s)
A
En elke dag opnieuw:
boksen tegen de klok
„Commissaris Fennedy"
verdrinkt in melodrama
Toneel en opera favoriet
in Holland Festival
Uitstekende uitvoering
Johannes Passion door
de K.C.O. „Halleluja"
Profgroef in ver verleden
Bijbel en gebed
zetten stempel
op Z.-Afrika
Jubilaris
Meisje overleden
na aanrijding
Kamerleden KVP
zagen Botlek
en Europoort
mêm
Middagpauzeconcert
in Pauluskerfc
- toneeldebuut van Gerard K. v. h. Reve -
ElL leden van het Rotterdams
Toneel hebben gisteravond
in eigen huis op aanwijzingen van
hun directeur-regisseur Ton Lutz
het eerste toneelwerk van de Ne
derlandse literator Gerard Ko me
lis van het Rere zijn wereldpre
mière bezorgd. Ze hadden het niet
moeten doen. Commissaris Fen-
nedyhad voorlopig nog in ma
nuscript moeten blijven om er
onder kritisch corrigerende hand
te kunnen rijpen.
Drs. Heugstmangers
nam beroep aan
Voorlopig programma voor Rotterdam
BOEIENDE EXPOSITIE EX SCHIEDAMS MUSEUM
Fraaie resultaten
Eerste winkel in de
Krabbendijkestraat
DE ROTTERDAMMER
PAGINA
ZATERDAG 14 APRIL 1962
vanwege
de ramp met de Titanic.
Leerling
Situaties
Rassenhaat
Corruptie
Goede bezetting
Ferdinand L. X. van den
Spanning zjjn pan k00pt hij met pensioen
Autoriteit
MUZIEK
TONEEL
Waterverf
DANS
"i
w&m
Primeur
Zand voor sfeer
Scbonc vorin
V™ £21 congertiaUteit met de konrt
king tot uitdruk-
eon merkwaardige man.
Hij heeft er nooit naar
gestreefd populair te
wurden noch zijn best
LS je er op een moment
eens geen gat meer in ziet
omdat alles schijnt vast
te lopen, nou ja, dan zeg
je zo: 'k zal blij zijn als ik er
uit ben, maar je weet nou al, dat
als je vlak tegen je pensioen
staat het toch nog vreemd zal
zijn. Want kijk, die krant houdt
je altijd bezig, hij eist je hele
maal op, feitelijk ben je zo'n
beetje met 'm getrouwd. Ach gedaan bemind "te z(jn.
meneer, vroeger, als je maar Maar h'i is een autori-
hoorde dat er ergens wat aan de dringt'. zÓaJhij
hand was ging je toch direct daar in zijn lange stof-
naar de krant! Dat was in de jas, tevreden pijpro-
grote tijd van de bulletins. Altijd kend> de zetterij
hna^twerr ie moest altiid nm— of soms minuten-
haaswei je moest amja pro- lang stilstaand bij een
beren het verst op straat te ko- „bok" zijn ogen laat
men om je concurrenten voor te glijden over de ratelen-
zijn. Ze zijn me wel met een de mad-ünes, is hij in
auto van huis komen afhalen! Ik de chef-
.11 v ii li xiij kent tal van anec-
heb zo alles bij elkaar heel wat dotes over redacteuren,
bulletins helpen maken. De eer- maar hij vertelt er geen
ste, toen ik net een dag bij de een. En als hij na lang
N.R.C, in dienst was
Die ramp voltrok zich vandaag pre
cies vijftig jaar geleden en daarom is
Ferdinand L. X. van den Bosch mor
gen, 15 april, een halve eeuw aan de
Nieuwe Rotterdamse Courant verbon
den. Als derde generatie van zijn ge
slacht. Grootvader Van den Bosch
deed bij deze krant zijn intrede in
1855 en hij was er werkzaam tot 1903,
»ader Van den Bosch werkte er van
1881 tot 1926 en kleinzoon Ferdinand
kwam er in 1912. Drie generaties en
alle drie brachten zij het tot chef van
de zetterij.
aandringen zich er toch
toe laat verleiden te
vertellen over gebeur
tenissen uit voorbije ja
ren, doet hij dit met de
restrictie dat er niets
over mag worden ge
publiceerd. Ik heb mijn
eigenaardigheden. u
heeft uw eigenaardig
heden en die zetten
we toch ook niet in de
krant?
Op 2'n zetterij is hij
trots alsof ze zijn eigen
dom is. Meneer ik over
drijf niet, als ik zeg, dat
deze zetterij een van de
mooiste is van het hele
XJIJ ging naar de N.R.C. omdat vader land. Na de oorlog is
-11 Van den Bosch er werkte, en om ons bedrijf uitgebreid,
geen andere reden. Ik was twaalf jaar
en net van school. Dat ging zo in die
dagen. Als je van school kwam 20cht
je een baas, en wie en wat die baas tv ie geweldige vlucht, die ons be
was deed er niet zo veel aan toe. D dnjf na de beeft genomer
bedrijf uitgebreid.
Aan de hand van kleurendia's gaf
ds. G. J. H. Gijmink, Ned. Herv,
predikant, gisteravond in een van de
zalen van de Rehobothkerk te Rot
terdam de leden van de afdeling
Rotterdam van de Christelijke Emi
gratie Centrale een indruk van het
leven in de republiek Zuid-Afrika.
Ds. Gijmink werd in 1959 voor en
kele maanden door de Synode naar
dit land gezonden om een collega uit
Johannesburg, die met verlof naar
Nederland kwam, te vervangen.
Naar ds. Gijmmk zei. hebben bijbel
en gebed hun stempel op het leven in
Zuid-Afrika gezet. De grootste kerk is
hier de Neder Duits Gereformeerde
kerk, die 1.200.000 zielen telt, gevolgd
door de Neder Duits Hervormde kerk
U40.00Ö zielen), de Apostolische tlOO.OOO
zielen) en de Gereformeerde kerk
(70.000 zielen).
In Zuid-Afrika kent men twee grote
partijen, de Nationale partij van dr.
H. F. Verwoerd en de Verenigde Par
tij, die elkaar ergens wel raken. De
Nationale partij beoogt territoriale apart-
j heid voor de vier bevolkingsgroepen.
de drie miljoen blanken, de negen mil-
i joen zwarten, de anderhalf miljoen
Kaapse kleurlingen en de half mil
joen Indiërs. De Verenigde Partij wijkt
j op enkele punten van dit program af.
i Deze apartheid, zo zei ds. Gijmink. is
nodig, omdat de bevolkingsgroepen zo
van elkaar verschillen, dat éénwording j echter meer nodig",
een onmogelijkheid zou zijn. i Gerard: ,.En mijn reeks vertalingen
Het gedeelte na de pauze werd ge- dan. heb ik daarmee geen ervaring op-
i vuld door de heer J. v,d Sande. die'gedaan hoe anderen een stuk in elkaar
directeur van de Maatskappv vxr i hebben gezet' En mijn toneelkritie-
j Europese Emigrasie te Pretoria is. j ken?".
'De heer v.d. Sande is naar Nederland;
I gekomen om eventuele moeilijkheden T'ii tl
I rond emigratie naar Zuid-Afrika uit de: at, Jzt u w, r,Jf
'weg te helpen. Hij kreeg deze opdracht:??^ traged.e Dat is het niet.
- - -- Daarvoor grijpt het de mensen te wei-
j nig in hun zielement. Let op mijn
i woorden: ze worden er niet heet of
1962 koud onder. Ze gaan zich vervelen. En
Liever dan te schrijven over een on
volgroeid produkt, hadden wij tegen
woordig willen zijn bij een gesprek tus
sen Ton Lutz en Gerard K. van het
Reve. Een gesprek dat zich ongeveer
als volgt zou moeten hebben ontwik
keld:
Ton: „We beginnen er niet aan, Ge
rard. 't is nog geen toneel, maar veel
meer een romannetje. Als je niet boos
wordt: een driestuiversverhaal".
Gerard: ..Maar ik moet toch eens be
ginnen? Heb ik soms voor niks in de
jaren 1954-'55 schoolgegaan op ,,The
British Drama League"?".
Ton: ..Natuurlijk heb je er wat ge
leerd. Om toneelschrijver te worden is
van de Zuid-Afrikaanse regering.
9 In het eerste kwartaal van
hebben acht collectanten voor de j a's je op het eind met grof geschut be-
Neerbosch-cent" in Heerjansdam t gint dat voor verhevigd drama moet
84,36 opgehaald. i doorgaan werkt die hele charge op
hun lachspieren. Terwijl je de lui zou
willen laten huiveren. Laten huilen".
Gerard: ,,Is die walgelijke rassen
haat in Amerika dan geen drama? Ze
lopen er toch echt bij duizenden rond.
de blanken die zelfs na de zondagmor-
genpreek in staat zijn om een neger te
vermoorden?".
Ton: ,,Ik geef toe. dat er excessen
bestaan. Jij geeft er alleen geen eer
lijk beeld van. Je pogingen om van
..Commissaris Fennedy" (deze naam
wekt intussen suggesties in de verkeer
de richting), om van jouw tekst een
tragedie te maken, zijn mislukt. Het
gekunstelde ligt er dik bovenop, 't Stuk
zit vol onwaarschijnlijkheden".
Gerard: ..Noem er een paar".
Ton: „Wel, jouw commissaris moet
de levende gerechtigheid zijn. Maar je
laat hem in twintig jaar huwelijksleven
louter onrecht plegen jegens de vrouw
die hij voortijdig tot de moeder van zijn
zoon maakte,
Gerard: „En verder?"
Ton: „Absurd is het ook. dat de vrouw
regelmatig patiënt is van abortus ple
gende artsen, nota bene zonder dat je
commissaris er ooit iets van merkt."
Gerard: „Maar je wilt toch niet be
weren. dat in Amerika geen corruptie
bestaat?"
Ton: „Niet zo waanzinnig als jij sug
gereert, namelijk dat „bloedridders"
twee politiemannen omkopen om een on
schuldige neger met folteringen te dwin
gen tot de bekentenis, een meisje te
hebben gewurgd en dat de officier var,
justitie zoiets klakkeloos aanneemt."
Gerard: „Nog meer?"
Ton: „Ja. je laatste scène. Volkomen
(Van een onzer verslaggevers)
Op de hoek van het Weena en de
Karei Doormanstraat te Rotterdam is
vrijdagmiddag de dertienjarige Betty
Vreeze uit de Van Harenstraat op haar
fiets aangereden door een vrachtwagen
met aanhanger. Het meisje werd met
ernstige verwondingen naar het Dijk-
zigtziekenhuis overgebracht, waar bij
aankomst bleek, dat zij was overleden.
De chauffeur van de wagen heeft ken
nelijk niets van het ongeluk gemerkt
en is doorgereden. De politie van het
hoofdbureau aan het Haagse veer ver
zoekt hem zich met haar in verbinding
te stellen.
Blanke kannibalen willen een onschuldi
ge neger slachten. Ze hebben de gevan
genis in het ernaast liggende huis van
de commissaris omsingeld, vlammen
laaien op. ruiten gaan aan scherven, de
poort van de bajes bezwijkt maar die
Jongen die altijd was uitgejouwd
komt nu ongehinderd vertellen dat hij
het meisje heeft vermoord (wat overi
gens in het eerste bedrijf al geen ge
heim meer is).
Gerard: „Klaar met afbreken?"
Ton: ..Er zijn nog meer aanmerkin
gen te maken, maar dat zou verdrietig
worden. Heus, Gerard, wees verstan
dig. Neem het manuscript terug. Laat
je literaire geest "it de wolken van
zwevende onzin afdalen naar de gezon
de realiteit: maak er een eerlijk dra
ma van. waar je zelf eerlijk achter
kunt staan. Geen „huil of ik schiet"
met stukjes comedie ertussen, zoals nu
van die twee penozeknapen in de was
serijwinkel. Tussen haakjes, hun scène
tjes vormen nog het beste stukje to
neel, doch ze passen niet in een trage
die".
Gerard: „En als het mij lukt, er
helemaal echt toneel van te maken?"
Ton: Dan heb ik de mensen om het
stuk op te *"oeren, Pim Dikkers, le-
vensecht de commissaris (maar geef
knots natuurlijk. Om een politiechef een j de man een andere naam)Enny Meu-
compleet volksoproer te laten belabbe- nier, ontroerend als zijn tragische
LIS
Als andere maatjes begon hij op de js natuurlijk wel leuk, maar je kan
laagste sport, v ader Van den Bosch soms voor de ingewikkeldste en moei-
nam hem aan gewoon als leerling en
zette hem bij een volleerde kracht, die
de opdracht kreeg zoon Ferdinand
wegwijs te maken in het handzetten.
En noteer nou ineens maar: op mijn
achttiende jaar kwam ik in de nacht
dienst, later werd ik bij de opmaak
geplaatst, op 1 mei *39, dus vlak voor
de oorlog, werd ik chef en kort na de
lijkste situaties komen te staan. En
dan is het goed als je over wat erva
ring beschikt, die je in staat stelt je
uit alle situaties te redden. Kijk, en
dat is nou het voordeel van die ouwe
kerels, ze hebben al eens wat meer
meegemaakt. Ze weten het wel zo'n
beetje.
oo-rlog, op 1 september 45, algemeen u
chef van de zetterij. En dat hoop ik Bosch hoop. dus morden „Ijn
dan nog twee jaar te zijn. gouden jubileum te vieren. Toen
Een halve eeuw verbonden aan een hij veertig jaar aan zijn N.R.C.
tant betekent de geweldige ontwik- was verbonden werd hij konink-
kehng. die het krantenwezen m die j„_ xr;; ,ir.„r
periode heeft ondergaan, helemaal te onderscheiden. Hij is drager
- van de ere-medaille in het zilver
hebben meegemaakt. Vroeger? Als
twaalfjarige jongen begon ik om acht
uur en werkte ik tot vijf uur, met
daartussen twee uur om thuis te gaan
eten. In die tijd werden alle adver
tenties nog met de hand gezet en voor
verbonden aan de Orde van
Oranje Nassau.
Maandagmiddag wordt hij ge
huldigd door directie en com-
de platte tekst had je de monolmes. missarissen. Daarna is er, aan-
Nou, die monolines werden al vrij vangend om kwart over vier, in
spoedig vervangen door moderner j pantine van het eebouw ee-
machines en later door nog moder- ?e can™ei van net getrouw &e
nere; het werd een sport om in legenheid hem persoonlijk geluk
de kortst mogelijke tijd zoveel moge- te wensen. Als hem het leven
lijk regeltjes af te leveren. blijft geschonken zal hij nog twee
c jaar aan de N.R.C. verbonden
A TAAR wat voor verandering er in al te gaan. En als hij de N.R.C.
- die jaren ook is gekomen, een verlaat is er een einde gekomen
ding is hetzelfde gebleven. De span- aan de „dynastie Van den
ning die er heerst tegen het sluiten 3osch" die in drie aeneratïes
van de krant, is nog altijd precies een- foscn aie m °eneraues
der als vijftig jaar geleden. Elke dag langer dan honderd jaar over
opnieuw is er nog altijd die wedloop die zetterij de scepter heeft ge-
met de tijd en met de trein. De krant zwaaicl.
mag niet te laat zijn. Het gebeurt nog
wel eens, dat ik de wijzers van de
klok met alle twee mijn handen zou
willen vasthouden.
En dat werken op de klok, dat zak
ken van de krant op de minuut, leidt
soms tot strubbelingen met de redac
tie. Meneer, dan is je vorm bijna dicht
en dan komen ze nog met een be
richtje, dat beslist méé moét. En dat
kan dan met. Die trein vertrekt ook
op de minuut. En daarom is, bij wijze
van spreken, de redactie nooit tevre
den over mij en ik ben niet, natuur
lijk ook bij wijze van spreken, tevre
den over de redactie. Maar we streven
allemaal hetzelfde doel na: een goeie
krant de deur uit te krijgen, alleen
onze wegen lopen niet altijd parallel.
En denk er nou wel om: Van den
Bosch doet het niet alleen. Iedereen
moet meewerken. Mocht ik eens een
minuut te laat zakken, dan moet de
drukkerij en de expeditie de verloren
tijd inhalen.
Het belangrijkste is, dat de copy op
tijd op de zetterij is. Meneer, vroeger,
toen we nog een ochtendblad hadden
als er dan 's avonds gemeenteraad
was, liet je een copyjongen al-maar
lopen van de zetterij naar de gemeen
teraadszitting en tot twaalf uur
's avonds had je dan het verslag van
de raad in je ochtendblad.
Zondag 15 april 2a! hrt ijftig
jaar geletlen lijn. ilat tie hn-i F. L.
X. van «Jen Boftch, thans algemeen
rlwf ter zetterij, a!s leerling-zetter
in dienst trad van de Nieuwe Rot
terdamse Courant. Ons dugblad
onderhoudt met hem zeer nauwe
relaties om reden dat De Rotter
dam nier, bij gebrek aan eigen tech
nisch bedrijf dat als gevolg van het
bombardement van Rotterdam in
mei '40 verloren ging» gebruik
maakt van de technische outillage
van tie X.R.C. Het jubileum van de
heer Van den Bosrh gaat dus ook
De Rotterdammer aan, hij is zou
men kunnen zeggen ook een
beetje Tan ons. Daarom heeft een
Van* onze redacteuren dezer dagen
een praatje met hem gemaakt en
daarover een verhaal geschreven,
dat hiernaast Is gepubliceerd. Het
is het achtentwintigste in onze serie:
Mensen in onze stad.
FERDINAND L. X. van den Bosch.
algemeen chef ter zetterij van de
Nieuwe Rotterdamse Courant, is
Vele leden van de KVP-fraeties van
de Eerste en Tweede Kamer, leden van
het kringbestnur der KVP Rotterdam en
leden van de KVP-studiegroep zuidwest: r 1
Nederland werden gistermorgen in Y3H t^yptlSCHC
het stadhuis ontvangen door B. en W. CJ 1
Rotterdam, in welke stad deze onJcrzoekingen
Vicaris drs. R. Hengstmangers, hulp
prediker bij de Hervormde Gemeente
te Vlaardingen. heeft de toezegging van
een beroep naar de Hervormde Gemeen
te te Zoeterwoude (Z.-H.) aangenomen.
Het beroep wordt uitgebracht in de
aanstaande vakature van ds. G. J. van
Embden, die binnenkort naar de Her
vormde Gemeente te Steenderen (Gld.)
vertrekt.
Er zijn thans enige bijzonderheden fSchwierige" van Hugo von Hofmannstfcal.
bekend gemaakt over het voorlopig j Onder regie van Ernst Lothar treden
programma voor bet Holland-Festival in'daarin op: Adrienne Gessner, Aglaja
Rotterdam. In omvang «ijkt het niet af t Schmia, Alma Seidler, Jane Tilden. Boy
van het aantal manifestaties In voorgaan- j Gobert e.a.
de jaren. Vooral op het gebied van I
toneel en opera zijn hoogtepunten te j OPERA
verwachten.
Eduard Flipse en zijn
Philharmonisch Orkest openen het fes
tival zaterdag 16 juni met een concert
dat bestaat uit werken van Pijper, Die-
penbrock, Mahier en Kodaly. Het Neder
lands Kamerorkest treedt dinsdag 19
juni op onder leiding van Szymon
Goldberg en met solistische medewer
king van Robert en Gaby Casadesus. Zij
zullen composities van Martin, Mozart
en Berg uitvoeren. "Woensdag 27 juni
concerteert het Amadeus Quartet.
Festival Opera brengt
juni „n barbiere di
De toneelliefhebbers mogen rekenen
op vier bijzondere voorstellingen. Aller
eerst op maandag 18 juni van „The
Royal Shakespeare Theatre Company"
met „The Hollow Crown" van John
Barton. Dan komt op dinsdag 26 juni het
beroemde Piraikon Theatron uit Athene.
Het gezelschap, dat vorig jaar intense
bewondering afdwong, zal nu de „Medea'
De Holland
donderdag 21
Siviglia" van Rossini met in de belang-
Rotterdams rijkste rollen Teresa Berganza, Luigi
Alva. Renato Capecchi, Fernando Corena
en Ugo Trama. Dirigent is Calo Maria
Giulini en regisseur Maurice Sarrazin.
In de orkestbak het Residentie-Orkest.
Vrijdag 29 juni geeft de Nederlandse
Opera een voorstelling van „II Ritorao
di Ulysse in Patria" van Monteverdi en
,J1 Prigioniero" van Dallapiceola, die
eerstgenoemde j?opera heeft bewerkt.
Hoofdrolvertolker zal zijn Scipio Colom
bo. Antal Dorati leidt de opvoering met
medewerking van het "Utrechts Stedelijk
Orkest. De Nederlandse Opera brengt
ten slotte op woensdag 11 juli „La
Forza del Destino" van Verdi onder
directie van Alberto Erede en met
Ricardo Moresco als regisseur. Gré
Brouwenstijn ral dan na lange tijd weer
eens te bewonderen zijn.
ren in zijn eigen woonkamer, waar hij
het samen met de burgemeester op
z'n zenuwen krijgt, waar de hele ge
wapende macht uit die twee corrupte
agenten blijkt te bestaan, waar een
oude brigadier na een paar minuten
(dwars door een opgezweepte menigte
heen) weer doodleuk binnenstapt met de
mededeling, dat hij in alle café's van
de stad heeft geprobeerd te telefoneren
maar overal bot ving en dat de telefoon
centrale onklaar was geraakt. Zoveel on
geloofwaardige humbug is niet te verko
pen, jongen."
Gerard: „Maar het verschijnen van
de jongen op het moment van de groot
ste verwarring, dat is toch wel een
vondst, nietwaar?"
Ton: „Waterverf, man. Melodrama
van de donkerste soort. Denk het je
nou zelf 's goed in. Een geheim ge
nootschap brengt het volk tot oproer..
vrouw; Peter Aryans, van goed pos
tuur voor officier van justitie. Van
Jacques Commandeur is eer) scheefge
groeide jongen te maken; Adolf Rijkerts
kan de onbenullige burgemeester aan;
Slem Vroom en Wim Kouwenhoven zul
len excelleren in de rol van afperser en
verder kun je rekenen op acceptabel
bijwerk van Hans Polman, Sacco van
der Made, Willem Nijholt en Wim Gre-
linger. Ik heb al sublieme décors. Van
Hep van Delft. De snelle wisselingen
van toneelbeeld alleen al zullen „jedat"
zijn.
Gerard: „Ik ga het opnieuw probe
ren. *t Schijnt toch moeilijker te zijn
dan ik dacht".
Ton: „Nou ben je op de goeie weg.
Succes. Be hoor nog wel van je".
Als Ton Lutz dit alles soa hebbe*
gezegd, was Van bet Reve een te
1 curstelling bespaard gebleven en soa
een ander verslag zijn geschreven
door TON HYDRA
Het Nationale Ballet geeft zaterdag
van Ëuripides opvoeren met de fameuze 23 juni acte de presence met „Palais de
A'J1 cristal", „Shirah", „Vijfde Symphonie"
en „Prisonnier du Caucase'. Het Gelders
Aspasia Papathanassiou in de hoofdrol.
Een Nederlandse toneelmanifestatie
van topacteurs uit de verschillende ge
zelschappen blijft dit jaar achterwege.
Hiervoor in de plaats brengt de Neder
landse Comedie op 2 juli „Andorra" ven
Max Frisch in de regie van Han Bentz
van den Berg. De bezetting van het stuk
is nog niet bekend.
Woensdag 4 juli is het Wiener Burg
theater hier te bewonderen, in „Der
Orkest zorgt voor de begeleiding.
Jammer genoeg op een zondag. 8 juli,
treedt het Ballet van Monaco op. Zater
dag 14 juli geeft Samy Molcho een pan
tomimevoorstelling.
Met uitzondering van het Amadeus
Quartet, dat in de Boymans-aula concer
teert. worden alle manifestaties uitge
voerd in de Rotterdamse Schouwburg.
De leder jaar terugkerend* uitvoering
van Bachs Johannes Passion die de
Kon, Chr. Oratorium vereniging „Halle
luja" onder leiding van Piet van den
Kerkhoff geeft, beeft ook ditmaal uit
stekende koorzang gebracht. Meer nog
dan In de Matthaus Passion valt bet ac
cent op de koren. Het solistisch aandeel
is beduidend kleiner.
Zoals „Halleluja" zich vrijdagavond
in de Koning innekerk presenteerde viel
een verheugend evenwicht tussen de ver
schillende stemgroepen te constateren.
Het euvel van een te kleine besetting
bij tenoren en bassen, waar veel ge
mengde koren mee hebben te kampen,
doet zich hier (nog) niet gevoelen. De
grote zekerheid, de stuwkracht en het
élan waarmee de dramatische volksko
ren ten gehore werden gebracht was
weer frappant. Grote slagvaardigheid
in de beide kruiskoren en feilloze into
naties in de twee chromatische koren
van
groepen een studiedag hielden. In die
bijeenkomstw arden zij door burgemees
ter mr. G. E. van Walsum voorge
licht over de problemen van de Maas
stad.
Het zwaartepunt der besprekingen in
deze besloten bijeenkomst lag in het
vraagstuk van de toekomstige ontwik
keling en struktuur van het Deltage
bied, voornamelijk wat betreft de ge
meenschappelijke belangen van het zui
delijk deel van de Randstad en het
noordwesteLijk deel van Noordbrabant.
Klacht van "Rotterdamse zijde was de
weinige weerklank die men van Bra
bantse zijde ondervindt bij een streven
naar een toekomstige coördinatie en
samenwerking.
Naar uit de debatten bleek, spelen
hierin ook nog regionale kwesties mee.
zoals die van het Kreekrakplan, waar
over het kamerlid W. Assmann uit
Roosendaal zich zoveel zorgen maakt.
Het kwam tot een prettig, open gesprek,
dat bijzonder veel relief verkreeg pooi
een uitmuntend verzorgde excursie via
het Botlekgebied naar Europoort.
(Van een. onzer verslaggevers)
rpEDER hebben bedroefde ouders
duizenden jaren geleden hun
zojuist overleden kindje in een
mandje gestopt en daarna zijn ze
naar een vast ritueel naar het
woestijnzand gegaan ver van de
vruchtbare Nijldelta om hun lieve
ling daar op een aparte plaats bij
te zetten. Ze gaven hun kindje wat
voedsei mee in de hardgebakken
roodaardewerken kruik en zo hun
plicht vervuld hebbende, waren ze ----
er van overtuigd dat hun kind op
weg was naar een nieuwe wereld.
Vele eeuwen later kwam de Ne
derlandse professor dr, A Klasens
vergezeld van zijn echtgenote en
zijn assistent de heer F. G. van
Veen naar de grafvelden in Egyp-
Tijdens de lunch aan boord van het 'e waar hij gedurende drie jaar ar-
Spidoschip „Pieter Caland" voerde de beid de resten u-t het verre verle-
fractievoörzitter van de KVP in de j den opgroef.
Tweede Kamer. dr. W. L. P. M. de!
'Kort, het woord om namens de gasten Dit werk nu ts gedurende tien weken
hun ingenomenheid te betuigen ten aan 1
ge
de Krabbendiikestraat in Pcndre-cht ge- |Zien werd.
van°d'e °S&£*tl,WS.»T
MraatPverhuLearl v^ebie^^wetvaaT van hel*'gehele'
Gistermiddag is de eerste winkel in j zien yan^hetgeen gehoord was en
land dient.
Later op de dag, tijdens een diner in
restaurant „Erasmus", kwam dit facet
van de studie in de tafelgesprekken
sterk naar voren. De voorzitter van de
KVP» mr. H. W. van Doorn, die als ta
felpresident fungeerde, zeide dat het
hem. als oud-Rotterdammer bijzonder
De firma gaf een receptie voor za
kenrelaties e.d. Ook de bouwer, de heer
Van der Vorm, gaf blijk van zijn be
langstelling evenals de leden van het
Christelijk Gemengd Koor Pendreclit,
Over ongeveer veertien dagen zal het
gehele winkelcentrum officieel ge
opend worden. verheugde dat deze studiereis, de laat-C'
V rnchtnilio ïn twiltpriste die hij zou meemaken, de .Maas-
TldUllilUlUUl i. "«ivi U)t d(.d had op de RoUercjam.sc
De 28-jarige chauffeur A. C. C. v. ii wethouder vuur Financiën en Kunstza-
H. uit Delft reed gistermiddag t'aor eenken. mej. tnr. J. Zoclenbcrg. toonde
Uitwijkmanoeuvre met zijn vrachtwagenin haar woorden de ingenomenheid van
in het ondiepe water langs de Boven- j het gemeentebestuur met het bezoek,
dijk te Rotterdam. De chauffeur kon, waarvan de opgedane ervaringen eni-
zonder letsel uit de gekantelde ige achtergrond kan geven wanneer de
auto komen. Twee takelwagens brachten jontwikkeling van de Rijnmond in dis-
het voertuig weer op de weg. jeussie komt.
e zien m he: Stedelijk Museum te
Schiedam op de expositie „De Ne-
Jcriandse opgravingen in Egypte".
Professor Kiaser.s is verheugd dat de
resultaten van zijn opgrav ingsarbeid
in de musea getoond kunnen worden.
Wel is hij voor wetenschappelijk werk Tijdens de Suez-crisis is professor Kla-
naar Egypte gegaan maar het zou te sens met de opgravingen begonnen.
pa, riw'lS
betreuren zijn als de prachtige resul
taten in de kasten van het Rijksmu
seum voor Oudheden zouden moeten
worden opgeborgen.
CHfEDAM kreeg met ingang van vrij
dagavond (tot en met 25 junu dan
ook de primeur van deze expositie,
die gedurende de komende jaren o.a.
Het was voor het eerst dat Nederlan
ders zelfstandig opgravingen deden in
het oude rijk. De speciale belangstel
ling ging uit naar de prehistorie en
naar de tijd van de eerste dynastieën.
De professor heeft dus niet gegraven
In de pyramlden en de rotsholen in
het Nijldal, maar hij heeft op de
grafvelden In de woestijn zijn aan
dacht geschonken aan de vroegste ge
schiedenis.
nog zal worden getoond in Den Bosch. De resultaten tonen dat et' een ontwik-
Utrecht. Breda. Groningen cn moge
lijk Maastricht. Professor Klasens
heeft uit Egypte ongeveer tweedui
zend voorwerpen, voornamelijk het
vaatwerk dat in de graven een voor
name plaats had. meegenomen.
kehng te zien is in de techniek van
het begraven. De dode werd met de
knieën in slaaphouding gebogen be
graven. Later werden er kisten ge
maakt. er kwamen daarna kelders
van tichelstenen, er kwamen grafkei-
JFOMMES en vazen van een-
voud'tg rood aardewerk zo
als op deze foto te zien is zijn
in vele tientallen nit de graven
in de Egyptische woestijn ge
haald. Professor Klasens en zijn
staf vondrn echter ook hard
stenen vaatwerk ert ander kera
miek dat ondanks de weerbar
stigheid van het materiaal tot
een wonderschone vorm is be
werkt. Deze graf vondsten zijn
tot op 25 juni in het Stedelijk
Museum te Schiedam te zien op
de expositie Nederlandse op
gravingen in Egypte".
ders met meer kanvers waarin de gif
ten voor d® dode zijn geplaatst.
Alle grafvelden zijn geplunderd in
Egypte maar professor Klasens heeft
toch nog ongeschonden graven kunnen
vinden.
DE GEHELE expositie is te zien In
de bovenzalen in het Schiedamse
museum. De deskundigen uit Leiden
hebben deze expositie ingericht Er
staat een bandrecorder gereed die bij
monde van professor Klasens de be
zoekers inlichtingen verschaft De trap
ped zijn in het duister gebracht zodat
men gaande naar de tentoonstelling
opziet naar foto's van grafholen.
Ook de vooreaal ts grotendeels fat het
dalster gehuld om de voorwerpen be
ter tot hun recht te doen komen onder
de speciale belichting van het mu
seum. Tientallen gerestaureerde va
zen, schalen, potten liggen In bakken
met woestijnzand.
Voor deze sfeer is het zand uit de B8-
kisten in de kelders gebruikt. Het
zand is niet zo zouthoudend als het
Egyptische zand maar dat mag ook
niet want de technici in het Leidse
museum hebben maandenlang de voor
werpen gewassen voor de conserve
ring om het van het zout te bevrij
den.
LLE tentoongestelde voorwerpen doen
zich kennen door hun schone vorm
die reeds duizenden jaren geleden
volmaakt bleek te zijn hoewel de hulp
middelen van de mens toen gering
moeten zijn geweest. Zelfs het hard
ste materiaal als bijvoorbeeld dioriet
i.s met het kwartshoudende zand tot
fraaie ronde en ovale gebruiksvoor
werpen geschaafd.
Fotomontages tonen hoe de graven zijn
aangetroffen, hoe er gewerkt is en
waar prof. Klasens met zijn kleine
staf gewerkt heeft. Mooie kornalijnen
kralen, faience kralen, koperen ge-
reedschapjes. een hardstenen poeder-
doosje, schelpjes als palet voor de
schilders, vaasjes voor het blanketsel
van de dames zijn te zien.
Professor Klasens heeft lang In de vil
la van een Ubysche primes gewoond
waar hij met geschoolde Koefti's en
ongeschoolde dragers (voor het weg
sjouwen vsn de aarde) onder toelicht
van htm Reis enkele winters gewerkt
Roash grafvelden vaa Afepe-
aan het begin van de tweede afdeling
waren hier kenmerkend voor de samen
zang. Toch heeft Halleluja met de kora
len nog de meeste indruk gemaakt. Zo
als het stotkoraal werd gezongen, hoort
men het vrijwel nergens, Van de voca
le solisten voldeden de bas Ca rel Wil
link (Christus-partij) en de tenor Ge-
rad Honig (Evangelisten-partij) qui
stem als voordracht het zneest.
Maar ook de andere solisten, zoals
Nelly Groenevelt, sopraan, Tony Jaa-
nus-Rebel (een alt die voor de ziek ge
worden Carla Brünott inviel) ea Max van
Egrnond. die de bas-aria's voor zijn re
kening nam, hebben overwegend goed
kunnen voldoen, al behoren zij nog niet
tot de meest vooraanstaanden ondier de
Nederlandse vocalisten. De stem van
Simon v. d. Geest is nogal zwak, en
ook niet bijzonder expressief. Voor de
twee zeer moeilijke tenor-aria's blekers
zijn vocale capaciteiten dan ook niet
toereikend.
De leden van het R.Ph-O.. voor wie
het begeleiden van de Johannes-Passion
stellig een aangename afwisseling bete
kent in de lange reeks van uitvoerin
gen der Matthaus Passion die zij deze
weken in Rotterdam en omgeving heb
ben te verzorgen, hébben uitstekend,
spel doen horen. (De hoboïsten verdie
nen hierbij wel afzonderlijk vermeld).
Lilly van Spengen. clavecimbel, en Koos
Bons. orgel, waren als steeds de be
trouwbaarheid zelve in het uitvoeren
van hun taak.
W. H. W.
De- 20-jarige matroos W. H„ die
gistermiddag met zijn bromfiets langs
de Waalhaven te Rotterdam reed, bot
ste doordat hij op de linkerkant van het
rijwielpad kwam, tegen de 41-jarige
bromfietsende ambtenaar L. de G. Bei
den raakten gewond. De matroos zwaai
de naar een kennis, die hij passeerde.
T\E HAAGSE organist Nico van den
Hooven besloot vrijdag de reeks
middagpauzeeoncerten, die in verband
met de restauratie van de Laurenskerk
in de afgelopen twee maanden in de
Pauluskerk werd gegeven, met een
Ba ch-pro gramma
Het was voor de eerste maal dat Van
den Hooven hier in een orgelrecital op
trad, maar ondanks het feit. dat hij zich
moest bepalen tot het uitvoeren van
slechts twee werken van de Leipzigse
cantor, wist hij zeer sterke indrukken
na te laten.
Het vertolken van Bachs instrumenta
le composities eist niet alleen een gro
te techniek, doch ook een niet minder
grote artistieke beheersing. Want Bachs
scheppingsvermogen culmineerde, me
de doordat hij zelf een fameus organist
was. m een virtuoze schrijfwijze, die
echter rummer ten koste van de zuivere
muzikale vorm en inhoud werd gereali
seerd. Bachs kunst verlangt dus in de
Lou6!J'ngshraktjk een volkomen even
wicht tussen het technische en artistiek-
compositaire element. arusuex
de£e eisOT1 voldeed het spel van
Yf" f.en ^?°v®n op een zeer verheugen-
fntv?niZel»i ?onata Yl genoot een ver-
tolking, die Uitmuntte door een kleurrii-
die evenwel nimmer aan
doorzichtigheid inboette
Zodoende bleef de polyfonie steed.
voLd®1" en ctuidel'jlc ®n kon "het Lento bo-
sreïfilf» een pracilt'g klinkende tegen-
ke hoek delen tUSïen beide A
F°ntaSriaaChet8F,,^esterli^,
recital óp een^i^e^ ze^tt
Honvȣr*ave Kwam Vw den
H. B»
