocdocn, door hun actie vaak
juist het tegenovergestelde bereiken
van hetgeen zij bedoelen.
Het Geref. Politiek Verbond Is daar
van thans het meest sprekend bewijs
In hét verleden was al reeds geble
ken, dat bij een Tweede Kamer van
100 leden, dit verbond er niet In zou
kunnen slagen een man in deze Ka
mer te brengen. Met ie verlaagde
kiesdeler, als gevolg van de uitbrei
ding van de Tweede Kn:icr tot 150
leden, moest men er zo was de re
denering op het nippertje kunnen
komen. Lukte het ook nu niet, dan
moest dat geweten worden an.7 de le
den van het GP.V. zeil. E-i zo kwam
bet Gereformeerd Gezinsblad zater
dag tot de juichkreet:
„Welnu, het is gelukt,"
Men heeft evenwel te vroeg gejuicht.
De officiële tellingen hebben uitgewe
zen, dat het G.P V. op net nippertje
juist een kamerzetel heeft gemist.
Wij kunnen daarover niet juichen
Ook al is in het verleden geble
ken, dat eenlingen In de Kamer steeds
hun scherpste kritiek rich'en op rie
partijen, welke hun het naast staan
toch zou de stem van de afgavaardig
de van het G.P.V. In het algemeen
een stem zijn, welke zou samenvallen
met de stemmen van de andere pro
testants-christelijke partijen.
I r A het gebeurde, waardoor het
N GP.V. ook nu weer buiten de
Kamer blijft, willen we een enkele
opmerking maken.
Het is moeilijk aan te nemen, dat
het degenen, die hun stem a3n het
GP.V. hebben gegeven, lood om oud
Ijzer is, aan wie door bun optreden
uiteindelijk een zetel meer of minder
toekomt. Maar nog nooit ls zo duide
lijk gedemonstreerd, waarheen een
zetel gaat, die een kleine partij niet
haalt.
Geen berekening op een of ander
partijbureau, maar het officiële Cen
traal Bureau wijst thans aan, dat de
zetel, welke aanvankelijk aan het
GP.V. was toegeschreven, toevalt aan
de P. v. d. A. Van uiterst rechts dus
naar de socialistische partij, die
steeds meer links-af gaat.
Bijna 40X00 kiezers hr* ben willen
getuigen jopr een christejljjyj politiek,
zoal» dm zou moeten worden ge
voerd volgens het G.P.VDeze kie
zers dragen er de verantwoordelijk
heid voor, dat de prol.- chr. partijen
een zetel minder krijgen en dat het
verlies van de P. v.d. niet drie,
doch slechts twee zetels bedraagt.
HETGEEN thans gebeurd ls. moet
voor ie aanhangers van het
GP.V, toch wel aanleiding geven tot
ernstige bezinning.
De noodzaak van eensgezind optre
den van allen, die ook op staatkun
dig terrein willen leven naar Gods
leboden. Is vandaag de dag groter
dan ooit.
Het is nog verklaarbaar, dat men
op grond van bezwaren, welke men
tegen andere partijen had het ge
probeerd heeft zelfstandig iets te
doen. Maar het is nu wel duidelijk,
dat bet niet gelukt.
Daar komt bij, dat een man op
de 150 zeker niet veel invloed op de
gang van zaken kan uitoefenen. Er
wordt wel vaak herinnerd aan de pe
riode in onze parlementaire geschie-
denlz, toen Groen van Prinsterer ook
alleen stond. Maar men vergeet dan
de totaal andere omstandigheden
waarin dat gebeurde en heeft ook
maar al te weinig oog voor de uitzon
derlijke positie, welke deze „veld
heer zonder Jeger" in het land steeds
heeft ingenomen. Er zijn niet veel
politici, wier werken na meer dan
een eeuw nog van betekenis zijn.
Het is te hopen, dat bezinning in
de kring van het GP.V. zal lelden
tot het Inzicht, dat de noodzaak van
christelijke politiek moet leiden tot het
schouder aan schouder optrekken in
de atrijd.
Eisenhower aanvaardt
topconferentie
>1
Hy zei dat de V.S. inzake Berlijn uit drie mogelijkheden kunnen
kiezen. De eerste mogelijkheid was uit vrees voor de Russen de
rechten en verantwoordelijkheden, „gekocht met het leven van
Amerikaanse en geallieerde militairen", op te geven. „Deze keuze
is voor ons duidelijk onaanvaardbaar", aldus de president.
De tweede mogelijkheid, „opgedrongen door de Russen'*, was
oorlog. „Zeker wensen de Amerikaanse en westelijke volkeren geen
oorlog, maar de geschiedenis heeft ons de grimmige les geleerd,
dat er nog nooit een land in is geslaagd, de verschrikkingen van een
oorlog te vermyden door te weigeren zyn rechten te verdedigen,
door te pogen agressie ite verzoenen".
De laatste mogelijkheid was onderhandelen. Hierover zei Eisen
hower o.a.i „Wij willen a'les doen wat in ons vermogen ligt om ern
stige onderhandelingen tot stand te brengen en dit overleg zinvol
te maken".
E Russische nota van 2 maart
scheen de president een stap in
de rich line van onderhandelingen op
een betere basis te zijn. HU hoopte op
een spoedige bijeenkomst van ministers
van Buitenlandse Zaken. Als de ge
beurtenissen een topconferentie in de
zomer zouden rechtvaardigen, zouden
de V.S. bereid zijn hieraan deel te
nemen-.,
Er moet een duidelijk begrip zijn
van hetgeen de V.S. niet kunnen doen.
Als voorbeeld noemde bij een poging
om „de vréde fc kopen door twee mil
joen vrije mensen van Berlijn op te
offeren". In dit verband zei hij ook,
dat de V.S. niet akkoord kunnen gaan
met een permanente en gedwongen
verdeling van Duitsland, waardoor
Midden-Eurooa voortdurend een kruit
vat zou blijven. Washington was
echter bereid met alle betrokken lan
den te spreken over redelijke metho
den om tot een verenigd Duitsland te
komen.
Voorts kunnen de V.S. niet het be
weerde recht van enig land erkennen
om willekeurig zich niet te houden
aan zifn internationale overeenkom
sten. Als men zich hierbij zou neer
leggen zou elke onderhandeling een
schijnvertoning worden.
Aan de hand van een kaart van.
Duitsland liet de paferidest-dg wertuni'
dingen in dit land en 'ie verbindingen
tussen de bondsrepubliek en West-
Berlijn zien. Het Amerikaanse stand
punt inzake Berlijn vatte hü als volgt
samen: „Wij zullen geen duimbreed
van onze plicht wijken. Wil zullen ons
recht op vreedzame doortocht naar en
van West-Berlijn blijven uitoefenen.
Wij zullen niet de eersten zijn om de
vrede te verbreken. liet zijn de Sow-
jets die dreigen met geweld deze vrUe!
doortocht te hinderen. Wij zijn bereid
ten volle deel te nemen aan elke op-1
rechte poging tot onderhandelen, waar
bij de bestaande rechten van alien en
hun kans om in vrede te leven worden
gerespecteerd."
(Advertentie t
1
Zon op
Zon onder
Dc eerste helft van zijn rede be
steedde Eisenhower aan de kwestie-
Bcriijn. De rest van zijn betoog betrof
de defensie.
De president noemde „c beweringen,
dat de Amerikaanse defensie onder
geschikt is gemaakt aan een sluitende
begroting, in strijd met de waarheid.
Deze beweringen zijn ongegrond, aldus
Eisenhower, maar het is gelukkig
onwaarschijnlijk dat dergelijke bewe
ringen de Sowjet-Unie ertoe zullen
brengen onze kracht verkeerd te be
oordelen.
Eisenhower toonde vervolgens een
lijst van 41 rakettypen. 17 hiervan zijn
al in gebruik, 11 zullen in 1959 voor
gebruik gereed komen en de overige
dertien zijn nog In het stadium van
onderzoek.
HU vestigde de aandacht van zün
luisteraars op de enorme kosten, die
het proces van onderzoek, bouw en
prodoktle van moderne wapens met
zich meebrengt. „Onze eigen veilig
heid vereist de aanvullende kracht
van de gehele vrije wereld," aldus de
president.
Sprekend over de raketwapens her
innerde hij eraan dat de eerste naai
en schrijfmachines, auto's e.d. nog veel
te wensen overlieten. „Zelfs de raket
ten die ons vandaag nog verstomd doen
staan zullen spoedig het T-model (van
de Ford automobielen) van de eeuw
dig: jrakette» v n," aldus Eisen-
w< ten slotte
dat het Westen gereed is terug te slaan'
ln geval van Russische agressie. De,
Amerikaanse strijdkrachten beschik-
ken over een „bijna onvoorstelbare
vernietigi ngskracht".
Het oorlogsgevaar zal niet vermeer-
deren wanneer de Ver. Staten stre-
vend naar onderhandelingen op hun
standpunt blijven staan," aldus de
Amerikaanse president.
j
Het aantal Afrikanen dat onder de
Engelse koloniale wet van de nooa-
taestand in Nyasaland is gearresteerd,
is tot 560 personen gestegen. Gisteren
zijn opnieuw een aantal inheemsen ge
vangengenomen. 1
ln de zuidelijke provincie hebben
raddraaiers de woning van een het
Engelse bewind trouw gebleven Afri
kaanse chef. Koenthembwe genaamd,
platgebrand. De chef, die in het ge
bied van de luchthaven van Blantyre
woont, werd niet gewond.
DOOR een van de grootste Londense
branden van de laatste jaren Is
gisteravond in de voorstad Hford een
schade aangericht van zeker twintig
miljoen gulden. Volgens andere ramin
gen ls de schade nog veel groter. Drie
brandweermannen werden gewond.
Door de brand werden het hoofd
kantoor en de winkel van de op een
na grootste meubelzaak van Engeland
totaal verwoest. Ook een tiental aan
grenzende huizen ging in vlammen op.
De vuurgloed was tot op ruim 20
km zichtbaar. 35 brandweerwagens uit
naburige districten, waarbij een uit
Harwich, ruim 100 kilometer van de
plaats van de brand, rukten uit. Het
veem van de meubelfirma, dat nabij
een spoorlijn staat, stortte in op de
lijn en versperde het treinverkeer
urenlang. In de omgeving viel de
straatverlichting uit en het verkeer op
de hoofdweg door Ilford stagneerde.
De meubelfirma verkoopt veel op
afbetaling en de meeste bescheiden
betreffende deze transacties zijn ver
loren gegaan.
De brandweer veronderstelt dat de
brand is uitgebroken in de werkplaats
van de meubelzaak.
Op het Centraal Stembureau is
maandag door loting beslist over
de bezetting van een aantal ka
merzetels. De voorzitter van het
bureau, prof. mr. G. van den Berth,
doet hier een greep in de bus.
De ministerraad van de EJË.G. heeft
maandag ln feite het rapport verwor
tel», dat de E.E.G.-commissie heeft uit-
«cbraeht over de (on)mogelijkheid om
•°t een vrijhandelszone van de E.E.G.-
|*Bden en de rest van de O.E.E.S. te
«omen.
Nederland, België, Luxemburg, Duits
land en Italië hebben duidelijk ver
klaard, dat de commissie, die tot de
conclusie kwam, dat een vrijhandels
zone onmogelijk is, een te eng stand-
Wat inneemt. De ministers wensen dal
ccn nieuwe werkgroep van deskundi-
Scn een studie van het vraagstuk za!
maken,
-j 'o het officiële communiqué dat na
"9 besprekingen is uitgegeven, spreekt
ministerraad zich nog eens met na-
fök uit voor voortzetting van de po-
oro tot een „multilaterale asso
rt"1® van de E.E.G. en de andere
■b-RS.-landen te komen-
(Vin onze parlementaire redacteur)
RONDOM professor Beel hing van
daag een geheimzinnig stilzwijgen.
De informateur trok zich met zijn docu
menten in zijn werkkamer terug.
Maandagmiddag ontving hü van
het kabinet fan de Kcningin de op
schrift gestelde adviezen van de ver
schillende fractieleiders en hij zou de
hele dag nodig hebben om deze en de
andere op de formatie betrekking heb
bende documenten te raadplegen.
Morgenochtend zal p.'of. Beel een
onderhoud hebben mei prof. Romme;
morgenmiddag met mr. Burger. Don
derdag volgen in de loop van de dag
gesprekken met prof. Oud, dr. Bruins
Slot en dr. Tilanus.
Blijkens Het Vrije Volk van gister
avond zijn de socialisten met de tor-
matiepoging van prof. Beel niet erg
ingenomen. Duidelijk wordt nog eens
gesteld dat of prof. Romme of prof.
Oud in eerste instantie een opdracht
tot formatie had moeten krijgen. De
socialisten zullen alleen aan een kabi
net deelnemen wanneer voldoende
socialistische eisen zullen worden ver
wezenlijkt en wanneer alle deelnemen
de partijen zich uitdrukkelijk op het
program zullen vastleggen.
De vakbonden hebben voor vrij
dag een 24-uur-staking van het ad
ministratief en technisch personeel
van de Franse radio en TV uitge
schreven, om looneisen kracht bij te
zetten.
De Haarlemse bloemenmeisjes ver
schijnen ter gelegenheid van de viering
\an hun eerste lustrum dit jaar ln een
gèSzjc* tktcuw kostuum, de ,,creaöe
Noordwijk" van de jonge Haarlemse
modeontwerper William van der Poel.
ZD /uilen in deze kostuums, die kunnen
worden aangepast aan elke vorm van
het wisselvallige Hollandse klimaat, de
laatste week van apru bloemen rond
delen op de internationale tentoonstel
ling „Floralls" in ParUs. Verder staan
een reis naar Scarborough (Eng.) in
midden juni en een bezoek aan Stutt
gart ('luitsl.) in oktober o»# het pro
gramma.
Er is een fotowedstrijd voor het maken
van d« beste kiek van het Jaar, voor
stellende de meisjes in htm charmante
bezigheden, uitgeschreven, waaraan door
iedereen kan worden, deelgenomen. Het
meest treden de meisjes op in hun
eigen stad, waar zli met kwistige hand
narcissen, tulpen, anjers en Irissen de
bezoekeTs zullen opspelden.
(Van een onzer- redacteuren
In de grote metaalindustrie stta d*
organisaties van werkgevers en wak
nemers bet thans ln principe eens ge
worden over een nieuwe CAO. die
voorziet in een werktijdverkorting tot
45 jaar per week. Ook werd overeen -
stemming bereikt over afschaffing van
de tarlefbaslslonen en versnelde In
voering van werkclassificatie ln deze
sector van het bedrijfsleven.
Voor de CAO definitief wordt goed
gekeurd zullen de leden der organisa
ties overal in bet land vergaderen om
de voorgestelde wijzigingen te bespre
ken.
Er wordt naar „gestreefd om de nieu
we CAO per l juli in te voeren
tot zolang zal de oude worden ver
lengd, tenminste: wanneer de ledea
ook daar geen bezwaren tegen hebben.
De bedoeling is om, overeenkomstig
het SER-advies, de werktijdverkorting
I geleidelijk in te voeren en uitsluitend
n die bedrijven waar dit zonder pro
duktieverlies kan. Na drie jaar zou het
dan mogelijk moeten zijn om de kor
tere werkweek van 45 uur algemeen
in te voeren in de gehele grote metaal
industrie, uiteraard met een zekere
ruimte voor dispensatie.
De werktijdverkorting zal dus, wan
neer zich geen onverwachte omstan
digheden vccrdcea, In 1802 voor het
„grootmetaal" leiden tot een vrije za
terdag. want het is de bedoeling de
45 uren te verdelen over 5 werkdagen
van 9 uur.
Waren de stemmen van het GPV ten
goede gekomen aan de AR-partij.
dan had deze party met een groot
overschot een vijftiende zetel be
haald. Er zouden dan qog slechts
drieduizend stemmen hebben ont
broken om ook de zestiende zetel
binnen te halen. In dit verband kan
men uit de officiële uitslagen ook
wel conclusies trekken. Bij de vorige
verkiezingen werden ongeveer 10.000
stemmen uitgebracht op prof. Ger-
brandy. Deze stemmen heeft de ARP
dy. Deze stemmen heeft de ARP
nu verloren, vermoedelijk aan de
katholieke kandidaat, mr. Van
Rijckevorsel, die met ruim 91.000
voorkeurstemmen rechtstreeks werd
gekozen.
Was een deel van deze voorkeurstem
men ook nu ten goede gekomen aan
één van de AR-kandidaten, dan zou
de ARP geheel afgezien van de
stemmen, die op het GPV werden
uitgebracht toen haar 15e zetel
hebben gehaald. Men kwam nu na
melijk 6000 stemmen tekort voor een
restzetel.
Nog een andere conclusie valt uit de
officiële uitslag te trekken. Wanneer
alle protestantse partijen met één
lijst zouden zijn uitgekomen, had
men recht gehad op 31 zetels. Daar
de KVP ook in dat geval haar 49
zetels had gehouden, zou er een
rechtse meerderheid in de kamer
zijn geweest van tien zetels (80-70).
De P.v.d.A. zou dan namelijk maar
47 zetels hebben behaald en de libe
ralen 18 zetels; wel een duidelijk
bewijs, dat de aanhang van de pro
testantse partijen groter is dan men
aan de hand van de huidige zetelver
deling zou zeggen. In de nieuwe
kamer komen namelijk maar 29
protestantse vertegenwoordigers. De
gescheidenheid betekent dus een
verlies van twee zetels.
Het is ook interessant om na te gaan,
wat de verhoudingen zouden zyn
geweest, wanneer men hier, zoals in
het buitenland, één grote christelijke
volkspartij had gehad. Om de ver
houdingen dan duidelijk te kunnen
weergeven dient men ook de beide
socialistische groeperingen bij elkaar
te trekken evenals beide communis
tische partijtjes, Dc Boerenpartij zou
voor dat geval by de VVD kunnen
worden ondergebracht. Men zou dan
vier grote concentraties hebben ver
kregen, t.w. een CVP (katholiekenen
protestanten), socialisten, liberalen
en communisten.
De CVP zou in dat geval ruim 3 mil
joen stemmen hebben veroverd, wel
iswaar de absolute meerderheid,
maar niet voldoende voor 80 zetels,
maar voor 79. De socialisten zouden
gezamenlijk recht heben gehad op
48 zetels, de liberalen op 19 en de
communisten op vier.
Door de zeer ingewikkelde manier,
waarop in ons land restzetels wor
den toegewezen zou het gescheiden
optreden van protestanten en katho
lieken bij deze verkiezingen voorde
liger zijn geweest, omdat men in het
laatste geval één zetel meer zou
hebben kunnen bezetten.
Kolonel Grivas, de leider van
de verzetsbeweging op Cyprus,
heeft vanmorgen het eiland ver
laten. Van het R.A.F.-vliegveld
by Nicosia vloog hij naar Grieken-'
land- De kolonel kwam bij de
luchthaven aan in een auto van
het Griekse consulaat. Op zijn-
tocht erheen werd hij als een held
toegejuicht.
Tot het laatst toe bleef de kolrnel,
Ce vroeger In het Griekse leger dien
de, zUn reputatie getrouw, om zo on
opgemerkt mogelijk op de achtergrond
te blijven. Hij zat rustig in de auto, ge
kleed in een aan flarden gescheurde
velduniform. Hij droeg een zonne
bril. Ziin oude kakibaret was vier
kant op zijn hoofd geplaatst.
De auto van het consulaat werd ge
volgd door een andere auto, waarin
aartsbisschop Makarios zat, die de on
derhandelingen voor de Londense
overeenkomst voerde, welke van Cy
prus een republiek heeft gemaakt.
Voor zijn vertrek verscheen Grivas
voor liet eerst -én waarschijnlijk
voor het laatst op het eiland in het
openbaar. In een luxueuze bungalow
by Nicosia verklaarde hij tegenover
verslaggevers „fanatiek Brits-gezind"
te zyn. De Engelsen zelf hadden hem
echter bitter gestemd en hij achtte het
nu aan hen de vriendschap te herstel
len. Met Grivas en een aantal hoge
Griekse officieren als officiële bege
leiders reisde zijn onderbevelhebber.
Georiades, mee, op wiens hoofd vier
jaar lang na Grivas de hoogste prijs
heeft gestaan.
Aartsbisschop Makarios deed de ver-
UET Grieks-Cyprische blad „Ethnüce"
heejt de leider van de E.O.ICA.,
die vandaag van Cyprus naar Grieken-
land is vertrokken, een grootse hulde
gebracht.
Het blad bracht de afscheidsbood-
schap van Grivas met grote koppen
die Itiidden:Wij hopen u spoedig weer
te zien, leider. Cyprus is u dankbaar
zetsleiders uitgeleide. Gisteravond di
neerde Grivas met Makarios.
De beide mannen bleven drie uur
byeen in het huis van een particulier
tc Nicosia, waar de EOKA-leider ver
blijf hield.
Ooggetuigen van het vertrek zeiden
dat de kolonel er oud en doodmoe uit—
