Felle aanval van
Romme op PvdA
Stam op Nw-Guinea ging
weer
Cl IR. POLITIEK:
onontkoombare eis
Oudgedienden bij n aanwinst
Chroestsjew's reis kostte
Amerika bijna ƒ600.000
Trieste zaak
Geen bijzondere
hoogtepunten
Kopstukken in rood-China
begroeten Chroestsjew
m
B
Russische premier:
Amerikaanse trip
was „nuttig"
31 doden, 40 vermisten
Bestuursambtenaar
werd vervangen
Li november met VS
onderhandelingen
„Maak begin met
afsluiting van
Lauwerszee"
weer
Lockheed „jEkctrtf5
stort neer in
Amerika: 33 doden
WOENSDAG 30 SEPTEMBER 1959
r
Directeur: H. DE RUIG
ZEVENTIENDE JAARGANG No. 4411
r~ n
Hoofdredacteur: Dr. J. A. H. J. S, BRUINS SLOT
(Van onze parlementaire redacteur)
T\E fractie-voorzitters in de Tweede Kamer hebben gisteren hg de
algemene beschouwingen over de rijksbegroting i960 het door
het kabinet aangekondigde regeringsbeleid op zijn waarde getoetst.
De heren Burger, De Groot en Van der Veen hadden veel kritiek,
de voorzitters van de fracties der rechtse partijen en die van de
V.V.D. namen een welwillender houding aan.
Het debat beleefde geen bijzondere hoogtepunten. Mr. Burger, die
bij de algemene beschouwingen voor het eerst als oppositieleider
optrad, was vrij gematigd. Slechts op één punt vroeg hij een duide
lijke uitspraak van de regering, n.l. met betrekking tot de afsluiting
van de Lauwerszee.
Achterdocht
Agitatie
Zie verder pag. 4, 5e kol.)
Cïiristelijk-socïaa]
Ontwapening
Zie verder pag. 4, le kol.)
Man in botje gestikt
bij eten van konijn
teXniëuw»te toea°teitekPaSSaeleir' mtenu-c<,steUen be^
9
Rotterdam;
'«•GraTCBhafï
Dordrecht:
Schiedam:
,w.iths**aat 25 Telet 115700 l® u
Postbus 1111 Postgiro No. 124518.
Xlachtendlensl abonnementen ih Ju—1920 uur
Zaterdags 1718 uur. Telefoon 115700.
fiuygenspletn l lelelooo 183407 13 Bjnenl
Postbus 1081 - Postgiro No, 424867
Klachtendtenst 182019.30 - Telefoon 362569
Spuiwe® 132 - Telet *570.
Thomas a Kempt «straat Se Telef. 35431.
Abonnementsprijs 61 eent per week. 12.63 per maand. 1 'ISO per
kwartaal. Losse nummers 1® cent, Verschlinl daeellfka.
•ff
(Geldig tot donderdagavond)
WEINIG VERANDERING.
Droog en zonnig weer. Matige, overdag tijdelijk krach
tige wind tussen zuidoost en oost. Ongeveer dezelfde
temperaturen als vandaag.
Morgen: Zon op: 6.39 Maan op: 5.09
Onder: 18.20 Onder: 17.51
ER zijn rondom de aanvaring tus
sen het Nederlandse vliegkamp-
schip Hr. Ms. Karei Doorman en de
•risserijkottsr „Frans Elza" uit Oost
ende, waarbij vijf Belgische vissers
het leven lieten, verschillende vragen
gerezen.
Vragen, die betrekking hebben op
de seinen, welke het schip na het tra
gische ongeluk heeft uitgezonden, Is
daarmee te iang gewacht en zijn de
juiste seinen uitgezonden?
Vragen ook, die verband houden
met een al dan niet juiste navigatie
van het vliegkampschin.
A3 de berichten en verklaringen, die
nu loskomen, roepen het gevaar op.
dat de commandant van het vlieg
kampschip en de door hem ten tijde
van het ongeluk met de navigatie be
laste officier, al op voorhand min of
meer de schuld van het gebeurde in
de schoenen krijgen geschoven.
Tegen deze gang van zaken rijzen
bezwaren. Het gaat te ver om voor
uit te lopen op de resultaten van het
onderzoek dat thans nog gaande is
vanwege de Commandant Zeemacht
terwijl het o.i. ook geen twijfel lijdt
dat de zaak straks ook bij de Mari
neraad in behandeling zal komen. Te
veel is nu nog onzeker, omdat afge
gaan moet worden op oncontroleerba
re berichten en verklaringen van
mensen, die niet onder ede staan,
In dit verband mag er nog wel eens
op gewezen worden, dat de Marine-
raad de behandeling van zaken als de
onderhavige tn het openbaar pleegt te
doen geschieden. Nog niet zo lang ge
leden heeft de Marineraad de aanva
ring tussen Hr. Ms. onderzeeboot ja
ger Groningen en de Texelse kotter
Nellie en de stranding van Hr. Ms.
kruiser De Zeven Provinciën te Den
Helder behandeld.
De uitspraken van de Marineraad
hebben toen het rechtsgevoel volledig
bevredigd. Waarmee wij maar zeg
gen willen dat men de behandeling
van het ongeluk, dat verleden week
plaatsvond, straks met het volste ver
trouwen tegemoet kan zien.
LLTFT nog over de kwestie van
beurde.- Deze Is van marinezijde na
het ongeluk bepaald .onvolledig ge
weest. Met name bleken de marine
woordvoerders niet goed ingelicht te
zijn over de kwestie van de noodsei
nen.
Het is verblijdend, dat men zich bij
de marine zelf over een en ander
reeds heeft beraden, z-dat in overwe
ging is genomen de mogelijkheid om
nog vandaag, na aankomst van Hr.
Ms. Karei Doorman te Rotterdam, en
kele nadere mededelingen over de
ramp te doen.
Wij hebben de indruk, dat na het
gebeurde met de Karei Doorman men
thans ook in de hoogste marinekrin
gen er de noodzakelijkheid van inziet
om de'eigen woordvoerders zo volle
dig mogelijke inlichtingen te verstrek
ken, zodat deze op hun beurt de or
ganen der publieke opinie op behoor
lijke, wijze kunnen inlichten.
Is deze indruk juist, dan zou dit
een winstpunt betekenen in deze ove
rigens wel trieste zaak.
OPPOSITIE GEMATIGD
IN KAMERDEBAT
Verder keerde hij zich vooral tegeo
een mogelijke toetreding van Franco-
Spanje tot de NAVO, een zaak, die
door het toetreden van Spanje tot de
OJE.E.C actueel is geworden, maar die
in het kader van de algemene politie
ke beschouwingen van de socialistische
fractieleider meer aandacht verkreeg,
dan waarop men had mogen rekenen.
Natuurlijk had mr. Burger op tal
van onderdelen van het aangekon
digde beieid ernstige bezwaren, maar
het oppositionele geluid was toch
minder dan men op grond van de
socialistische perscampagnes had
mogen verwachten.
Prof. Romme maakte over de hou
ding van de heer Burger in het debat
bij de aanvang van zijn rede enige op
merkingen. „De geachte afgevaardigde
heeft kennelijk zijn rede op de stukken
afgestemd en het minder gezocht in de
tegenstelling conservatief-progressief".
De K.VJ?.-fractieleider sprak enigs
zins ironisch over de beide hoogtepun
ten uit het betoog van de heer Burger,
de. Lauwerszee ep Spanje en vroeg zich
af, of de oppositie .geen ar.dère zaken
.5
Minister-president prof. De Quay luistert
naar de debatten. Achter de minister
president staat staatssecelaris kapitein
ter-zee De Jong.
De Russische premier Chroestsjew u
vandaag, vergezeld door zijn minister
vau Buitenlandse Zaken, Gromiko, in
de communistisch-Chinese hoofdstad
Peking aangekomen om er feestelijk
heden ter gelegenheid van het tien
jarige bestaan van de Chinese volks
republiek bij te -wonen. De Russische
Ie" 'er werd op het vliegveld door een
g>oot aantal rood-Chinese kopstukken
verwelkomd: partijleider Mao Tse-
toeng, president Lioe Sjao-tsji, pre
mier Tsjoe En-lai en de vice-prcsi-
denten mevrouw Soen Jat-sen en Toeng
Pi-wen. Ook was aanwezig Soeslow,
de secretaris van het centraal comité
van de Russische communistische par
tij, die al eerder in China was aange
komen.
Nadat hem een grote tail bloemen
was overhandigd, inspecteerde Chroest
sjew een erewacht en las hu een bood
schap voor,- die volgens radio-FeKing
herhaaldelijk door stormachtig applaus
werd onderbroken.
Chroestsjew vertelde bij aankomst
aan de Chinese leiders, dat hu naar
hen toe was gekomen, onmiddellijk na
zijn terugkeer in Moskou van een be
zoek aan de Ver. Staten, letterlijk door
van het ene vliegtuig in het andere te
stappen. Ook vertelde hij dat hij open
hartige besprekingen had gehad met
Eisenhower over alle kwesties die die
nen te worden opgelost om een at
mosfeer van samenwerking en vreed
zame coëxistentie te bereiken
Chroestsjew noemde zijn reis naar
de Ver. Staten en zijn besprekingen
daar „nuttig". Ze hebben ongetwijfeld
bijgedragen tot verbetering van de be
trekkingen tussen onze landen en de
vermindering van de internationale
spanning. We moeten alles doen wat
we kunnen om de atmosfeer op te
helderen en omstandigheden te schep
pen voor vriendschap onder de vol
keren, aldus de Russische premier.
Hij vertelde voorts over zijn ont
wapeningsplan in de Ver-Naties en zei,
dat hij in de Assemblee had verklaard
dat het hoog tijd wordt de coterie van
Tsjang Kai-sjek uit de volkerenorga
nisatie te verwijderen en het grote
socialistische China zijn rechtmatige
zetel daarin te geven. „Hoe hardnekkig
de reactionaire krachten zich daar ook
tegen verzetten, het zal gebeuren", be
loofde Chroestsjew. Hij besloot zijn
korte redevoering door de groeten van
zijn regering, partij en volk over te
brengen aan regering en partij en volk
van communistisch-China, die „die
vol vertrouwen oprukken naar de over
winning en het socialisme (lees com
munisme Red.), achter de vlag van
het Marxisme en Leninisme. Lang leve
de Chinees-Russische vriendschap er.
iang leve het socialistisch kamp dat
het onverwoestbaar bolwerk van de
vrede in de wereld is", aldus
Chroestsjew.
In diplomatieke kringen te Londen
heeft men er op gewezen dat Chroest-
sjew's reis naar Peking onde de hui
dige omstandigheden van buitenge
woon belang is en dat de resultaten
ervan van grote grote invloed kunnen
zijn op de internationale toestand. Hef
bezoek van Chroestsjew aan Peking
kan, zo meenae men te Londen, even
[moeilijk zijn ais dat aan de Ver. Sta-
had kunnen vinden om aan haar ern
stige kritiek te onderwerpen.
Bijzonder fel was de K.V.P.-Ieider
In zijn veroordeling van de socialisti
sche agitatie tegen de vrijere loonpo
litiek. HU richtte zich met name tegen
het orgaan van de P.v.d.A.-„Het Vrije
Volk". „Het politieke spel, dat in dit
officiële partij-orgaan wordt gespeeld
neemt een opruiende vorm aan en gaat
alle perken te buiten".
Prof. Romme hekelde de houding van
't socialistische orgaan, wat enerzijds
tracht een pleidooi te voeren voor een
streng geleid loonsysteem en ander
zijds buigingen maakt naar een pnur
vrije loonvorming.
Men moet niet vergeten, dat, wan
neer de P.v.d-A. haar zin had gekre
gen, de metaalarbeiders niet vijf,
maar vier procent hadden ontvangen
Want de socialisten wilden alleen
een algemene loonsverhoging van
vier procent.
In antivoord op vragen van het
Tweede-Kamerlid mr. De Graaf (KVP)
heeft de minister van Binnenlandse
Zaken bijzonderheden gegeven over de
aanval, die in juli op een Tjitakstam in
het onbestuurde gebied in zuid Nieuw-
Guinea is gepleegd. Van de Tjitaks
werden met zekerheid 31 man gedood
en één zwaar gewond; 28 personen wer
den later ongedeerd hij hun eigen ge
bied aangetroffen, terwijl over het lot
van ongeveer 40 personen nog onzeker
heid bestaat.
De aanleiding tot het gebeurde moet
worden gezocht in een vanouds be
staande cultuurtegenstelling tussen de
oorlogszuchtige Jakaigroep, waartoe
de aanvallers behoren, en de vredelie
vende Auwjoegroep, tot welke de Tji
taks moeten worden gerekend.
De Jakaigroep staat reeds meer dan
tien jaar onder geregeld bestuur; de
terugval naar de oude koppensnellers-
gewoonten vindt zijn oorzaak in de
sedert kort toegenomen invloed van de
oudere generatie, voor welke deze
ten. De communisten zullen namelijk
elke toenadering tussen Moskou en
Washington met achterdocht gadeslaan
als bij die toenadering geen rekening
wordt gehouden met de Chinese eisen
in het Verre Oosten.
Communistisch-China is, zo zei men
in de diplomatieke kringen te Londen,
thans waarschijnlijk in hetzelfde sta
dium als de Sowjet-Unie onder Stalin
het heeft internationale spanning no
dig om offers van het volk te kunnen
eisen.
gewoonten nog steeds sociale en rituele
levensbehoeften zijn.
De groter geworden invloed van deze
oudere generatie is een noodzakelijk
gevolg van teleurstelling over het feit.
dat de introductie van nieuwe reli
gieuze, sociale en culturele opvattingen
niet direct een aanwijsbare economi
sche vooruitgang met zich bracht.
Ofschoon in dit gebied gestationeerde
missionarissen al gewaarschuwd had
den, dat er iets broeide onder de be
volking, heeft de controleur niet de
juiste maatregelen genomen om een
uitbarsting te voorkomen.
De betrokken bestuursambtenaar h
inmiddels vervangen door een andere,
die meer ervaring hééft in het besturen
van primitieve bevolkingsgroepen.
De Nederlandse minister van Bui
tenlandse Zaken, mr. J. H. A. H. Luns,
heeft te Washington meegedeeld, dat
de-Nederlandse en de Amerikaanse re
gering in november onderhandelingen
zullen voeren over uitbreiding van de
landingsrechten van de KLM aan de
Amerikaanse westkust.
Minister Luns besprak dit probleem
en NAVO- en Europese vraagstukken
in een gesprek met de Amerikaanse
onderminister van Buitenlandse Ra
ken Douglas Dillon. Het onderhoud
duurde een uur.
De minister. gaLuiting aan zijn ver
trouwen, dat het Amerikaanse minis
terie'van Buitenlandse Zaken thans op
de hoogte is van het Nederlandse stand
punt. Hij sprak de hoop uit, dat de on
derhandelingen In november, waar
voor nog geen datum Is vastgesteld, tot
een gunstig resultaat zullen leiden.
Naast de Kamervoorzitter dr. Korten-
borst zat gistermiddag diens eerste
plaatsvervangster, mevrouw stoft elsvan
Baatten; Gisteravond, toen de algemene
Ik t-riiouwingen werden voortgezet, pre
sideerde zg voor het eerst de vergade
ring. Op haar bureau prijkte toen als
attentie een orchidee.
(Van onze parlementaire redacteur)
DE A.R.-fracticIeider, dr. Bruins Slot, lieeft gisteravond in de
Tweede Kamer in antwoord op beschuldiging van de socialist
Kleywegt, dat hij het woord christelijk wat al te gemakkelijk ge
bruikt duidelijk gesteld, dat de invloed van het christelijk geloof
in de politiek niet zo zeer de kwestie is of men een bepaalde gedrags
lijn met een christelijk etiket kan versieren, maar wel of de richting
en de teneur van het overheidsbeleid in evangelische zin zijn gericht.
Dr. Bruins Slot meende, dat een christen de politiek moet zien als liggend
tassen de pool van de geestelijke vrijheid enerzijds en die van de beschermen
de taak van de overheid en dat betekent overheidsmacht anderzijds.
Beide dienen genormeerd te zijn door de wet, zoals die in het Evangelie ge
vonden wordt.
In de luchtdrukverdeling komt in
onze omgeving weinig verandering.
Het hogedrukgebied boven Oost-
-'Duitsland en de Oostzee weet zich
onverminderd te handhaven, vooral
ook omdat het in de hogere lucht
lagen zo krachtig ontwikkeld is. Aan
zijn noordflank trekt een depressie
over Noord-Scandinavië naar Rus
land, terwijl op de oceaan ten westen
van Ierland een zeer diepe depressie
naar het noorden is afgezwenkt en
zich van het Europese vasteland ver
wijdert.
De oostelijke en zuidoostelijke
stroming van droge continentale
lucht uit Duitsland zal dan ook het
komende etmaal voortduren. In de
temperaturen komt weinig verande
ring.
Vandaar uit kan men de vrïjheïdbe-
perkende functie, van de overheid vin
dén, maar vandaar uit moet men ook
komen tot de vrijheid brengende plu
riformiteit van het maatschappelijke,
van het burgerlijke leven tegenover de
staat. In dat licht moeten wij zoeken
en kannen wij vinden die wijsheid, de
juistheid en het zedelijk goede van het
beieid.
Dr. Bruins Slot meende, dat als wij
werkelijk in de kracht van het Evan
gelie geloven en in de macht van
Christus over miserabele christenen,
het het uitgangspunt moet zijn, dat
christenen elkaar moeten en kunnen
vinden.
De A.R.-fractieleider wilde toege
ven, dat soms mogelijk onbedoeld
een ijdel gebruik van Gods naam
door het gebruik van het woord
christen in de hand werd gewerkt,
hij wilde toegeven dat de christelijke
politiek maar al te dikwijls een po
litiek is, waar de kerk en de door
werking van het Evangelie last van
hebben; maar hij meende, dat de
heer Kleywegt daaraan niet de eis
mocht verbinden om de christelijke
politiek en de christelijke partij-
formatie dan maar te laten varen. Die
eia aanvaardt de heer Kleywegt ook
voor zichzelf niet. Want is het niet
zo, dat als de'zaken zó gesteld wor
den, ook in ons persoonlijk leven, in
ons gezinsleven, in ons leven als kerk
ook 't bidden soms vloeken is. De
kerk heeft last van ons. Het is waar.
Maar is het nog niet veel meer waar,
dat de kerk last heeft van zichzelf.
Laten wij daarom een poging tot
christelijk leven persoonlijk in gezin
en kerk na? Weten wij dan niet, dat
wij niet in- de zonde - mogen blijven
liggen er. dat het altijdopnieuw ge
probeerd moét" worden?' Waarömr dan
niet in de politiek? En weten wij dan
niet dat er voor dit alles vergeving te
vinden is?
Dr. Bruins Slot betoogde vervolgens
dat hem het meest beroerde, dat de
christenen binnen de F.v.d.A. hebben
gesteld, dat christenen naar gelang hun
temperament, karakter of maatschap
pelijke positie ongelijk denken en dat
zü zich daarbij hebben neergelegd.
Is dat niet een onevangelische ca
pitulatie? Moet de kracht van het
Evangelie niet over temperament,
karakter en maatschappelijke positie,
over progressiviteit en conservatieve
instelling zegevieren en kan die
kracht ooit op een andere wijze in
ons volksleven openbaar worden?
Is dat niet de grote zaak, waar
voor wij samen moeten vechten, zo
'besloot dr. Bruins Slot. „En wijst dat
niet op een voor de christen onont
koombare eis tot christelijke poli
tiek?"
Eerder had de A.R.-fractieleider de
hoofdtrekken van het regeringsbeleid
nagegaan waarbij hij als toetssteen nam
de A.R.-beginselen. Zich realiserend,
dat de groep, die zijn partij vertegen
woordigde slechts tien procent van ons
volk uitmaakt, meende hij ha te moe
ten gaan of er dingen in het beieid
waren, die rechtstreeks, tegen de A.R.-
beginselen waren.
Hij meende, dat gezien de samenstel
ling van het kabinet, in het beleid een
behoorlijke mate van hetgeen hij en
zijn politieke vrienden onder een chris
telijk-sociale politiek verstaan, zon
worden gerealiseerd.
Dr. Bruins Slot betoonde zijn Instem
ming met de passage uit de Troonrede
over de internationale verhoudingen.
Hij waarschuwde ervoor rekening te
houden met de betrekkelijke waarde
van alle mensenrecht.
Hij vroeg in verband met het inter
nationale beleid en de defensieve in
spanningen opheldering over de figuur
van minister Visser, die onlangs in „El
sevier" scherp is aangevallen
Vervolgens ging de A.R.-fractielei
der het verschil na tussen de visie van
de AJt. op de ontwapening en die van
de pacifisten. Een discussie over deze
zaak achtte hij door het verschijnen
van vertegenwoordigers van de pacifis
tisch socialistische part ij in de Kamer
noodzakelijk,
Een Amerikaans lijn vlieg tuig - van
het type Lockheed Electra, datuit
Houston 'in de staat Texas naar-New
York' j*entrokken:..wasj-ishij., Waco
Texas neergestort, nadat .zich aan
boord een ontploffing had voorgedaan.
De 33 inzittenden 27 passagiers en
zes bemanningsleden werden ge
dood. Brokstukken van het viermoto
rige toestel kwamen op een boerderij
terecht. Van de bewoners van de boer
derij liep niemand letsel op.. "R
Het vliegtuig was eigendom van. de
Amerikaanse luchtvaartmaatschappij
Braniff Airways, een maatschappij die
de luchtverbindlngen onderhoudt tus
sen de oostelijke Amerikaanse staten en
Zuid-Amerïka. De Braniff. Airways
heeft negen Lockheed Electra's ge
kocht.
(Van onze correspondent)
Bij het eten van konijn kreeg de
heer B. Bikker te Hoornaar een been
tje in zijn luchtpijp. Hij werd in aller
ijl naar een ziekenhuis gebracht, waar
operatief ingrijpen niet meer mocht
baten.
HET bezoek van Chroestsjew aan Amerika zal de Amerikaanse
belastingbetalers vermoedelijk 150.000 dollar (ongeveer 570.000
gulden) kosten. Alle rekeningen zijn nog niet binnen en dat zal nog wel
enkele weken duren. Maar de autoriteiten die zich met deze zaken
bezighouden zijn er zeker van dat de reis de kostbaarste is geweest van
alle bezoeken door een buitenlandse leider.
Gewoonlijk kost een staatsbezoek aanmerkelijk minder dan 100.000
dollar..
Het ministerie van Buitenlandse Zaken is aansprakelijk voor het zorgen
voor hotels, auto's en dergelijke. Het ministerie van Defensie betaalt de
reizen per vliegtuig.
Het gevolg van Chroestsjew bestond uit 71 personen, het grootste tot
nog toe. De premier werd beschermd door de grootste politiemacht die
ooit bij een dergelüke gelegenheid op de been gebracht werd.
De Amerikaanse regering moet ook nog de kosten betalen van veertig
Amerikanen die met het gevolg reisden of het voorafgingen om voor
bereidingen te treffen voor de aankomst in de verschillende steden.
De stadsbesturen en staatsregeringen hadden ook extra kosten wegens
overwerk van. politiemannen, brandweerlieden en straatvegers.
TOKIO, woensdag
De wervelstorm Vera, die Japan
heeft getroffen, heeft volgens tot
dusver bekende gegevens aan 2964
mensen het leven gekost. Er worden
nog 1782 mensen vermist. 9343 mensen
hebben verwondingen opgeiopen. Het
was, gezien het aantal slachtoffers, dc
zwaarste storm die Japan sinds
mensenheugenis heeft getroffen.
(Van een onzer verslaggevers)
VUF mannen, die ieder hun eigen rol hebben gespeeld in de veertigjarige
geschiedenis van de KLM, stonden gistermiddag op Schiphol voor de
nieuwste aanwinst van de maatschappij: de eerste Lockheed Electra,
.'V, n,aar recl,ts stonden daar op het betonnen platform herinneringen
op te halen: de heer B. Prins, die boordwerktuigkundige op de Uiver is ge
weest, commodore J. J.Hondong. die naam maakte met de Snipvluchtnaar de
Best, c-mmodore J. J. M o 11, die met de Uiver meedeed aan de Melboumerace
comr- -re J. J. vanBalkom, wiens naam ook aan de Snip verbonden is. en*
de bekende Pelikaan-boordwerktuigkundige J. H. M. G r o s t e 1 d. Al deze herm
