Monroeleer
,yaar p0Sjf je premler
1|\^^ nog verder verzwaht
Vechtpartij in
A ustralisch
Beroering
Gemaskerde
inbreker
mishandelt
vrouw
meren
Telefoneren
goedkoper
in Guatemala
DELTA
BAPTISTEN-ZENDELINGEN
TERUG UIT KONGO
Tegenstand
in internationaal
luchtruim
nieuwe eisen
Wisselvallig
if iiifs
WOENSDAG 20 JIJEI 1060
NEGENTIENDE JAARGANG No. 4055
Directeur: H. DE RUIG
Hoofdredacteur: Dr. J. A. H. J. S. BRUINS SLOT
PREMIER Loemoemba heeft
gisteravond verklaard, dat
zijn ultimatum, dat de Bel
gische troepen Kongo
moeten verlaten tegen mid
dernacht zou aflopen. Loemoem
ba. die met president Kasavoe-
boe uit Stanleystad in Leopold-
stad was teruggekeerd, gaf te
verstaan, dat hij zich genoopt
zal zien de hulp in te roepen van
„andere landen", als dc Ver. Na
ties niet in staat zijn de voort
durende „Belgische agressie" in
Kongo te verhinderen.
De positie vau de premier is
inmiddels verder verzwakt. Het
verzet in Kamer en Senaat tegen
zijn politiek is toegenomen. Naar
verluidt zal vandaag in de Ka
mer van afgevaardigden een po
ging worden gedaan om Loe
moemba- ten val te brengen.
(Zie verder pag 3. 7e Rol.)
gen. - Hij vroeg yfcanriürafruf
eigenlijk wei verstandlgisdaf Ameri
kaanse, Britse en andere vliegtuigen
zo dicht'Russisch gebied naderen.
Waarschijnlijk in november:
HET DeIra-plan is meer
dan een indruktvekken-
de technische opgave alleen.
Door het afsluiten van de
zeearmen ontstaat voor ver
schillende plaatsen in dit
gebied een geheel nieuwe
situatie: geografisch, econo
misch en maatschappelijk.
Een onzer verslaggevers,
die onlangs weer eens een
bezoek bracht aan dit land-
in-beweging, sprak er met
ingenieurs en burgemees
ters, met arbeiders en aan
nemers. Zijn relaas vindt de
lezer in een aan dit nummer
toegevoegd Delta-bijvoegsel
Van zes pagina's.-
Botterdam: Wtrt« de Withstraat as relet. 113700 «6 U
Postbus UU Postgiro No- 424510.
Klacntendienst abonnementen 18211)1930 wtt
Zaterdags 17.18 uur Telefoon U5700.
•g-Gravenhage; Huvgenspietn 1 Telefoon 183467 (3 Ulnae)
Postbus 1091 Postgiro No 42486T.
Klachtendienst 18.3019.30 Telefoon 382569.
Dordrecht: Soulwe? 135 Telef 4570.
Schiedam: Thomas 4 Kemplsstraat S 9 Telef. 65431.
Abonnementsnrilf 61 cent oer weefc. 2.63 oer maand t IJK
oer kwartaal. Losse nummers 15 cent Verschijnt dagelijks
(Geldig tot donderdagavond)
ONBESTENDIG.
Aanvankelijk opklaringen met plaatselijk een bul.
Morgen tegen de avond van het westen uit enige regen.
Overwegend matige wind krimpend naar zuid of zuidwest.
Over het algemeen weinig verandering in temperatuur.'
Morgen: Zon op: 4.45 Maan op: 3.00
Onder: 20.47 Onder: 18.52
LOEMOEMBA DREIGT WEER
(Vaal onze militaire medewerker)
DE spanning tussen Oost en West
wordt de laatste tijd door Moskou
welbewust op de spits gedreven. Het
best is dit wel gedemonstreerd dooi
de openlijke aanval van Chroestsjew
op de Monroeleer. „Deze is verouderd"
aldus Chroestsjew „en wij zullen
er ons eventueel niets van aantrekken".
01 dit bluf is of niet, zeker is wel.
dat Moskou hier zeer gevaarlijk spel
speelt, want hier raakt het aan een
zeer vitaal punt van de Amerikaanse
defensiepolitiek. Hier staan levensbe
langen op het spel voor de handhaving
waarvan, gel«k de geschiedenis be
wijst, volkeren bereid, en vaak genood
zaakt zijn om naar de wapens tc grij
pen.
p. E Monroeleer werd in 1823 afge-
u kondigd. „Amerika voor de Ame
rikanen" was in het kort de grond
gedachte. Geen Europese invloed bui
ten de toen bestaande zou door de USA
worden geaccepteerd op straffe van
oorlog.
Daar was in die dagen in zoverre
reden voor, dat na de val van Napoleon
de Europese landen de handen vry
kregen om te trachten verloren gegane
gebieden te heroveren. De Monroeleer
bedoelde aldus de bescherming van de
jonge Midden- en Zuidamerikaanse
republieken.
De ironie van het geval wilde ech
ter, dat de Verenigde Staten niet in
staat bleken de naleving ervan af te
dwingen. De Amerikaanse vloot telde
toen nauwelijks 30.000 ton en stond in
verhouding bv. tot de Britse van
500.000 ton als die van een roeiboot tot
een slagschip. De Franse vloot telde
in die dagen 200.000 ton en de Spaanse
deed daarvoor niet veel onder.
4LS de voortekenen niet bedriegen zal de Oudewaierse ooievaar-vierling
ti spoedig het nest verlaten en op eigen wieken" de wereld intrekken.
De jongen tonen hun (reeds indrukwekkende) vleugels als vader of
moeder in aantocht is met voedsel (foto boven). Toch is de ouderzorg
bij het verdelen van het voedsel nog niet overbodig (foto onderj.
Dc Kongolese premier Loemoemba spreekt
militairen toe in Stanleystad, waar hij
samen met president Kasavoeboe die
rechts naast hem staat heeft getracht
de orde te herstellen. Loemoemba is in
middels in l.eopoldstad teruggekeerd.
Vandaag 7.aJ hij hier voor het parlement
verschijnen.
KON Amerika dus de naleving van
de Monroeleer niet garanderen,
achter de schermen werkte een andere
kracht, nl. de mondelinge toezegging
van de Britse minister van Buiten
landse Zaken, dat Engeland en de
bjjritse marine achter Amerika zouden
^tean als "het mis ging.
Engeland had er nl, belang bij, dat
Frankrijk en Spanje niet meer op hun
oude maritieme bases in de Ameri
kaanse defensiesfeer zouden terug
keren. Deze mondelinge belofte werd
echter nimmer in een contract vast
gelegd. In 1861 wreekte zichVat.
JTijdens de Amerikaanse" burger
oorlog ging namelijk Frankrijk .ïn
Mexico avonturieren. Engeland keek
oogluikend toe. Amerika moest de
schending van de Monroeleer accep
teren. Maximiliaan werd tot keizer van
Mexico gekroond en delen van het
Franse vreemdelingenlegioen werden
derwaarts gezonden.
Loemoemba verklaarde gisteren:
Iraw .AntL oon
doen, omdat alle Westerse landen aan
de kant van de Belgen staan»'
Loemoemba verweet de Belgische
militairen zich nog steeds oyer Kongo
te verspreiden en daardoor de bevol
king in beroering te houden.
Loemoemba toonde zich weinig in
genomen met het optreden van de
V.N. en hij zei niet te weten of hy
generaal Von Horn, de commandant
van de 3500 militairen der V.N., zou
ontvangen. „Wij hebben de snelste en
meest afdoende'* hulp nodig. Wy zyn
bereid van een ieder die hulp te aan
vaarden, de V.S. of Rusland of wie dan
ook. Het gaat hierbij niet om politiek
of ideologie. Wij hebben alleen maar
hulp nodig."
„Ons was beloofd dat zodra de
troepen der V.N. waren aangekomen,
de Belgische troepen zouden ver
trekken. De V.N. zijn hier en de
Belgen zijn hier, ook nog. Zij verla
ten Leopoldstad, maar trekken het
land in om moeilijkheden te veroor
zaken. Zy veroorzaken niet slechts
moeilijkheden voor onze militairen,
maar zij stelen hun uitrusting, welke
aan het Kongolese leger toebehoort
aldus Loemoemba.
Het Kongolese parlement luistert de
laatste dagen steeds meer naar de te
genstanders van Loemoemba. De voor
naamste is Albert Kalonji, de leider
van de Baloeba-stam en de eigen po
litieke partij van deze in de provincie
Kasal wonende volksgroep.
Kalonji heeft al aangekondigd dat
hijvandaag in de Kamer een poging
zal doen om Loemoemba ten val te
brengen. Hij wil nauwe samenwerking
met dr. Bunche en het apparaat van de
Verenigde Naties. „Als Loemoemba de
zaken op zijn manier kan regelen, zal
dat ten voordeel strekken van het
Macmillan antwoordde dat ook de
Russen dergelijke verkenningen uit
voeren.
Kort na de start van Brisbane werd
de piloot van een „Electra" van de
Trans-Australia Airlines in de passa
gierscabine geroepen. Een van de 43
passagiers had uit zijn bagage een ge
weer met afgezaagde loop tevoorschijn
gehaald. Hij eiste van de piloot onder
bedreiging met het geweer dat hij naar
Singapore zou vliegen.
De piloot zei even in de cockpit te
moeten zijn, om te zien of het vliegtuig
genoeg brandstof had voor die vlucht.
De man ging met hem mee. In de cock
pit greep de piloot een bijl en sloeg
daarmee bard op de pols van zijn be
dreiger. Een schot ging af de kogel
doorboorde het cabinedak maar nie
mand werd gewond en met de hulp van
enkele passagiers had de piloot de man
snel vast. Inmiddels was de tweede
piloot al met een daling begonnen en
nad hij het vliegveld Brisbane ge
alarmeerd.
De piloot gaf zyn bijl aan de stevig
ste passagier met de boodschap.' „Als
deze vent iets uithaalt slaat u op zijn
hoofd en liefst goed, want we kunnen
niets riskeren". Toen ging hij terug
naar de cockpit om het toestel te laten
tanden.
Het stond nauwelijks stil of politie
mannen klommen de „Electra" binnen
en namen de gevangene over. Hy bleek
afkomstig te zijn uit de Oekraine. Twee
jaar geleden was hij naar Australië ge-
emigreerd. De man bleek springstoffen
oij zich te hebben.
In een persoonlijke brief heeft de
Britse premier Macmillan Sowjet-
premier Chroestsjew geschreven dat
geduld en zelfbeperking vreemd
schijnen te zijn aan de jongste uitingen
van de Sowjet-politiek. ,Jk begrijp
eenvoudig niet meer wat tegenwoor
dig uw doel is", zo voegde de Britse
premier eraan toe.
„Indien de gebeurtenissen in de
wereld in de huidige richting blijven
doorgaan, kunnen wij allen op een
zeker ogenblik, door misrekening of
toeval, in een toestand komen waaruit
wij ons niet meer kunnen redden",
aldus Macmillan's brieft
W®
-
E Mexicanen wisten echter hun
L» eigen boontjes te doppen. De
Frans-Duitse oorlog kwam in het ver
schiet en Frankrijk moest Maximiliaan
aan zya lot overlaten. Deze eindigde
Zijn avontuur voor het vuurpeloton.
Na de burgeroorlog hebben de Ver
enigde Staten de les ter harte geno
men en in de volgende decennia werd
de vloot opgebouwd, die voortaan elke
aanval op de Amerikaanse defensie-
leer zou kunnen afslaan.
Geleidelijk aan is de geslotenheid
van de Amerikaanse defensiesfeer een
levensbelang geworden voor de Ver
enigde Staten. Na de laatste oorlog
heeft men dat belang belichaamd in
een pact van wederzijdse bijstand, zo
dat elke aanval op een van de Ame
rikaanse staten beschouwd zal wor
den als gedaan op alle staten.
Zonder overdrijving kan men stellen,
dat de Monroeleer aldus het hart is
geworden van de eigenlijke defensie
van het Amerikaanse moederland.
tijken met de achtergelaten eigendommen
van de blanken. Een negervrouw, die
niet gestolen goederen op het hoofd de
wijk wilde nemen, wordt hier door twee
met stokken bewapende politiemannen
naar het bureau gebracht.
In Jadotstad, een kleine honderd kilo
meter van Elisabethstad in Katanga,
maakte de politie korte metten met Kon
golese plunderaars, die de tijd tossen de
vlucht van de blanken en de aankomst
van de troepen benutten om zich te ver-
Macmillan vraagt Chroestsjew hoe
de Russische premier werkelijk in zijn
eigen aantijging kan geloven dat de
Verenigde Staten, Groot-Brittanië, de
Bondsrepubliek Duitsland en België
samenzweren tegen de onafhankelijk
heid van Kongo.
Macmillan maakte de brief in het
Lagerhuis bekend. Hij zei, dat de
Britse regering de Russen heeft doen
weten dat zij de „niet uitgelokte
aanval" van een Russische jager op
een Amerikaans vliegtuig boven de
Barentszee zeer ernstig vindt.
In de desbetreffende Britse nota
aan de Sowjet-regering wordt ge
zegd, aldus Macmillan, dat dc rege
ring te Moskou een zware verant
woordelijkheid draagt voor het op
treden van de Russische piloot die
het Amerikaanse vliegtuig van het
type RB-47 in het internationale
luchtruim heeft neergeschoten.
De leider van de socialistische oppo
sitie. Gaitskell. heeft gezegd erop te
(Van onze correspondent)
Een gemaskerde man is .in. de nacht
van maandag op dinsdag binnenge
drongen in het huis van de familie
Heuvel te Sint-Pancras (NR.), en. heeft
mevrouw Heuvel (70) met een boks
beugel een klap op het hoofd gegeven.
Mevrouw Heuvel was in de slaap
kamer en werd gewekt door dë man
die 't licht had aangedaan. De met zjjh
masker geheimzinnig uitgedoste man
vroeg de vrouw waar haar man was,
waarop deze antwoordde, dat hy be
neden te vinden zou zijn. Daarna wil
de zij haar echtgenoot roepen. Dein
sluiper wilde baar man waarschijnlijk
„onder vier ogen spreken" en gaf haar
een klap. De heer Heuvel werd wak
ker en ging naar zijn vrouw toe. In
de gang kwam hy de dief tegen,- waar
op een vechtpartij ontstond. De heer
Heuvel hoorde zyn vrouw roepen en
dacht, dat er nog een inbreker in huis
was. Hij liet zijn tegenstander los en
liep naar de kamer van zyn echtgenote,
die hevig bleek te bloeden. Sporen''in
de tuin en een open tuimelraam toon
den aan, dat de dief (die niet de' tijd
kreeg iets mee te nemen) aan de ach
terkant het huis was binnengekomen.
Een onderzoek dat de rijkspolitie
instelde (met hond) had geen resultaat.
WIE dus naar dat hart een vinger
uitsteekt, loopt groot gevaar ir.
een oorlog gewikkeld te worden. Rus
land weet dat veel te goed. En aan
gezien Rusland geen oorlog wenst en
zeker voor Cuba geen H-bommen op
Moskou riskeert, zegt het nuchtere
verstand, dat Chroestsjew's dreigement
6lechts bluf is geweest.
Wel is opnieuw gebleken, dat Rus
land op dit ogenblik door intimidatie
tracht op eik front van de internatio
nale politiek terrein te winnen zonde:
het nochtans op een oorlog te laten
aankomen.
Nuchterheid eh verhoging van de
eigen defensie-inspanning zyn het ge-
eigende Westerse antwoord op dit
koude oorlog"-offensief.
Een randstoring van een depressie
bij de Noorse kust trekt over het zui
delijk deel van de Noordzee in de
richting van Denemarken. Daarach
ter breidt zich een rug van hoge
luchtdruk over de Britse eilanden uit,
maar van veel betekenis is deze niet
voor het weer in West-Europa, omdat
er intussen een nieuwe depressie bij
IJsland is aangekómen. Deze gaat
var een frontale regenzone verge
zeld, dié morgenochtend de Ierse Zee
bereikt en die later het weer in onze
streken zal verstoren. Na opklarin
gen in de nacht en ochtend neemt
morgen de bewolking geleidelijk
weer toe en volgt er opnieuw regen,
het eerst in het westen van het land,
maar waarschijnlijk pas tegen de
avond. De wind krimpt daarbij naar
zuid of zuidwest. In de temperaturen
:omt over het algemeen weinig ver
andering.
kaanse zaakgelastigde Freers, die naar
het ministerie van Buitenlandse Zaken
ontboden was om een protest over de
eventuele af levering van Poiaris-raket-
ten aan West-Duitsland in ontvangst te
nemen.
Nadat hij hét Polaris-protest over
handigd had, gaf Gromiko de waar
schuwing inzake Kongo.
In de verklaring van. Gromiko wordt
eezegd: „Mocht de Amerikaanse rege
ring de groep militairen niet terug
nemen, dan zal de Sowjet-regering ge
dwongen zijn de gepaste conclusies te
trekken voor haar eigen optreden".
In Washington is meegedeeld, dat in
totaal ongeveer 100 Amerikaanse mili
tairen in Kongo zijn: ongeveer 50 man
iucbtmachtpersoneel en 50 man van het
Amerikaanse leger voor verbindings
diensten, enz.
„Dit lijkt mij een nieuw bewijs van
net wanhopige en bijna dolle streven
van de Sowjet-Unie om het construc
tieve werk dat in Kongo wordt gedaan
te bemoeilijken", zo verklaarde Lincoln
White, de perschef van het Amerikaan
se ministerie van Buitenlandse Zaken
naar aanleiding van de Sowjet-waar-
scbuwing.
De Sowjet-Unie heeft gisteren de eis
gesteld dat twintig Amerikaanse offi
cieren en manschappen, die in Leopold
stad zouden zyn, onmiddellijk worden
teruggetrokken.
De waarschuwing werd door de Rus
sische minister van Buitenlandse Za
ken Gromiko,-gegeven aan de Ameri-
Dc* regering van Guatemala heeft
gisteren voor dc tijd van dertig dagen
de staat van beleg afgekondigd in ver
band met de kritieke politieke toe
stand waarin het land verkeert. Er is
een censuur op perstelegrammen naar
het buitenland ingesteld. De politieke
partijen moeten hun activiteiten tijde
lijk staken. Er is een uitgaansverbod
ingesteld van tien nur 's avonds tot
zonsopgang.
President Idigoras Fuentes heeft in
een decreet verklaard, dat de staat van
beleg noodzakelijk was wegens de wan
ordelijkheden die word-en uitgelokt
door communisten. Herhaalde bomaan
slagen in de hoofdstad en een misluk
te aanval op een militair garnizoen,
schreef hij aan communisten toe.
Linkse elementen hebben gisteren
betogingen gehouden tegen eht instel
len van de staat van beleg. De politie
schoot in de lucht en wist de menigte
uiteen te jagen.
(Van onze parlementsredactie)
Minister Korthals zal waarschijnlijk
rnet ingang van 1 november de tarieven
voor lokale en interlokale telefoonge
sprekken met 4 verlagen. De tarie
ven zullen dan weer het peil van voor
1957 hebben bereikt. De bewindsman
deelde dit gisteravond mee in de Eerste
Kamer.
By de zendingscommissie van de Edens en J. ter Braak.
Unie van Baptistengemeenten is be- Deze terugkeer geschiedt in overleg
richt ontvangen, dat de Nederlandse met het Britse baptistenzendingsge-
baptisten-zendelingen, die werkzaam nootschap, waarvan vrijwel alle zende-
zijn in Irema in Kongo, met nun ge- lingen uit Kongo terugkeren, in ver
tinnen op de terugweg zijn naar Europa band met de daar heersende chaos en
Gedeeltelijk bevinden zij zich reeds op voedselschaarste. De Nederlandse bap-
weg naar Engeland. tisten-zendingscommissie werkte nauw
Het betreft hier de terugkeer van de samen met het Engelse genootschap in
zendingsechtparen G. van 't Wout, S. Kongo.
Tijdens atletiekwedstrijden In Mos
kou heeft de Russische Tamara Press
een nieuw wereldrecord kogelstoten
gevestigd met een worp van 17 meter,
42 centimeter.