Mr. Luns: „Chantage
van
i
ZEELAND WIL:
Brug van 5 kilometer
Plan: omstreeks
1965 klaar
Noodtoestand in Nooidoostpolder
kom
Oppositie in Japan
zét regering
stevig onder druk
Oliereus
water
ew
aan
op Fins verjaarsfeest
Verlegenheid
in Helsinki
Strijd gaat door
in Mijnstaat
Voorzitter instituut
Nederland-Japan
neemt ontslag
BEZINNING OP
ZONDAGSWERK
Voor vergoeding van
schade door Planta
naar advocaat
Naess Endeavour:
227
m
lang
Britse stem over
Karei Doorman
Buien nemen af
jtfAAMDAG 5 SEPTEMBER I960
NEGENTIENDE JAARGANG No. 4695
Directeur: H. DE KUIG
Hoofdredacteur: ür J. A H J. BHUNS SLüT
(Van onze Haagse redactie)
E .Karei Doorman" gaat niét naar Japan, Onder druk van
de Indonesische agitatie heeft Japan zaterdag zqn toestem
ming voor het Nederlandse vlootbezoek aan Yokohama in
getrokken. De Nederlandse regering bleef toen niets anders
over da n dit bezoek af te gelasten.
MINISTER LUNS NOEMDE deze gebeurtenis-zaterdagavond voo-r
di? televisie „een treurig symptoom van de toestand in Japan".
Hij beschuldigde Indonesië van chantage, toen hij erop wees, hoe
„de internationale betrekkingen afdrijven naar een soort anarchie
toe, waair chantage de plaats kan innemen van behoorlijke diplo
matie".;
Mijnramp in Transvaal:
verscheidene doden
T~|E Gereformeerde kerkeraacl
van Emmeloord heeft dit
weekeinde een bijzonder initiatief
genomen. Nadat in de kerkdienst
van zondagmorgen, in een kansel-
boodschap was aangedrongen op
daadwerkelijke hulp om van de
bedreigde oogst te redden wat
waar te redden is zodra hef Weer
uit mogelijk maakt, stond de ge
legenheid open zich als vrijwilli
ger voor dit oogstwerk te melden.
09 kerkgangers konden een kaartje
111 ""'vangst nemen, waarop zij zich als
konden opgeven. De or-
nwsatfe van deze hulpverlening be-
geheel bij de Kerkeraad.
Combines werkten
Verwondering
Geen waardering
Gevaarlijk
Sauna-bad
Niet communistisch
Amerikaanse journalist
in KONGO gedood I
BIJZONDERE AANBIEDING
Degene die zich nu op ons blad
abonneert betaak tot 1 oktober
slecht* een gulden abonnements
geld.
Witte ie WlUutrsat as Teief. 113700 ie U
Poattnw 1113 Postgiro No <3*519.
SCXaentendienst abonnementen 18.30—-19.30 uur
Zaterdag; 17—18 oor Telefoon 115700.
Huvgemapletn 1 Teletoon 133407 (3 UitMOl
Postbus 1091 Pattpre No 424367.
Klantendienst 18.3019.30 Telefoon 362569
Snulwee 132 Telet <570.
Thomas 5 Kenvoisstraat 8 9— Telef. 63451.
Abonnementsprils «1 cent oer week. 2.65 oer maand t tM
oer kwartaal. Losse nummers 16 cent Versehttnt tneetljka
A
lattefdsm:
i-Gravenhaje
Dordrecht:
Schiedam:
y
(Geldie tot dinsdagavond)
ZONNIGE PERIODEN
Zonnige perioden, maar ook nog enkele verspreid
Voorkomende buien. Zwakke tot matige wind tussen
noordwest en zuidwest. Koude nacht met plaatselijk
mist. Morgen overdag ongeveer dezelfde temperatuur
ais vandaag.
Morgen: Zon op: 5.59 Maan. op: 19.49
Onder: 19.17 Onder: 7.03
.DOORMAN" MAG NIET
JAPAN
Albert Kalonji (rechts), president
tan de afgescheiden Kongolese Mijn-
slaat neemt op het station van Elisa-
bethsiad afscheid van een vrijwilliger,
iie OP het P«nt staat nlet ccn -he vrij-
dingsieger" van 250 man naar de Mijn
staat te vertrekken. Het leger zal trach
ten de troepen van Loetnoemba» die een
groot deel van de Mijnstaat hebben be
let, te verdrijven.
KOLOJIEL LATIF, de voorzitter van de commissie van Buitenlandse Za
ken van het Indonesische parlement, stak zondag zijn triomfantelijke ge
voelens oiïfer de Japanse houding niet onder stoelen of banken. „Dit bewijst",
zei bi], „d at de Japanse regering begrip heeft voor de gevoelens van de In-
donesischb bevolking. Ik hoop, dat de vriendschap tussen Indonesië en Japan
in de toekomst sterker zal zijn."
De voorzitter van het instituut Ne
derlandJapan, de heer F. Th. Tineter
van Lennep te Wassenaar, heeft beslo
ten ontslag te nemen uit deze functie.
Evenals de secretaris van dit genoot
schap. mr. J. S. II. Düt, die ziin ontslag
eerder indiende, doet de heer Roeter
Van Lennep dit uit protest tegen het
Japanse besluit om de uitnodiging aan
de „Karei Doorman" in te trekken.
De heer Roeter van Lennep zei, dat
„in ieder geval de activiteiten van het
instituut voorlopig worden opgeschort.
Het instituut werd ingesteld om de
handelsbetrekkingen tussen Japan en
Nederland te bevorderen.
Door een ontploffing in een goud
mijn in Boksburg in Transvaal zijn
negen Zuidafrikaanse mijnwerkers om
het leven gekomen. Bovendien zitten
nog negentien'mannen onder de grond
opgesloten. Men vreest, dat ook zij niet
meer levend naar boven zullen kun
nen worden gebracht.
De ontploffing deed zich voor op een
diepte van ongeveer tweeduizend meter.
De directie vdn de mijn heeft ver
klaard, dat nog slechts „geringe hoop"
bestaat, dat de iiigeslotenën tijdig zul
len kunnen worden bereikt. „Het red
dingswerk zal echter in zo hoog moge
lijk tempo worden' voortgezet", zo werd
gezegd. 1
EEN brug van vijf kilometer vyfmaal zo lang als de Moerdijkbruggen
gaat de Zeeuwse eilanden Noord-Beveland en Schouwen-Duïveland ver
binden als Gedeputeerde Siaten va& Zeeland hun zin krijgen.
Zeeiand wil echter, nu het drie-
eilandenplan 2ijn voltooiing nadert,
zijn noordelijkste eiland liever niet
tot 1978 geïsoleerd laten liggen.
Om toch hogere ..goedkeuring voor het
brugplan te krijgen, c.q. afkeuring
door de centrale overheid te voor
komen, wordt gestreefd naar een
exploitatievorm, analoog aan. die
voor de binnenkort te bouwen Ha
ringvlietbrug- tussen de Hoekse-
waard en Overflakkee.
Voer de bouw en het beheer zou dan
een N.V. worden gesticht, en om de
kosten er op den duur uit te
krijgen zouden de gebruikers van
de brug tol moeten betalen.
De brug zal vermoedelijk komen, te
liggen tussen de zuidelijke punt van
Schouwen-Duiveland by Zierikzee
en de noordoostelijke punt van Zuid-
Bevéland bij-Colijnsplaat.
Dit weten wij niet van Gedeputeerde
Staten, Dit concludeerden wij zelf:
een ander tracé zou de brug aanzien
lijk langer maken dan vijf kilome
ter.
Het bestuurscollege heeft hieromtrent
een plan in studie, waarvan than»
tot ontsteltenis van gedeputeerden,
die alles liever nog even geheim had
den gehouden, enige bijzonderheden,
zijn uitgelekt.
Men zou met de bouw al vrij spoedig
willen beginnen. Gedacht wordt aan
éen oplevering omstreeks 1965. Dit
betekent dat zeker volgend jaar met|
de werkzaamheden zou moeten:
worden begonnen.
Het grootste probleem is: de financie
ring van dit enorme project. Op het
rijk zal Zeeland-.niet hoeven te reke
nen: niet voor niets werd in het
Deltaplan slechts een buitenverbin
ding, en géén binnenverbihdingi
tussen Noord-Be velahd en Schou
wen-Duiveland geprojecteerd. De?
Oosterschelde is het enige water in!
de hele Delta, die geen dam aan
landzijde krijgt, doch slechtseen!
zeegatafsluiting: de Roompot-dam;
waaraan volgens de plannen van
1965 tot 1978 zal worden gebouwd.!
Zaterdag was reeds aan de predi
kanten in de Noordoostpolder de
vraag voorgelegd hoe men in deze
Buitengewone omstandigheden moet
staan tegenover het vraagstuk van
ae zohdagsarbeid. Verondersteld dat
"et -zondagmiddag goed weer zov
*WVzou men, door te werkenleen
sroot deel van de nog resterende 1500
"ectare tarwe kunnen redden.
.„n. péte groep predikanten heeft,
<*eze vraag te bezinnen,
wroagmiddag een tocht door de pol-
a en heeft zich daar kunnen
.H1'0" V"R de noodtoestand: indien
t "innen enkele dagen met het oog-
y31* tarwe begonnen kan wor-
tpS"- j .lcans zeer groot dat de kor-
i..ln°e ""lm gaan ontkiemen.
u ,DrobIeem van het zondags-
heeft men overwogen dat het
het werk met „combines",
ywoij slechts weinig mensen moeten
ingeschakeld.
rJu" f' fortuin hervormd predikant te
««Weioord, zei tijdens de zondagoch-
kommissie inzake geneeskundige
ffu- j I2^en van «ie Koninklijke Sfe-
Maatschappij tot Bevorde-
cïïf» ^„Geneeskunst deelt in „Medisch
r®>act de bulsartsen mede, dat zi;
phverklaring moeten geven aar-
«a-Patiënten" die daarom vragen
''„•.hand met het vlaimen van scha-
wergoeding, doch deze patiënten ad-
een advocaat te raadplegen.
tenddienst, dat God de mensen tot rent.
meester heeft gesteld over de aarde en
dus ook over de oogst. In verband met
de noodtoestand, die in de Noordoost
polder is ontstaan, zei ds. Fortuin, dat
het in bepaalde gevallen ook op zondag
nodig is de hand aan de ploeg te slaan,
of in dit geval, aan de maaidorser.
In noodsituaties op zondag, bijvoor
beeld bij een dijkdoorbraak, gaat men
ook niet met de handen in het haar
Zitten, maar men pakt dan aan. Alleen
zij, die dit niet met hun geweten in
overeenstemming kunnen brengen,
moeten dus niet werken.
In de geref. kerk van Emmeloord is
op deze vraag niet ingegaan; de geref.
predikant, ds. Bos, preekte zondag niet
in zijn eigen gemeente.
In de Noordoostpolder is dit jaar 7000
hectare tarwe verbouwd, waarvan 1500
hectare nog op stam staat. Verschei
dene boeren hebben zondag gemaaJ-
dorst, maar de weer invallende regen
noodzaakte velen om weer met het
werk te stoppen.
De socialistische oppositie-partij in
Japan eistezaterdag in een verklaring,
dat de regering aanstonds haar uitno
diging voor' het bezoek van de „Karei
Doorman" zïau intrekken. „Volkomen
onduldbaar") noemden de socialisten
deze uitnodiiring; ze druiste hiins in
ziens in tegèn de Japanse politiek van
vriendschap' met de Afro-Aziatische
landen. Niejt veel later besloot de
Japanse regering inderdaad, Nederland
te vragen hef. ,„goodwiH"-bezoek uit te
stellen. Dieze lfde morgen nog gaf de
Japanse ambassadeur in Den Haag de
beslissing aan het ministerie van Bui
tenlandse Zal een door.
..Gezien de; door Indonesië" ontke
tende^ agitatie was het nieb mogelijk";
zo heette het; „het Nederlandse smal
deel op het otgenblik in Jokohama te
ontvangen". De Japanse diplomaat
kreeg natuur! ijk te horen, dat Neder
land met de J.apanse houding rekening
moest houden en dat dus het vaar-
schema voor de „Doorman" zou wor
den gewijzigd.
Overigens lhït minister Luns niet na,
tegenover deambassadeur zijn ver
wondering ove r de gang van zaken uit
te spreken. Diï bewindsman kou het
besluit van To! tin niet in overeenstem
ming brengen'-, met „het normale ver
keer tussen bevriende landen". „In
hoge mate ongebruikelijk", noemde
een communiqué van Buiteniandse
Zaken het Japsinse optreden. „Dit treft
te meer", zo ging het communiqué
verder, „omdat al enkele weken gele
den overeenstemming was bereikt
over een vlootbezoek dat zou plaats
hebben ter opluistering van de 350-
jarige herdenking der Nederlands-Ja-
panse-i betrekkS ngen". Het bezoek aan
Noumea (Frans: Nieuw-Caledonië) gaat
blijkens bet communiqué normaai door.
Voor de tejUervisie lichtte minister
Luns zatcrdagrafroaid het Nederlandse
standpunt toe. Iljjimemoreerde, dat Ja
pan zich heeft \\erzet tegen de Indone
sische agitatie dit: langzamerhand „het
karakter van cha .ntage begon te krij
gen". „Tot op hct'.laatste ogenblik heeft
(Zie vexrtei paR 3. fe Kol.)
(Van een onzer verslaggevers)
Het grootste tankschip, dat ooit in ons
land werd gebouwd, !s zaterdagmiddag
bij de Xederlandsche Dok- en Scheepsbouw
Maatschappij in Amsterdam te water ge
laten. Het was het casco voor de. Naess
Endeavoar'% een oliereus van 47.600 ton
i!r?agvermogen (waterverplaatsing 61.736
ton), die in aanbouw is voor - de Anglo-
American Shipping Co. Ltd. te Bermuda.
Het schip liep vlot van stapel; twee se
conden nadat de doop vrouwe» mevrouw
Geoffrey Kitchen, echtgenote van de pre
sident van de Pearl Assurance Company
te Londen, de champagnefles tegen de
ft
De Russische premier Chroestsjew
heeft zijn Finse gastheren enigszins in
verlegenheid gebracht, doordat hü in
een rede op het verjaardagsfeest van
president Kekkonen in Helsinki zater
dagavond een scherpe aanval heeft ge
daan op Westelijke landen. Ook le
verde de Russische premier kritiek op
groeperingen in Finland, die zich ver
zetten tegen de onwikkeling van
vriendschappelijke betrekkingen met
de Sowjet-Unie.
Op bet verjaarsfeest van Kekko
nen in het Nationale Theater te Hel
sinki hield Chroestsjew een rede van
twintig minuten. Hij zei o.m.: De in
ternationale spanning is in de laat
ste tijd toegenomen. Maar dat is niet
de schuld van Rusland, wij hebben
geen spionagevliegtuigen uitgezon
den en wij leiden de bewapenings
wedloop niet."
„Er zijn hoogst gevaarlijke krachten
in Noord-Europa aan het werk. Ik zou
in dit verband het gebruiken van
Noorwegen als een basis voor de Ver-
enigde Staten willen.' noemen", aldus
Chroestsjew, die ooi: sprak over de
„militaire voorberej dingen van de
Noordse NAVO-landim.
Hij wees speciaal op de Duitse ba-
uouuiq aijuejajuoodoi uaa jooa iiajctoS
sissen in Noorwegen en Denemarken
en het bestaan van een gemeenschap
pelijk N A VO-hoof dk 7 vartier.
Naar verluidt heeft president Kek
konen te kennen gegeven, dat hij de
aanval van Chroestsjariv betreurt.
Chroestsjew's aanval was van dien
aard, dat het ministerie van Buiten
iandse Zaken in Helsinki de tekst niet
verspreidde. De Finse bladen kregen
de rede echter van 't S owjet-voorlich-
tingsbureau.
Het conservatieve blad „Husi Suo-
mt" noemde zondag d« waarschuwin
gen van Chroestsjew aan het adres
van Finlands naburen „verbazingwek
kend". Zij brengen Finland in een
Pijnlijke positie tegenover de rest van
de wereld en in het bijzonder tegen
over de overige Scandinavische lan
den." aldus dit blad.
Chroestsjew heeft in Finland weer
de Verenigde Naties over ontwapen.ng.
Ook heeft hij de lancering van een
Spoetnik, of een serie Spoetniks, van
zestig ton aangekondigd.
In de nacht van zaterdag op zondag
hebben president Kekkonen en zijn
Russische gast zes uur iang overleg
gepleegd. Alvorens zij hun besprekin
gen begonnen namen zij een sauna
bad.
De Russische premier is gisteren
naar zijn land teruggekeerd. In een
slotcommuniqué wordt gezegd, dat bei
de tanden eind november in Moskou
besorekingen zuilen voeren over de
nodige maatregelen ter verzekering
van het handelsverkeer tussen beide
landen in het geval Finland een bij
zondere overeenkomst mocht sluiten
met de Europese vrijhandelsassociatie.
tnrenlioi» steven ks-pot had laten vallen,
gleed de reus reeds van de helling.
Aanvankelijk lag het In de bedoeling
van de directie van de werf in verband
met deze bijzondere tewaterlating enige
feestelijkheden te organiseren.
De wilde staking, die enige dagen voor
de stapelloop op de werf uitbrak, doch
die slechts kort duurde, deed de directie
besluiten géén festiviteiten op de werf te
honden.
Daardoor gleed de „Naess Endeavour'
slechts door enige tientallen speciale gas
ten van de NUSM-directie gadegeslagen,
van een scheepsbouwwerf zonder vlag
gen, zonder muziek en zonder Juichende
menigte te water.
De „Naess Endeavour" heeft «en leng
te van 2271a roeter, een breedte van 31 >4
meter en een Holte van 15)4 meter. Het
schip krijgt een NDSM-Parsons turbine-
installatie, welke de oliereus bij een nor
maal vermogen van 17.800 apk en een
diepgang van 11 meter een snelheid zal
geven van 17 zeemijlen per uur (31)4 km).
Toen - de 14.000 ton wegende kolos m«t
grote snelheid uit zijn scheepsbouwwieg
in het 17 was gegleden, werden vier zware
ankers gepresenteerd om het schip in zijn
vaart te stuiten. Zes sterke Goedkoop-
sleepboten schoten toe otn de rens on
middellijk aan banden te leggen. Voor
deze stapelloop ontwierp de NDSM een
speciale klinkconstructie. omdat de ge
bruikelijke installatie, die het schip tot
de laatste seconde op de helling vast
houdt. voor het enorme gewicht te zwak
werd geacht.
Op de vrijgekomen helling werd de
kiel gelegd voor bouwnammer S07, een
10.809 ton dead weight metend vracht
schip voor rekening van de Swedish East
Camp. Ltd. te Göteborg.
Volgens het Franse persbureau AFP
heeft Kekkonen tijdens een iunch, die
Chroestsjew hem zondag aanbood, er
bijzonder de nadruk op gelegd, dat
zijn land vastbesloten is otn zijn eco
nomische en sociale systeem te ver
dedigen.
Sommigen, zo zou Kekkonen heb
ben gezegd, beweren dat Finland, als
het maar in vrede blijft leven met ziin
grote buur, de Sowjet-Unie, vroeg of
iaat wel communistisch zal worden.
Maar ik voor mij ben er zeker van,
dat Finland, al zou zelfs heel Europa
communistisch worden, trouw zal
blijven aan zijn democratische tradl-
dic, aldus Kekkonen.
Het Britse blad Guardian schrijft
naar aanleiding van de Japanse wei
gering van een Nederlands vlootbe
zoek dat de Japanse regering zich in.
moeilijkheden heeft gebracht door te
trachten twee partijen tevreden te
stellen. „De Japanse regering loopt ge
vaar de indruk te wekken, dat zij haar
houding laat bepalen door het publiek
op straat, dat zij toestaat dat het land
door slangenbezweerders wordt gere
geerd. Laten wy hopen dat zij drin
gender redenen had voor deze nieuwe
onbeleefdheid jegens een bevriende
regering.
Vermoedelijk heeft de Japanse re
gering geconcludeerd dat het veiliger
is Nederland dan Indonesië voor het
hoofd te stoten. Nederland ligt ver
weg en Japan doet er minder zaken,
mee dan met Indonesië en andere lan
den van Oost-Azië die het vlootbezoek
misschien met achterdocht bezien. Het
lijkt ook vee! op een ouderwets, impe-,
rialistisch vlagvertoon. Dit echter had,
de Japanse regering moeten bedenken
voordat zij de uitnodiging deed".
In de Kongolese „Mijnstaat" Zuid-
Kasai van president Kalonji werd zon
dag nog zwaar gevochten tussen Ba-
loebastammen en troepen van Loe-
moemba. Ook een enkele hónderden
manschappen tellend vrijwflUgersleger
van Kalonji heeft zich titans In "de
strijd gemengd. 1
Zondagavond is het bij Bakwanga ih
Kasai tot zware gevechten gekomen
tussen de troepèn van Loetnoemba en
Baloeba die het legertje van Kalonji
steunen.
De strijd ging om het dorp Tsjelengs,
op 27 km ten zuidoosten van Bakwan-
ga. Loemoemba's troepen veroverden
ten slotte het 'dorp.
Functionarissen van cte V.N. menen
overigens dat 'de berichten over het'
aantal doden bij de strijd om Bakwar.-
ga, sterk zijn overdreven. Zoals békend
is by dit gevecht gesproken "Van een
„waar slachtveld".
Volgens de functionarissen-zijn er in
Bakwanga 43 doden, gevallen, een cijfei
dat aanmerkelijk lager-Ifift dan dat
wélke opgegeven werdidoor correspond
rdentenrvan persbureaus. - -"t.
DeAmerikaanse journalist Henry'
Taylor, zoon van de" ambassadeur van
de Ver. Staten in Zwitserland, is zon
dag in de Kongolese provincie Kasai
tijdens een treffen tussen troepen van
de centrale regering en leden van de
Baloebastam gedood. De strijd speelde
zich af te TSjelenge bij Bakwanga.
Taylor werkte voor de bladen van
het Scripps-Howard concern. Hij is de
eerste journalist die in Kongo la oja-
gekomen tijdens de ongeregeldheden
die zich in de jonge republiek hebben
voorgedaan.
Het staat nog niet vast hoe Taylor
om het leven is gekomen. Omdat in
sommige berichten wordt gezegd, dat
hij gedood werd door. machinegeweer-
vuur, neemt men aan dat hij getroffen
is; door troepen van het leger van Loe-
moemba, omdat de Baloebakrygers
niet over automatische wapens beschik
ken.
i
LI ET weekeinde werd gekenmerkt
I?1 door een algemene oostwnartee
beweging van de verschalende
lnchtóruksysternen. Wm lagedruk
gebied, dat zaterdagmorgen ten rui
den van IJsland lag. bevindt zich nu
boven Scandinavië, terwijl een rug
van hoge druk zich in dezelfde tijd
verplaatste van Zuid-Groenland
naar het zeegebied ten westen van
Ierland. Tussen deze rug en het
Scandinavische lagedrukgebied door
stroomt polaire lucht naar Neder
land. die door noordwesten winden
wordt aangevoerd. Als gevolg hier
van daalde de afgelopen nacht de
temperatuur op verscheidene plaat
sen in het binnenland tot 8 of 9
graden.
De rug van hoge drok breidt zich
langzaam over onze streken uit. De
onstabiliteit van de atmosfeer neemt
daa-rdoor af en er zullen morgen
weinig of geen buien meer voor
komen.
Naam:
Straat:
Woonplaats;
Wenst zich ingaande heden te abonneren op het dagblad Tronw.
Betaling zal geschieden per week (61 cent) per kwartaal (7.90).
Tot 1 oktober a.s. betaal ik 1.abonnementsgeld.
V wordt verzocht deze bon toe te zenden aan
Administratie „Trouto". Witte de With straat 35, Kottentraw
