Voordelen rechtvaardigen uitgaven niet
Inpoldering Waddenzee zou
ZeS miljard gulden kosten radio Binnenhof
Vakcentrales roepen op
tot gezamenlijke aanpak
HOLIDAY
•ON ICE,*
Huib van Doorne
de baas in eigen
blijft
huis
Toch weer overleg in
Stichting v. d. Arbeid
technisch
Een van de rijkste
natuurt
•gebied
en
Ook Dollard
een probleem
Beroep op
iverkgevers
Het grote
Centouri
vliegreizen
programma
is uit!
O
Met Staatsmijnen in zee, maar
DAF laat niets
De sluiting van textielfabrieken
Na uitspraak parlement en regering
<Sg;
MOGELIJK
Rapport commissie:
Busonderneming
looft premie uit
Dijkstra
Prijswinnaars puzzel
1965 "A ROTTERDAMMER
pagina S
ZATERDAG 18 DECEMBER ,1965
UTRECHT Is indijking van de bijna 200.000
hectare grote Waddenzee mogelijk en gewenst?
Deze vraag stond vandaag centraal tijdens de alge
mene vergadering van de contact-commissie voor na
tuur- en landschapsbescherming, die in Utrecht werd
gehouden. Na het afwegen van de voor- en nadelen
van zo'n indijking is maar één conclusie mogelijk:
vooralsnog lijken de voordelen van inpoldering van
de Waddenzee geen rechtvaardiging voor de uitgave
van de enorme bedragen die met het project gemoeid
zouden zijn. Mr. H. P. Gorter van de Vereniging tot
behoud van natuurmonumenten drukte het zo uit
-Afsluiting van de Waddenzee zou Nederland bero
ven van zijn laatste eilanden, waar de eigen rust en
de sfeer de trekpleisters zijn."
Kosten
Grondgebied
Natuur
Voorts verkleint iedere gedeel
telijke inpoldering niet alleen het
in totaal beschikbare areaal, maar
zij heeftsteeds betrekking óp de
ondiepste delen van de Wadden
zee, die juist de grootste voedsel-
rijkdom bezitten. Men zal dan ook
gauw geneigd zijn toe te geven
aan het verlies van „een stukje"
dit leidt onherroepelijk tot een af-
knabbelproces en voor men het
weet is het te laat
Hebt u weieens van de heren
IVilmans, Engels en Daams ge
hoord? We nemen aan van niet.
't ls dat we beroepshalve het
Binnenhof frequenteren, anders
zouden wij ze ook niet kennen.
De heren zijn lid van de Tweede
Kamer, maar ze spreken hoog
stens twee keer per jaar toeval
lig deze week) en dat is veel en
veel te weinig om ook maar een
beetje bekendheid te verwerven.
DEN HAAG Volgens de drie
vakcentrales bestaat aan werkge
verszijde onvoldoende openheid
om de bestaande overlegorganen
op bedrijfstakniveau te gebruiken
voor een gezamenlijke aanpak van
de sociale en economische proble
men in de textielindustrie. Dit
standpunt heeft het overlegorgaan
van het NW, het NKV en het
CNV gistermiddag per communi
qué bekend gemaakt na afloop
van een spoedvergadering naar
aanleiding van de recente slui
tingen van bedrijven in deze
industrie.
AHOY' ROTTERDAM
Vraag het aan bij:
Centouri vliegreizen n.v.
HEERLEN De geweldige uit
breiding, die het DAF-concern j 11
gaat ondergaan, wordt misschien los over moaei
het beste geïllustreerd met enkele
cijfers. In 1972 hoopt Van Doorne's
Automobielfarbiek N.V. de eni
ge nationale industrie van perso
nenwagens, die wij in Nederland
hebben 100.000 personenauto's
per jaar te produceren (thans
32.000) en een omzet van meer
dan één miljard gulden te berei
ken (thans 360 miljoen) de gehe
le personenwagenproduktie, op het
huidige type Daffodil na, zal in
Born-Nieuwstadt worden gecon-
treerd, waar een nieuw industrie
terrein van 100 hectaren is verkre
gen. Het gaat om drie nieuwe mo
dellen, naar alle waarschijnlijk
heid een 950 cc, een 1300 cc en een
1500 cc, doch hierover wenst de
fabriek zich op dit moment nog
niet uit te laten.
EEG
BESTUURSVORM
Verantwoordelijk
ONBRUIKBAAR
K.E.S*-zegels sparen
is veilig sparen
Goede sfeer
Het zgn. „zeven-voorzitters-overleg"
(dat al vaker loonpolitieke crises heeft
DICTATUUR
OVERTROKKEN
c.»:
,:oio
SS.
t
^isï»
1 Occï.
sols®.
®ia239
1 hai
£venals in het Deltagebied zal mea
door de aanleg van secundaire
dammen het langgerekte bekken
van de Waddenzee in een aantal
gescheiden vloedkommen moeten
verdelen alvorens de primaire
dammen in de negen zeegaten kun
nen worden gebouwd.
WADDENZEE
primair* dijk
lecundair» dijk
DElYAöEStED
GRONINGEN Niet alleen de
eventuele Indijking van de Wadden
zee is in discussie, ook de landaan
winning in het gebied van de Bol-
iard vormt een probleem, dat een
commissie, ingesteld door het mi
nisterie van verkeer en waterstaat
,ln het jaar 1947; diepgaand
heeft bestudeerd. Na zestien jaar
studie was het rapport klaar (in
1963) maar eerst nu is het aan de
openbaarheid prijsgegeven.
Dit Dollard-rapport bevat twee
plannen. Een oplossing van de
afwateringsproblemen in oostelijk
Groningen en aansluitend deel van
Drenthe. Plan 1 behelst het maken
van een nieuwe Dollardpolder van
1000 hectare met een randkanaal
naar de landpunt van Reide, en
vrije lozing aldaar door middel
van een te bouwen sluizencomplex
van het gehele op de Dollard afwa
terende gebied.
In de nieuwe polder wordt circa
800 hectare nieuwe nuttige cultuur
grond gewonnen, de dijk van de
nieuwe polder zal op Deltahoogte
worden gemaakt zodat verhoging
van J4 ',2 km bestaande zeedijk
overbodig wordt. De Westerwold-
se Aa tussen nieuwe Statenzijl en
de Bult alsmede het Verenigd ka
naal worden verruimd. De kosten
hiervan zijn destijds geraamd op
67.500.000,
Bij plan twee wordt de afwate
ring van oostelijk Groningen ver
beterd door het stichten van een
boezemgemaal te Nieuwe Staten-
zi]l. de Westerwolse Aa tussen
Nieuwe Statenzijl en Tutjeshut
wordt door het Verenigd Kanaal
veruimd doch gedeeltelijk in gerin
gere mate dan bij plan een. De
kosten hiervan zijn geraamd op
ƒ47.850.000.
In een uitvoerig betoog belicht
te mr. Gorter alle aspecten die
aan dit vraagstuk, dat zijn weer
ga in waterbouwkundig Neder
land niet kent, verbonden zijn.
Allereerst gaf hij enkele cijfers
om een indruk te krijgen van de
omvang van het Waddenproject.
Er zullen 150 kilometer secun
daire en 100 kilometer primaire
dammen moeten worden aange
legd (ter vergelijking: in het Del
taplan „slechts" 13 resp. 22 kilo
meter)
Zou men voorts een tempo van
uitvoering en investering aanhouden
dat overeenkomt met de huidige Delta
werken, dan zou dit Waddenplan vijf
tig jaar in beslag nemen en tussen de
5 en 8 miljard gulden kosten (twee
tot driemaal zoveel als het Deltaplan)
Hierin zijn niet begrepen de noodzake
lijke aanpassingswerken, zoals voorzie
ningen voor de afwatering van het
„oude land" en maatregelen ter voor
koming van de te verwachten sterkere
duinafslag op de eilanden. Evenmin is
rekening gehouden met de inrichtings
kosten van de droogvallende gron-
den.
De indijking van de Waddenzee is
technisch mogelijk, zo stelde mr. Gor
ter vast. De verkorting van de zeewe-
PURMEREND De Naco-busonderne-
ming heeft een premie van ƒ25 uitge
loofd op het aanbrengen van een vandaal
die vernielingen in de bussen aanricht.
rende dijken is aanzienlijk geringer
dan in het Deltagebied: van 240 tot
140 kilometer' tegen in het zuidwesten
van ons land van 700 tot enkele tiental
len kilometers.
Wat de kosten betreft vergt de verzwa
ring van de bestaande dijken slechts zes
procent - 300 tot 400 miljoen gulden
van de kosten van de totale indijking.
Bij het Deltaplan was nauwelijks van
enig verschil sprake. Aangezien de dijk
verzwaring langs de Fries-Groningss
kust en op de eilanden thans in volle
gang is, is, aldus Rijkswaterstaat, afslui
ting van de Waddenzee uit veiligheidso
verwegingen niet noodzakelijk.
Afronding van de landaanwinningswer-
ken langs de Fries-Groningse kust levert
een één tot twee kilometer brede strook
van 10.000 a 15.000 hectare goede land
bouwgrond op. Ook hiervoor is een tota
le bedijking niet nodig en zelfs onverant
woord kostbaar, meeat mr. Gorter.
En dan de recreatieve kant van de
Indijking van de Waddenzee. Behalve
moeilijkheden ia verband met het zoute
milieu heeft een en ander vergaande fi
nanciële gevolgen. De inrichting van
nieuwe recreatiegebieden kost tien tot
twintig mille per hectare nog afgezien
van de exploitatievoorzieningen. Aange
nomen mag worden, aldus mr. Gorter,
dat het weinige geld dat voor dit doel
beschikbaar is. zal worden besteed waar
de nood het hoogst is: in de Randstad
Holland. Daar is één miljard gulden no
dig voor negen grote boscompiexen.
In ieder geval zou inpoldering van
de Waddenzee een vreedzame vergro
ting van ons grondgebied kunnen bete
kenen. Alles wijst er echter op, dat de
expansie van industrie en bevolking
zich in hoofdzaak in het westen en
zuiden van ons land zal blijven voltrek
ken, aansluitend op soortgelijke
ontwikkelingen over onze grenzen.
Ook hier geldt: bij indijking van de
Waddenzee zou ten koste van giganti
sche bedragen een overvloed aan ruim
te beschikbaar komen op een plaats
waar daaraan juist weinig behoefte be
staat
Het zal duidelijk zijn, zo zei de heer
Gorter, dat de natuurbescherming aan de
debetzijde van de balans komt ie staan.
Het verlies van de Waddenzee zou dub
bel lellen omdat het internationaal zulke
verstrekkende gevolgen heeft. Behalve
de Waddenzee zouden ook de meest be
langwekkende natuurgebieden op de
eilanden denatureren of geheel verloren
gaan.
Alvorens enige beslissing ook over
gedeeltelijke projecten te nemen, zal
men volgens de heer Gorter wmst en
verlies in internationaal verband moeten
bezien en zorgvuldig moeten afwegen.
Men zal moeten beslissen of men vijf tot
zes miljard gulden aan dit enorme pro
ject wil besteden, terwijl de verstedelij
king voor ons land toch al grote over
heidsuitgaven zal vergen, zoals veie mil
joenen guldens voor wegen, twee miljard
voor de openluchtrecreatie, een miljard
voor iandschapsreconstructie en natuur
behoud en een miljard voor de bestrij
ding van de verontreiniging van onze
oppervlaktewateren.
Dr. J. Venvey, oud-directeur van het
Nederlands instituut voor onderzoek der
zee te Den Helder, ging in op de Wadden
zee als een van de rijkste natuurgebïe-j
den van ons land. Ook de Waddeneilan
den zijn een belangrijk bezit: het geheel i
vormt een areaal met meer ruimte en
rust dan een mensenhand kan maken.
Inpoldering terwille van de recreatie
leidt dan ook onherroepelijk tot kwalita
tieve verarming. „Laten wij oppassen j
niet Vermeers „Gezicht op Delft" weg te
doen om er een dure, onberispelijke kleu
renfoto voor in de plaats te hangen"
Afsluiting van de Waddenzee betekent]
bovendien dat Nederland geen eilanden
meer zal hebben. Dit verlies zal nooit i
meer ongedaan kunnen worden gemaakt.
Of zal eens de tijd komen dat men be
sluit ten behoeve van de recreatie een
eliandenreeks op te spulten in de Noord-j
zee?
lijk enthousiast over. Het dichter bij
elkaar brengen van kiezers en geko
zenen is natuurlijk heel mooi en heel
noodzakelijk, maar of een eigen par
lementaire omroep daartoe hét mid
del is wagen we te betwijfelen. Elke
dag Kamer op het scherm, n' impor
ts of er wetenswaardige dan wel
onbelangrijke dingen worden gezegd,
kan averechts, want afstompend wer
ken. De mensen willen verzadigd,
niet overvoerd worden. Ze verlangen
terecht dat voor hen geselecteerd
wordt. Dat doen de dagbladen, de
omroepen en de NTS, die in hun
Ze betalen hun lid-zijn van een berichtgeving aan de werkelijk belang
grote fractie (KVP, Pv.d.A.) met
een anonimiteit waarvan hun
collega's uit kleinere tot zeer
kleine fracties verschoond blij
ven.
(Van onze sociaal-economische
redactie)
Het overlegorgaan doet een drin
gend beroep op de werkgeversorganisa-
mei Sjoukje A
NOG SLECHTS ENKELE DAGEN.*
De prijswinnaars van de puzzel uit ons
zondagsblad van 11 december zijn: J. F,
Keulen, Statensingel 116 c te Kotter-
ƒ5.-; mevrouw W. v.d. Berg, Veer-
siraat li rood te Maassluis ƒ2,50 en T.
booriandt, Voorstraat 52 te Groot Am-
«s ƒ250.
Kruisstraat 15, Haarlem
Kantoren te Amsterdam:
Vijzelstraat 87 - Spulstraat 257A i
Apeldoorn: Stationsstraat M3
Rotterdam: Grootbandelsgebcuw
Hal A
I Agenten over geheel Nederland
I AUmed» alle Cebuto kantoren.
De dit jaar afgetreden president van
de raad van bestuur van DAF, dr.
Huub van Doorne, maakte gisteravond
met zichtbare trots de grootse plannen
van zijn concern bekend. Als (enige)
commissaris van het familiebedrijf
heeft hij een werkzaam aandeel gehad
in de nieuwe binding met Limburg.
Nog maar nauwelijks „in ruste" werd
hij opgebeld door de president-direc
teur van de Staatsmijnen, drs. A. C. J.
Rottier met het verzoek „eens te ko
men praten". Uit deze eerste bijeen
komst is ten slotte het DAF-project
geboren, dat zo goed past in de her-
structuering van de industrie van
Zuid-Limburg, waarover de regering
aan de Kamer een nota heeft doen
toekomen (zie krant van vandaag, of
de laatste edities van die van giste
ren).
Dr. Huub van Doorne verheelde niet
dat de deelneming van de Staatsmij
nen in de voor Limburg op te richten
dochteronderneming een hele ingreep
voor het bedrijf betekent. .We blijven
echter baas in eigen huis", voegde hij
er aan toe. „omdat het slechts om een
kwart van het benodigde kapitaal
gaat" (het bedrijf in Born-Njeuwstadt
de populaire klasse. In 1968 zullen dit
1500 personen zijn met een geschatte
produktie van 30.000 auto's, waarvan
dan nog verschillende delen uit
Eindhoven zullen worden aangevoerd.
jn i960 zuller er 3500 man werken die
„nn «uHnor» miiHcn ongeveer 60.000 zullen produceren. In
gaat ongeveer „00 miljoen gulden Kos- -r - slotfase dus van
ten). Bekijkt men de cijfers, waarop iy het 3aar van - Qus -
de inbreng is gebaseerd, dan zouden
de DAF-aandelen bij een notering op
de beurs dit gebeurt overigens niet,
het automobielbedrijf blijft een beslo
ten nv liefst boven een koers van
600 komen te liggen.
Door het samenvallen van de behoef
ten van Zuid-Limburg aan nieuwe
werkgelenheid, en de behoeften van
DAF aan uitbreiding van de personen-
wagen-produktie, zijn de plannen
ontstaan om een nieuwe automobielfa
briek te vestigen. De mijnstreek is er
hiermee niet. Als de fabriek op volle
capaciteit draait (1972) zal er werk
voor ongeveer 6000 mensen kunnen
zijn. Vele duizenden mijnwerkers
meer zullen moeten worden omge
schoold en ondergebracht, wat bete
kent dat er nog andere industrievesti
gingen zullen moeten komen,
„Ons streven zal erop gericht zijn",
aldus dr. Van Doorne, „de personenwa
genproduktie zodanig uit te breiden
dat wij in ca. 90 procent van de totale
automobielmarki van de EEG zullen
kunnen werken." Met uitsluitend het
type Daffodil zou DAF niet met de
internationale concurrentie kunnen
meekomen. Er was dringend behoefte
aan uitbreiding van het personenwa
genprogramma, ook al, omdat de dea
lers in het buitenland zich dan uitslui
tend op het merk DAF zouden kunnen
concentreren. Naar we vernamen gaat
het in de middenklasse om totaal nieu
we auto's, die vrijwel niets met de
Daffodil gemeen zullen hebben, of het
vol-automatische wagens op basis van
de Variomatic worden, is nog een
groot geheim. In ieder geval is de
ontwikkeling van de Variomatic reeds
zover gevorderd dat ook zwaardere
auto's ermee kunnen worden uitge
rust.
Zoals gepland, wordt er eind 1967 in
Limburg gestart met ongeveer 500 per
sonen, die in dat jaar nog 4000 wagens
zullen maken van het grotere type in
DAF Born-Nieuwstadt zal het aantal
personeelsleden tot 6000 man zijn opge
lopen, en de jaarproduktie de 100.000
wagens overschrijden.
Duidelijk is dat de DAF voor een
groot deel op de EEG-markt moet
gaan werken. In 1964, toen er in Ne
derland ongeveer 225.000 auto's aan
het wagenpark werden toegevoegd, be
droeg het binnenlandse aandeel van
de Daffodil bijna 14.000. Ook
DAF-Eindhoven zal in de toekomst
grote uitbreidingen ondergaan. Het be
drijf, waar thans 6000 man werkzaam
zijn, produceerde dit jaar 5500 bedrijfs
wagens, 32.000 personenwagens en dui
zenden speciale voertuigen, trailers en
militair materieel.
Er worden op het ogenblik investe
ringen tot een bedrag van 75 min.
gulden gedaan, terwijl het personeels
bestand met 500 dient te worden uitge
breid.
Wat de nieuwe bestuursvorm van
DAF betreft, zal een raad van commis
sarissen worden ingesteld, die uit ten
hoogste 4 leden zal bestaan. Voorlopig
zullen hiervan slechts drie plaatsen be
zet worden. Dr. Hunb van Doorne
wordt er lid van, maar ook de presi
dent van de Staatsmijnen, drs. Rot
eer.
De minister van economische zaken,
drs. J. M. den Uyl, die de inhoud van
de hersndustrialisatie-nota persoonlijk
bekendmaakte in de overvolle Stads
schouwburg van Heerlen, liet er in
een vragenuurtje met journalisten
geen twijfel over bestaan dat de voor
gestelde stimuleringsmaatregelen van
de regering zowe! voor binnen- als
voor buitenlandse ondernemingen be
doeld zijn. Of de Staatsmijnen het
plan hebben aan nog meer financierin
gen ten behoeve van Zuid-Limburg
deel te nemen, liet hij in het mid
den.
„Van geval tot geval zal dit bekeken
ties in alle bedrijfstakken, in het bij'
zonder daar waar zich belangrijke
structuurveranderingen voordoen, met
de vakbeweging samenwerkingsorga
nen in te stellen en deze ook te gebrui
ken. Daarbij zal moeten worden nage
gaan «p welke wijze nadelige gevol
gen voor de werknemers in materieel
opzicht blijvend kunnen worden voor
komen.
Volgens de drie vakcentrales is door
de ontwikkeling in de textielindustrie
de noodzaak van coördinatie van het
beleid binnen de bedrijfstak opnieuw
gebleken. Immers, naast - elkaar ziet
men massale ontslagen en het aantrek
ken van buitenlandse werknemers, het
sluiten van bedrijven en nieuwe vesti
gingen in het buitenland. Naast het
bedrijfstakoverleg is echter ook over
leg op ondernemingsniveau noodzake
lijk, aldus het overlegorgaan.
„Opnieuw is in één geval gebleken dat
de bereidheid van de werkgevers om
op het niveau van de onderneming tot
tijdig overleg met de vakbeweging en
de ondernemingsraad over reorganisa
tie te komen volstrekt onvoldoende
is.'' De vakcentrales menen dan ook
dat de in het rapport van de commis
sie-Verdam gedane voorstellen hierom
trent spoedig in concrete maatregelen
moeten resulteren.
Het overlegorgaan heeft verder
uitgesproken dat bij reorganisatie
voor overtollige werknemers een finan
ciële tegemoetkoming volstrekt onvol
doende is, omdat het betrokken con
cern in principe verantwoordelijk
blijft voor de werkgelegenheid en de
handhaving van de levensstandaard
van. de betrokken werknemers. Voor
hen dient daarom in eerste instantie
binnen het concern een oplossing te
worden gevonden door verplaatsing en
her- of omscholing (binnen of buiten
het concern), gepaard met een inko
mensgarantie.
De vakcentrales staan in principe
positief tegen concentraties en rationa
lisaties in het bedrijfsleven, mits de
vertegenwoordigers der werknemers
ten nauwste bij de te nemen maatrege-
Er zijn meer van die parlementa
riërs die vrijwel nooit op de voor
grond treden. Men kan ze vergelij
ken met de „heipers" in de Tour de
France: ze sjokken trouw mee in het
peloton, mogen de sprint aantrekken
voor de groten, moeten af en toe hun
fiets afstaan als de meesters een lek
ke band krijgen, maar een étap
pe-overwinning is hun niet ge
gund.
Misschien wordt hun lot wat drage
lijker als de liberale mevrouw Van
Someren haar zin krijgt. Ze heeft
deze week gepleit voo-c een eigen par
lementaire omroep, die volksverte
genwoordigers in staat zou moeten
stellen om voor Kamercamera en -mi
crofoon kort samen te vatten wat ze
die dag in de openbare vergadering
van de Kamer hebben gezegd. Twee
a drie minuten per spreker, dat is
een half uur Kamernieuws per verga
derdag. Mevr. Van Someren gelooft
dat op deze wijze het parlement dich
ter bij het publiek kan worden ge
bracht. Wordt haar suggestie overge
nomen, dat krijgen ook de „backben
chers" in de Kamer het jaarlijkse
vleugje beeldbuispubliciteit - dat no
dig is om op straat herkend te wor
den.
Het denkbeeld van mevrouw Van
Someren leeft ook in andere politie
ke kringen en daarom zal het zeker
niet als onbruikbaar van de hand
worden gewezen. Wij voor ons zijn
er eerlijk gezegd niet zo versehrikke-
len worden betrokken, aldus het over
legorgaan.
DEVENTER Intussen heeft drs. C.
A. Monster, directeur voor de aanvullen
de werkgelegenheid en vakopleiding van
het directoraat-generaal voor de arbeids
voorziening een bezoek gebracht aan De
venter. Hij heeft gisteren besprekingen
gehad met vertegenwoordigers van de
provinciale commissie voor de werkgele
genheid in OverijsseL
Gebleken is, dat in het bijzonder ih de
omgeving van Deventer wel een aantal
mogelijkheden tot tewerkstelling bestaat.
Nagegaan wordt nu, in welke mate de
financiering is verzekerd en op welke
termijn zo nodig met de uitvoering van
werken kan worden begonnen.
In het rayon Deventer wordt verder
nagegaan of er op korte termijn nog
aanvullende werkobjecten kunnen wor
den voorbereid.
Verder zal nog contact worden opgeno
men met- de provinciale commissie voor
de werkgelegenheid in Gelderland om
zo nodig ook in die provincie passende
mogelijkheden van tewerkstelling voor
werknemers uit Deventer te reserve
ren.
Er zijn een duizend h twaalfhonderd
aanbiedingen voor werkgelegenheid op
het gewestelijk arbeidsbureau in Deven
ter binnengekomen. De ambtenaar van
het gewestelijk arbeidsbureau zal In de
eerste plaats rekening houden met de
belangen van de ontslagenen en zal alles
in het werk stellen om ieder op de juiste
plaats te krijgen.
(Van onze soc.-econ. redactie)
DEN HAAG Zoals wg gis
teren in een deel van onze edi
ties nog konden melden hebben
de voorzitters van de vier cen
trale werkgeversverbonden en
van de drie vakcentrales gister
middag besloten het standpunt
van het parlement en de regering
over het minimumloon af te
wachten en daarna hun bespre
kingen voort te zetten. De kwes
tie van het minimumloon (het
grote breekpunt in de Stichting
worden," aldus de bewindsman. De
functionarissen van de Staatsmijnen
achtte hij in ieder geval terzake kun
dig om ook op andere terreinen dan
die van de chemie en de steenkool
werkzaam te kunnen zijn. Volgens mi
nister Den Uyl beschikte de regering
op dit moment" niet over de nodige
machtsmiddelen om het sluiten van
particuliere mijnen te voorkomen, of
er een fasering aan te geven. Zoals
bekend, denken de Belgische eige
naars van diverse mijnzeteis eraan
met de kolenwinning op te houden in
verband met de steeds geringer wor
dende mogelijkheid winst te maken,
40 procent van de Limburgse kolenpro-
duktie is afkomstig uit particuliere
mijnen.
Gevraagd naar een eventuele „de-na
tionalisatie" van de Staatsmijnen,
antwoordde de socialistische bewinds
man: „In mijn tijd niet"
van de Arbeid) komt dinsdag
stellig aan de orde bij de behan
deling van „sociale zaken" in de
Tweede Kamer. De zeven voor
zitters kwamen overeen begin ja
nuari by elkaar te komen.
Na afloop van hun gistermiddag ge
voerde overleg werd een perscommu
niqué uitgegeven waarin de hoop
wordt uitgesproken, dat in de
uitspraak van parlement en kabinet
„voldoende aanknopingspunten zullen
zitten om het overleg over de centrale
loonpolitieke elementen te hervat
ten. Hieruit mag, zo vernamen wij gis
teravond uit betrouwbare bron, wor
den geconcludeerd dat het niet uitge
sloten is dat het afgeknapte beraad in
de Stichting van de Arbeid toch weer
op gang zal kunnen worden ge
bracht.
Niet alleen zal dan wellicht alsnog
een akkoord over het minimumloon
kunnen worden bereikt, maar zal er
ook nog overeenstemming kunnen ko
men over de andere centrale loonpoli
tieke elementen: verdere arbeidstijd
verkorting, koppeling van lonen aan
de prijsontwikkeling en gelijke belo
ning voor mannen en vrouwen.
Veel zal echter afhangen van het
resultaat van de Kamerdebatten, die
dinsdag beginnen, want de genoemde
aanknopingspunten zullen zowel door
de werkgeversorganisaties als door de
vakbeweging moeten worden „ge
zien".
rijke parlementaire gebeurtenissen
alle aandacht schenken, maar er tege
lijk voor zorgen, dat de verzadiging
niet in oververzadiging omslaat.
Daarom laten ze weieens wat weg,
tot grote ontevredenheid van de Ka
merleden, die hun betogen dolgraag
in extenso in de krant of in de ether
willen hebben.
De eigen parlementaire omroep zal
die wens inwilligen, maar is daar
veel mee gewonnen? We dachten
van niet. Het denkbeeld Van Some
ren steunt op de standaard-opvat
ting, dat terwille van de gezondheid
der democratie de continuïteit van
het parlementaire gebeuren zo ade
quaat mogelijk in de publiciteitsme
dia tot uiting moet komen. Simpeler
gezegd; de mensen moeten dag in
dag uit met hun neus op de parle
mentaire feiten worden gedrukt,
anders loopt het fout met de demo
cratie. Meestal wordt daaraan toege
voegd, dat gebrek aan belangstelling
voor het parlement de dictatuur na
derbij brengt.
Op zichzelf zijn het volstrekt juis
te opvattingen, maar als argument
tegen de selectieve stijl van parle
mentaire berichtgeving doen ze toch
wel wat pretentieus -n verouderd
aan. Verouderd, want de democratie
staat of valt niet meer uitsluitend'
met het optreden van het parlement.
De controlerende taak van de volks
vertegenwoordiging js voor een zeers
belangrijk deel overgenomen - (en-
wordt aangevuld) door de tientallen
maatschappelijke verbanden die ope
reren in de spanningsruimte tussen'
overheid en onderdaan. Het is voor*
de krantenlezer, kijker en luisteraar
minstens zo belangrijk, soms belang
rijker, om op de hoogte te zijn van
de moeilijkheden in de Stichting van
de Arbeid en de adviezen van de
SER dan van wat zich in de Kamers,
afspeelt.
In de tweede plaats gaan vermelde
opvattingen, uit van een.- lichjelijk-
overtrokken visie op de verhoüding
parlement-publiek, een visie die
weer samenhangt met de omstreden
werkwijze die de Kamers zich eigen
hebben gemaakt. Om met het laatste
te beginnen: het parlement haalt
veel te veel overhoop. Het discussi
eert over duizend en een zaken, die
niet in de volksvertegenwoordiging
thuishoren. De obligate uitpluizerij
bij de begrotingsbehandeling is daar
van het sterkste voorbeeld. De Ka
merdebatten van de laatste weken
gingen mank aan een evident onver
mogen van de sprekers om de hoofd
zaken van de bijzaken te scheiden.
Die bijzaken zijn ongetwijfeld erg
belangrijk voor de Kamerleden zelf
en de direkt betrokkenen onder de
achterban, maar niet voor het grote
publiek en ook niet voor de publici
teitsmedia, die dat publiek vertegen
woordigen. Van een parlementair
journalist kan men moeilijk verwach
ten dat hij dat allemaal in de krant
zet. De stelling dat de democratie
daar baat bij heeft, is we herhalen"
het pretentieus en (als men het ge
vaar van oververzadiging in aanmer
king neemt) zelfs onjuist.
Het parlement beschikt over de
mogelijkheden om het overheidsbe
leid te controleren en om te buigen,
maar dat betekent niet, dat het van
die mogelijkheden ook te allen tijde
en onder alle omstandigheden ge
bruik moet maken. Wie dat meent,
heeft (het klinkt misschien wat pe
dant) geen goed begrip van de parle
mentaire taakstelling. De volksverte
genwoordiging moet fungeren als sla
perdijk, heeft prof. Zijlstra gezegd.
De mensen moeten weten dat als hét
fout gaat of dreigt te gaan, er een
parlement is dat kan ingrijpen. Ze
hoeven niet altijd te weten, dat me-
neeer X of mevrouw IJ zo'n knap
betoog heeft gehouden over de maat
schappelijke opbouworganen of het
voedingspercentage van het Gemeen
tefonds.
Als het om werkelijk belangrijke
en actuele zaken gaat, laat de Kamer
noga] eens een steek vallen. Dat ge
beurde deze week. Behalve C.P.N. en
P.S.P. had niemand in de Kamer be
hoefte om heet van de naald te dis
cussiëren over de Ankersmit-affaire.
Men stelde zich op het akelig forma
listische standpunt, dat over deze
zaak schriftelijke vragen waren ge
steld die eerst beantwoord moeten
worden. Zo werd de kans gemist om
onmiddellijk en publiekelijk ophelde
ring te verkrijgen over een kwestie,
die toch velen in den lande heeft
verontrust. Het parlement faalde, dit
maal zelfs als slaperdijk.
opgelost en vastgelopen besprekingen
in de Stichting van de Arbeid weer op
gang heeft gebracht) kon worden- ge
voerd dank zij een initiatief van het
Chr. Nationaal Vakverbond, dat aa de
breuk in de Stichting de partijen
opriep nog een „uiterste pogingf* aan
te wenden om de knelpunten in de
loonpolitiek voor volgend jaar alsnog
uit de wereld te helpen.
De voorzitter van het Verbond van
Nederlandse Werkgevers, de heer
H. J. de Koster, deelde na afloop
mee dat het overleg in goede sfeer
is verlopen. Aan beide kanten is de
bereidheid uitgesproken een gëdach-
tenwisseling over de toekomst.van
het centraal overleg op gang te
brengen, al zijn de controverses „nog
niet verminderd'V