of ver
n
i
PDPENVERKOOP VOOR NIEUW ORGEL
8
i WÊmmÊm fifspil
l!
Eomaiitiseh?
Waai* en wat?
Opruiming
0cit^rdoiid&
WÊÊSImiMSiÊ
y'"^'v <?n ~y
I® 1
■mm
■E
«MH r'.-..
ZATERDAG 22 OKTOBER 1966
pE ROTTERDAMMER
WW
:èw>M
Rotterdam is verleden week
ongewild en op een bepaald niet
prettige wijze bepaald bij het pro
bleem van de zwervers, „haven
clochards" zo u wilt. In de afge
lopen maanden zijn deze mannen,
over wier bestaan weinig bekend
is, drie keer in het nieuws ge
weest en drie keer was dat on
prettig.
Ook vrouwen
Groep zwervers in
wereldstad kwam
»i ie mi*.s plots
Pendrechters
I
Slaapplaatsen
Trekpleister
Geen papieren
si
Iam
F
Afgelopen zomer, en wel op 1
september, waren wij er getuige,
van dat het s.s, Lely de haven
van Zijpe binnenvoer. Niets bij
zonders, zult u zeggen. Geduren
de het vakantieseizoen kon men
dagelijks de „Lely" de haven uit
en zien invaren, 's Morgens half
twaalf vertrok het schip vanaf
de aanlegsteiger,' meestal afgela
den met opgeruimde vakantie
gangers, om via hét Zijpe koers
te zetten naar het historische
stadje Zierikzee.: Vele - toeristen
bewaren de prettigste herinnerin
gen aan een mooie tocht met de
Lely over de brede Zeeuwse
stromen, 's Middags werd de tocht
in omgekeerde richting gemaakt.
SPEELBAL
Vit rijke historié
van de „Lely" (1)
OP STROOM
Hlbe
bl> prgcjtutttjbs. jll' «Ji
bes taan lilt fcclitspé
lende orgeipljpjes van tiii. Hij koopt
ze jifecios zo
vt'ks
otiti>|)ëii
muien)
Villi tu.flllw rni ilji
Nomadentapijt
uit 't grensgebied van
Westelijk-Perzië, de streek
van prachtige door hun
eenvoud zo geliefde tapijten.
Bijvoorbeeld 135x190
f875.-.
Pagina 3
DE MINISTER C. Le!y voor de aanlegsteiger in Ooltgensplaat. Toen de plaat werd gemaakt was het laag water, vandaar
dat de kop van de boot schuil gaat achter het hoge deel van de steiger.
AANGETROKKEN door de roman-
A lisehe zijde van het zwerversbestaan
tan
)tia
de.
)0l.
srk.
ire.
set
sk.
iét
srt
sla
lit
In januari werd in een wrak van
kk personenauto op een parkeer
plaats rthter het Centraal Station
centrum van de Rotterdamse zwervers
- het lichaam gevonden van de 32-ja-
rige P. Rijnaars uit Gouda. Hij bleek
te zijn doodgevroren. In april vond de
politie het lichaam van de papieropha
ler Bare'd Nieboer onder een balkon
asn de Diergaardesingel, stervend.
Een eventuele dader werd niet gevon
den. Men neemt aan dat Nieboer dron
ken óver de balustrade is gevallen.
g En tenslotte werd verleden week
in de cabine van een vrachtwagen op
het parkeerterrein bij. De Doelen het
lichaam van de 52-jarige Nicolaas van
der Harst gevonden met een dolk door
het hoofd. Spoedig meldde de dader
zich, de zeventienjarige P. S.
Al deze mensen stonden in de rap
porten van de Rotterdamse politie aan
gegeven als „zonder vaste woon- of
verblijfplaat1:". De grootte van de
groep is ongeveer bekend bij de poli
tie. Het moeten er een honderd zijn.
De groep is zeer gemêleerd samen
geteld. Er zijn hele Jonge-mannen
onder, zo van een jaar o£ zestien, zeT
ventien,en. oude van rond de tachtig.
Er zijn ook enkele vrouwen bij.
Maar haar aantal is zeer gering. De
meeste zwervers zijn te vinden bij en
rond het Centraal Station. Toen hun
aanwezigheid vervelend begon te wor
den en de al te „dorstigen" het pu
bliek bedreigden en geld vroegen
heelt de politie doeltreffend opgetre
den. Het is er nu weer rustig. Trou
wens de echte zwervers zouden het
niet anders willen.
Ze zijn bijzonder gesloten. Ze la
ten niets los over elkaar als ze al iets
van elkaar zouden weten. Ze willen
geen ruzie, ze willen alleen maar' met
rust gelaten worden. Toch blijkt uit
gesprekken, die bijzonder moeizaam
verlopen, dat wat de zeventienjari
ge P, S. suggereerde zijn slachtof
fer niet „van de verkeerde kant" was.
ZO KAN men de zwervers aantref
fen op de stoep van CS als het
zonnig weer is: wachtend op werk
De roes moet de narigheid vergeten
en de alcohol het lichaam verwarmen.
Soms is er ook geen werk. Dan drente
len ze wat rond, scharrelen hier en
daar wat op en zijn vaak al dronken
ver voor de middag.
worden ook allerlei andere mensen, zo
als avontuurlijke buitenlanders, provo's,
nozems die het zo flink vinden staan
om de nacht onder de blote hemel
door te brengen. Zij zien echter alleen
dat romantische.
Er biijft echlcr niets van hangen in
de praktijk. Een zwervend leven is
hard, keihard. Meestal komen de ge
legenheids zwervers wel weer terug als
liet koud begint te worden en vochtig.
Dan is elk onderdak te verkiezen boven
een bank in een park. Gelukkig ziet
de politie er nauwlettend op toe dat er
geen vreemdelingen onder de zwervers
zjjn. Deze worden, als zjj geen midde
len vani bestaan 'hebben, prompt <yver
de grens gezet. Aan dat soort, bulten-
landers heeft men hier geen behoefte.
Over het algemeen hééft de politie
geen last van de Rotterdamse zwervers.
Bij overtredingen zoals bedelarij of
landloperij treden ze zelfs „sportief"
op. Hoe sportief ook, de Rotterdamse
politie blijft er scherp op letten dat
de bevolking geen overlast beeft van
de zwervers.
MOU, de opgaaf van 8 oktober was
voor velen toch niet te moeilijk.
Dat waren dan wel inzenders, dio voor
het merendeel in de huurt woonden
van de Hoeksteeiikcrk, het nieuwe
bedehuis der hervormde wjjkgemeente
Stadionwijk. Wal u zag was namelijk
de luidklok van die kerk, hangend in
een nis. De prijs gaat naar mevrouw
T. v. Vliet-Bilderheek, Koninginne
weg 231, Rotterdam-26.
TT 1VEET dat we een zwak voor
beeldhouwwerk hebben. Daarom
nu maar weer eens iets op dit gebied.
Het is vry oud. Waar... en wat? In
zenden PER BRIEFKAART onder dit
motto, vóór donderdag 3, uitslag zater
dag 5 november, aan RIJNJIOND-
REVTJE, De Rotterdammer, Post
bus 918, Rotterdam.
Ze kenden hem wel en de jongen ook.
Oude auto's zijn de geliefkoosde
slaapplaatsen van de Rotterdamse
zwervers. Ze waren er in voldoende
mate te.vinden. De laatste tijd echter
worden er steeds meer. opgeruimd.
Toch blijven er in Rotterdam wel vol
doende slaapplaatsen over, zoals bal
kons, portieken, trappen en, als het
zomer is, banken in de openlucht.
O Een enkele gelukkige heeft een
slaapplaatsje op een verlaten woon
boot. Ook zijn er die proberen regel
matig bij het Leger des Heils in de
Lichtboei te slapen. De politie heeft
echter de bepaling gemaakt dat ze er
maar drie nachten achtereen mogen
doorbrengen, gratis uiteraard, en dat
ze er dan veertien dagen niet mogen
komen.
Overigens gaat liet maar om 1G
van de SI bedden. De overige zijn
voor daklozen, die vast werk hebben.
Deze mensen betalen ook voor hun
logies. Het ligt niet aan het Leger des
Heils, dat zou de daklozen best willen
helpen, maar én de bepalingen én de
hoge kosten vormen een belemmering.
Vele zwervers komen graag naar de
„Lichtboei" aan de Schiedamsesingel.
Het Centraal Station blijft een
trekpleister. Ook omdat daar 's mor
gens de mannen komen met de kleine
busjes die voor heel vuil en niet onge
vaarlijk werk goed willen betalen.
Een hele schare van oude en jonge
zwervers dringt zich rond de ronse
laars. Voor al te vuil werk schrikken
de zwervers ook terug. De meesten
hebben slechts de kleren die zij dra
gen en daarop moeten ze zuinig zijn.
II Enkele „gegoede" zwervers maken
verschil tussen werk- en andere kle
ding. De „goede" kleren gaan in een
bundeltje mee of ze spenderen er wat
geld aan en huren een bagagekluis in
het station, 's. Avonds, als de busjes de
werkende zwervers hebben terugge
bracht,-wordt de bagage opgehaald en
verdwijnt men naar de verblijf
plaatsen.
Meestal is echter de eerste gang
naar een van de kleine winkeltjes of
kroegen die er voldoende zijn te vin
den om het op één dag verdiende geld
direkt om te zetten in bier of jenever.
DE ZWERVERS willen rust, zijn
gesloten, maar de meesten ken
nen elkaar wel
Contact met andere mensen is er
niet. Men schuwt-de zwervers en dat
juist maakt het de goedwillende zwer
vers zo moeilijk dit leven achter zich
4e laten. Eerste vereiste is' daarbij
vast werk en eèn kamer. Vooral dat
laatste, is een groot probleem.. En
mocht het dan een tijdje goed gaan,
bij tegenslag vervallen zé te shei weer
iii hun oude staat.
Grote misdaden plegeri deze
mensen niet. Het gaat slechts meestal
om het wegnemen van -een paar fles
sen melk" of om 'ander voedsél. De
politie controleert de bekendeslaap
plaatsen regelmatig. Onderzoek in de
ze groep is echter moeilijk. De
meesten hebben geen papieren.
Fotografen en journalisten wor
den helemaal gemeden. Bij; de zwer
vers -zijn mensen van „goede -af
komst" „Ze. hebben gezinnen die in.' dé
steek zijn gelaten of ze hebben zich
onmogelijk^gemaakt zn de- familie die"
ze nu links laten liggen. Allemaal pro
blemen die de terugkeer in de geór
dende maatschappij steeds moeilijker
maken. -;..r -
Rotterdam is een wereldstad. Het
verschijnsel zwerver hoort kennelijk
daarbij, maar het geeft tevens een
schrijnend beeld van wat in een
maatschappij kan gebeuren. De een
zaamheid is groot en het onderduiken
in de anonimiteit is gemakkelijk.
'2
O Op de dag lag de „Lely" werkloos
voor de ponton. Nu geen gedrang van
passagiers, die haast hadden aan
boord te komen, om toch maar vooral
een mooi plaatsje in een der kajuiten
te veroveren; hoewel het onze onder
vinding is, dat men in de ruime kajui
ten van iedere plaats af eèn ruim en
vrij uitzicht naar buiten heeft
Op het moment, dat wij op het
aanlegsteiger (ponton) te Zijpe ston
den, moest het schip verhaald worden.
Nu het toeristenseizoen ten. einde was,
was er igeen emplooi meer voor de
oude veerboot. Dus zat er niets anders
op dan hem gedurende de wintermaan
den in een verlaten hoekje van de
haven te Zijpe aan de ketting te leg
gen. Voor het laatst van dit seizoen
beklom de kapitein de stuurhut, waar
hij de telegraaf op „Langzaam voor-
uitzette.
Óp het dek van de boot een
bootsman, die trachtte de kabel, waar
mee het vaartuig op de bolster van de
ponton was verbonden, los te wippen.
Het lukte 'niet! Ook een tweede po
ging daartoe mislukte. Ondertussen
werd de ruimte tussen de boot en de
ponton groter. De bootsman (in: betere
tijden machinist op een der vele
RTM-vèerboten) vroeg ons de kabel
van de bolster te wülen losmaken,
aan welk verzoek wij natuurlijk volde
den.'Daarna werd dan de boot ver
haald.
Het s.s.. Minister C. Lely is één
der oudste, zo niet de oudste, nog in
bedrijf zijnde stoomboten in ons land.
Dit schip werd namelijk aan hèt eind
van de vorige .eeuw gebouwd op de
werf van de firma Smit te Kinderdijk.
In het jaar 1900 werd de Lely. ingezet
op de RTM-veerdienst Numansdorpha-
ven-Zijpe, als verlengstuk van de op
30 april 1898 geopende (eerste) stoom-
tramdienst Rotterdam Numansdorp ha
ven. De proefvaart, die daaraan was
voorafgegaan, werd meegemaakt door
talrijke autoriteiten, onder wie een
paar ministers.
Tijdens haar 66-jarig bestaan
heeft de oude veerboot zo het een en
ander meegemaakt. De Zuidhollandse
en Zeeuwse stromen staan vanouds
bekend als moeilijk te bevaren rivie
ren. Stormen en orkanen hebben me
nigmaal geprobeerd de veerboot uit
haar positie te brengen of ten onder
te doen gaan. Doch dank zij het vak
manschap van de kapiteins, die in de
loop der jaren het bevel over de veer
boot voerden, kregen orkanen en stor
men geen vat op de Lely.
Uitgezonderd dan die éne keer, tij
dens een vliegende storm op 30 sep
tember 1911. Op die dag had kapitein
J. C. Roth, die vanaf 1908 tot 1936 het
commando ovér de „Lely" voerde, zijn
periodieke vrije dag. Ondanks de zwa
re storm en de hoge zee, besloot de
stuurman, die de kapitein „verving, de
overtocht vanaf Numansdorphaven
haar Zijpè té aanvaarden. Enige passa
giers- hadden zich ingescheept, want,
overlegden zij, als de „stuur" van me
ning is, dat ce zeven kwartier duren
de „overtocht gemaakt kan worden,
waarom zouden wij dan aan de wal
blijven? Alles verliep tijdens dé tocht
naar wens. Nou ja, hét schip voer wel
meer onder dan boven water, doch
dat deerde noch bemanning, noch pas
sagiers.
Nog slechts enkele honderden me
ters varen en de. „Lely" zou de kop
binnen de veilige haven van Zijpe ste
ken. „Stuur" Van der Est had reeds
door de spreekbuis vanaf de stuurhut
zijn stem in de' machinekamer laten
klinken: „Licht voorop!" Het zoeklicht
op de kop van het schip floepte aan.
De contouren van de wal werden
zichtbaar in het felle licht. Toen ge
beurde het... Wind en stroom kregen
vat op het hoog op de golven dansen-
EN ZEER oude opname van hét
RTM-statlon.netje in St. Philips-
land, waar juist een trein is aan
gekomen.
U7ERBIJ liet eerste van drie ver
halen, waarin de „stokoude" stoom
boot Minister Lely van de RTM de
hoofdrol speelt. Dit schip vaart nog
steeds, hel beeft een rjjkc geschiedenis,
waaruit onze RTM-niedewerkcr veel
wist te pulten.
rak en Krammer gooiden echter- roet
in hét (veerbooQeter.. Dié stromingen
waren er de schuld van, dat er steeds
meer zand werd aangevoerd, op de
hoogte waar de „Lely" de vaargeul
verliet om koers te zetten naar de
aanlegsteiger te Ooltgensplaat. Op den
duur nam de verzanding voor de stei
ger dergelijke afmetingen aan, dat het
voor de veerboot een hachelijke onder
neming werd om zonder gevaar voor
omhoogvaren voor de steiger te ko
men. Uiteindelijk werd, het vaarwater
zo ondiep, dat het niet meer mogelijk
-was Ooltgensplaat „aan te dóen"..;
Er werd naar een andere mogelijk
heid omgezien om eventuele' 'passa
giers van en naar Ooltgensplaat toch
met de veerboot te blijven vervoeren.
1. i <!- T."'
TVTOG altjjd zijn er bunkers uit de
Tweede "Wereldoorlog af te breken.
Zal ooit al dit soort beton uit de bo
dem verdwijnen? In ieder geval worden
nu do monsters achter de Quarantaine-
haven bjj de Heysehaven gesloopt.
Helaas kan de. inrichting zelf niet wor
den gemist....
de vaartuig. Met alle macht die in.
hem was en rekening houdend met
stroom en'wind probeerde de stuur
man het schip in de goede koers te
houden. Al zijn vakmanschap mocht
echter niet baten. Steeds dichter na-_
derde het schip de ingang van de ha--
ven, gekluisterd in de boeien van de
sterke stroom en hevige windstoten.
Als een speelbal van wind en golven
werd zijn schip op de rijkssteiger bui
ten de haven geworpen. Hoog zat zijn
schip geboeid op het obstakel. Geluk
kig konden passagiers en bemanning
het schip veilig verlaten.
Tweemaal per dag maakte de Le
ly de lange vaartocht Numansdorpha
ven Zijpe v.v.; alleen in de zomer
maanden werd driemaal per dag geva
ren. Aanvankelijk was Ooltgensplaat
in.de vaarroute opgenomen. Ten gerie
ve van haar passagiers had de RTM,
toen zij haar tramdiensten op Goeree
Overflakkee op 30 april 1909 opende,
de lijn Middelharnis Ooltgensplaat tot
aan het aanlegsteiger van de veerboot
doorgetrokken.
Dat betekende dat de passagiers,
die van de veerboot kwamen en het
eiland in moesten, een directe aanslui
ting op de stoomtram hadden. De gril
lige stromingen in het Hellegat, Volke-
Die mogelijkheid deed zich voor, 'toen
veerschipper Van Nimwegen te Óolt--
gensplaat, die met een klein motor-'
bootje tegen een tarief van 2.50 per
persoon passagiers overzette van Oolt
gensplaat naar Dintelsas, zich na over
leg met de RTM-directie. bereid ver
klaarde met zijn motorbootje tegen
een tarief van 0,25 per persoon passa
giers van en haar de veerboot te bren
gen.,
De kapitein van de veerboot gaf,
indien er passagiers voor Oolt
gensplaat aan boord waren, een stoot
op de stoomfluit Op dit sein voer dé
heer Van Nimwegen de haven van
Ooltgensplaat uit om de passagiers af
te halen. De „Lely" bleef op stroom
liggen, 'onderwijl werd het losse stuk
in de reling eruit gehaald, om op' die
plaats een trapje aan te brengen,
waarlangs de passagiers in het kleine
motorbootje konden overstappen, wan
neer dit langszij gekomen zou zijn.
Vooral met stormachtig weer, wan
neer er hoge zeeën liepen, eiste het
veel stuurmanskunst van beide kan
ten om de passagiers veilig in het
hevig op de golven dansende motor
bootje van Van Nimwegen te doen
belanden. Doch dank zij het zee
manschap van kapitein J. C. Roth van
de Lely en de heer Van Nimwegen
zijn er bij deze escapades nimmer on
gelukken gebeurd.
T"\E hervormde Open Hof-kerk in
RotterdamPendrecht heeft een
kerkorgel waarover men niet ai te
enthousiast is. Het is geen echt pijpor
gel. Dat zou hervormd PènÖrècht wei
graag willen hebben eri daarom is
nieuw leven geblazen in het oude nog
steeds bestaande orgelfonds. Allerlei
acties zijn op touw gezet om dat fonds
te spekken, want een echt pijporgel is
kostbaar.
Éen van de acties komt van een
lid van de orgejeommissie, de heer C.
van Oortrnerssen van de Oldegaarde.
Hij kwam op het Idee om de eige
naars van elektrorilfche hfgejs 'eèn
edit orgelfront'tè tóten jtpjién,ijjt'èr-r'
aard tèri Bafe yah.Hiit orgelfonds. Het
is niét zo vreemd Üat de heer Van
pen, worden de orgelfrontjes samen- dat er een gulden in past. Deze pijpen
gesteld. In de kerk hangen er twee die zijn eigenlijk niet te koop, maar wor-
als spaarpotten dienst doen. den bij kerkleden uitgezet die ze ais
De eenvoudigste uitvoering is een spaarpot voor de orgeiactie gebruiken,
fraaie pijp die zo'n doorsnede heeft Èr gaat ongeveer 150 in.
is met zo vreemd dat de heer van
Oortnierssèn hiermee kwam.' Zijn ge-
|i js'zeer muzikaal. Zijn yijfjieriiari-
rhijn'js zH!s'bfiJanist''yarlldé Opèfi
oir 11
iii Oortrnerssen is verte-
n 'weet dus wel Iets
die bij eet
jpimiit iiM
wil.
Bij iemani
lipuicn onder
Ui en 'b!
ht|elai!
él
inders bestelt hij cje
ij tiii satripH niet; iteij-
tjëh tjjë wji]eri mbetiël-
Een van de mooiste froatjes
bestaat uit drie pijpen strak naast el
kaar, bijzonder sierlijk. Dit frontje
dat een sierraad voor bijvoorbeeld een
schoorsteen is, kost slechts 37,50.
Uiteraard zijn een aantal van deze
frontjes op den duur samen te stel
len tot een grote. Deze zijn echter wel
kostbaar.
De gemeenteleden van de Open
Hofkerk kunnen bij de heer Oortrners
sen materiaal bestellen om de orgel
frontjes te monteren. Bovendien kun-
heri zij hem om een „spaarpot" vra
gen. Deze frontjes zijn bijzonder
geschikt om cadeau te worden gedaan
met Sint Nicolaas of met Kerst.
Het adres vari 'dé heer Van Oort-
ihersseh is oidegaarde 514, tel.
173971 en van de heer K. K. E. Pohi,
St. Maartensdiikstraat 45, tel. 173200.
pit tweetal wil graag alles vertellen
óver de orgellr.ontjesactie en eventu
eel graag uw bestelling opnemen.
T )'AN LltjKS naar rechts: spaar-
V potten die bedoeld zijn voor het
orgelfonds, orgeUrontjes die 30
kosten, een frofitjè van drie grotere
i>Upen (dezelfde als die de heer
Oortrnerssen in zijn hand houdt) dat
ƒ37,50 kost en tenslotte het grote
front, waarvoor ƒ225 moet worden
betaald, maar dat ook is aan te
schaffen in gedeelten.
ROTTERDAM, LIJNBAAN 55
AMSTE413AM CBNJïAAO UNEÜDflOl AKfBSB