o waó
frïening Ton Koot
sï/ii gewoon
HISTORIË
Initiatief
tot
verplaatsing
verwacht
LEERLINGEN VAN
ACADEMIE
MAKEN BOEIEND
PROJEKT IN
BOUWCENTRUM
Geen familie
ZEEVISCHMARKT
A AN 'het eind van de zeventien jaar durende strijd met als inzet
A het behoud van het landgoed de Oliphant is slechts één conclu
sie mogelijk. Het uit 1592 daterende kasteel, gelegen in, het inmid
dels verdwenen buurtschap Nieuwesluis pal benoorden Heenvliet,
zal moeten verdwijnen." Tot deze sombere voorspelling komt de
heer Ton Koot (63) secretaris van de Bond Heemschut en al vieren
twintig jaar vechter voor het behoud van historische gebouwen en
situaties.
Bittere noodzaak
Unieke kans
Recreatieplan
Als eert oase
DE gQTTËP'D'AMMPg
PAGIMA 3
ZATERDAG 21 FEBRUARI 1970
TVE GESCHIEDENIS van de Oliphant
gaai terug tot 1592. Het kasteel
werd gebouwd door Cornells .Koolwijk,
rentmeester van de Hervormde Kerk,
die in Delft' in de vergulde Oliphant
woonde. Bij de bóiiw van het kasteeltje
stootte men op fundamenten' van een
nog ouder gebouw.
Het 16e eeuwse gebouw is diverse
malen niet de ondergang bedreigd. In
1920 dreigde bet te worden afgebroken.
Dit kon op bet laatste moment'voorko
men worden em het landhuis werd ge*
restaureert!. De tweede aanval op bet
kasteel werd gedaan in de oorlog toen
de Duitsers'ter verkrijging van een ruim
schootsveld Let in de weg staand ge
bouw dreigden op te blazen.
Nu is het einde van de Oliphant ver
moedelijk echt in zicht. Of niet?
BliliÉi
TAE enthousiaste ploeg van de aca-
demie is in de ruimte van het
Bouwcentrum begonnen met zjjn.
„RUIMTE"-expositie.
Wie schetst echter onze verbazing
toen-wij nauwelijks vijf maanden la
ter om precies te zijn op 29 december
1965 van Gedeputeerde Staten te ho
ren kregen dat de Oliphant maar
■moest verdwijnen omdat het gebouw
niet'meer tot zijn recht kwam in de
omgeving waar het stond".
/"AP zeker moment kronkelden er rookslierten op uit oerwouden. Toen was
er eindelijk het zoogdier dat kampvuren kon aanleggen. DE MENS, aan
gewezen op CREATIVITEIT. Zonder graafpoten scheurkiezen vleugels
kieuwen. Ongeschikt te graven te verslinden te vliegen te leven in het
water. Maar tot alles in staat door zijn scheppende geest. VRIJ om alle kanten
op te gaan in de RUIMTE die voor hem lag."
Op onze vraag of de heer Koot door
deze slepende kwestie een verbitterd
man Is geworden antwoordde deze:
„Niet verbitterd, maar wel ernstig te
leurgesteld. Het enige positieve punt
dat ik uit deze raak kan lichten is het
feit dat hier es», duidelijk voorbeeld
is van hoe het niet moet.
T\E Oliphant" wordt officieel niet
doodgezwegen. Er wordt op een
richtidgbord naar verwezen. Zo nodig
is dat bord nu ook weer niet...
hij nu gekomen tot deze exposi
tie-opzet.
„Ir. van Ettinger van het Bouwcen
trum vroeg mij begin 1959 na te den
ken over een expositie in de C'70-pe-
riode ten behoeve van de Stichting
Ruimte voor de jeugd. De expositie
moet het werk van de stichting toe
lichten, een cultureel centrum zijn
waarin de a-politieke leefbaarheids
kwestie in verwerkt is. Bovendien zou
er plaats moeten zijn voor een
workshop. Dat alles met een perma
nent karakter. Het departement van
Cultuur recreatie en maatschappelijk
werk zou er een subsidie voor
beschikbaar stellen.
Tekst: Frans Brakkee
Exposanten: derde klas binnenhuis
afdeling van de Rotterdamse acade
mie voor beeldende kunsten.
Plaats van handeling: Nieuwe vleu
gel Bouwcentrum, eerste etage, zijde
Weena.
Datum opening: Op of omstreeks
15 april.
Opdrachtgever: Stichting Ruimte
voor de jeugd.
rond de Oliphant bijvoorbeeld twintig
jaar later gespeeld zou hebben ben ik
er van overtuigd dat wij de zaak ge
wonnen zouden hebben, aldus de heer
Koot.
Onze in 1911 opgerichte bond wordt
wel eens ten onrechte gezien als een
verzameling oude baasjes die zo
■graag historische monumenten, willen
behouden. De toeloop van steeds meer
jongere mensen toont echter duidelijk
aan dat dit langzaamaan, bitter nood
zakelijk wordt, aldus de heer Koot.
Onze laatste vraag betreft het veer
tje het laatste Rotterdamse, ge-
meenteveer dat alleen in stand
wordt gehouden ten gerieve van de
bewoners vaii de Oliphant. De heer
Koot zegt hiervan: "Dit"is slechts van
ondergeschikt belang. Men zou deze
verbinding kunnen zien als een laat
ste dunne draad tussen de bewoners
van het landgoed - en de gemeente
Rotterdam".
Wellicht zal men over een jaar of
twintig door hebben dat de weinig
recreatieve gebieden en gebouwen die
er dan nog over zijn beschermd die
nen te worden. Indien deze kwestie
Tien man en een meisje besteden
een goed deel van een jaar aan de
voorbereiding en uitvoering van een
permanente expositie in het Bouw
centrum-die geheel gericht is op het
welzijn: van kind en volwassene.
Ideeënaandrager van dit boeiende
project, dat in de Academie-annalen
een unieke plaats inneemt is - Frans
Brakkee, altijd bezige kunststimula
tor voorzover zijn drukke onder
wijsfunctie (Lucia-kweekschooi).,..en
de vele commissiewerkzaamheden in
gemeentelijk en ander verband dit
toelaten. Vanuit zijn ideeën voor de
aanleg van speelpleinen in de stad is
TVTANNEER het om reclame gaat, dan schijnen de fantasieën welhaast
onuitputtelijk. Frans de Vries, 23-jarige eigenaar van het jeugdcafé
„Sergeant Peppers", heeft er weer een nieuwe bij gevonden. Zijn zaak aan
de Strandweg in Hoek van Holland wordt "langzamerhand zowel binnen
als buiten het seizoen hét trefpunt voor de iéts rijpere jeugd.
Als redamevorm:heeft Frans dé Vries zich nu een originele Londense
•taxi aangeschaft, waarmee hij fier door de Hoekse straten rijdt. Het
embleem van „Sergeant. Peppers" zal er-ook nóg opgeschilderd worden.
Zijn felgekleurde wagen, aén de linkervoorzijde als alle Londense taxi's
zonderportier, trekt veel1, aandacht, méde'door het bord „For Hire"
(te huur) en de enorme taximeter.
Dat het idee van de wagen inslaat blijkt 'wel uit het feit dat de wagen
al enkele malen heeft dienst gedaan als -trouwcoupé voor moderne jonge
echtparen.'
De expositie hééft drie hoofdonder
delen: een deel dat-„ei"- heet en te
maken heeft met de creativiteit van,'
de mens, het samen onderwég zijn
naar een betere samenleving waarbij
men- deelneemt in een creatief gebeu-
ren.: Tussengedachte: kinderen' -zijn/-'
dit-nog helemaal-creatief, samen, on-i'
derweg.
Tweede hoofdmoment is de'„Cer',
verbeeld in een slakkenhuisachtige
cocoonkoepel. De bedreiging van de
jeugd, het vastlopen (dat. hier letter
lijk gaat gebeuren), het opstaan, de
opstand en de bevrijding. Daar mo
gen de bezoekers ook-kiezen uit twee
lijsten met alternatieven. Hun keuze
uit tent of nest, zwerver of uniform,
.schip of zetel, kampvuur of schaap
op het droge, wandelstaf of maar
schalkstaf kunnen de bezoekers met
krijt op een schrijfwand noteren.
Na de informatiewanden, het derde
hoofdstuk: eindigt de rondgang bij de
tekst: „Ga er maar aan staan. Sa
men in creatieve arbeid. In education
permanente. Onderweg naar de stad
achter de horizon. Laat doorgaan,
laat doorgaan. Wie achter is moet
voorgaan. Er is ruimte genoeg".
Optimisme in de tekst, naast verzet
tegen alles wat statisch is. Een ex
positie die natuurlijk kritiek zal op
leveren, lekker flexibel. En voor het
gebruik goed hanteeerbaar: kinderen
kunnen er hun tekeningen hangen,
volwassenen hun reacties neerschrij
ven. Op kubussen of andere zitpun-
ten kan er gediscussieerd worden.
En. in de open praatruimte komen
dan nog spectaculaire zaken als een,
speelschip (creativiteit, een vernuft-
wagen (techniek) en een commu
ne-tent, een „gelegenheid tot het sa
men eten, denken, schrijven van gek
ke dingen", zo noemt Brakkee het.
de gebied. Niet omdat wij tegen in
dustrialisatie zijn maar omdat vol
gens ons industrie best afgewisseld
kan worden met een leefbare Omge
ving.
TJUIZE „Dé Oliphant" in volle glorie,
omringd door een fraaie tuin...
In dat inferno werken nu Walter
Nobbe met zijn groep: Joke de Rad
der, het enige meisje en verder Hans
Lamet, Gilles Lerou, Ernst Evenblij,
Drikus Bos, Ronald Vermaas, Wouter
Putter, Fred Hofman, Hans de Ko
ning.
Walter Nobbe licht toe: „Wij zoch
ten in deze klas al naar een project.
Het zou eerst een dependance zijn
maar dat ging niet door. Toen kwam
deze mogelijkheid en die hebben we
graag aangegrepen. Dat vergt nogal
wat. De leerlingen zijn hier drie da
gen in de week aan het werk. Dat
betekent omzettingen en aanpassin-
tJET LANDHUIS de Oliphant wordt
sinds 1953 bewoond door de 'lieer
cn mevrouw Van Everdingen. De heer
H. C. van Everdingen liet weten dat hij
voor het geven van commentaar niet te
bereiken was. Bij onze poging dieper op
deze kwestie in te gaan werden wij ech
ter op weg geholpen door de heer M.
van Everdingengeen familie van de
Oliphantbewoner.
Tot aan 1961 spraken de officiële
instanties slechts over het recreatie
plan voor het omliggende gebied. De
toenmalige minister van Verkeer en
Waterstaat Korthals liet echter voor
het eerst uitkomen dat het in feite
om een haven- en industrieterrein
ging. Als antwoord hierop kwamen
wij het jaar daarop met een voorstel
dat beantwoordde aan het industrie-
doel én aan het behoud van het ge
bied voor recreatieve doeleinden in
clusief het landgoed de Oliphant. Xf"ASTEELHEER van „De Oliphant'
mr. II. G. v. Everdingen.
1965. Op 15 mei werd er voor het
laatst vis afgeslagen.
ALLEEN straatnamen als Vis-
sersdiik, Vissteeg, Haringvliet en
Haringpakkerstraat herinneren nu
nog aan de ver vervlogen eeuwen,
waarin Rotterdam een belangrijk vis-
handelscentrum (met twaalf visban-
ken!) was. Ook de Hang waar eens
de bokking te drogen gehangen werd
zou men nog in dit verband kun
nen noemen.
iigt en derhalve wel zal moeten ver
dwijnen. Met name het begrip „bijbe
horende terreinen" werd door o.a. de
gemeente Rotterdam zo geïnterpre
teerd dat inmiddels met opspuiten in
de directè omgeving van de Oliphant
is begonnen.
Het moet een boeiende, maar
bescheiden expositie worden. Be
scheiden^ omdat de geldmiddelen
45.000 inclusief materiaal niet
erg groot zijn, omdat men niet wil en
kan concurreren met de omgevende
exposities. Vandaar ook dat men deze
expositie over de jeugd als een oase
te midden van een lawaaierige: om
geving wil zien.
Voor dé studenten van de Acade
mie zit er dan nog het aantrekkelijke
aan dat ze als beloning een studiereis
krijgen aangeboden. Dat ook andere
leraren (verlichting, fotografie,;
constructie, vorm en kleur) hun'les-,
sen op dit project hebben afgestemd!
En ze doen alles zelf: timmeren, foto-:
graferen, schilderen, verlichting.
Een student van de Amsterdamse'
Rietveldacademie, de Tsjech Vojtech.
Dukat maakt van het hele werkstuk
een film die misschien ook nog wel
op de expositie te zien zaKzijru -Zó
treedt de academie naar buiten, ont-ï
moeten bedrijfsleven en leerlingen
elkaar en krijgen eigentijdse gedach
ten over de jeugd anno 1970 aantrek
kelijk gestalte. j ~i
De enige mogelijkheid om althans
het gebouw nog te redden van de
ondergang is het steen voor steen af
te breken en elders weer op te bou
wen. Een mogelijke plaats hiervoor is
aan de Bérriissete Heenvliet",
„Het is echter een .lapmiddel'
dus de heer Koot.
ZEVENDE JAARGANG nr. 3 -
Teksten van Jan Ladenius, J. v. Rliijn,
Harry Willcmse, J. v. Ooijen Illustra
ties van.Ary Groeneveld,. Anefo, Gerco-
f°to, J. v, Rliijn. J. v. Ooijen Onder
redaktie van Kees Cornelisse.