Duur meetnet moét zijn doel Rijnmond niets als cultureel Dieren in Blijdorp MOOI MUSEUM o waó ket oude ^Qotterdam! OPZET MEETNET m Jtotterdam denkt nooit '■aan anderen ID". edelpapegaai RIJNMOND CONTRA LUCHTVERVUILING Rijnmond-revue ALS cultureel gebied is Rijn mond eigenlijk niets, al dus burgemeester H. Roelfse- ma van Schiedam, voorzitter van de Culturele Raad voor Zuid-Holland, tijdens een ge sprek dat wij hadden met hem, met directeur mr. P. C. E, Sprangers en met adjunct directeur P, Keurslag van deze culturele raad. EIGEN BINDING BESMETTING GENUANCEERD RIJNMOND mag dan sterk in opspraak zijn, er is één ter rein van zijn werk in dit woe lige gebied, waarop het spec taculair aan de weg timmert. Dat is de strijd tegen de lucht vervuiling. Toegegeven: er was veel voorbereidend werk ver richt /in Rotterdam door de Commissie Bodem-Water- Lucht, Die nuttige instelling blijft dat overigens doan. Haar deskundigen werken mee op het bredere vlak, waar nu de milieuhygiëne wordt aange pakt. MedewerMng van bedrijven vereist Bevolking dient ook ingelicht VRIJWILLIG ALARMERING De Kolk en het Westnieuwland -G- ijE ROTTERDAMMER Pagina 2 ZATERDAG 22 JUNI-lfc» „top" van de Culturele Raad "Voor Zuid-Holland: v.l.n.r. de he ien Sprangers, Roelfsema en Rear- WEKELIJKSE PAGINA 5e jaargang nummer 25 teksten J. v. Rhijn, Har ry Willem.se, Bram Oosterwyk, Koos Delhaas, Kees Cornelisse foto's Ary Groencveld, Henk Hartog, J. v. Rhijn onder redaktie van Kees Cornelisse. Proveniershuis it. Schiedam: een voorbeeld van een gebouw dit een trefcentrum kan worden voor discussie, muziek, toneel. De Rijnmondgemeenten passen moeilijk bij elkaar, meent de beer Roelfsema, die de zaak ziet als een relatie tussen. 22 gemeenten en Rot terdam, welke gemeenten in die rela tie niet kunnen meespelen. Want Rotterdam, aldus de heer Roelfsema, denkt nooit aan anderen en is hoog- A De edrlpapcgaai is een vogel waan an het mannetje, en het vrouwtje zeer verschillen, Het mannetje is schitterend smaragdgroen met rode tekening aan dc flanken en wat blauw aan de vleugels en staart, het vrouwtje diep rood ge kleurd niet donker violet-blauwe tinten aan de hals, nek, horst en built en geel «an de «tuurpennen. Onderzoekers uit vroeger ecuwen had den niet in de gaten dat de vogels tot dezelfde soort behoorden. Ook de in heemse bevolking weet meestal niet dat de vogels bij elkaar horen. De eerste wetenschappelijke beschrij ving van de edelpapegaai dateert van H76 ec is van de hand van P. L. Statui» Miiller, Luthers predikant in Leeuwar den. Hij beschreef het mannetje en vrouwtje -onder verschillende Latijnse namen. Pas later kwam men er achter dat de dieren tot dezelfde soort behoor den. Edelpapegaaien bewonen een uit gestrekt gebied. Men vindt ze op de Noord en Zuid Molirkken, op gebee! Nieuw Guinea en dc omringende eilan den en op enkele van de Kleine Soen- da-eihmden. De vogels van al die gebie den lopen wat grootte en verdeling vim het kleurpatroon betreft enigszins uit een en zodoende zijn er nogal wat apar te geografische ra»sen van de soort be kend. Hoewei edelpapegaaien in de betref fende streken nergens zeldzaam zijn, belt men ze nooit, zoals bij andere popegaaien-soorten, in troepen aan. steeds vindt men de dieren paarsgewijs alleen. Ze zijn ook veel minder luid ruchtig dan de meeste andere kromsna vels. Edelpapegaaien zijn echte bosvo- pts die, betgeen normaal is, in holle hOttien broeden, maar nooit in kolonies. moedig, omdat die Rotterdammers „zo goed zijn". De heer Roelfsetaa wijst in dit verband op zaken als elektriciteit en water. Rijnmond ziet hij niet als waar omdat een worte ling m de streek ontbreekt en er slechts gedeeltelijk samenhang is. Rotterdam heeft kort geleden een plan ontvouwd om in een aantal ge meentehuizen kassa's te openen waar kaarten zouden kunnen worden besteld voor De Doelen, de Rotter damse Schouwburg, de Groote Schouwburg, De Lantaren en Luxor. Dat zou het de mensen gemakkelijk maken naar Rotterdam als cultuur centrum te komen. Maar de heer Roelfsema meent dat men geen schouwburgpubliek vormt met ver wijzing van mensen naar een andere plaats en dat het een betrekkelijk kleine groep zal zijn, die naar Rotter dam trekt. Ook in het nieuwe plan van de Vereniging van Nederlandse Toneel gezelschappen is Zuid-Holland open gelaten, men stelt: iaat het publiek maar naar Den Haag of Rotterdam gaan. Procentueel ziet de heer Roelfsema de belangstelling voor toneel buiten de grote steden groter dan er in. In Delft liet men wegens verbouwing van de Stadsdoelen bussen rijden naar de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Men ging niet mee. De heer Roelfsema meent dat bij cultuurconsumptie psychologische factoren een rol spelen en dat plaatsen een eigen binding hebben voor een groot deel van de bevolking. En ook dat er een zekere traagheid is om 's avonds er nog eens voor een langere afstand op uit te gaan. Bo vendien ziet hij nog een milieu kwestie: maatschappelijke barrières zijn op afstand groter. De heer Roelfsema zocht het met in concurrentie met Rotterdam maar in het bouwen van „portalen", langs welke de mens in etappes kan wor den gebracht tot de hoogste culturele berg met erkenning van de eigen lokale functie. Zo wil hij in Schie dam geen schouwburg maar wel een ontmoetingscentrum, een moderne sociëteit, waar wordt gepraat, ge musiceerd en toneel wordt gespeeld, ook door amateurs, Een gewestelijk orkest ziet hij als v,an waarde voor optreden in klein ensemble of als begeleidmgsorkest. Hij acht het nodig inkleinere plaatsen eenvoudige voorzieningen te maken, zoals dorpshuizen die voor vele activiteiten geschikt moeten zijn. Hij hecht in zo'n omgeving waarde aan actuele dingen die vaak een stukje culturele besmetting bete kenen. Daarbij kunnen een biblio theek komen, een muziekschool. Maar de zaal moet volgens hem flexibel zijn en geen „lijsttoneel" be vatten. Zo'n ontmoetingscentrum zal moeten worden uitgedacht door een socioloog, een architect en een eco noom, die hun plan niet al te vast moeten leggen. De heer Roelfsema constateert dat van de beroepsbevol king dertig procent pendelt en dat deze pendelaars in de weekenden vaak het gevoel hebben te zijn op gesloten. Hij meende dat in de sa menleving waar wij naar toe groeien, er geen groep meer is die zich een isolement kan veroorloven, dat er drempels moeten worden overbrugd. Over deze binding, deze meervou digheid van het bestaan, zou hij graag zien, dat een gesprek tot stand kwam. Hij zou van perfectionisme af willen. Een beroepstoneel behoeft niet alle decors mee te nemen. Mr. J. van Gorkom, hoofd afdeling kunstzaken ter Rotterdamse gemeen tesecretarie, met wie wij hierover eveneens spraken, ziet de zaak genu anceerder dan de bestuurderen van de Culturele Raad voor Zuid-Hol land. Hij heeft in de Rijnmondraad eens een balletje opgegooid over cul turele samenwerking, maar in 'de Rijnmondwet komt het hele woord cultuur niet voor. Wel openluchtre creatie en coördinatie die echter bei de afhangen van de vrijwillige mede werking van de gemeenten. Rotterdam wil, aldus mr. Van Gor kom, als cultuurcentrum fungeren, maar wat er ih andere gemeenten kan worden gedaan moet ook gebeu ren. Als, zo stelt hij, het Nederlands Kamerorkest in de Brielse kerk op treedt, is dat uitstekend, maar opera kan alleen in Rotterdam, het Rotter dams Philharmomsch Orkest komt niet meer in de Vlaardingse Stadsge hoorzaal en Sleeswijk kan alleen in Luxor, dat dan als streektheater fun geert. De heer Van Gorkom heeft beslist met de bedoeling iedereen naar Rot terdam te laten komen. Er zijn, zo ziet hij, gemeenten die dat goed be grijpen en subsidies geven voor ver voer naar evenementen die niet m hun gemeente kunnen komen. Daar voor heeft Ridderkerk een cultuur fonds gesticht. De heer Van Gorkom zou graag willen dat er meer culturele samen hang zou zijn en hij denkt aan een Rijnmondfestival in gecoördineerd Het is echter de verdienste van de Rijnmondbestuurders dat dit bredere vlak is bereikt. In de vorm van de centrale meld- en regelkamer is er nu één orgaan voor het gehele ge bied, dat uitvoerend gaat optreden. Gesteund door een krediet van meer verband. Of aan zoiets als de „beel denroute" in Groningen, of aan op elkander afgestemde exposities. Mr, Van Gorkom denkt evenzeer aan een cultuurfonds Rijnmond als Rijnmond eigen middelen heeft, waardoor het aanvallend iets kan fi nancieren. Maar Rijnmond moet geen taken overnemen waartoe gemeenten in eerste instantie zelf zijn geroepen. H. W. ümt' dan een miljoen wordt het experi ment met het meetnet ondernomen. Weliswaar een proef, maar met alle kans van slagen. Niet echter zonder medewerking van het bedrijfsleven. Daarom was het nuttig dat de Ka mers van Koophandel samen met Rijnmond een „proefalarm" deden uitgaan naar 180 bedrijven. Welke maatregelen zouden deze nemen als een kritische toestand van luchtver vuiling ontstond? - - De resultaten zijn vor'gë week"^- meld. Zij vielen niet tegen, al kar. het nog beter. Want een derde van die bedrijven antwoordde niet. Maar de meeste belangrijke „vervuilers" hebben wel gereageerd. Volgens de deskundigen hadden zij echter nog wel meer maatregelen kunnen ne men, opdat de atmosfeer in derge lijke gevallen tijdelijk zo weinig mo gelijk bezoedeld wordt. Nu zullen de bedrijven ervan in kennis worden gesteld welk totaal complex van maatregelen zij zouden kunnen nemen. Ook de ondemetnin- Deze mooie boerderij staat aan de ÏJsseldijk 314 m Krimpen aan den IJssel. Ze is al erg oud, maar dat kun je niet zien omdat ze pas is gerestau reerd. Al een paar jaar stond er de verzameling oudheidkundige voor werpen van de m 1953 opgerichte Stichting Oudheidkamer in opgesla gen. Pas nu de restauratie klaar is mag de boerderij echt een oudheid kundig museum worden genoemd. Geen wonder dan ook dat van de officiële opening zaterdag 15 juni een gezellig oud-Hollands feestje werd gemaakt. Het was een complete her leving van de achttiende eeuw. Nou is het wel duidelijk dat het toen echt ook met alles was, maar dat neemt met weg dat veel mensen in Krimpen en omgeving erg gelukkig zijn met hun museum. De romantiek straalt de bezoeker in een veelheid van tierelantijnachti ge versieringen tegemoet als hij de zitkamer binnenkomt Je hebt mensen die bij voorbeeld al helemaal wild worden als ze zo'n glimmende platte buiskachel, compleet met turf- kist en doofpot, zien. En wat dacht u van de wandklok en haar kleiner zusje op de schoorsteen? Al met al moet het Krimpense oudheidmuseum dat niet ten onrechte een streekmuseum wordt genoemd, een' eldorado zijn voor alle veront rusten over de leefbaarheid in de „versteende stad". In de2e boerderij heeft de tijd tweehonderd jaar stil gestaan. gen, die nog niets deden. Het komt erop neer dat alle industrieën bij „alarm" bepaalde handelingen, waar bij kwalijke niet altijd ongevaar lijke geurconcentraties vrijkomen, moeten nalaten. In de meeste geval len zal dat de produktie geen afbreuk doen. Ogenschijnlijk is er dus alles voor te zeggen om massaal mee te werken. Kan de bevolking daarop vertrou wen? Dat is de vraag, die opkomt." Het antwoord is met bekend. Nie mand kan de bedrijven dwingen deze ift VJ <y f TAR. h. A. Clarenburg, staffunctiona- ris van Rijnmond voor de milieu hygiëne, Is de man die het op moet knappca. Hij moet de medewerking krijgen van toet bedrijfsleven om het meetnet „waar te maken", maatregelen dan te nemen. Er is (nog) geen wet tegen luchtvervuiling. We moeten rekenen op nog een aan tal jaren zonder wet. Maar het meet-" net wordt^niet voorniets geïnstal leerd. r Het is dus zaak dat de bedrijven worden doordrongen van het belang. Cox zij zijn gebaat btj een leefbaar klimaat. Zo aantrekkelijk is het Rijn mondgebied nu fook weer niet. En '"van de bewonerszijn zij voor het merendeel afhankelijk. Vrijwillig meewerken is dus een dwingende eis, die zij zichzelf op moeten leggen. De Kamers van Koophandel hebben me de de goede richting aangewezen. Wat te doen als bepaalde bedrijven niet zouden meewerken? Als maatre gel komt in het verschiet: het verstrekken van de namen aan da pers. Rijnmond moet daarvoor maar niet terugschrikken. Het "effect is bij de publieke opinie dan ongeveer als nu de berichten over bedrijven,die (door lekkage bijv.) stankgolven van formaat veroorzaken. Die bedrijven komen dan in kwade reuk te staan, zelfs in dubbele brte- kenis. Zij zullen het er niet voor over hebben, lijkt ons. Er is overigens nog tijd om de ondernemingen met zach- ,te drang op een en ander'te wijzen.. Zij-'kunnen'zelf: intern (bijv. in de |ie opde^ t>g meer stankwerende maatregelen nemen. 11 De kwestie der alarmering is nog niet volledig geregeld. Vast staat dat de bedrijven worden gewaarschuwd. Verder de tuinders in het Westland. Maar de bevolking dan? Daarover is men nog met uitgedacht. Rijnmond zegt geen paniek te willen. Dat is een groot woord, een té groot woord. Bij goede voorbereiding (lees o.a. voor lichting) ontstaat geen paniek. Die bevolking heeft recht om te weten van het bestaan van een kri tieke toestand. Degenen, die het snelst last hebben (astma- en bron- chitispatiënten bijv.) kunnen dan on middellijk bescherming zoeken. Het is toch niet de bedoeling dat zij over vallen worden? Er moeten middelen worden benut voor een tijdige alar mering. Als de dijken in gevaar zijn wordt er toch ook -algemene bekend heid aan gegeven? Zonder volledige medewerking van de industrie en bekendheid bij de bewoners doet men hiets' met een meetnet. Dan wordt bet een instru ment zuiver voor geleerden. Aange zien dat zeker niet de bedoeling is zullen al deze zaken moeten worden geregeld. Pas dan kan het meetnet een bijdrage leveren tot het prettiger 'milieu dat we allemaal willen. KC Hierbij een bekend stadsgezicht uit het Oude Rotterdam: de Kolk, met aan de Imkerzijde het spoorwegvia duct en daarachter het Westnieuiv land. Een ontelbaar aantal malen is deze stadsboek geschilderd, getekend en gefotografeerd. Nog dezer dagen stond een grote krijttekening in de etalage van een winkel aan de Nieu we Binnenweg. (Wij hebben er lang en met veel weemoed naar staan kij ken!) Eens en dat was dan vier of vijf eeuwen terug heette deze water plas de „Haven". Hier concentreerde zich het „scheepvaartverkeer" van Rotterdam, Er om heen was een war net van kleine waterwegen. Allengs zijn die slootjes gedempt en zijn er betere verbindingen tussen de straten ui de omgeving gemaakt. De naam „Nieuwland" duidt er op, dat het ge bied zich, toen het voor het eerst be bouwd werd, buiten de muren be vond. In die lang vervlogen dagen stond hier ook de beruchte „blauwe toren", een gevangenis, die aan de gasten en wel heel onprettig verblijf bood. Het gebouw was m het bijzonder bestemd om lieden, die hun belasting met betaald hadden, op te sluiten tot dat ze op andere gedachten kwamen. Het schijnt dat de cellen zo nu en dan gedeeltelijk onder water stonden en dat de gevangenen hun eenzaam heid moesten delen met het ge zelschap van zeer brutale ratten.... Het verdiende derhalve aanbeveling het betalen van belasting-aanslagen niet blauw-blauw te laten.... Ingebouwd tussen slopjes, steegjes en gangen stond aan het Westnieuw- land gedurende meer dan twee eeu wen de Remonstrantse Kerk. Het ge bouw, dat m 1897 afgebroken is, was bereikbaar via een vijftal steegjes. TJOEWEL wij, uit hoof.*" van on- *-*■ ze toenmalige werkzaamheden, voor de oorlog talloze malen het Westnieuivland passeerden, bleek dat onze memorie ons ten dele in de steek het, toen wij er over wilden schrijven. Wij hebben daarom „gespiekt" in een oud adresboek en kunnen nu met een zekere bravoure onze oudere le zers weer tot het slaken van een nostalgische zucht brengen.... Heel nuchter en simpel is de opsomming van de winkels aan de huizenkant, maar hoeveel herinnerin gen worden er niet door opgeroepen: A. Hillen, m sigaren; fa. Graamans, m hrnsh. art.; A. Smit en Zoon, in stokvis; S. J. G. Wulff, in drogerijen; H. van der Vijver, in kruid.w.; J. Gogarn, in meubelen. Ja, en dan was er ook het Restau rant Stroomberg. Daarvoor hadden wij het adresboek niet nodig.' De hors d'oeuvre, die wij er eens geno ten hebben, was iets om nooit te ver geten. Minder kunnen wij zeggen over de geschiedenis van het restau rant. Zijn er nog lezers, die er iets van weten? (Een aantal telefoontjes met oudgedienden uit de Rotter damse horeca-wereld bracht geen licht j 'A' Misschien zijn er verder ook nog lezers, die Zich herinneren, dat (onge veer veertig jaar geleden) op een middag plotseling een stuk van het viaduct naar beneden is gevallen. De klap was oorverdovend, de conster natie was enorm en de ravage was groot... ALS ZOVEEL andere straten is het Westnieuivland tengevolge van het bombardement en de brand van 1940 verdwenen. Een enorm ver lies was het, dat alle bezittingen van het aloude Bataafs Genootschap voor de Proefondervindelijke Wijsbegeerte verloren gingen. De modellen, teke ningen, verslagen en rapporten wa ren namelijk opgeslagen in de zij vleugel van het Beursgebouw, welks ingang niet ver van de nis met het Mercurius-beeld was. Hierbij waren ook de originele rapporten betreffen de de bouw van het eerste stoomge maal in Nederland, in de polder Blij dorp, op initiatief van de heer Steven Hoogendijk. Aan het feit, dat er even voor de oorlog plannen bestonden om op de Statenweg, ter hoogte van de Bis schopstraat, precies op de plaats waar eens de eerste stoommachine in Nederland stond, een monument op te nchten, heeft niemand nadien meer gedacht. Waarschijnlijk is de maquette, die hiervoor reeds gemaakt was, m het Beursgebouw verloren gegaan.... JVR CORRESPONDENTIE: Hr. V. te Schtebroek: Hierboven vindt U dan onze visie op de Kolk en het Westnieuwland. Bent V tevreden?) "LJET RUNMONDMEETNET ter waarschuwing tegen luchtvervuiling, dat 31 posten B zal tellen, die elk uur hun resultaten naar een centraal punt zullen door geven, is nu bij Philips in bestelling eit komt volgend jaar in gebruik. Bij de opzet is er vanuit gegaan dat slechts één soort luchtvervuiling word bemonsterd. De metingen bepalen zich straks tot zwaveldioxyde (S02), de meest algemeen voorkomende verontreiniging. Dat laatste is de ene reden voor deze keus, het feit dat betrouwbare analyse-technieken voor deze stof bekend zijn is de tweede Het volstaan met deze enkelvoudige bemonstering betekent een sterke vereenvoudiging, die bet projekt betaalbaar maakt Hierbij wordt er vanuit gegaan dat de stabiliteit van de atmosfeer een golfbewe ging maakt met een periode van 24 uur. In de vroege morgenuren is de stabiliteit in het algemeen groter dan op het midden van de dag, waarna de stabiliteit omstreeks zonsondergang weer zal toenemen als gevolg van de warmte, die het aardoppervlak uitstraalt. Om deze golf goed te kunnen volgen dient de frequentie der metingen hoog te zijn. Het gevolg daarvan is dat de apparatuur geheel automatisch moet werken. Maar het is ook nodig dat het doorspelen van de meetsignalen van de posten tiaar het centrale punt geautomatiseerd is. Uitgaand van deze eisen werd een apparatuur gekozen die Philips in samenwer king met het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid ontwikkelde. Gewerkt wordt volgens het z.g. Coulometrisch principe. Het zwaveldioxyde wordt door een bepaal de oplossing geleid. Dan volgt reactie en regeneratie, die weer leidt tot een elek trisch signaal. Per minuut wordt dit signaal omgevormd tot een geluidssignaal dat telefonisch naar de centrale post gaat. Daar wordt hel signaal weer tot een elektrisch tenig- gevormd en die signalen wordtin gedurende een uur geïntegreerd. Na elk uur zijn zodoende de gemiddelde concentraties van alle meetposten beschikbaar. Als gevolg van allerlei factoren als de ongelijke afstanden van de meetposten tot de belangrijkste S02-bronnen, windrichting en leefgewoonten (huisbrand in de win ter!) worden de 30 gcmetcu concentratiewaarden onderling onvergelijkbaar. Bij herleiding tot één hanteerbare waarde moet de invloed van die fsktoren dus worden geëlimineerd. Dat gebeurt met een seleklieve „kunstgreep", waartoe een computer noodzake lijk is. De centrale post wordt dan ook van zo'n apparaat voorzien. En daaruit komt dan één gemiddeld getal, waarmee de verontreinigingstoestand van het gehele gebied wordt gekarakteriseerd. Dan is de waarde uitsluitend npg afhankelijk van de meteorologische toestand Al met al heeft men dan de gemeten vcronlreinigingsconcentrati-es omgerekend tot een metccrologisch variabele grootheid Dit is tevens liet essentieel nieuwe van het Rijnmond-meetnet. Met dit'net kunnen stabiele meleorologisclre toestanden vroeg tijdig worden onderkend. Kritische luchtvervuilingstoestanden kunnen worden voorspeld en dienovereenkomstige waarschuwingen kunnen uitgaan. K.D.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Trouw / De Rotterdammer | 1968 | | pagina 1