Jeugd maakt
se ook zelf
Grotere eenheid
tussen ontwerpen
en construeren
Installatie van
Moerdijk
Nieuw onderkomen voor
Scheepvaartmuseum
ARCHITECT W. G. QUIST (38)
Boele verbouwt
tanker tot
werkvaartuig
Rijnmond wil
snel nieuwe
voorzitter
Nieuwe radar-
keten bij
Antwerpen
m
w
Queen II gaat
23 december
varen
Spaanse folklore
in Dijkzigt
II
KINDEREN GENIETEN IN JEUGDLAND
GRAAFSTROOM
SÜ iSÉSitÉl
Scheepsbouworder
voor België
V erre-Oostendienst
P. and O. uitgebreid
melk heerlijk
boter vers
kaas kostelijk
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM GUIDO VAN DETH laat ieder jaar zo'n duizend
oppen in Rotterdam achter; theaterpoppen, die de kinderen zelf in
jeugdland maken en waarmee zij thuis en op straat hun eigen voor
stellingen geven. Kinderen poppen leren maken is een van de manie-
jen'van Guido van Deth om meer mensen voor het poppentheater
té'interesseren. Hij ontkent niet'dat de televisie het gehele poppen
theater in Nederland enorm gestimuleerd heeft, maar desondanks
staat deze speciale kunstvorm in Nederland nog maar aan een begin.
Mogelijkheden
iÉHÉiB
J#pti
jsais
99
Hoopvol
ANDERS?
TORENS
I8 Jnp gQTTERPAMMER
Pagina 3
2A
ZATERDAG 27 JULI ?9ó8
bleakensgraaf
01S49-24S
zijn er 150 amateurs die geregeld een
voorstelling geven.
En dat was toen ik na de oorlog
begon samen met de Haagse journa
list Rico Bulthuis en de reklameteke-
naar Sam van Vleuten in een- soort
open theater voor iedereen wel een
beetje anders. Wij drieën hadden, na
dat we in de oorlog in besloten
voorstellingen veel hadden gespeeld,
het idee dat ledereen op or,s zat te
wachten. De desillusie was groot:
vier. soms zes toeschouwers per
voorstelling."
„Een heel andere zaak is", aldus
Guido van Deth, „de ontwikkeling
van het poppenspel zelf. Nu pas be
ginnen de poppenspelers een beetje
te ontdekken welke mogelijkheden er
in hun materiaal schuilen, wat de
mogelijkheden van nieuwe materia
len zijn en hoe de techniek verbeterd
kan worden.
Persoonlijk'geef ik trouwens min
der om techniek dan om vormgeving
van de poppen, enscenering en de
kleur. Hoezeer we nog nauwelijks
ln de eerste plaats is er liet pro
bleem 'van de erkenning als kunst-
vorm. O»4 Jan'" N'elisscn cn Feike
Bosms met hun poppenspelen 'een
„Hals hebben -gekregen in het Hol
land Festival IS, cën belangrijke stap
voorwaarts, maar- de opmerking van
tea rector van een lyceum tot zijn
leerlingen: „En nu het woord aan
meneer Van Dejh met zijn poppen-
bast" is een even grote stap terug.
Het is voor de volwassenen nog al
tijd een hele zelfoverwinning om
naar een poppentheater te komen en
onbevangen te gaan zitten om te kij
ken en te luisteren", zegt Guido van
Deth.
„Maar goed, het begint te komen.
Er" zijn nu in Nederland 12- echte
poppentheaters, zes van beroepsspe
lers en zes van amateurs. Daarnaast
l
_„jIesKs
weten- wat er in het poppentheater
gebeuren kan, bewijst wel dit voor
val.
Tot nu toe is iedereen bang van
schaduw, omdat zo dachten wij
de schaduw van de pop de aandacht
van de pop afleidt. In Den Haag, in
een snel geïmproviseerde voorstelling
zonder goede achterdoeken, bleek
echter dat hét kind Inderdaad op de
schaduw Iet, maar telkens zoekt waar
de schaduw vandaan komt. De aan
dacht is niet in gevaar, er is wel een
aspect bijgekomen.
Een ander voorbeeld van de begin
fase van het poppenspel vindt Guido
van Deth -bij de televisie. „De meeste
televisie-poppenspelers spelen hun
voorstelling met kinderen erbij voor
de camera's, zoals zij ook gespeeld
zouden hébben zonder camera's. Een
echt televisie theater, dat alle bijzon
derheden van. het medium uitbuit is
er eigenlijk niet. En waarom niet?
Omdat de spelers niet zonder publiek
kunnen en men derhalve 'min of
meer aan de kast vast zit."
Op de vraag of de poppenserie
„The Thunderbirds" niet gerekend
kan worden tot een geïntegreerd te
levisiespel reageert Gu-ido van Deth
fel: „Bij deze televisiesrtrip blijft er
voor de kinderen niets meer te raden,
niets meer te fantaseren over. De
kracht van het poppenspel is voor
mij dat iedereen die kijkt op zijn
eigen manier invult wat in het thea
ter weggelaten is. Bij de Thunder
birds spreek ik liever van derderangs
toneel. De poppen zijn slechte ver
vangers van acteurs geworden."
„Welke poppenspeler je ook vraagt
waarom zij met poppen spelen-, in
ieder geval zal uit hun antwoord
blijken, dat zij uit zijn op de emotie
van de toeschouwer, dat zij reactie
teweeg willen brengen. De een doet
dat met bijzondere poppen, de ander
met prachtige kleuren, weer een an
der door een bijzondere enscenering,
maar in alle gevallen is het. er om
begonnen de toeschouwers in hun
ban te nemen en te laten meebeleven
wat zij zelf op dat moment beleven.
Bij de Thunderbirds is dat onmoge
lijk."
Wat in Oost-Europese landen een
vanzelfsprekende zaak is, namelijk
naar het theater gaan, is volgens de
heer Van Deth in Nederland altijd
nog te veel voorbehouden aan de bo
venlaag van de maatschappij. In
OosLEuropa hebben de poppenthea
ters dan ook een vaste plaats ver
worven bij het grote publiek, omdat
deze theaters een keuzemogelijkheid
te meer zijn om uit ie gaan. In Ne
derland is men aan bewust kiezen
voor een poppentheater nog niet toe,
het is te veel een toevalstreffer.
Dat er desalniettemin al zes be
roepstheaters zijn en de vaste bespe
lers het hoofd boven water kunnen
houden is hoopvol. Ten aanzien van
Rotterdam zegt Van Deth dan ook
dat de tijd hier rijp is voor een eigen
theater. Per slot van rekening ver
zorgt hij niet alleen tachtig voorstel
lingen in Jeugdland, ieder jaar weer,
maar geeft hij ook nog eens honderd
schoolvoorstellingen, terwijl de
voorstellingen in zijn eigen Haags
theater nog eens voor een. kwart door
Rotterdammers gevolgd worden.
Op de vraag waarom Rotterdam
dan eigenlijk niet allang een eigen
theater heeft, haalt* hij de schouders
op. „Het is een kwestie van initiatief
van de poppenspeler, -hij moet het
risico nemen, hij moet zijn publiek
vormen.- Ik zeg, alleen dat wie er 'ook
in Rotterdam begint, hij -het gemak
kelijker zal hebben dan ik twintig
jaar geleden in Den Haag."
Guido en Felicia van Deth spelen
vier keer per dag in Jeugdland voor
zo'n driehonderd kinderen- per
voorstelling. Geen voorstelling lijkt
op" de vorige, omdat zij inspelen op
de reactie uit de zaal. Hoe zij opgaan
in hun spei blijkt uit het feit dat zij
onzichtbaar voor de kinderen
de gezichten trekken van de figuren
■die door de poppen uitgebeeld wor
den.
Achter de schermen is met een
beetje passen en meten plaats voor
tien jongens en meisjes. De prijs voor
deze plaatsen in het poppentheater is
hoog: een half uur doodstil zitten en
'geen geluid geven. Guido' van Deth
laat vooral kinderen die poppen ge
maakt hebben op deze 'manier het
vak zien. Dat ondanks het feit dat de
kinderen achter de schermen kunnen
kijkers de illusie van het spel niet
.verloren gaat, kan men. concluderen
uit de opmerking van 'een jongetje:
„Ik heb me rot gelachen om dat var
ken", zonder dat- hij zelfs maar
besefte dat hij het varken helemaal
niet gezien had, maar ajleen het ge
zicht van Guido van Deth op het
moment dat deze het varken zijn
stem leende.
Guido van Deth spéélt niet alleen in
Jeugdland, maar hij geeft er ook een
cursus» poppenmaken zoals hij deze
cursussèn elders ook geeft. Met dé
grootst mogelijke aandacht werken
de kinderen aan de koppen van de
poppen, waarin zij alles leggen wat
zij creatief maar te geven hebben.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM „Er moet een
grotere eenheid komen tussen ont
werpen en construeren. Elk huis, elk
gebouw, kortom elk bouwobject is
immers een samengaan van architec
tuur en het verdere programma dat
er in verwerkt moet worden. Bij de
opleiding dient men dan ook meer
aandacht te besteden aan de
constructieve waarde van de. objec
ten". Dat is de mening van de Rot
terdamse architect W. G. Quist, die
in september de eerste colleges zal
gaan geven aan de Technische Ho
geschool van Eindhoven. Hij is be
noemd tot buitengewoon hoogleraar
In het architectonisch ontwerpen en
als zodanig verbonden aan de afde
ling bouwkunde.
In Nederland kende men tot nu toe
afzonderlijke opleidingen voor archi
tect, bouwkundig ingenieur en civiel
ingenieur. De opleidng aan de TH
van Eindhoven is er echter op gericht
deze drie „onderdelen" tot één geheel
samen te voegen. De studenten krij
gen daardoor van alle zijden een zo
groot mogelijke inbreng.
De drie richtingen zijn in de
persoon van de vermaarde architect
Nervi wel heel sterk verweven. De
heer Quist :„We 'kunnen nu eenmaal
geen Nervi's maken. Door de nieuwe
opleiding kunnen we echter wel een
eind in de goede richting komen. De
eenheid tussen ontwerpen en
construeren bepaalt voor een groot
deel het karakter van deze studie
richting."
Het ligt niet in de bedoeling van
architect Quist z'n studenten een be
paalde esthetische boodschap mee te
geven. In zo'n boodschap schuilt na
melijk het gevaar van emotionele as
pecten. Hij zoekt het meer in de ei
gen wetmatigheid van iedere opgave,
die hij op een bepaalde wijze tot
uitdrukking wil brengen.
Het streven naar een grotere een
heid tussen ontwerp en constructie
impliceert, dat er volgens de ideeën
van de heer Quist het één en ander
aan bouwprojecten mankeert. Wat
moet er allemaal anders worden ge
daan?
Architect Quist: „Dat heeft met de
eigen wetmatigheid te maken. Wan
neer men esthetische hobby's te veel
gaat uitleven, ontstaat er onduide
lijkheid in de opgave. Misschien ge
beurt dat nog te vaak. Daarmede is
natuurlijk niet gezegd, dat een eigen
inbreng, een eigen vertaling van die
opgave niet is toegestaan."
De ontwerpen van architect Quist
omvatten onder meer bejaarden- en
verpleegtehuizen in Schiedam en
Ridderkerk, kerken in Zwijndrecht
en Ridderkerk en verreweg het
meest bekend het waferwinbedrijf
van de gemeente Rotterdam op de
Berenplaat. Diverse ontwerpen zijn
internationaal geprezen en bekroond,
onder meer met de zilveren medaille
verbonden aan de Prix de Rome.
De nieuwste schepping van archi
tect Quist is merkwaardig genoeg
bestemd voor Eindhoven: Een water
toren, bestaande uit enkele open
constructies met drie grote bolvormi
ge reservoirs op verschillende ni
veaus in de top. Hij heeft door een
zelfstandig samenspel van leidingen,
ROTTERDAM -~ Boele's
Scheepswerven en Machinefabriek
NV tc Bolnes gaat de vroegere erts
olietanker P. G. Thulin (26.5(H) ton)
verbouwen tot een werkvaartuig dat
gebruikt kan worden bij de winning
van olie en gas op het continentale
plat. De opdracht is verstrekt door
Heerema's Ingenieursbureau NV.
De P.G. Thulin is een zusterschip
van de vorig jaar vergane Jacob Ver
olme, die beide bij het Verolme-con-
cern zijn gebouwd.
Op het dek komt een kraan die tot
de grootste ter wereld behoort; hij
vrordt geleverd door de Werf Gusto
in Schiedam. Draaiend zal deze kraan
500 ton kunnen heffen, bij een reik
wijdte van 27 meter.
Er zal een boegschroef worden
geïnstalleerd die hst manoeuvreren
zal vergemakkelijken. De eigen
voortstuwingsinstallatie van het
schip is. 15.000 pk en goed voor een
snelheid van 15 mijl per uur.
Aan boord wordt accommodatie ge
bouwd voor ongeveer 100 man.
De kosten van de verbouwing be
dragen ongeveer 13 miljoen gulden.
Het Scarwei moet in maart 1969 ge
reed zijn.
SCHIEDAM Het dagelijks
bestuur van Rijnmond heeft vrijdag
na een vergadering een brief aan mi-
minister mr. H. K. Beernirak van bin
nenlandse zaken geschreven waarin
wordt aangedrongen op het benoe
men van een nieuwe voorzitter van
Rijnmond voordat mr. V. G. M. Ma-
rijnen op 16 oktober als burge
meester van Den Haag wordt
geïnstalleerd.
Vorige week ■-- na de benoeming
vair de heer Marijnen heeft de
minister al laten weten spoed te be
trachten bij het benoemen van een
nieuwe voorzitter.
Het Nederlands Historisch Scheepvaartmuseum in Amsterdam
krijgt een nieuwe behuizing. De collectie van het museum wordt
namelijk overgebracht naar 's Lands Zeemagazijn aan het Katten
burg, omdat het huidige pand aan de Schuitstraat te klein werd.
Het wordt tevens rijksmuseum.
Het Scheepvaartmuseum is In 1922
in dit pand gekomen en toen reeds
nam men aan dat dit slechts tijde
lijk zou zijn. De verzameling is min
of meer een permanente voortzet
ting geworden van dc in 1913 gehou
den Entos-ten toonstelling, de eerste
Nederlandse tentoonstelling op
scheepvaartgebied.
Nu de Koninklijke Marine 's
Lands Zeemagazijn gaat verlaten,
kwam er een goede mogelijkheid
vrij het museum daarheen te doen
verhuizen. In het gebouwencomplex
zullen waarschijnlijk ook de oude
modeüenkamer van de Koninklijke
Marine (nu in depot bij bet
Rijksmuseum) en delen van de
historische collectie van liet
Rijksmuseum worden onderge
bracht.
De vereniging die tot nog toe het
Scheepvaartmuseum exploiteerde,
zal als gevolg van de verhuizing
worden omgezet in een Vereniging
van Vrienden van het Rijksmari-
ticm Museum, zoals de verzameling
voortaan zal helen.
Dat is een betere benaming omdat
de collectie niet alleen betrekking
heeft op de scheepvaart, maar op
het gehele Nederlandse zeewezen.
Dc Belgische scheepsbouwin-
dustrie heeft dezer dagen een be
langrijke order gekregen. De Per
zische scheepvaartmaatschappij
Arya' National Shipping Line heeft
namelijk bij Cockerill te Hoboken
bij .Antwerpen zes vrachtschepen
van elk 15.000 ton besteld. Met deze
opdracht is een bedrag van ruim 100
miljoen gulden gemoeid.
Enkele maanden geleden ontving
de werf .een order voor zes
vrachtschepen uit Joegoslavië.
Wanneer na de restauratie van 's
Lands Zeemagazijn de inrichting
van het nieuwe museum zal zijn
voltooid, zal het een vrijwel unieke
plaats in de wereld innemen. Met
het Engelse scheepvaartmuseum in
Greenwich zullen beide musea dan
verreweg de belangrijkste collecties
op dit gebied omvatten.
De restauratie en inrichting van
het nieuwe museum zal in fasen
geschieden. Het complex is een ar
chitectonisch bouwwerk van grote
betekenis, waarin de verzameling
van bet Scheepvaartmuseum zéér op
haar plaats zal zijn.
Celijktijdig met de helling groeit
bij Verolme in de Botlek de eerste
255.000 tons tanker voor de Esso.
Het middenstuk van de helling is
klaar en daarop zijn reeds een groot
aantal sclieepssekties geplaatst.
In. januari moet alles gereed zijn,
omdat dan de 350 meter lange tan
ker in het ivater moet glijden.
De andere drie tankers van meer
dan 200.000 ton die Verolme in op
dracht heeft (nog twee voor Esso en
één voor Petrofina) zullen ten dele
op de helling én ten dele in het te
graven mammoetdok worden ge
bouwd. In hel dok worden de delen
luier aan elkaar gelast
Langs de rechter Scihelde-oever
ten noorden van Antwerpen is "een
keten van radarstations in gebruik
genomen die het mogelijk maakt de
scheepvaart tot aan de Nederlandse
grens te volgen.
Op de radarschermen kunnen de
posities van de afzonderlijke sche
pen tot op vijf-meter nauwkeurig
worden oepaaid. De nieuwe centrale
vliètsluis is .verbonden met de reeds
bestaande posten aan de Boudewijn-
en Van Cauwelaertsluizen dichter
bij Antwerpen.
Er worden met Nederlandse auto
riteiten besprekingen gevoerd over.
uitbreiding van de radarketen naar
Nederlands grondgebied.
De Queen Elizabeth II het
vlaggeschip van de Engelse rederij
Cunard begint 23 december aan
de eerste reis. Het is een soort proef-
reis, om de bemanning te laten in
spelen op het 65.099 ton metende pas
sagiersschip.
Na deze vier dagen durende
Kerstreis volgen drie „officiële" rei
zen. Er is uit heel de wereld een
geweldige belangstelling om een van
deze trips mee te maken. Meer dan
8000 mensen hebben zich reeds op
gegeven, zodat er een keuze moet
worden gemaakt wie mee kunnen.
Een van deze reizen is een
13-daagse cruise van Engeland naar
New York via de Canarische Eilan
den. Daarna volgen nog drie cruises
vanuit New York naar Wegt-Indië.
Eerst op 18 april volgend jaar be
gint de Queen Elizabeth II aan de
eerste transatlantische reis tussen
Southampton en New York. Het ligt
in de bedoeling jaarlijks 12 reizen
heen en terug te maken; de rest van
het jaar zullen cruises worden geva
ren.
De opbrengst' van de Kerstreis
heeft Cunard bestemd voor een lief
dadig doel.
De vrachtdienst die de P. and O.
tussen West-Europa en het Verre
Oosten onderhoudt is uitgebreid met
vier schepen. Deze zijn onttrokken
aan de dienst op Australië, omdat
op die route begin volgend jaar con
tainerschepen gaan varen die een
groot deel van het ladingaanbod van
de vier schepen rullen overnemen.
De Verre-Oostendienst omvat
naast drie snelle Strath-schepen nu
zeven vrachtschepen die varen in
een schema van 90 dagen. De tien
schepen onderhouden drie verschil
lende diensten.
draden etc. een boeiend geheel trach
ten te scheppen.
Hij zegt; „Vroeger waren de water
torens als het ware halve kerktorens.
Zelfs-in de Noordoostpolder kan men
ze nog vinden. In het ontwerp voor
de gemeente Eindhgven heb ik ge
tracht de functie en het karakter van
de toren tot uitdrukking te brengen."
De'heer Quist wil naast het geven
van colleges aan de Technische Ho
geschool zijn eigen werk zoveel mo
gelijk voortzetten. Favoriete op
drachten of ontwerpen heeft hij niet.
Ieder object is naar zijn mening
.boeiend. Daarbij behoort ook inte
rieurvormgeving. De Rotterdamse ar
chitect heeft zelfs meubelen ontwor
pen.
Leeftijd is volgens de heer Quist
(38) niet van overwegend belang.
Jonge architecten kunnen naar zijn
mening ook conventionele ideeën
hebben. Daarnaast zijn er jonge ar
chitecten, met quasi revolutionaire
ideeën, die echter een. weinig opzien
barende inhoud hebben..»
'ROTTERDAM Dat het Spaanse
tjolk meer muzikale uit-irjken kent dan
de flamenco bewees vrijdagavond in
Dijkzigt openluchttheater het Centro
Cultural Santiago met volksdansen en
muziek uit allerlei delen van het I-
berische schiereiland en ook. van de
Car.arisohe Eilanden.
Deze culturele kring uit Barcelona
is een gezelschap jonge mensen dat
deSpaanse folklore bestudeert en
pok levend wil houden. Het bracht
een bont programma, waarin num
mers van zeer uiteenlopend karakter
werden gegeven, met goed verzorgde
costuums en duidelijke uitleg over de
streken waaruit de dansen stammen.
Dat deze Spaanse folklore zich
uitstrekt tot buiten de grenzen van
Spanje werd al meteen bewezen in
het openingsnummer; Catalaanse
dans uit de omgeving van.... Mantpel-
lier in Frankrijk.
Dat is niet zo heel verwonderlijk,
als men beseft, dat enige eeuwen ge
leden het Catalaanse koninkrijk is
opgedeeld in een Spaans en èen
Frans gedeelte en dat de Franse en
Spaanse Catalanen met hun .eigen
taal en zeden onderling meer ver
wantschap hebben dan de Franse Ca
talanen met Frankrijk of de Spaanse
Catalanen met Spanje.
Maar de rest van het programma,
betrof het wezenlijke Spanje, dat
volgens sommigen eerst ten zuiden
van Barcelona-begirit.
De muziek is melodieus, in het zui
den uiteraard niet vrij van invloeden
van de Moren, die immers eeuwen
lang daar heersers zijn geweest.
De diverse nummers werden afge
wisseld met pianomuziek en guitaar.
ZEVENBERGEN Tijdens een
bijeenkomst in de zaal van hotel Van
der Ilooft-de Wit zal op 16 augustus
om 10 uur de commissaris van de
Koningin in Noord-Brabant, dr. C.' N.
M. Kortmann, de leden van het in-
dustrieschap Moerdijk installeren.
De voorzitter van het in
dustrieschap Toerdijk, burgemeester
H. E. M. 'Schaminée van Zevenbergen,
deelt mee dat in september vergade
ringen van het dagelijks bestuur en
de raad van bestuur zullen worden
gehouden.
Daarop zal de stand van zaken met
betrekking tot de plannen voor aan
leg. van een industrieterrein langs het
Ook, zullen enkele beslissingen wor-
Hollandsch Diep worden besproken^
den genomen.
ROTTERDAM B. en W. van
Rotterdam stellen de gemeenteraad
voor een onderhandse geldlening aan
te gaan van tien miljoen gulden bij
de N.V. bank voor Nederlandse Ge
meenten in Den Haag.
Het is een lang lopende lening van
25 jaar met een rentepercentage van.
6és procent per jaar. De' geldlening
zal worden gebruikt voor de finan
ciering van de werken in uitvoering.
