Eensgezind
Gevolg van ruzie Erhard-Adenauer
ÏP
Bekend Noors hotel
door brand verwoest
I
m
VOORAL DRENTE door
branden GETEISTERD
Nog een interview
met Adenauer
Brandhlusboot zonder roer of schroef
Conflict nadert
hoogtepunt
Koopt op tijd
uw zekerheid
tok;
Kerk te Purine r
afgebrand
Vlammen laaien
meters hoog op
Tevens sleper en
duwboot
NEDÉRLANDSE GEWOND
Zeven buitenlanders
omgekomen
Weersatelliet uit
liaar baan
Tram nog duurder
in Amsterdam
Goedkope retours
naar Brussel
NATIONALE
LEVENSVERZEKERING-BANK
O
"t Blijft droog
DINSDAG 23 JUNI 1959
Directeur: H. DE RUIG
ZEVENTIENDE JAARGANG No. 4327
v-y
"N
Waarborgen
JET grote, ook bij Nederland
se toeristen zeer bekende
Stalheim-Toeristenhotel, in de
omgeving van de Noorse kust
plaats Voss, is de afgelopen nacht
volkomen afgebrand. Officieel is
bekend dat zeven buitenlandse
gasten om het leven zijn geko
men; zeventien personen worden
nog vermist en 35 gasten, onder
MISLUKTE PROEF
Klaus Fuchs (vrij)
naar O.-Duitsland
's avonds weer
Al twee weken
wie een Nederlandse dame, wier
naam bij het ter perse gaan van
deze editie nog niet bekend was,
zijn met verwondingen, in een
ziekenhuis opgenomen.
Paniek
14 dagen gratis
actteriaau vnm m wwawraw vmet. tismo mi,
Pmtbm 1113 'giro NoTvitöu
jaaohtoBdtenst abocncayntcn ïsio-löjo u
Z«tarda®, l7-~ia uur. Telefoon 115700
,-GrarenJiaeai ftw«a®te 1 - Telefoo® 183467 <3 tenen.
5*^?" If01^ No. «54867.
JOachtemUeart; 183o-.19.30. Teief. 34256»
DoMUtecUt: Spui weg 133 Teiett. 4570.
Schiedam: Lange Haren 73 Telef. 67486.
SbornxsneataBriJa 91 cent per «mi X69 per maand. 17.00 t>e.
cwartaal. Lom wramoi M «kk. Vewchynt dageiy*»
Twuaj*
(Geldig tot morgenavond)
WEINIG VERANDERING IN TEMPERATUUR
Perioden met zonneschijn en slechts een kleine kans op
een regenbui of onweer. Weinig verandering in tempera
tuur. In het noorden van het land zwakke tot matige
wind nit oostelijke richtingen, elders meest zwakke ver
anderlijke wind.
Morgen: Zon op: 4.20 Maan op: 23.13
onder: 21.04 onder: 8.55
Hoofdredacteur: Ut. J. A H J S> HHIMNS Si <>T
E beide dagen, dat de A.R.-partij
LJ in convent bijeen is geweest,
hebben blijk gegeven van verblijden
de eensgezindheid. De grote opkomst
toonde duidelijk, dat h waarlijk niet
zo is, dat men de zaken maar op zijn
beloop laat en er maar vanaf ziet om
het te volgen beleid onder ogen te
zien.
De openingsrede van de voorzitter,
dr. W. P. Berghuis, en de redevoering
van de voorzitter van de A.R.-
Tweede-Kamerfractie, dr. J. A. H.
J. S. Bruins Slot, sloten prachtig op
elkander aan en gaven duidelijk aan
hoé partijleiding en fractie de situati
van vandaag zien en hoe de houding
van de Anti-Revolutionairen in de ko
mende periode zal moeten zijn.
EIDE sprekers hebben er de na-
13 druk op gelegd, dat het tot de
bijzondere taak van het nieuwe kabi
net gerekend moet worden te tonen,
dat het in Nederland mogelijk is te
regeren zonder socialistische minis
ters. Reeds al te lanr heeft men het
vanuit de rode hoek doen voorkomen,
alsof verbreking van de brede basis,
zoals wij die sedert de bevrijding
hebben gekend, ongelukken met zich
moet brengen.
Van die gedachte moet ons volk af.
En nu is het waarlijk niet zo, dat met
name in de A.R.-kring de begeerte
leefde om de socialisten voor de li
beralen te verwisselen. Zeer nadruk
kelijk heeft de voorzitte- van de A.R..
Tweede-Kamerfractie te kennen ge
geven, dat na de breuk In december
jj. een kabinet, steunende op de drie
rechtse partijen het meest wenselijk
was geweest.
Aan Kamerontbinding bleek toen
echter niet te ontkomen en helaas heeft
de uitslag van de verkiezingen het
resultaat te zien gegeven, dat eea
rechts kabinet moeilijk te verwezen
lijken zou zijn. Zo bleef er dus over
de vraag of de, brede basis hersteld
moest worden, dan wel of samenwer
king met de liberalen gezocht moest
worden. In de gegeven omstandighe
den was het laatste zeker het meest
gewenst, ofschoon niet vergeten mag
worden, dat ook deze samenwerking
bezwaren met zich brengen zal.
Q FENHARTIG is ook medegedeeld,
dat het resultaat van de tweede
formatie van prof. De Quay niet van
dien aard was, dat er reden tot
juichen was. Met name de bezetting
van het departement van Sociale Za
ken betekende een duidelijke achter
uitgang. Maar het geheel was toch
beter dan wat eerst tot stand scheen
te komen.
Zeer belangrijk was evenwel, dat
een tweede „neen" van AJR.-zijde
waarschijnlijk tot gevolg zou hebben
gehad, dat de oude brede basis, maar
dan in versmalde vorm, weer hersteld
zou zijn. Het r.-k. dagblad „De
Volkskrant" heeft niet nagelaten tel
kens opnieuw erop te wijzen, dat het
betreurd werd, dat de socialisten het
op een breuk hadden laten aankomen,
Het was niet het minst op dit punt,
dat de A.R.-£ractievoorz!tter duidelij
ke taal gesproken heeft, die door de
talrijke aanwezigen blijkbaar zeer
goed verstaan is.
DE moeilijkheden, waarvoor het
nieuwe kabinet staat zijn door
partijvoorzitter en fractievoorzitter
eveneens belicht. Laatstgenoemde
heeft ook klare wijn geschonken voor
wat betreft het te volgen landbouw
beleid en ten aanzien van de mam
moetwet van minister Cals.
Het geïmproviseerde,maar daaron
juist te meer indrukwekkende slot
woord van minister Zijlstra gaf dui
delijk aan, welke gevaren ons volk
bedreigen. Maar het gaf toch aller
minst de indruk van pessimisme. Het
zal er echter op aankomen, dat rege
ring, volksvertegenwoordiging en be
drijfsleven eigen verantwoordelijkheid
zien en aanvaarden.
ONRUST IN W.-DUITSLAND
'"'A V~ S
(Advertentie)
Zon op
Zon onder
"7 O mag de A.R.-partij terugzien
op een bijzonder geslaagd partij
convent. Het betekende de afsluiting
van een periode van grote activiteit
in verband met de verkiezingen
Reeds aanstonds werd echter bij de
behandeling van de huishoudelijke
zaken medegedeeld, dat in het najaar
nieuwe taken ter hand genomen zul
len worden. Als alles naar wens ver
loopt, zal het volgende jaar op een
buitengewone deputatenvergadering
het ontwerp voor het nieuwe beginsel
program worden vastgesteld.
De teleurstelling over de verkie
zingsuitslag heeft da' is wel duide
lijk geworden niet tot moedeloos
heid geleid. De A.R.-partij wil ver
der gaan, niet ziende op uiterlijk suc
ces, maar ziende op het gebod, gehoor
zamend aan Gods wet.
L R. de K.
(Van eea onzer versta: revers)
HET schaap met vijf poten op
scheepvaartgebied is m&mndag ge
reedgekomen op een Nederlandse
scheepswerf. Het is de voor de Belgi
sche marine bi} Akerboom's Scbeeps-
en Jachtwerf N.V. te Ltsse gebouwde
brandblus-, sleep- en duwboot „Bü",
één van de eerste schroef- en roerloze
schepen die in ons land gebouwd wer
den.
Deze sleep-duwboot die tevens
brandweer en bergingsvaartuig is,
werd speciaal voor het vervullen can
vier gecompliceerde teken ontworpei.
er is daardoor een zeer gecompliceerd
schip met .grote mogelijkheden gewor
den.
Als sleep-duwboot kan het schip uit
stilliggende toestand met een sleep
naar alle kanten manoeuvreren en san
het zelfs op de plaats geheel omdraai
en. In Oostende, waar dit nieuwste
schip van de marine gestationeerd zal
worden, zai het schepen tot in de
Gistermiddag heeft een felle brand
het kerkgebouw van de Nederlandse
Hervormde gemeente Purmer. ge
meente Purmerend, geheel verwoest.
De brand ontsond vermoedelijk na het
verrichten van loodgieterswerkzaam
heden. De kerk was namelijk juist ge
heel gerestaureerd maar omstreeks
het middaguur moest nog een van de
loodgieters een klein karweitje aan
het dak verrichten. Kort daarna stond
het gehele dak in brand en nog voor
de vrijwillige brandweer van Purme
rend water kon geven stortte een deel
van dit dak omlaag. Een kwartier la
ter sloegen de vlammen dwars door
de toren. De brandweerlieden, die
niet over laddermaterieel beschikten,
moesten zich ijlings terugtrekken om
niet getroffen te worden door de neer
vallende brokken puin en brandend
hout. Toen ook de toren omlaag was
gestort kon worden begonnen met na
blussing. Van het meubilair van de
kerk kon niets worden gered. Slechts
enkele kerkboeken konden uit het
brandende gebouw worden gehaald.
Op de foto:
Het dak van de toren stort in.
NRTJST is ontstaan in Wesl-Dnits-
land door de nieuwe ruzie tussen
kenselier Aden;* er en de minister van
Economische Zaken Ludwig Erhard.
beiden leden van de chr.-dem. rege
ringspartij.
Niet alleen de socialistische oppositie
mengde zich gisteren in de strijd (door
te verklaren, dat het thans gaat om
een vertrouwenscrisis in de staat)
maar ook de Deutsche Partei, een coa
litiegenoot van de cbr.-democraten.
De voorzitter van de Deutsche Par
tei, Herbert Schneider, zei namelijk
dat het optreden van Adenauer kon
worden gezien als een poging „zich
van de absolute macht meester te
maken". Er zouden in zyn party stem
men zijn opgegaan om de coalitie met
de CDU te verlaten.
De Deutsche Partei heeft Adenauer
tien jaar lang trouw gesteund en de
verklaring van Schneider heeft CDU-
kringen dan ook geschokt.
De nieuwe ruzie tussen de bondskan
selier en Erhard is, zoals gemeld, opge
laaid nadat eerstgenoemde in een in
terview met de New York Times had
(Zie verder pag. 3, kot 4)
kleinste hoekjes van de haven kunnen
slepen of duwen.
Als brandweer- en bergingsvaartuig
is de „Bij", dank zij de installaties die
de brandspuitenfabriek van de Gebr.
Kronenburg aanbracht, in staat met
twee waterkanonnen en zeven slangen
tegelijk water te geven, maar het kar.
dit ook doen met schuim of nevel al3
de aard van de brand om deze blus
middelen vraagt. De bergingspompen
kunnen één miljoen tweehonderddui
zend liter water per uur verwerken;
de bluscapaciteit is 480 ton water per
uur en 56 kubieke meter schuim per.
minuut.
Weer
gingen bos en hei
door vuur verloren
Van de raketbasis op Cape Canaveral
is maandag een aardsatelliet afge
schoten met een drietrapsraket van
Itet type Vanguard. Aanvankelijk
scheen de lancering goed te verlopen,
maar later, bij het bestuderen der uit
gezonden radiosignalen, bleek dat het
signaal dat de tweede rakettrap uit
gewerkt was, niet was ontvangen.
Aangenomen wordt daarom dat de
lancering mislukt is en dat de aard-
satelliet. die de straling van ie zon
moest meten en ongeveer tachtig da
gen lang zijn gegevens moest uitzen
den, niet in zijn berekende baan
rond de aarde terechtgekomen is.
Wat precies mis gegaan is, kon men
nog niet zeggen. De oorzaak moet
worden opgezocht uit de massa op de
band vastgelegde radioseinen van de
satelliet. Zelfs met snelwerkende
rekenmachines kan het dagen duren
eer men heeft vastgesteld waar de
lancering misging en hoe.
Van welingelichte zijde in de basis
by Cape Canaveral werd later ver
nomen, dat het mislukken waarschijn
lijk moet worden toegeschreven aan
een kleine ontploffing veroorzaakt
door slecht functioneren van een
drukregelaar in de tweede trap.
Advertentie)
(Van onze verslaggevers)
HET is absoluut niet overdreven: in een kruitfabriek moet men
niet voorzichtiger zijn met vuur dan in het Nederland van
vandaag.
Er gaat geen dag voorbij of er woeden in ons kurkdroge land bos-
en heidebranden. Gisteren was vooral Drente plaats van het onheil.
Een woordvoerder van het Oost
dultse ministerie van Buitenlandse
Zaken heeft vanmorgen bekendge
maakt, dat dr. Klaus Fuchs, de atoom
geleerde die Amerikaanse en Britse
atoomgeheimen aan Rusland heeft Ter
raden en die gisteren op vrije voeten
is gesteld, vanavond of morgen in
Oost-Duitsland zal aankomen.
Het is niet bekend waar Fuchs zich
op liet ogenblik bevindt. Het Britse
ministerie van Binnenlandse Zak-n
heeft tot r,u geweigerd een verklaring
af te leggen. Aangenomen wordt, dat
Fuchs per boot naar het vasteland zal
reizen Om zich naar zijn 84-jarige va
der, een gewezen hoogleraar in de
theologie, te begeven.
Fuchs heeft negen jaar en drie maan
den uitgezeten van de hem opgelegde
straf van veertien jaar. Hy was een
model-gevangene en kreeg derhalve
de maximale strafvermindering die kan
worden toegekend.
Tassen twee uur en halfdrie braken
twee bosbranden uit in de driehoek
tassen de plaatsjes Ees, Exloo en
Odoorn. Verscheidene brandweerkorp
sen uit de omgeving rukten onmiddel
lijk met groot materiaal uit. Ook de
mili'alren uit de legerplaats Assen
werden gealarmeerd. Zij gingen snel
aan het werk in de staatsbossen by
Odoorn.
De branden in de bossen waren ver
deeld en :ageu tamelijk ver van eUaar
De vlammen laaiden drie tot viei
meter hoog op uit het kurkdroge oos
Tankauto's voerden water aan.
Acht tot tien hectare bos by Odootn
ging verloren. Bij Schoonoord ging één
hectare verloren,
's Avonds brak eveneens een begin
van branct uit in het Valtherbos bij
Emmen. De Emmer brandweer, die
spoedig aanwezig was. wist het vuur
te bedwingen.
Verder moest de Emmer brandweer
ingrijpen bij veenbranden aan de Bar-
gerweg te Nieuw-Dordrecht, aan de
Runde te Barger Compascuum. aan de
Heerenstreek te Nieuw-Dordrecht.
waar woningen gevaar liepen, aan de
Dordtsedijk te Klazienaveen en bij eon
brand in eer tarweveld van de heer
Woldrine uit Stadskanaal, aan het Oude
Schuttingskanaal te Roswinkel. Een
gedeelte van de tarwe werd door hei
vuur verteerd.
Al ongeveer veertien dagen teistert
een felle veenbrand bet natuurgebied
..Bunnerveen" in Noord-Drente. De
brand brak twee-en-een-halve week
geleden uit en kon ogenschijnlijk wor
den bedwongen. De vlammen b'eken
echter ondergronds door ie lekken en
enkele dagen later werd opnieuw veen
brand gemeld.
Dagelijks zijn de brandweren van
Norg, Peize, Rolde en Vries nu beur
telings bezig de brand de kop in te
drukken. Gedurende het afgelopen
weekeinde hebben zjj hierbij de hulp
gehad van militairen uit het Asser
garnizoen.
Veel resultaat hebben deze wak-
kere pogingen tot nu toe echter niet
gehad. Het natuurgebied Bunnerveen
is circa 500 hectare groot. Hiervan
is nu al ongeveer de helft verwoest
Duizenden turven, die in het gebied
waren opgeslagen zijn een prooi der
vlammen geworden.
Ook in het Wierdenseveld bij V r i e-
z e n v e e n smeult het veen nog steeds.
Tienduizenden turven zijn. al verloren
gegaan. Ook elders nabij Vriezenveen
en aan de grens bij Kloosterhaar—
Langeveen woedde een brand.
In de afgleopen nacht ontstond een
brand in het Fcchteloo-veen onder
Oosterwolde in Friesland. Aanvan
kelijk liet de brand zich ernstig aan
zien.
De brandweer van Oosterwolde
zag echter kans het vuur te lokali
seren. Er zijn ongeveer 20.000 turven
verloren gegaan.
V'het Gooi woedde gisteren een
felle brand op de heide onder Laren
nabij de Oude Postweg. De brandwe
ren van Laren, Hilversum en Baarrt
bestreden het vuur Dngeveer 2500
vierkante meter heide ging verloren.
(Van onze, weerkundige medewerker)
HET ziet -rnaar uit, dat de droogte
de komende dagen aanhoudt.
Een warm tes to ring, die van Frank
rijk naar het noorden trok, heeft in
ons land op slechts enkele plaatsen
een buitje veroorzaakt. Daarentegen
zijn gisteren in West-Duitsland,
vooral in het Roergebied, plaatselijk
zware onweersbuien gevallen.
Intussen trekt de storing verder in
de richting van Duitsland weg.
Op de oceaan is de depressie
activiteit niet groot. Ten westen van
Ierland is een nieuwe depressie aan
gekomen, die echter in de richting
van IJsland afbuigt. Voor de de
pressie uit stroomt in de hogere
luchtlagen een nieuwe hoeveelheid
warme lucht naar West-Europa. Dat
betekent, dat de atmosfs
saza
streken weer stabieler wordt, zodat
de kans op een regen- of onweersbui
vrü klein blyft.
In het temperatuurverloop komt
niet veel verandering.
In het Parijse weekblad „Match"
wordt een uitlating van de ÏVestduitse
kanselier Adenauer geciteerd, waarin
de kanselier zegt, dat hij besloot niet
af te treden als kanselier omdat hij er
niet zeker van was. dat zijn „politieke
opvattingen" zouden worden voortge
zet onder Erhard. die door de C.D.U.
al-, Adenauer's opvolger was gekozen.
Het Franse blad zegt, dat Adenauer
zijn correspondent in Bonn ont-'ing en
met hem sprak over de binnenlandse
krisis, die ontstond doordat hu van ge
dachten veranderde. Adenauer sprak
tevens over de internationale situatie.
Op het moment, dat de correspon
dent van „Match" Adenauer een bezoek
bracht, duurde de conferentie van de
Grote Vier in Geneve nog voort.
Adenauer werd geciteerd, zeggende,
dat hij voor een verdaging van de con
ferentie voor drie of vier weken was.
De verklaringen van Adenauer ver
schenen in het nummer van 20 juni van
„Match", gij waren vervat in een lang
artikel, dat een overzicht gaf van het
wereldtoneel in verband met de con
ferentie van Genève.
Het weekblad schrijft, dat Adenauer
„vrijuit sprak, zijn handen ui elkaar
slaande en somtijds de ogen sluitend."
Het citeerde hem als volgt.
„Lange jaren heb ik alles gedaan om
de voortzetting van myn politieke op
vattingen te verzekeren. Ik heb daar
voortdurend de laatste twee of drie
jaren aan gedacht. Maar ik vond geen
oplossing. Ik dacht, dat die continuïteit
mogelijk zou zijn, als ik bortdspresi
dent werd.
Dat zou mij in staat stellen, mijn op
volger als kanselier aan te wijzen. Vol
gens mijn opvatting zou dat een man.
moeten zijn, die, terwijl hij aanvaard
zou worden door het federale parle
ment. niet zou weigeren, mijn advies
op te volgen, een advies dat, zou ik
willen zeggen, voortkomt uit jaren
lange ervaring.
Toen kwam het drama van Foster
Dulles. Bolles had mij geschreven, dat
hy hoopte in Genève te zullen zün voor
de conferentie. Ik dacht dan ook, dat
alles In orde zou zijn. In die geestesge
steldheid stemde ik er in toe, kandl
daat te zii» voor het presidentschap
van de WestduMse republiek.
Maar Dulles' ziekte werd plotseling
ernstiger. Die verandering in de situa
tie kwam met een schok en onver
wacht, Het was een zware slag voor
mij. Toen kwam de conferentie van
Genève en de teleurstellingen, die zij
meebracht.
Ik zag, dat de Russen geen iota ver
anderd hadden aan hun plannen en dat
zij het oude spel voortzetten. Bij al die
zorgen kwamen nog de verschillen van
opvattingen .die zich in mijn party
openbaarden over myn opvolging.
Mijn gewetensprobleem was of ik
het recht had om mijn „oostelijke
frontlijn" in een gevaarlijke politieke
er: internationale situatie achter te
laten. Op 14 mei deelde ik myn mi
nisters mee, hoe de zaken er voor
stonden. Ik voegde daaraan toe, dat
ik besloten had om mijn kandidatuur
in te trekken. De leden van het be
stuur van de CDU vroegen my dat niet
te doen. Maar voor mijn eer en ge
weten was mijn besluit dit keer onher
roepelijk. De delicate internationale
situatie eiste, dat de ervaring in de
weegschaal werd geworpen.
Het hotel, een geheel houten ge
bouw, tachtig kilometer ten noord
oosten van Bergen aan de Noorse
westkust gelegen, herbergde behalve
het personeel 147 gasten, grotendeels
Amerikanen en Britten. Het ging in.
twee uur tijds volkomen In de vlam
men op. De brandweer stond voor een
hopeloze taak, temeer daar het water
in dit hooggelegen gebied schaars ls.
De oorzaak van de .brand is nog onbe
kend.
Vanmorgen waren zeven lijken ge
borgen. De gewonden werden in per
sonen- en vrachtauto's naar het zie
kenhuis van Voss gebracht. De neesten
van hen waren Amerikanen, Van geen
van hen schijnt de toestand ernstig te
zijn.
De overlevenden zyn ondergebracht
in een schoolgebouw. Verscheidene
hotelgasten hebben in de paniek een
shock opgelopen. Drie Amerikaans©
dames sprongen van de tweede en
derde verdieping. Een Amerikaan ver
telde, dat hij het vttut het eerst ge
merkt had en toen binnen enkele mi
nuten het gehele hotel gewekt had.
Het Stalhelm-botel, dat 89 kamers
telde en voor ruim 3% miljoen gul
den was verzekerd, is behalve by
Nederlandse ook by Angelsaksische
toeristen erg bekend. Tussen de
eerste en de tweede wereldoorlóg
heeft de toenmalige koningin W11-
helmina in dit hotel gelogeerd.
Jaarlijks werd het hotel door meer
daa 10.000 buitenlanders bezocht.
Onder de geredden bevindt rich ook
een echtpaar, dat volgens Renter de
Nederlandse nationaliteit heeft, Mul
ler heet en is Engeland woont Van
de 3; gewonden zijn Inmiddels vijftien
nit het ziekenhuis ontslagen. De
overigen hebben brandwonden, ge
broken ledematen of een zenuwschok.
B. en W. van Amsterdam hebben
de gemeenteraad een voorstel tot wij
ziging der tarieven van toet gemeente
vervoerbedrijf doen toekomen. Voor
gesteld wordt de prfls va» het 45-
minutenkaartje, dat hans 0,25 kost,
te brengen op 0,35. De prils van de
5-nttenkaart i 1,zon i 155 moe
ten bedragen, maar B. en W. geven
er de voorkeur aan een 4-rittenkaart
ya» S 1.in te voeren. De week
kaart zal, als het voorstel van B. en
W. wordt aangenomen, 1,60 gaan
kosten (thans 1,25). De overige
vervoersprijzen zullen evenredig wor
den verhoogd.
Het dagblad Trouw stelt
zyn lezers in de gelegen
heid gebruik te maken van
de speciale trein, die op
donderdag 2 juli a.s. de
dag van het huwelijk van
prins Albert van België
naar Brussel zal rijden. In
lichtingen over deze trip,
waarvoor een sterk verlaagd
tarief geldt, vindt u elders
In deze editie.
Naam;
Straat:
Woonplaats:
Weast zich ingaande heden te abonneren op het dagblad Trouw
en ontvangt gedurende 14 dagen de krant gratis. Betafing al
geschieden per week (61 cent)/per kwartaal (7.90).
U wordt verzocht deze bon toe te zenden aan
Administratie „Trouw", Witte de Withstraat S0t Botterdam,