De Beer
natuur om van te kwijlen
BIS
m
H
I
H
1
w
eo van ïerland
Mits betere mentaliteit, geen prijsstijging
minder vervuiling en meer hotelkamers...
Buitenlands bezoek kan,
na daling, weer toenemen
Dieren in
Blijdorp
H
tft
o waó
het oude 'botterdam!
Engelsen
verdrongen
Duitsers
33
99
B
Hassfeld 40 jaar
bij Internatio
Auto tegen mast
t rotterdammer
2 A
ZATERDAG 35 JULI 1967
Een stukje natuur om van te
kwijlen, mijnheer. Dat is het
laatste wat van „De Beer" is
overgebleven. Het is niet veel
neer. Slechts 32 hectaren van de
veertienhonderd die dit natuur
monument in 1957 groot was.
Maar ja, de mens vindt dat
kreng" nu eenmaal belangrij
ker."
Veel en niets
Bnllaht
met
garantie
Garantie voor zuiverheid, kleur, slijpsel en proportie. Uitsluitend deze
vier faktoren bepalen kwaliteit, schoonheid en waarde van briifant.
ENIGE ZAAK IN NEDERLAND
waar eik brillant-objekt, behoudens een enkele occasion, door onszelf
wordt samengesteld uit loupe-zuivere brillant van 1ste kleur en slijpsel.
Voor deze waarheid ontvangt U een loupe-zuiverheidscertificaat.
LIJNBAAN 50 - ROTTERDAM
MANENDEIF
9
ROTTERDAM Zowel de
aarzelende economische si
tuatie in 1967 in West-Europa
als de internationale politieke
spanningen zullen het internatio
nale reisverkeer dit jaar niet ten
goede komen. Maar ontegen
zeggelijk zal de conjunctuur
zich herstellen en zal de toene
ming van het internationale
vervoer ook het buitenlands be
zoek naar ons'land kunnen be
vorderen.
Excursies
DIERGAARDE
9ii(tiiimiiiii!niiHiiiiiiiHiiiiiiiuiimiiiiiiimiiiiuiiiiH!i!iii!iniiiit
iiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiitiimiiiiiiiiiiiiiuiiuHinmiiiiuiiim
Pagina '5
Temidden van zijn laatste stukje pu
re natuur kijkt Wabe Korfmaker (62)
Uar de raffinaderij van BP. De blau
we ogen van de Fries staan fel en
Strijdlustig. De groene stilte in het na
tuurreservaat „De Beer", waarvan hij
su bijna een kwart eeuw beheerder is,
is voor „eeuwig" verstoord door het
irriterende gegons van de torenhoge
uitlaatpijp.
De Beer is niet geschoten", zeggen
Maar dat is'tie wel degelijk. Al
leen z'n staart is er nog". De heer
ÏKorfmaker is niet echt kwaad, wel
«motioneerd als hij dit zegt
Begrijpelijk, want van het immens
•«rote natuurmonument uit 1657, dat
lach uitstrekte van Rozenburg tot aan
Je duinen van Hoek van Holland is
Jio» maar een klein stukje over. Een
•industriegebied met raffinaderijen en
«iiemische fabrieken is er voor in de
plaats gekomen. Tot groot verdriet
van duizenden natuurliefhebbers.
Het stukje „echte" natuur van de
heer Korfmaker, dat zijn weerga in de
omgeving niet kent, noemt men nog
steeds De Beer, Het ligt aan de Krim-
Iweg S in Rozenburg. Vroeger had de
beheerder van dit reservaat personeel
tot zijn beschikking, maar tegenwoor
dig kan hij het zelf af.
Hoewel het gebied eigendom is van
de Stichting Natuurmonumenten, kan
de heer Korfmaker. zonder dat daar
toezicht op wordt gehouden, doen en
laten met De Beer wat hij wil. Dat is
vee! en niets. Om het duidelijker te
stellen, hij laat de natuur in dit ge
bied zijn vrije beloop.
Als beheerder zorgt hij ervoor dat
alles zoveel mogelijk in goede banen
wordt geleid. Dit doet hij ondermeer
met een grasmachine, waarmee hij de
plantengroei op bepaalde gedeelten sti
muleert. Zo kan het gebeuren dat op
«en stuk grond waar alleen maar gras
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM De heer F. W.
Hassfeld, directeur van de afdeling
Farmacie en Chemie van de Intema-
tio-Groep zal maandag veertig jaar
bij de vennootschap in dienst zijn.
,'s-Morgens is er een bijeenkomst
van directie en personeel en 's mid
dags in de vergaderzaal van het kan
toor aan de Westerstraat 29 een re
ceptie van 15.30 tot 17.30 uur.
De heer Hassfeld is in 1930 naar
Indonesië vertrokken. In 1947 werd iuj
algemeen procuratiehouder en later
leider van de ka ntoren te Soerabaja
en Semarang waarna in 1952 de benoe
ming t.ot agent volgde.
In 1955 kwam de heer Hassfeld naar
Nederland. In 1962 werd hij belast met
de leiding van het directoraat Far
macie en Chemie.
e Adrian Lombard, internationaal be
kend bouwer van vliegtuigmotoren, is
gisteren op 52-jarige leeftijd overleden.
Hij was verbonden aan de Rolls-Royce
fabrieken en heeft bijna dertig jaar
gewerkt aan het ontwerpen en bouwen
van Britse vliegtuigmotoren.
DIAMANTAIRS SINDS TWEE GENERATIES'
groeide, na besnoeiing en verloop van
tijd plantjes verschijnen.
Zo zijn de drie soorten duizendgul-
denkruid, wilde orchideeën, bitterling,
watermunt, Deens lepelblad en spur-
rey nog maar een kleine collectie van
de vele soorten die er te vinden wa
ren. Maar ook dieren, vooral vogels,
leven nog op „De Beer". De tuinflui-
moet echter steeds weer tot de ontdek
king komen dat de mensen zo ontzet
tend weinig van de natuur weten.
Behalve excursies geeft de heer
Korfmaker ook lezingen voor nijver
heidsscholen, bejaardenhuizen en vrou
wenbonden, Met de vele kleurrijke di
a's, die hij zelf heeft gemaakt, licht
hij die dan toe. Zijn lezingen zijn
vaak zo boeiend dat hij vaak voor een
tweede keer wordt gevraagd. Zelf
Een van de vete bijzondere vogel
soorten tlie Blijdorp herbergt is de
manenduil; er is slerliLs één exemplaar.
Het is een prachtig donkergroene vogel»
met blauwe en koperen iveersrhyn. De
lange hal-veren lopen spit» toe en
vormen inderdaad een soort manen. De
vrij korte Maart is wit, dc pootjes zyn
rood. Op de snavelv» or tel zit een vry
grote wrat
De manendtiil heeft een groot ver
spreidingsgebied. Vanaf de Nieobaren»
ren eilandengroep ten noordwesten van
Sumatra, tot aan de Salomons Eilanden
in de Stille Oceaan komen deze dieren
.It Ato Sit.
raakt Wabe Korfmaker nooit over de
natuur uitgepraat.
Treffend is het wanneer hij zegt:
„wat is nu nog eeriijker dan dier en
plant". Over de mens heeft hij het
niet. Want daar is hij bang voor. „O,
niet dat ze mij kwaad doen. Mij niet
meer. Maar de natuur, weet je". Wabe
Korfmaker zegt het nu berustend glim
lachend, als hij kijkt naar een zwarte
wolk van de raffinaderij.
(Van een onzer verslaggevers)
voor. Naor her noorden toe komen ze
tot do Philippijnen. Men vindt ze op
de kleine eilanden lang» de kust, maar
ook op atollen die ver huilen <le be
schaving liggen. Ze zwerven van eiland
tot eiland en vliegen vaak honderden
kilometers over zee.
Hoewel de manenduiven hun voed-
fiel, dat vrijwel geheel uit zaden be
staat, op de grond zoeken, nestelen ze
in bomen en soms vry hoog boven de
grond. De nesten zyn echte duivennes
ten en zeer slordig gebouwd. Ze leggen
nooit meer dan één ei per broedsel.
Geluid maken de vogels zelden, af en
toe een zacht gek oer.
Manenduiven zyn. kalme, haast slo
me dieren. Toch kunnen ze plotseling
aanleiding vinden tot een fors gevecht.
Meestal tippelen ze wat rond of rusten
°P een stammetje. De dieren kunnen
geweldig goed vliegen, zoals gezegd.
Ze hebben naar verhouding zeer lange
en brede vleugels.
Een manenduif is een gespierde,
vlezige vogel en zodoende voor roof
dieren niet te versmaden. Daarom kie
zen ze vaak kleine eilanden tot hun
woongebied, plaatsen waar roofdieren
meestal niet kunnen leven.
B. O.
ter, rietgors, kluut, grasmus en de
zanglijster zijn geen uitzonderingen.
Ze voelen zich tijdens het broeden bij
zonder thuis tussen de struiken. De
vogel kreek een water dat in directe
verbinding staat met de Brielse Maas,
wordt druk gebruikt door karpers,
voorns en brasems, voor het schieten
van kuit
De heer Korfmaker is echter niet de
enige die nu nog van de Beer geniet.
Regelmatig houdt hij in dit natuurmo
nument excursies. Veelal zijn het
schoolkinderen aan wie hij het waar
debesef van de natuur bijbrengt. Hij
Het woord „kitsch" geldt in
Nederland als een populair sy
noniem voer het Hollandse sou
venir. En ai xent driekwart van
de bevoljdng de betekenis van
dat woord niet, men gebruikt het
te pas en te onpas, tot in de vak
bladen toe. Dit generaliseren kan
echter wel eens protesten ontke
tenen van mensen die zelf bij
het Hollandse souvenir, in dit ge
val de klederdrachtpop, nauw
betrokken zijn,
„Er zijn altijd mensen geweest die
het Nederlandse souvenir, in welke
vorm dan ook, in het algemeen zien
als kitsch. Ons bedrijf vervaardigt
uitsluitend poppen in Nederlandse kle
derdrachten. Bij velen wekt het woord
„klederdrachtpop" onaangenaam ge
voel op van alweer zo'n onbenullig
aangekleed popje met klompjes aan en
een mutsje op, dat in de winkel te
koop is voor 1,25".
Dit is een citaat uit het stukje dat
de heer en mevrouw Steegman, de jon
ge eigenaars van „Dovina" atelier
voor kunstnijverheid stuurde naar
„Succes", maandblad voor de zaken
man. Het artikel „Geschenken die de
vriendschap onderhouden" met een
voor het Nederlandse souvenir denigre
rende inhoud was daartoe de aanlei
ding.
War.neer je als reclameslogan „Dolis
from Dovina, the most exclusive gift"
voert, dan is zo'n protestbrief op z'n
minst begrijpelijk. Je ziet je zelfge
maakte juweeltjes over één kam
geschoren met poppen die een ratjetoe
van provinciale klederdrachten aan
het lijf geflanst dragen.
In het intieme bedrijfje aan de Hol-
wa-iö!:
landsestraat (hoe toepasselijk) licht de
heer B. Steegman het ingezonden stuk
toe. „Ze generaliseren. De mensen zijn
niet ter zake kundig. Natuurlijk zit er
altijd wel kitsch bij, maar er is een
grote spreiding. Mensen met een smal
le beurs moeten ook bereikt worden.
Wat ik onder kitsch versta? „Een dood
gewoon zakmesje met een transfer
erop geplakt „Groeten uit Volendam".
Dat noem ik kitsch".
Zij echtgenote en tevens be
drijfsleidster over dé tien vrouwelijke
personeelsleden, mevrouw L. Steeg-
man-Tolenaar, komt tussenbeide: „Het
echte Delfts blauw was er vroeger in
serviezen en borden. Nu maken ze mo
lentjes en dergelijke van-Delfts blauw.
Dat vind ik ook kitsch".
Om zijn woorden kracht bij te zet
ten, pakt de heer Steegman een poppe
tje, simpel gekleed in een jurkje,
mutsje en klompen. Beschuldigend
wijst zijn vinger naar de beentjes en
billetjes zonder bedekking en, de af
werking van de „klederdracht". „Dat
noemen ze dan een klederdrachtpop.
Voor 3 worden ze verkocht", is zijn
commentaar.
Voor het kleinste popje gehuld in
mini-klederdracht van „Dovina" be-
In de oude vooroorlogseDier
gaarde heeft op een keer een ka-
suaris, die in een slecht humeur was
schrijver dezes het gezicht volge-
spuwd. Hei directe gevolg van deze
laakbare handeling was, dat 's schrij
vers spierwitte matrozenpakje, dat
juist die morgen teruggekomen was
van de stomerij er weer opnieuw naar
toe kon.,..
In de roofdierengalenj, waar ga
pende leeuwen achter zware tralies
lagen, kon het door gebrek aan
ventilatie op warme dagen verschrik
kelijk stinken; in het houten olifan-
tenhuis was het pikdonkerbinnen in
het apengebouus verging je van het
lawaaiin de broeikassen verging je
van de hitte....
Desalniettemin willen wij geen kri
tiek uitoefenen op de oude Rotter
damse Diergaarde. De prettige herin
neringen, die wij er aan hebben, zijn
in aantal veel groter dan de minder
prettige. De „Dierenkolonie in het
hart van de grote studwas beslist de
moeite van het bekijken waard. De
oude tuin met zijn romantische ge
bouwen en zijn zware oude bomen,
was vol idyllische plekjes.
De ingang aan de Kruisstraat met
de monumentale lantaarns kunnen wij
u nog uit het hoofd voortekenen. wij
hebben die ingang namelijk eens op
een middag volledig in ons kunnen
opnemen toen wij er uren lang ston
den te wachten op een aardig meisje,
dat niet kwam. (Later bleek dat ze de
afspraak verkeerd begrepen had en
stampvoetend te wachten stond bij de
ingang aan. de Kruiskade!)
Als wij aan het Sociëteitsgebouw'
denken, dan denken wij aan de
kogelflesjes met rode priklimonade,
die door zwartgerokte obers op het
terras aangedragen werden. En verder
natuurlijk, ook aan de feestavonden,
die wij in de grote holle, sombere zaal
van dat gebouw hebben mogen mee
maken. Op een groepsfoto in een heel
oude jaargang van het weekblad „De
Prins" kunt u schrijver dezes nog
aanschouwen; op de vierde rij aan de
linkerkant, half verborgen achter een
dame met een hoog kapsel....
Niet ver van het Sociëteitsgebouw
torende de „rots" hoog boven een
aantal in het rond gebouwde dieren-
hokken uit. Er bovenop stond, wat
men in de taal van deze tijd, een
minitorentjezou noemen. Dit bizar
re bouwsel met zijn steile paden en
zijn donkere hoeken en gaten leende
zich bijzonder goed voor het spelen
(door de jeugd) van wilde spelletjes
als „rover en reiziger" De kinderen
kwamen hierdoor ter plaatse dikwijls
in conflict met de heer, wiens taak
het was de tuin te bewaken. Zijn
werkelijke naam zijn wij nimmer te
weten gekomen, maar zijn bijnaam is
ons bijgebleven. Hij werd „Luizen
baard" genoemd....
Bezoekers (één met lioge hoed)
in een der kassen van de Oude
Diergaarde.
Er waren nog meer rotspartijen in
de tuin. Zonder er over te moeten
nadenken, kunnen wij u zelfs nog de
in onze jeugd talloze malen op een
der rotsblokken gelezen naam noemen
van de Belgische beeldhouwer, die al
dit schoons gewrocht had; het was
Arthur Tondeleir.
Verdere herinneringen aan de Oude
Diergaarde, die bijgebleven zijn: de
grote koppen chocola - met - slag
room, die in het chocolade - paviljoen
van de heer A. Driessen werden
geschonken, de oppassers, die op war
me dagen met de mensapen in het
grote grasveld bij de Kruisstraat
stoeiden, de puntzakjes met pinda's,
die men voor enkele centen bij de
ingang kon kopen, de grote volière,
het warme reptielenhuis met zijn
nauwelijks bewegende bewoners, en
wat vooral niet vergeten mag worden:
de prachtige unieke bibliotheek, an
nex museum....
JVR.
VERBETERING: Met neergeslagen
ogen en met het schaamrood op de
kaken moeten wij bekennen, dat er
onlangs in een der stukjes in deze
rubriek een afschuwelijke fout is
geslopen. Ja, wij hebben u verkeerd
voorgelicht. Wij schreven dat Caroline
- Ferdinands - Louise, Hertogin. De
Berry, in 1832 in onze goede stad
logeerde in Hotel Leygraaff. Dit was
niet zo. Zij is er helemaal niet
geweest. Zij logeerde namelijk in
.Hotel Des Pays Bas op de Hoogstraat.
Wij hopen dat u onze nederige excu
ses zult willen aanvaarden. Een ver
gissing is per slot van rekening
menselijk, ook in een rubriek, die in
alle kringen geprezen wordt om het
hoge peil harer voorlichting.
taalt men in de winkel ƒ15. De lange
rij documentatiemateriaal in het kan
toortje spreekt boekdelen. Levensecht
zijn de poppen in diverse maten uitge
dost, naar de laatste klederdrachten.
Dat vereist veel 'studie. Speciaal uit
Duitsland geïmporteerde yynilpoppen
worden voor dit doel gebruikt.
„Geen babygezichtje, dat maakt de
pop tot een aanfluiting. Alleen
Duitsland heeft nog harde poppen, zon
der die babygezichtjes,
stoffen, naar origineel patroon (zoals
echt Spakenburgs kraplappenbont)
worden eveneens gebruikt. Geen de
tail wordt overgeslagen. Aan de afwer
king wordt ook zeer veel aandacht
besteed.' Kilometers galon liggen in
het magazijn opgeslagen. De sieraden
zijn allen metaalecht en zo origineel
mogelijk weergegeven.
Volendammertjes in diverse maten
(van 25 tot 43 centimeter) zijn het
meest' in trek bij de toeristen. Voor
hen is dat nu eenmaal dè personifica
tie van de Hollander. Ook melk- en
bloemenmeisjes zijn in het hoogsei
zoen een geliefd souvenir.
De poppen zijn niet alleen een dank
baar verkoopartikei, ze fungeren ook
als fotomodellen voor reclames en der
gelijke. En dan worden deze poppen
ook als relatiegeschenk veel gebruikt.
Asbakken, vaasjes en aanstekers ra
ken eruit en klederdrachtpoppen ko
men erin.
Je bereikt op deze wijze niet alleen
de zakenrelatie (meestal en man),
maar ook bijvoorbeeld zijn vrouw en
zijn kinderen. Foto's van belangrijke
personen als de Engele koningin met
in iedere arm eert „Dovina-doll" ge
tuigen hiervan.
öf het produkt conjunctuurgevoelig
is?" Momenteel merk ik daar niets
van. N;t is het wel hoogseizoen, maar
ik geloof dat er over het geheel geen
teruggang is", zegt de heer Steegman.
Ondanks de forse prijzen (ƒ15 voor
de kleinste en 80 voor de grootste
klederdrachtpop) zijn Dovina-poppen
tot ver buiten de onze grenzen be
kend.
Zeven maanden gelden heeft de vori
ge eigenaresse en stichtster van „Dovi
na", mevrouw C. Schouten-de Visser,
die in haar eentje uit liefhebberij is
begonnen, het atelier overgedragen
aan het jonge echtpaar Steegman. Ja
renlang waren ze echter al in dit be
drijf werkzaam.
Enthousiaste eigenaars zijn het, met
liefde voor het vak. Zehebben en
hekel aan conflicten, maar aan het
artikel in „Succes" konden zij niet
voorbijgaan. Zij weten wat de 'poppen
waard zijn. Zeker niet de betiteling
„Kitsch".
Dit stelt dr. M. C. Tideman In het
jaaroverzicht van de VW Rotterdam.
De heer Tideman geeft In het jaarover
zicht een bespreking van de cijfers.
Aan de bevordering van het bezoek
zijn volgens hem enkele voorwaarden
verbonden zoals een betere mentali
teit van de Nederlander tegenover de
buitenlandse gast, een aanzienlijk ge
ringere prijsstijging dan in de afgelo-"
pen vier jaren (ongeveer dertig pro
cent) in ons land heeft plaatsgehad,
een geringere vervuiling van straten,
stranden, parken, bossen en derge
lijke want onze goede naam van' „zin
delijk Nederland" dreigt sterk verlo
ren te gaan en tenslotte het opheffen
van het tekort aan goede hotelka
mers, met name in grotere aantallen
bij elkaar.
Dat laatste punt Is van belang nu de
passageprijzen van vliegtuigen steeds,
dalen en steeds meer grote groepen uit -
Amerika komen. De prijzen mogen
evenmin te hoog zijn want dan zouden,
ze niet in de juiste verhouding tot de
goedkope passagetarieven staan. Een an
der' aspect van" de ontwikkeling van" het
vreemdelingeriyerkeêr naar Rotterdam
is volgens dr. Tideman het gunstige
voorseizoen.
De congresactiviteiten bevorderen
een spreiding van het vreemdelingen*"
verkeer. Volgens dr. Tideman. moeten
deze activiteiten bevorderd worden. Hij"
concludeert verder dat van de in ons
land geregistreerde hotelovernachtin-
gen door buitenlanders er twaalf pro
cent aan Rotterdam toevalt, 35 procent
aan Amsterdam en aan Den Haag
slechts zeven procent.
Het bezoek aan Rotterdam is sterk
zakelijk gericht Dat blijkt uit het ge
ringe verschil tussen drukte in winter
maanden en zomermaanden die in de
andere plaatsen zeer groot is. Ook op
vallend druk is het in de maand mei. ,Is
verder de verhouding tussen buitenlan
ders en Nederlanders in het aantal
overnachtingen in andere plaatsen vrij-
wel in evenwicht, in Rotterdam vor
men de Nederlanders slechts negentien
procent van het totaal. De Duitsers zijn
overal verreweg in de meerderheid. In
Rotterdam is daarin snel wijziging ge
komen ten gunste van de Engelsen,
In de afgelopen tien jaar is de stij
ging van het hotellogies van buitenlan
ders in heel Nederland 87 procent ge
weest. In Rotterdam 109 procent. De
heer Tideman pleit verder voor een
vergroting van het aantal een
persoonskamers.
In het jaarverslag zijn ook getallen
weergegeven over de inlichtingen die
de WT heeft verstrekt. Het zijn er
185.402 waarvan 139.648 mondeling.
Daarvan gingen er 55,65 pet.' naar bui
tenlanders waarvan 11,9 pet, naar Enge
land, 11,3 pet. "USA en 10.1 pet.
Duitsland.
In 1966 werden 24.521 mensen door
de WV aan onderdak geholpen, hier
van waren 2531 Nederlanders en 21.998
buitenlanders. Het bedrag dat daarmee
was gemoeid, was ƒ311.546,39. In di
verse landen propageerde de VW,- al
of niet in samenwerking met anderen,
Rotterdam. Vooral Engeland Inreeg daar
van een groot deel. Er zijn bijna een
miljoen stuks drukwerk uitgegeven.
Het totaal aantal overnachtingen van
buitenlanders steeg met zeven procent
(het jaar daarvoor drie procent).
HOOGVLIET Vannacht i_s op de
Aveling de auto van de 37-jarige met-
selaar T. P. v. d. Akker van de Ko-
reanderstraat tegen een lichtmast ge- r
reden.
De heer v, d. Akker kreeg hoofd
wonden. De vijftigjarige vrouw A. Ha- 1
gens van hetzelfde adres die in de auto
zat kreeg ook hoofdwonden evenals de F.
zestienjarige jongen J. H, T. Bey.
Het hele gezelschap is naar het Dijk-
zigtziekenhuis gebracht. De auto
total-loss.
