Bevredigend
debat
Advocaat-generaal de hoofdschuldige
Stelselmatig wet
overtreden
Leiding was tè passief
We vragen zo
min mogelijk
machtiging
Bezorgde -zélf
vloeistof voor
■opening
h
gebr. mwmmn
in
Parijs begonnen
mi
STORM BEUKT .ORANJE5:
veertig gewonden
Koopt Jbp tijd
uw zekerheid
Koning Boudewijn
spreekt met
Kongolese leiders
Chroestsjew geeft
Ike bomen
„Karei Doorman" is
eindelijk binnen
GROTE RAVAGE
AANGERICHT
Succes
r
D
NATIONALE
LEVENSVERZEKERING-BANK
1.
2ATERMG 19 DECEMBER 1959
"N
Directeur: H. DB HUIG
ZEVENTIENDE JAARGANG No. 4480
fV
Geen goed woord
dr. Van Baal
(Ir. PJattcel
Burgemeester ontvangt
opgroeiende jeugd
Hervormde kerkbouwactie
EISENHOWER
MACMILLAN
DE GAULLE
ADWER
J. RE VRIES
AMSTERDAM-C.
VANMORGEN om halfiien is in Parijs het westelijk topoverleg
begonnen. Eisenhower, Macmillan, de Gaulle en Adenauer be
raden zich in de Franse hoofdstad over de topconferentie tussen
Oost en West, die naar men aanneemt in het komende voorjaar zal
worden gehouden. Volgens diplomatieke kringen in Parijs zal het
Westen Chroestsjew voorstellen het topoverleg eind april te houden.
Een buitengewoon moeilijk probleem, dat de westelijke leiders
en met name de Gaulle en Eisenhower - de komende dagen
ook zullen bespreken is het meningsverschil in de NAVO, Zoals
bekend wil de Gaulle zijn strijdkrachten niet onder een gemeen
schappelijk opperbevel plaatsen.
(Zie verder pag. S, 7e kol.)
14 dagen gratis
SI
-I
■mm
Witte de WlUutraat 29 reief. 119700 te L!
l}}3 Po8M"> No «24918
Klacmendlerist abonnementen usju19_3Q utir
Zaterdag"» 1718 oor Telefoon 119700,
•l-Gcsvenhege: Huygensplew 1 Telefoon 183487 «3 tOoeE!
Posttm* 109! Postgiro No 424887.
Klnchtendienst 18.3019.30 Telefoon 363369
Dordrecht: Souiwee 132 Telet «570.
Schiedam Thomas Kemplsstraat tTelel. 65491,
Abonnemcntsprtfo 61 wvt oer week. 1 2.65 oer timend I IJKI
Per kwartaal. Loss# nummer» 18 cent. Verschijnt dngeitls#
Botterdam:
Ttixtuo-
(Geldig tot zondagavond)
lUDELUK REGEN
Overwegend zwaar bewolkt met tijdelijk enige regen.
Matige tot krachtige zuidwestelijke wind. In het alge
meen Iets hogere temperaturen.
Morgen Zon op: 8.45
Onder: 16.30
Maan op: 22.12
Onder: 11.29
Huotdrertacteur: L)i J A. H J ti KKU1NS SL.OT
E behandeling van de begroting
van Sociale Zaken in de Tweede
Kamer werd met een zekere span
ning tegemoet gezien.
Het loonbeleid dat onder dit depar
tement ressorteert staat namelijk In
het centrum van de belangstelling en
was ook de laatste tijd mikpunt bij
uitstek van de rode kritiek.
Bovendien werden felle aanvaller,
gericht op de personen van de minis
ter en de staatssecretaris. Op de eer
ste omdat men hem verweet dat hij
te weinig zei, op de tweede omdat
men hem verweet dat hij te veel zei
NU de behandeling van de begroting
achter de rug is kan men veilig
zeggen dat er van de kritiek weinig
meer over is.
Minister en staatssecretaris hebben
belden hun evenredig indeel in d
redevoeringen gehad en zij hebben
daarmee en dat Is het belangrijk
ste het loonbeleid van de regering
goed verdedigd.
Zo goed dat de sprekers ter rechter
zijde zich allen con amore achter dat
beleid konden scharen.
Tegenover de socialistische kritiek
bleek duidelijk dat het loonbeleid der
regering een sociaal juiste en recht
vaardige politiek is. Tal van c.a.o.'s
zijn reeds goedgekeurd en het laat
rich aanzien dat tegen 1 april vrijwel
alle bestaande c.a.o.'s zullen zijn her
zien.
De regering heeft aan het bedrijfs
leven gevraagd voorstellen te doen
met betrekking tot de z.g. achterblij
vers, dat zijn die bedrijfstakken waar
de bedrijfsresultaten een loonsverho
ging niet gedogen, zonder dat er een
prijsverhoging komt.
ONTSLA Mr. VAN BEEK
vraagt censuurcommissie
WIJ kunnen ons voorstellen dat
van 'regeringszijde met kenne
lijk genoegen erop gewezen Is dat
in het kader van dit gedifferentieerde
Toóabeleid het speciaal mogelijk was
meer te doen voor de laagst bezoldig
den dan voor de hoger bezoldigden.
Dat was voor oud-minister Suurhoff
een beetje zuur en hij gedroeg zich
dienovereenkomstig, nJ. als een boer
die kiespijn heeft.
Maar het !s wel goed om er aan
dacht voor te vragen dat de socialis
ten, die zichzelf voortdurend het bre
vet van sociaal-gevoel-bij-uitnemend-
heid uitreiken, in hun ongedifferenti
eerd loonbeleid de verdelende ge
rechtigheid minder goed hebben kun
nen betrachten dan thans in het ge
differentieerd loonbeleid mogelijk
blijkt.
Wij zeggen dat niet alsof het destijds
ook al anders gekund had, maar wij
menen wel dat als het anders kan,
het dan ook, juist met Let oog op de
sociale gerechtigheid, anders móet.
Ons verwijt aan de socialisten is daD
ook niet dat ze voor zoveel jaren geen
voorstanders van gedifferentieerde
loonpolitiek waren, maar dat ze het nu
niet zijn.
Juist ter wille van de minst draag-
krachtigen.
(Van onze parlementsredactie)
E BRIEFCENSUUR betekent een zwarte bladzijde in de
geschiedenis van het openbaar ministerie op Nieuw-Guinea.
Onder te passieve leiding van de beide procureurs-gene
raal, mr. Beun en diens opvolger mr. Okma, hebben de
advoea;»t-generaal mr. Van Beek en een tweetal ambtenaren van
het parket, de kantoorchef Kahle en zijn assistent Winia, stelselma
tig de wet overtreden en het grondrecht van het briefgeheim ge
schonden. Het openbaar ministerie heeft schending van de wette
lijke bepalingen niet alleen niet voorkomen, het heeft er zichzelf
daadwerkelijk aan bezondigd.
Tot deze conclusie komen minister Toxopeus (Binnenlandse Za
ken) en zijn staatssecretaris, de heer Bot, in het verslag over de be
vindingen van de commissie, die onder presidium van mr. G. Witsen
Elias, president van de Haagse rechtbank, een onderzoek heeft in
gesteld naar de onwettige censuur in Nieuw-Guinea. Het verslag is
vanmorgen bij de Tweede Kamer ingediend.
Mr. Witsen Elias c.s. zeggen na rijp beraad tot de conclusie te zijn
gekomen, niet aan te bevelen, dat tegen de bij de onwettige censuur
betrokken personen een strafrechtelijke vervolging wordt inger
,-teld. Wel meent de commissie, dat de geschorste advocaat-generaal,
mr. Van Beek, moet worden ontslagen.
Uit het gehele verslag blijkt, dat deze de hoofdschuldige is geweest
in de censuur-affaire. Hij was in deze zaak de „centrale figuur, waar
naast en waarachter zich andere personen groeperen".
59
(Van onze Haagse redactie)
EEN duidelijk beeld van de
gang van zaken bij de ille
gale briefcensuur op Nieuw-
Guinea geeft een brief, door ad
vocaat-generaal mr. Van Beek
geconcipieerd en namens de gou-
verneur-generaal In augustus '58
aan een resident gezonden. In
deze brief heet het o.m.:
„De werkwijze is hier zo, dat
de post door iemand wordt nage
keken. Zit er iets tussen, dat wij
gaarne nader willen controleren
dan wordt gebruik gemaakt van
de wetting agent" (waarvan
Van Beek je een flesje ter hand
stelde).
Verder staat er „komen wij
tot de conclusie, dat het meer ge
wenst is een brief aan te houden
(i.p.v, hem door te zenden na
hem te hebben dichtgeplakt
red.) dan dienen wij zo spoedig
mogelijk bij de rechter een ver
zoek tot opening in. Zoals je zult
begrijpen, vragen wij zo min mo
gelijk machtiging tot opening, en
van de brieven waarvan wij hei
vragen, staat het al a priori vast
dat ze moeten voorden aangehou-
dan".
Een duidelijk inzicht in de
drastische wijze van optreden
der censurerende instanties geeft
wel de opmerking van mr. Ellas
en de zijnen, dat hen gebleken
is, dat zelfs brieven van gouver
neur Van Baal en secretaris-ge
neraal Krijger wederrechtelijk
zijn geopend.
De beide procureurs-generaal, onder
wie mr. Van Beek heeft gewerkt, be
zaten volgens de commissie noch de
gaven, noch de geneigdheid om zich
met de techniek van de censuur in te
laten. Op zijn gezag zijn reeds in 1955
brieven onrechtmatig geopend.
Hij is de geestelijke vader geweest
van de invoering der Diensten Toezicht
Ordonnantie, die voor de overheid de
mogelijkheid opent, ook zonder dat er
van strafbare feiten sprake behoeft te
zijn, een bijzonder toezicht op de PTT
in te stellen, en die in 1958 bij geheim
besluit van de gouverneur-generaal
voor Nieuw-Guinea is ingevoerd,
Mr. Van Beek heeft ofwel eigen-
handig brieven met aanwijzingen,
hoe de landsrechter (wiens toestem
ming voor de censuur is vereist) kon
worden gepasseerd, aan de residenten
geschreven, ofwel deze voor de pro
cureur-generaal geconcipieerd. Per
soonlijk heeft hij de flesjes met de
vloeistof, die voor het openen der
brieven benodigd was,, bezorgd. Zelf
is hij naar het postkantoor gegaan
om brieven uit te zoeken, die het
openen waard waren. Kortom, hij is,
zoals hij trouwens zelf heeft toe
gegeven, „geestdriftig bezig geweest
de DTO (Diensten Toezicht Ordon
nantii') toe te passen, zonder de
landsrechter daarbij in te schakelen,
Voor mr. Van Beek's „bekering"
hij heeft later zelf de kwestie van de
onwettige censuur aan het rollen ge
bracht - heeft de commissie weinig
goede woorden over. Zij is niet over
tuigd van „de nobele drijfveren van
mr. Van Beek's actie". De achtergrond
daarvan was niet *s heren Van Beek's
morele inkeer, neen, deze moet gezocht
worden in het verzet van iemand, die
zich in zijn ambities en zün werk ge
frusteerd voelde, „Mr. Van Beek koes
terde de hoop procureur-generaal te
worden en beschouwde zichzelf als de
meest geschikte persoon om het aan
het parket toebedeelde inlichtingen
werk te leiden," aldus mr. Witsen
Eiias cj.
De commissie heeft géén sugges
tie gedaan, die tot optreden tégen de
inmiddels afgetreden procureur-
generaal mr. Okma zouden kunnen
leiden. Overigens is duidelijk geble
ken, dat deze gedurende de eerste tijd
van. zijn ambtsperiode de onwettige
censuur heeft laten voortbestaan,
zijn reactie was aanvankelijk: „Gaat
dat nou wel goed en kan dat nou
maar zo." Inderdaad heeft hij in het
begin van 1957 het onrechtmatig op
treden der censurerende ambtenaren
verboden, maar de naleving van dit
verbod is door hem niet of nauwe
lijks gecontroleerd. Ook acht de com
missie het laakbaar, dat mr. Okma de
heer Krijger, de vroegere secretaris
generaal van het ministerie van
Binnenlandse Zaken, onjuist heeft
voorgelicht over de onwettige cen
suur, die tijdens zijn „bewind" had
plaatsgevonden.
Vrij kort is de commissie over de vroe
gere gouverneur-generaal, dr, J. van
Baal. Deze heeft er kennis van ge
dragen,"dat "de .DTO onjuist is" toe
gepast. Het is echter niet waarschijn
lijk, dat hij op de hoogte is geweest
van vroegere censuurovertredingen.
Zonder dat zij hieraan haar goedkeu
ring hecht, zegt de commissie evenwel,
enig begrip te kunnen opbrengen voor
de omstandigheid, dat dr. Van Baal de
onjuiste toepassing der DTO heeft toe
gelaten: hij behoorde immers een open
oog te hebben voor 's lands veiligheid.
"Weinig waardering toont de com
missi e voor de „op zijn minst onvol
ledige voorlichting", die dr. Van Baal
aan minister Helders en de heer Krijger
in 1957 over deze kwestie heeft ge
geven.
De huidige gouverneur, dr. P, 3.
Platteel, is naar het oordeel van de
commissie niet op de hoogte geweest
van enige schending van het briefge
heim gedurende zijn bestuur. Trou
wens, het is twijfelachtig, of deze
schending zich na de komst van dr.
Plateel nog wel heeft voorgedaan, al
sluiten mr. Elias e.s, de mogelijkheid
daarvan niet helemaal uit.
Voorts blijkt de gouverneur te heb
ben gepoogd, publikaües in de pers
over de censuurkwestie te voorkomen.
Zijn bemoeienis is echter op niets uit
gelopen. Dit zou wellicht anders zijn
geweest, indien de verhouding tussen
gouvernement en pers en de com
missie doelt in het bijzonder op de
„Nieuw-Guinea Koerier" minder te
wensen had overgelaten. Dat de foutf
hier voornamelijk bij het gouverne
ment heeft gescholen, neemt de com
missie niet aan.
Zie verder paR. 3. 3e kol.)
Koning Boudewijn van België heeft
vrijdag in Stanleystad acht uur door
gebracht met het raadplegen van Euro
pese en Kongolese notabelen, terwijl
de politie de stad potdicht afsloot.
De politie heeft samenscholingen
van meer dan vijf personen verboden,
nadat er donderdag relletjes waren
geweest bij de aankomst van de ko
ning.
De Abako-partij in Kongo van Ka-
savoeboe heeft verklaard, het Belgisch
gezag in Kongo niet meer te erkennen
na 31 december aanstaande.
Ter gelegenheid van de jaarwisseling
zal mr. Ch. Hustinx, de burgemeester
van Nijmegen, woensdagavond 30
december een speciale receptie houden
voor leerlingen van de hoogste klassen
van scholen voor V.H.M.O., kweek
scholen, ULO- en nijverheidsscholen.
(Van een onzer verslaggevers)
Voor de hervormde kerkbouwactie
kon vandaag een bedrag van f 24.000
geboekt worden. Het totaal steeg daar
door tot 9.135,834,—,
Adverientie)
Zon op
Zon onder
Premier Chroestsjew heeft vrijdag
president Elsenhower ongeveer veer
tig bomen en heesters gezonden, die op
de boerderij van de president bü
Gettysburg sullen, worden geplant.
Volgens het Witte Huis is de zending
bedoeld als blijk van waardering voor
de gastvrijheid, die de Russische
regeringsleider bij zijn bezoek in sep
tember aan de V.S. heeft ondervonden.
Het geschenk werd met een Rus
sisch vliegtuig naar Amerika gebracht.
Het Witte Huis heeft medegedeeld,
dat de gewassen op het erf van de pre
sidentiële boerderij zullen worden ge
plant, nadat zij enige tijd in quaran
taine zijn gehouden.
(Van onze correspondent)
Na een week geduldig wachten Is
Hr. Ms, vliegdekschip „Karei Door
man" gisteren de Helderse marine-:
haven binnengelopen.. De bodem ligt
veilig afgemeerd aan de zgn, kruisers
kade in de nieuwe haven. Hiermee Is
een eind gekomen aan de vele geruch
ten, die de laatste dagen over de
„Karei Doorman" de ronde .deden.
Zo wist men al te vertellen, dat het
vliegdekschip weer naar Rotterdam
zou terugkeren i.vjn. te verwachten
storm. De waterstand was gisteren
echter eindelijk gunstig, zodat het
schip kon binnenkomen zonder gevaar
aan de grond te lopen. i|.
BIJEEN
De voorzitter van de Amerikaanse vak
bond van staalarbeiders, McDonald,
heeft verklaard, dat zo nodig zijn
organisatie in rechte zal optreden om
de staalmaatschappijen te dwingen
met de vakvereniging op individuele
basis te onderhandelen. Hij zei, dat
de organisatie de afzonderlijke staal
maatschappijen de "vorige week ge
vraagd had de onderhandelingen over
het contract te heropenen, doch dat
daarop geen antwoorden waren bin
nengekomen.
(Advertentie)
Commissionairs In effecten.
O.Z. Achterburgwal 173. Tel. 247126,
Privé: Olytnpfakade 60. Tel. 794J52.
AMSTERDAM,
(Adoertentie)
natuurlijk
NIEUWENB1JK ÏÏ2 TEL. 249861
HAARLEMMERSTR. 34 TEL. 241136
Advertentie
YERCHR. STAUN KINDERSTOELEN COMB.
BOXEN, BOXMATRSSiES,.BABYTRAPEZES.
s'flEERENBERG-TEL.-0834 S-444
(Van een onzer verslaggevers)
Veertig passagiers van het in.s,
.Oranje" hebben lichte verwondingen
opgelopen tijdens een springvloed in
de Australische Bocht. Het meubilair
en de salons werden zwaar beschadigd.
Twee hutkooieiï werden van dc wand
gerukt; 31 tafels en 140 stoelen werden
geheel vernield.
Een vrouwelijke passagier brak
baar pols. De andere 39 gewonden
zijn er minder ernstig aan toe Zij lie
pen gebroken ribben, kneuzingen en
snijwonden op door vallend meubilair,
het breken van ramen enz.
De meeste passagiers zaten aan ta
fel toen een bijzonder feiïe wind
vlaag het schip trof. Hutkoffers be
gonnen te glijden, de ramen in tal
rijke patrijspoorten versplinterden en
een piano raakte los van een muur
en schoof de zaal door alsof het een
stuk speelgoed was.
Dodelijk verschrikte passagiers be-
gonnen te gillen en hielden zich vast
aan wat maar binnen hun bereik was
Het schip was op weg van Djakarta
naar Melbourne, waar het vandaag
moet arriveren. Vandaar zou het door
varen naar Sydney om vervolgens via
Indonesië naar ons land terug te keren.
Het is niet bekend of dit vsarplan kan
worden gehandhaafd.
De Stoomvaart Maatschappij Neder
land te Amsterdam ontving gistermid
dag een telegram van gezagvoerder J.
H. Schulting, waarin hij over
„slecht weer" sprak. Aangenomen wordt
dat de heer Schulting zich eufemistisch
heeft uitgedrukt bij zijn kenschetsing
van de weersomstandigheden.
De springvloed ging gepaard met
zware stormen, die de „Oranje" uren
lang beukten en die grote schade aan
richtten. In het scheepsbospitaat wer
den de gewonden behandeld, waarna
zij in hut of salon weer enigszins op
verhaal kwamen.
Maar ook in dq salons was de ra
vage groot, evenals in de keukens,
grote partijen kopjes, borden en an
der serviesgoed vielen in stukken op
de grond. Stoelen en tafels werden
zo zwaar beschadigd, dat de passa
giers hun maaltijden zittend op de
grond gebruikten. Aan de bar kregen
zij hun drankjes in papieren bekers
geserveerd, omdat het glaswerk in
scherven lag.
Volgens in Melbourne ontvangen ra
dioberichten maakte de „Oranje" tot
driemaal toe een slagzij van meer dan
veertig graden. In het telegram van de
gezagvoerder aan de rederij werd hier
evenwel niets over vermeld.
Het schip heeft 700 passagiers aan
boord.
Eisenhower, Macmillan en Ade
nauer zijn gisteren in Frankrijk aan
gekomen. Eisenhower zette om half
twee Nederlandse tüd voet aan wal In
Toulon. De reis met de kruiser Des
Moines vanaf Athene had hem kenne
lijk goed gedaan, Hij zag er opgewekt
en goed uitgerust uit.
Eisenhower die werd begroet door
minister van staat Louis Jacquinot,
verklaarde dat dc eerbied die Ame
rika en Frankrijk voor elkaar heb
ben niet is verminderd, ook al ver
schilde men weieens van mening. Wij
zijn al jaren bondgenoten, zei hij, en
herinnerde aan het feit, dat Frank
rijk „ons voor de eerste keer te hulp
kwam in 1777, toen wjj voor onze
onafhankelijkheid streden".
Toulon wa s tevoren door - geheime
politie „uitgekamd" ën langs dè weg
naar het station stondén- militairen en
politie. Eisenhower vertrok per trein
naar Parijs, waar hij tegen half elü
aankwam.
groette hem hartelijk op het Gare du
Lyoo.
De trein die president Elsenhower
met een gemiddelden snelheid van 108
km per uur van Toulon naar Parijs
bracht is de trots van dë Franse Spoor
wegen.
Uit zijn treinsalon kon flë president
met de gehele westelijke wereld tele
foneren.
De trein werd bij het vertrek uit:
Toulon getrokken door een stoomloco
motief, die te Avignon vervangen werd
door een elektrische, die ontwikkeld
werd uit het model dat het'wereld-,
snelheidsrecord van 331 km per uur. op
zijn naam heeft staan.
Tijdens de treinreis heeft» de presi
dent geconfereerd met de minister, van
Buitenlandse Zaken, Herter, die hem
naar Toulouse tegemoet was gereisd;
De Britse premier Macmillan zei bij
zijn aankomst in Parijs ervan overtuigd
te zün dat de Westelijke vier tot „die,
eenheid van opvatting zullen komen
die een noodzakelijke voorwaarde is-
voor het succes van een conferentie'',
met premier Chroestsjew. h
Bondskanselier Adenauer zei dat
da westelijke topconferentie succes
zal hebben, „omdat wij dezelfde doel-:
stellingen hebben - het welzijn eri
de vrede in Europa en de wereld."
Naam:
Straat:
Woonplaats:
Wenst zich ingaande heden te abonneren op het dagblad Trouw
en ontvangt gedurende 14 dagen de krant gratis. Betaling zal
geschieden per week (61 cent/per kwartaal (7.90).
U toordt verzocht deze bon toe te zenden aan
Administratie uTrauw", Witte de Withstraat 30, Rotterdam,