Kerk en chr.
vereniging
Commissie-Koersen brengt
Over enkele
jaren alles
ingeruild i
TRIOMF NA
VIERDAAGSE
I
Kongo's regering
valt uiteen
in twee partijen
Centrale regering
of federatie?
VOORSTEL COMMISSIE-KOERSEN:
ri
Rapport van kamerleden
na twee jaar studie
Suggesties zijn
voorzichtig"
R.R.I l.
Raad wenst dat
Bureel-gasthuis
besluit intrekt
I
r
Veranderlijk
Huinnmrskjoeld vrciugl matiging
„Plafond-systeem"
is uit de tijd
Een Parka?
Hols
Is 1
ZATERDAG 30 JULI 19G0
['JEGENTIËNIIE JAARGANG No. 4664
"N
N
Directeur: H. DE KUIU
KHIHNS SLUT
(Zie verder pag 3. 7e kol.)
N,V, Levensverzekering Mij. UBO
N.V, Algent. Verzekering Mij. HBO
Kromme Nieuwe Gracht 8-10, Utrecht
VOETENVEGER
dan een
BI-JAN PARKA
I- 5
'J' iHüi
fëijfanr
v>
Biidgetcommissïe
Taakuitbreiding
r
fJJBBER
ROOSTERMATTEN
g, B0RstEL-VeOR DE
i|iBGH0^ZPLFN?>-
R.R.R. WIJCHEN l
Telefoon O 8894-293
n
feestmaal:-
YOOÏ
mv kat;
Hol/
Kafcja!
..Zedelijk Verslag"
Zie verder pag, 3, 5e kol.)
Canadese hulp
„Onjuist"
Verzet in Katanga
In Bergen op Zoom:
Witte de Wittiilraat 20 relet. 110700 y
Poetoua 1113 Po«t<aro No ««16.
KJncntendisnat nöotmementen la.J»—19 SO out
Zaterdajr» IT—18 uur Teletoon USTOU
HUTeeiupleto 1 relefoon 183487 (3 Ujnwil
Pogtbu» 1091 Postgiro No 424887.
Kï-sontendipnafc 18.3019 3D Telefoon 362569-
Bnutwes 132 Telet 4S7Q.
Thnme, JCemnl«traat 8a» Telef65481.
AhonnerneottprllJ 81 eew» r>er weck 3.85 oer maand 1 IA®
per |cw»rt«»L Losse nirm m#T*5 18 cewt Verschilnt aaeelüfc»
|otterd*ia:
■«-Graver he ?e:
Dordrecht:
Schiedam:
(Geldig tut zaterdagavond)
VERANDERLIJJKE UI,NU
Opklaringen maar later ook hier en daar een regen-
of onweersbui. Zwakke tot matige veranderlijke wind
Dezelfde middagtempcraturen als gisteren ot iets hogere.
Morgen: Zon op: 4.59 Maan op: 13.28
onder: 20.32 onder: 23.51
1'Himitirti-iii in J A i
r f N de gescniedenis van het Ne
ut derlandse leven van de laatst
honderd jaar he^ft de christelijke ver
eniging een bijzonder grote rol ge
speeld. Op welk gebied ook dat van
de politiek, dat van de arbeidsverhou
dingen, de film, de pers, radio-omroep
en televisie, onderwijs, ontspanning
en jeugdleven vrijwel overal is er
een christelijke organisatie, die haar
invloed doet geiden."
Aldus begint het academisch proef
schrift van de hervormde predikant,
ds, J. van der Werf, die er op 8 juli
jl. de graad van doctor in de theolo
gie mee verwierf aan de Gemeente
lijke Universiteit van Amsterdam. De
•titel van zijn dissertatie is Kerk en
Christelijke Vereniging.
Het geschrift bedoelt antwoord te
geven op de vraag „uit welke theolo
gische achtergronden de christelijke
vereniging is opgekomen."
1 t ET antwoord van dr. Van der
H Werf op deze vraag is iets meer
ingewikkeld dan het traditionele, dat
pleegt te zeggen: uit de wortels van
het Réveil plus de opvattingen van dr.
Kuyper.
Dr. Van der Werf ziet de christelijke
vereniging als een poging om de ver
houding christendom en cultuur tot
een oplossing te brengen. En eigenlijk
deden de protestanten in het Neder
land van de vorige eeuw daar allen
aan mee, behalve de vrijzinnig-pro
testanten en de Kohlbruggianen
Hij onderscheidt dan nader onder
de bouwers van de christelijke vereni
ging. Er is een groep christenen, die
de menselijke persoonlijkheid ziet al
intermediair tussen christendom en
cultuur en er is een tweede groep,
die de verhouding christendom en cul
tuur zoekt te benaderen vanuit de
staat. „De christelijke staat zou de
verbinding moeten leggen tussen
christendom en cultuur".
De staat is hier dus eigenlijk Inter
mediair en dan niet zozeer tussen
christendom en cultuur als wel tussen
kerk en cultuur. De ontkerstening van
de staat en de deplorabele toestand
van de kerk maakten het moeilijk de
itaat al» intermediair te laten funge
ren, „zodat praktisch ook hier gegre
pen werd naar het middel van de
christelijke organisatie. Maar deze
organisatie is slechts noodhulp. Al
thans bij de voormannen. Plaatsver
vangend treedt de christelijke vereni
ging op voor de Kerk en voor de
itaat". De eerste groep wordt verte
genwoordigd door de ethische theolo
gie en door die van Kuyper. De twee
de groep wordt aangeduid als levend
in een „theocratische gedachtenwe
reld"; als haar vertegenwoordiger
worden Groen van Prinsterer en Hoe-
demaker vermeld.
VANUIT zijn visie op wat de kerk
is wijst dr. Van der Werf de
christelijke vereniging af. De kerk is
nl., in de verstrengeling van zichtba
re en onzichtbare kerk, instituut en
gemeenschap. Zij heeft een bijzondere
gestalte in de eredienst en ze leeft
in de wereld In een „gevulde anoni
miteit", d.w.z. als zoutend zout;
maar het is fout om aan deze leef
wjjze het predikaat „christelijk" t
geven. Als gemeente zoekt de kerk
naar de richting van het concrete han
delen; in de algemene organisatie
vindt zij het orgaan, waar zij in de
„gevulde anonimiteit" meedenkt en
handelt. Krijgt echter de algemene
organisatie een heidens-wereldbe
schouwelijke vulling, dan zal als nood
woning gezocht moeten worden naar
een kerkelijke of oecumenische orga
nisatievorm, die neigt naar het
algemene.
OP heldere wijze zet deze disser
tatie uiteen, wat al niet, met
name vanuit een bepaaldevisie op
de kerk, bijeen te brengen is aan ar
gumenten contra de christelijk* orga
nisaties. Daarbij onderstrepen we de
Woorden bijeen te brengen.
De keerzijde hiervan is dat de disser
tatie voet geeft aan de voorstelling,
dat we bij de argumenten pro de chris
telijke organisatie te doen hebben met
een allegaartje: wat ethische synthe-
se-idealen ten aanzien van christen
dom en cultuur, een brok wederge-
boorte-theologie en antithese-fanatis
®e bij Kuyper en een het-niet-hele-
maal-aangedurfd-hebben met de theo
cratie bij Groen van Prinsterer en
Hoedemaker.
De kracht van het betoog wordt dan
daarin gezocht, dat die verspreide ar
gumenten, die alle van vroeger date
ren, geacht zouden moeten worden het
stuk voor stuk te kunnen opnemen,
tegen een niet van vroeger daterende,
maar aan de huidige situatie aange
paste kijk op de kerk en de oecume
ne. Met andere woorden, een twintig-
»te-eeuwse kerk wordt in stelling ge
bracht tegen een negentiende-eeuwse
Vereniging. Dat blijkt ook hieruit, dat
de literatuurlijst op een bepaald punt
„HELMEN-AFFAIRE" NOG
11 IET AFGEWIKKELD
(Van onze parlementsretlactie)
F\E „HELMEN AFFAIRE*' zal,
blijkens het tweede deel van
het rapport van de commissie-
Koersen, die een onderzoek heelt
ingesteld naar het militaire aan
koopbeleid (de „Coma"), pas
„over enige jaren" uit de wereld
zijn. Ongeveer 170.000 helmen
moeten nog op hun deugdelijk
heid worden getest. Dit zal ge
beuren, wanneer de bezitters er
van opkomen voor herhalings
oefeningen Deze 170.000 hoofd- i
deksels in één keer om te ruilen.
is volgens de commissie onmn- j
gelijk: er zijn niet genoeg nieuwe
voorhanden.
Van ongeveer een zelfde aantal is
circa 75 procent goedgekeurd; de helft
van de overige is nog wel bruikbaar
voor de B.B., die immers geen ge
vechistaak heeft. Iets minder dan vijf
tig procent van weer een andere groep
helmen het waren er 73.1)011 is
ook afgekeurd.
Evenmin is de zaak der ondeugde
lijke gasmaskers al volledig geschiede
nis geworden; wel zullen de benodig
de 400.000 nieuwe exemplaren „ver
moedelijk vóór het eind van dit jaar
ziin aangemaakt". Een proefproduktie
van 20.000 stuks is in maart afgeleverd.
Er zijn nogal wat moeilijkheden ge
rezen, toen men beproefde hoe deagtas
safabricage móest worden opgezet. Eer
der was al een beduidende, aan techni
sche oorzaken te wijten vertraging op
getreden bij de vervanging der ventie
len.
Ook op de in het eerste deel van het
rapport al breed uitgemeten zaak van
de Organisch Chemische Industrie „Os-
sendrecht" (OCIO) een trotylfabriek,
in 1949 op initiatief van „Economische
Zaken" met steun van „Oorlog" opge
richt, die, niet levensvatbaar als ze was,
door „Oorlog" ten onrechte drijvende
werd gehouden komt de commissie
nog even terug. De fabriek is nu eigen
dom van het.ministerie van Defensie.
Er blijken plannen te bestaan, om in
het complex een werkplaats van de Ar
tillerie-inrichtingen onder te brengen.
Overigens had minister Staf vorig
jaar verklaard, dat zijn ambtenaren
onderhandelingen voerden om de
OCIO door een particuliere combina
tie weer in bedrijf te laten stellen
Hebben die onderhandelingen geen
succes gehad?, vraagt de commissie
zich af. De regering moet de Kamer
er later maar eens over inlichten,
vindt ze.
Advertentie)
Levens-, Studie? en Uitzet-, Lijfrente
Pensioen- en Begrafenisverzekeringen
Brand-, Inbraak-, Ongevallen- en
W.A.-verzekeringen.
UBO voor alle verzekeringen
DOOR drukdalingen in Frankrijk
breidde zich een storing naar het
noord-noordoosten uit, die verge
zeld gaat van regen- en 'onweers
buien^ De storing verplaatst zich
aan de flank van een depressie bij
Schotland.
Aangezien de stroming in de ho
gere luchtlagen zuidwestelijk is, zul
len nog meer storingen uit Spanje,
Zuid-Frankrijk of de Golf van
Biscaye naar onze omgeving koer
sen, waardoor het weer een veran
derlijk karakter houdt. De tempera
turen zullen weer iets dalen, door
dat achter de eerste storing op
nieuw iets koelere oceaanlucht bin
nenstroomt.
Dis vi.;-, aagse zit erop. l)e duizenden moedige wandelaars genieten van een
verdiende rust maar niet dan nadat ze gisteren een traditionele triomf
tocht door Nijmegen hadden gemaakt. Honderdduizenden waren op de been
om de intocht gade te slaan en de vermoeide wandelaars met applaus te ont
vangen. Bloemen waren er, als ieder jaar, voor elk van de overwinnaars: voor
de verpleegsters, voor de militairen en voor alle anderen.
VERSLAG OP PAGINA 7).
DE secretaris-generaal der V.N.,
Hammarskjoeld, is gisteren
tijdens een drie uren durende
bespreking met leden van het
Kongolese kabinet geconfron
teerd niet een steeds dieper wor
dende kloof tussen de twee par
tijen die zich hebben gevormd.
De leider van de eerste groe
pering is de minister van Finan
ciën, Eomboko, wiens partij de
voortzetting van de financiële
en technische hulp door de Ver
enigde Naties wenst.
De andere groep bestaat uit
nationalistisch gezinde lieden, die
de Belgen willen zien vertrekken
en de rust in het land laten her
stellen door de V N -troepen
macht, waarna deze echter zo
spoedig mogelijk moet vertrek
kenom het land een eigen op
lossing te laten vinden voor het
economisch probleem.
De groep-Bomboko zou ook voor
stander zijn van een federatie, zoals
deze door premier Tsjombe is voorge
steld. De pro-Loemoemba beweging Is
uiterst onvolledig is; Anema, Berkou-
wer, Bruins Slot, Dooyeweerd, Vele-
ma (dissertatie over Kuyper), Zuide-
ma, om maar een paar namen te
noemen, ontbreken.
Doch dit terzijde.
Het betoog van de dissertatie zou
pas sterk geworden zijn. wanneer het
de negentiende-eeuwse-kerk-dogma-
tiek ontleed had en dan eens gekeken
naar wat de christelijke organisatie-
idee en dan die van destijds
daartegenover waard was.
R, SCHIPPERS
(Van onze parlementsredactie
TJET tegenwoordig gebruikelijke
tl zogenaamde defensie-plafond
meestal geldig voor vier jaar.
moet plaatsmaken voor een nor
male oorlogsbegrotingeindt de
commissie-Koersen. Het pla
fond-systeem", dat grootscheepse
overboekingen vaar volgende be
grotingen en vrijwel onbeperkte
verschuivingen tussen de begro
tingsartikelen onderling veroor
looft wat natuurlijk de con
trole op de afzonderlijke uitga
ven allerminst vergemakkelijkt
is uit de tijd.
Anders dan in het begin van
de jaren vijftig, toen dit systeem
in zwang kwam, kan de minis
ter van Defensie nu elk jaar met
grote luaarschijnüjkheid vaststel
len, wat hij voor exploitatie en
investeringen moet uitgeven.
ijksuit
aven
naar Zweeds model?
(Van onze parlementsredactie)
pAAT HET NEDERLANDSE parlement, om scherper toezicht te
4~ï houden op de rijksuitgaven, de Zweedse Rijksdag navolgen?
Zullen aan het Binnenhof een hudgetcommissie en een commissie
van revisoren naar Scandinavisch model hun intrede doen? Krijgt
ons land een Doelmatigheidskamcr, zoals Zweden zijn „Statens
Sakrevision" kent?
Het zijn alle vragen, die hun ontstaan vinden in een rapport, dat
is opgesteld door een bijzondere commissie uit de Tweede Kamer,
ruim twee jaar geleden hebben deze parlementariërs, die zich in
middels vooral bekendheid verwierven met hun verslag over wat
als „de helmen-affaire" vermaard is geworden, tot taak gekregen,
zich óck te bezinnen op de vraag, hoe de parlementaire controle op
de rijksfinanciën kan worden verbeterd. Deze bezinning heeft vorm
ïekregen in een geschrift, dat in sommige opzichten een studie van
ie Zweedse procedures aanbeveelt.
(Advertentie)
DE DOELMATIGSTE,
(Advertentie)
De ideale jas voor scooterrijders,
bromfietsers en fietsers
Met dit etiket
S -
SS*"'
De COMMISSIE-KOERSEN. al
dus genoemd naar haar voorzitter,
de KVP'er Th. D. J. M. Koersen, die de
leiding had van het twaalftal, verder
bestaande uit de heren Van Vliet
(KVP), Ritmeester (VVD), Van de We
tering (CHU), Smallenbroek (ARP),
VV. J. G. Peters (KVP), Vermeer
(PvdA), Versteeg fARP), Koopman
(PvdA), VVierda (PvdA), Van der Peijl
(CHU) en Couzy (VVD) deze com
missie is voorzichtig. Concrete voor
stellen wti ze niet doen. Daarvoor ver
langt de bestaande toestand een te in
grijpende wijziging.
Gaat immers de Tweede Kamer de
overheidsuitgaven efficiënt contro
leren, dan krijgt ze heel wat meer werk
te verzetten. En omdat de leden het al
druk genoeg hebben, zal dit wel tot een
forse uitbreiding van de griffie nopen.
Bovendien zouden dan de departemen
tale ambtenaren moeien worden ont
heven van de geheimhoudingsplicht, die
ze op het ogenblik (ook tegenover
volksvertegenwoordigers) in acht moe
ten nemen.
Zo'n drastische ingreep in de heer
sende verhoudingen wil de heer
Koersen c.s. niet voorstellen. Eerst moe
ten regering en parlement deze zaak
maar eens grondig bezien en bepraten,
vindt de commissie. Ze beperkt zich
daarom tot „aanbevelingen en sugges
ties". De voornaamste zijn:
De budgetcommissie en de commis
sie van revisoren uit de Zweedse
Rijksdag kunnen ons misschien tol
voorbeeld strekken. Hun werkwijze
dient dus te worden bestudeerd, (Dc
revisoren, twaalf leden van de Rijks
dag, houden in Stockholm de rijks
financiën, de staatsbank en de admi
nistratie van de openbare schuld in
het oog; ze beschikken over een
eigffn griffie. De dertig leden tellen
de budgetcommissie neemt, verdeeld
in vijf groepen, elke begroting post
voor post onder de loep).
9 In elk geval zal de Tweede Kamer,
voordat ze gelden voor een begro
ting voteert, de afzonderlijke bedra
gen, en zeker de posten met tiental
len miljoenen guldens, nauwkeurig
moeten bekijken. Misschien moet
daartoe een ..Zweedse" budgetcom
missie in het leven worden geroe
pen: misschien ook dienen de vastlf
commissies uit de kamer, die nu de
begrotingshoofdstukken binnenska
mers behandelen en daarbij vrij
wel alleen op beleidszaken letten
anders te worden samengesteld.
Zeker is overleg met de betrokken
minister nodig. Elk jaar zal iedere
bewindsman een paar dagen moeten
uittrekken om de artikelen van ziin
begroting toe te lichten en te ver
dedigen.
3 De vaste commissie voor de Rijks
uitgaven die zich vooral met hei
jaarlijkse verslag van de Algemene
Rekenkamer bezighoudt, en dan nog
(noodgedwongen) rijkelijk iaat
zou haar werk eigenlijk moeten uit
breiden. vindt de commissie-Koer
sen. Ze zou zich in sommige finan
ciële kwesties kunnen verdiepen en
zélf. met medewerking van de rege
ring. nagaan, hoe bepaalde zaken,
waarvan ze imonis heeft gekregen,
zijn verlopen. Misschien ook kunnen
de andere vaste kamercommissies
haar zo nu en dan eens vragen haar
licht op een financieel vraagstuk te
werpen.
De organisatie van departementen
en overheidsdiensten moet. evenals
het interne en externe toezicht, dat
wordt uitgeoefend, door het parle
ment kritisch worden bekeken. Zon
der verstrikt te raken in details, kan
het dan volgens de commissie-
Koersen een wakend oog over de
overheidshuishouding laten gaan.
In elke gewenste maat
te leveren, volgens toe-
Z gezonden maat, mai oF
tekening, in 1 tot 6 dagen.
20?*o fabriekskorting J
(Advertentie)
t trkrijgfjar hij alle speciaalzaken
HOLS YAtKEKBURB Z-H
Het zou nuttig wezen, meent de
heer Koersen c.s.. het vooroorlogse
„Zedelijk Verslag" weer in te voe
ren. In dit historische document, dat
met de jaarlijkse eindrekening van
rijksuitgaven en -ontvangsten aan
de Sinten-Generaal werd overge
legd. nUicht de bewindsman van Fi
nanciën de afwijkingen tussen de
begroting eri de rekening van com
mentaar te voorzien. De „rijksreke
ning" van nu, een tamelijk duister
stuk. dat op de feiten ongeveer twee
jaar ten achter is, heeft nog nooit
tot een gedegen controle op de uit
gaven en ontvangsten van het rijk
geleid.
f» Men zal hebben na te gaan, of de
aanstelling van een zogenaamde
„Ombudsman" gewenst is. Achter
het woord „Ombudsman" gaat een
functionaris schuil, die in Zweden
de Rijksdag bijstaat. Zweden kent
er twee: de „Justitie Ombudsman"
en de „Militie Ombudsman". Hoe
wel door de Rijksdag benoemd, zijn
ze beiden volslagen onafhankelijk.
De eerste houdt namens de volks
vertegenwoordiging een oogje op
het werk van de ambtenaren. Hij
heeft niet enkel financiële belang
stelling. maar is er ook op uit mis
bruik van macht te voorkomen;
echter van mening, dat Tsjombe een
lesje dient te krügen. Deze groep
spreekt zich verder uit voor een ster
ke centrale leiding.
Na de ontmoeting tussen Hammars
kjoeld en het kabinet is geen commu
niqué verstrekt, doch in welingelichte
kringen zegt men dat de secretaris
generaal op matiging heeft aangedron
gen.
Premier Loemoemba, die in Canada
besprekingen voert, noemde het in
Brussel genomen besluit om 1500 man
naar België te laten terugkeren, van
geen betekenis. De Belgische troepen,
zo zei hij, gaan gewoon door met het
bezetten van ieuwe centra in Kongo.
Loemoemba is naar Canada gekomen
om technische hulp te vragen en om
advocaten, onderwijzers en andere tech-
nistbe deskundigen te werven. Van
officiële Canadese zijde wordt te ken
nen gegeven, dat Canada waarschijn
lijk welwillend op zijn verzoeken zal
reageren, maar de Kongolese premier
tevens duidelijk te maken, dat Canada
het grootste deel van zijn hulp via de
Ver. Naties of andere internationale
organisaties zal verlenen.
Loemoemba noemde later In
Montreal de berichten in de
internationale pers over aanran
ding van blanke vrouwen onjuist.
Zodra hij dergelijke berichten had ge
hoord, had hij Belgische rechters in
Kongo opgedragen een onderzoek in te
stellen. Sindsdien was er echter geen
enkel vonnis geveld. „Dat is het bewijs
dat er geen schuldigen zyn", aldus
Loemoemba.
Een woordvoerder van de Verenigde
Naties in Kongo heeft gezegd dat de
secretaris-generaal van de volkeren
organisatie, Hammarskjoeld, „geen
plannen heeft om een bezoek te bren
gen aan Katanga".
In Katanga zijn Belgische en in
heemse troepen naar het noorden van
de provincie gezonden. Hier heeft de
Baloebakat-partij, die in de oppositie
is tegen Tsjombe, veel aanhangers. Er
zijn een aantal arrestaties verricht on
der de leden van deze partij.
Volgens de Daüy Telegraph is een
commissie uit Katanga, welke verge
zeld wordt door de Belgische militaire
adviseur Weber, op weg naar New
York, Londen en Bonn, om daar een
pleidooi te voeren voor een onafhan
kelijk Katanga.
(Van onze correspondent)
De gemeenteraad van Bergen op
Zoom heeft op de -enten van het
Algemeen Burgergasihuis een drin
gend beroep gedaan het besluit in te
trekken, waartegen de protestantse
kerkeraden van de stad hun stem ver
heven hebben, In dat besluit hadden
de regenten in een concept-contract
met de in het gasthuis werkende spe
cialisten deze artsen gebonden aan de
algemene medische ethiek èn de „ka
tholieke medische moraal".
De gemeenteraad is van oordeel, dat
uit kv.algemeen karakter van het
ABG voortvloeit, dat het ziekenhuis
voor medici en patiënten van elite
geloofsleer en levensovertuiging aan
vaardbaar moet zijn.
Na een debat van twee uur aan
vaardde de raad een motie van deze
strekking, ingediend door de fractie
van de katholieke stadspartij, d«e
tevens de stemmen verwierf van de
PvdA. de voormalige KVP-ers, het
liberale en het protestantse raadslid;
Tegen was alleen de KVP-fractie, die:
tien van de 21 stemmen uitbracht. I
Achttien kinderen uit het door een
overstromingsramp geteisterde Franse
plaatsje Frejus, die een maand bij
Amsterdamse pleegouders hebben
doorgebracht, vertrekken maande#
weer naar hun vaderland,
