vaart had
echt rampjaar
m
Blik op
centrum
KEULEN WIL SNEL
HANDELCENTRUM
wció k&t oude
Dochter
- voor ICI
I
IKwwIl
- ty&m
1
Trieste records ov er 196S
„IVij leveren nieuws, Ëotfo's en films"
Tiendnizend
historische
opnamen
in archief
Vogeltruck
rotterdammer
||p|S §§KJ|
s - -sm»
aan sii iSiBsia 1
iffisei
:%SS;=
9 9 9 9
Basis
Gidsen
Branden
Sloop
KEULEN wil andere grote
steden een stap voor zijn
met de bouw van een wereld-
Handelscentrum. Zondag 27
september startte een groep
raadsleden en bouwexperts
voor een studiereis rond de
wereld.
PAGINA 3
em@M
iilSP
-*^"-J •!:t'
^;EfKS«:.A -':. Z&: jfö"r: "J
U - ajirfï"? iJJ
il't&i.".,;?
-MSp!?®-"
•tüiKifi
ZATERDAG 3 OKTOBER 1970
J. VAN RHIJN 5
EEN verbaal over J. van Rhijn
gaat wel over een man,
maar eigenlijk gaat het over een
instelling. Je weet niet precies
waar je moet beginnen, want het
geheèl is veelomvattend. Voor
opgesteld: de haam Van Rhijn is
in journalistiek Nederland een
begrip. Maar in het buitenland
niet minder. Al was het alleen
al om het „Illustratie Archief",
eea verzameling van tienduizen
den historische opnamen. Een
collectie, waaruit velen (redac
ties van kranten en tijdschriften
om maar iets te noemen) voort
durend putten.
„Ach", zegt Van Rijn (heet eigen
lijk John, dat zegt niemand ooit,
thuis is het vaak „Bob" en niemand
weet waarom), -„wij leveren nieuws,
foto's e» films, zegt het nou zo maar".
Wij is pluralis majestatis, wat niet
•wegneemt dat mevrouw Van Rhijn af
en toe een fikse bijdrage levert. En
verder als een nuchter tegenwicht
fungeert.... -
Dat enorme archief is uniek. Het
gebeurt zelden dat Van Rhijn iemand
moet teleurstellen. Op historisch ge
bied komen de merkwaardigste vra
gen, Daarom kan de archiefbaas met
recht in een folder de volgende aan
dacht trekkende kreten slaken: .„Kunt
u omgaand La Fayette zenden? Heeft
u lets van de Krim-oorlog? Wat kunt
u van Boerhaave leveren? Zulke vra
gen komen, soms ook van uw krant.
U ziet er de resultaten van als illus
tratiesbij artikelen.
Maar om misverstanden te voor
komen Van Rhijn levert niet. aan
particulieren. Zijn opdrachtgevers
zijn meestal collega's, die in eigen ar
chief niet vinden wat ze zoeken.. En
dan 245628 in Rotterdam bellen.
Meestal hebben ze natuurlijk loeiende
haast...
Wat is Van Rhijn nog' meer? Cor-
respondent voor Rott mdam fmaar dat
omvat meer) voor Associated Press,
een der grootste nersbureaus ter we
reld. Film- en fotocorrespor.dent van
het NOS-iournaal. Als u in een jour
naal een foto ziet van een autobotsing
0HARLES KEMPER tekends voor de
omalag van „Rotterdam van A tot
Z", een goudkleurige.combinatie van het
nieuwe en het oude stadsbeeld.
in Rotterdam of een kort filmpje 'van
een brand in de Maasstad, dan is dat
van Van Rhijn.
En verder levert hij vele bladen
nieuwsfoto's, tips, rubrieken en wat
maar wordt gevraagd. Deze krant o.a.
dus het veertiendaags feuilleton Zo
was het oude Rotterdam". Dat laatste
is zijn grote hobby, hij weet bijna
alles van het vooroorlogse Rotterdam.
En bronnen als het Gemeente-Archief
staan voor hem open.
Dan is Van Rhijn, met name voor
illustraties, medewerker van tal van
encyclopedieën en speciale uitgaven,
zoals de losbladige „Het weten
waard", waarvan één aflevering per
week uitkomt. En tussen alles door
knettert in zijn werkkamer de radio,
hoort hij Scheveningen-Radio en de
Rotterdamse politie aan het b/erk.
RIT verhaal over J. van Rhijn werd
geschreven naar aanleiding van het
verschijnen van het boek „Rotterdam van
A tot Z". De heer Van Rhijn, bij onze
lezers bekend ais schrijver van de ru
briek „Zo was het oude Rotterdam" (op
deze pagina weer een aflevering), had
van dit boek de redaktie. De veelzijdige
samensteller hierbij in aktie afgebeeld.
Van Rhijn blijft van minuut tot mi
nuut op de hoogte.
Zijn bedrijf lijkt 24 uur per dag
doorte gaan. „Dat valt wel. mee,"
zegt hij er zelf van. Elke dag Is an
ders, er is altijd wel wat. En naast
het ™erk voor AP, dat niet de hele
dag vergt, kan ik die andere dingen
doen. Natuurlijk is het soms te druk,
dan moet je wel iets weigeren.
Vakantie? Die nemen we heus wel
eens. Maar ik kan slecht tegen rust
en stilte, daar word ik ziek van".
Nu even chronologisch: J, van
Rhijn werd 60 jaar geleden in Rotter
dam geboren. Zijn vader had een ad
vertentiebureau en heeft dat nog, 85
jaar of'nist. Ds zcon was korte tijd
op de academie, maar kwam toen. in
de zaak helpen. Hij maakte dus al
vroeg kennis met de publiciteit. Op
een gegeven, moment vond hij een
grote collectie foto's van Rotterdam
in de kelder.
Zijn vader had cie gebruikt voor
het samenstellen van een herden
kingsboek. Die foto's werden de basis
voor een groot archief, dat in de oor
log in zijn huis aan de Stationweg
ROTTERDAMS CENTRUM uit de
lucht gezien is, toch anders. En
verandert ook- voortdurend, nu. weer
omdat C '70 vandaag officieel wordt
besloten en heel wat bouwselsdie
de binnenstad verlevendigden, gaan
verdwijnen. Daarom nu, nog even een
'blik op de koepels, de reuzemaquette,
de kabelbaan, alles wat vijf maan
den lang het beeld bepaalde en ver
trouwd werd. Verder aan het Wee
na als een groot huttendorp waar
over de meningen wel verdeeld zul
len blijven het gezelligheidscen
trum. Een „aanwinst" die de histo
rie in kan gaan als de enige met
C '70 verbonden attractie, die. na
C '70 werd geopend De plaat laat
ook zien waar nog kan worden ge
parkeerd, zoals op de Jacabsplaats
en langs hét Weena. Ook enkele
nieuwe parkeergarages (Bouwcen
trum en Lijnbaan) staan er op. Ten
slotte: duidelijk blijkt dat de plan
nen om over de perrons van CS gro
te gebouwen te zetten helemaal zo
vreetnd niet zijn. Boven de platte, da
ken is onbenutte ruimte genoeg
verbrandde. Hetgeen betekent dat het
huidige archief in ongeveer een
kwart eeuw is "opgebouwd. Tot 1640
had Van Rhijn praktisch alleen- in de
reclame gewerkt.
Gedurende de bezetting werkte hij
o.a. voor vakbladen) Maar var. allerlei
gebeurtenissen in de stad wist hij fo
to's te maken. Daarom kon J. van
Rhijn in 1946 al met een boek uitko
men. „Rotterdam 1940-1946", veel fo
to's, korte'teksten, een kostelijk docu
ment van zes moeilijke jaren. Het
kostte 2,90 (een schijntje, zeggen we
nu), maar is voor het tienvoudige niet
meer te. vinden.
Dat was overigens niét Van Rhijns
eersteling. Al in 1939 kwam hij na-:
melijk met een „Rotterdam van A tot
Z", zelfde titel dus als de aanleiding,
tot'dit verhaal: Ondertitel „Het Rot
terdams Vademecum", een geïllus-
treerde gids voor het openbare leven.
Zoiets als nu het Maasboekje, dat
toen trouwens nog niet. bestond, Van
daar dat ook het gemeentebestuur
aan Van Rhijns uitgave meewerkte.
Het was de bedoeling die gids ieder
jaar uit te geven. Maar. de oorlog ver
hinderde dit streven. Rotterdam van
A tot Z als titel is toch herleefd,
nu in de vorm van. dit verklarend
trefwoordenboek. Met het idee liep
Van Rhijn al geruime tijd rond, de
grondstoffen vielen hem uiteraard
niet moeilijk aan te dragen. Natuur
lijk wacht hij met spanning op de
weerklank van zijnprodukt.
Een ander idee leidde tot de uitga
ve van een gids over Nederland, be
stemd voor toeristenbewerking in de
Verenigde Staten, waarvan in samen
werking met de'ANW vele honderd
duizenden zijn verspreid Dit werkje
was weer de aanleiding tot het ma
ken van een (pocket) gids voor
vreemdelingen in Duits en Engels,
opnieuw met veel foto's over ons
iand.
Na de oorlog kwam Van Rhijn in
dienst van Associated Press. In 1959
begonnen zijn contacten, met het tele-
f
jE totale tonnage van koop
vaardijvloten ter wereld
die in het afgelopen jaar door
ongelukken verloren zijn ge
gaan, is de op een na hoogste in
de geschiedenis, 20 meldt
Lloyd's register of shipping. In
totaal gingen 327 schepen met
een brutoregister tonnage van
824.978 verloren door botsin
gen, branden en andere oorza
ken. Hiermee wordt het aan
tal schepen van 1968 geëven-
naerri maar de tonnage was
('4.-5? 1 hoger.
".159 'r.r' ckctl'ch'i haa'*
aantal van 1C8 schepen met 152.102
br. rezcnltsn. Het grootste schip
dat in het afgelopen jaar naar
de Wdem van de z-oe verdween is
de Japanse bulkcarrier Bolivar Ma-
ru van 33.314 ton. Het aantal ver
miste schepen over 1968 is drie. Een
veel deze vaartuigen was de Griek
se olietanker Milton latridis die in
het zuiden van de Atlantische
Oceaan verdween en nooit is terug
gevonden.
Door branden zijn 54 schepen
verloren gegaan, hetgeen betékent
een toename voor wat de tonnage
betreft van 90.535 brt. Ook hier is
sprake van een triest record. In een
jaar tijds is nog nooit zoveel
scheepsruimte door brand verloren
gegaan. Hét aantal schepen is het
op een na hoogste. Het Nederlandse
schip Marpessa van de Shell met
104.373 brt was het grootste door
brand verloren gegane schip.
Ook de .45" schepen-die na botsin
gen verloren gingen vormen een
record qua tonnage. 139.846 ton
ging hier in een jaar tijds verloren,
het hoogste cijfer uit de geschie
denis van de scheepvaart.
visiejournaal. Ook is hij correspon
dent van de NCRV-actualiteitenru-
brieke.i, eerst „Vandaag", Radiokrant
voor Nederland, sedert enkele jaren
„Hier en Nu".
Van Rhijn ging in zijn voorzienin
gen zo ver zelfs, zou men kunnen
zeggen, dat. hij zijn zoon aan de
NCRV „leverde". Hugo van Rhijn is
al weer geruime tijd verslaggever
van „Hier en Nu"-radïo, na o.a. eerst
zijn vader te hebben geassisteerd. De
dochter van het echtpaar Van Rhijn
zit ovwrigens ook in de wereld der
communicatie als public-relationsse-
cretaresse bij de Holland-Amerika
Li.ir,.„.
Van Rhijn begon zijn fótojoumalis-
tieke carrière in 1921 met een opname
van de Mathenesserbrug, die in het
Algemeen Handelsblad werd ge-
plaatst. Zijn eerste brand was die bij
de meubelzaak; Van Reeuwijk, in
1929. Nieuws per film is een nog jong
onderdeel van de zaak:sedert 1962,
toen ,men in Bussum vond dat het
niet bij foto's alleen moest blijven.
„Voor het krantebedrijf heb ik bij-
alles gedaan, behalve sportverslagen
en vrouwenrubrieken", zegt Van
Rhijn. Maar verder kun je het zo gek
niet opnoemen of het. zit erbij. Hoe
gek dan? Bijvoorbeeld op de pakken
kranten zitten toen de lopers van het
Handelsblad staakten. Anders wgren.
ze (die pakken natuurlijk) in de Maas
gegooid"....
En wat tenslotte zijn boek „Rotter
dam wan A tot Z" betreft, waarin
toch wei een jaartje wérk zit, zo tus
sen door dan. Van Rhijn meent:
„Voorhet oude Rotterdam, want
daarover .gaat het voornamelijk, is nu
nog een geïnteresseerde generatie.
Dat duurt niet meer zo lang. De. jon-
veren. stellen er net zoveel belang in.
denk ik, als in de Tachtigjarige Oor
log, om maar wat te noemen".
A Afscheidt van PTT Besteller le klas
G. H. Pieterson heeft na een ruim 40-jarig
riienstverband afscheid genomen van de
PTT. Adjurdrt-direkteur postdistrict D.
loesberg dankte de scheidende voor zijn
werk en bood een Jegpenning nemeas de
directeur-generaal en een kalender. Van
personeelsfonds en collega's kwamen er
geschenken. Ook besteffer J. Huisman nam
afscheid na 10 jaar. De heer Loesberg
sprak hem toe en hij kreeg van zijn colle
ga's een cadeanbotn.
HcrfsttentoonsteUing tMet'nouder H.
v.d. Pols van sport, recreatie en wijkaan-
gelegenheden zal dinsdag e oktober om
12.15 uur In de bovenzaal van buurthuis
Crooswijk, Van Raijnstraat 32. de jaar
lijkse herfsttentoonsteUing openen, opgek
weekte plantjes van kinderen zijn er t e
zien en tekeningen, die ze hebber, gemaakt
naar aanleiding van de zomervakantie.
Voorzitter M. v. Hattem van het
wijkcomité zal een film vertonen en een
praatje over „Natuurbeschermingsjaar en
milieuhygiëne".
fiïïxSaE&«&!
Door strandingen en het lopen op
rotsen is 231.175 brt scheepsruimte
verloren gegaan, hier gélukkig een
vermindering ten opzichte van 1968
met 127.752 ton. Het aantal schepen
werd op .107 gesteld. T.
in 1969 werd 4.545.060 ton
scheepsruimte door slopershamers
uit dë roulatie genomen.- Dat was
679.667 ton meer dan- in 1968 en
opnieuw hethoogstecijer. dat ooit
werd geregistreerd: Voor wat ons
iand betreft: in totaal verloor
ons land 13 schepen met 109.089 brt
aan scheepsruimte.
j f)EZE wat 'mysterieuze foto
is een. 14-tons Allis Chal-
mer laadtrück aan) dé lieren',
van een kraan. Hei gevaarte
maakt deel uit van een. con
tract ter, ■waarde/van 2.' mil-,
joen 'dollar voor, verscheping
van New Orleans', naar Grie-
kenlarid. Allis Ctialmersmaei,
de Helleniki-Techniniie Athe-j
ne het 'gereedschap voor we
genbouw léveren,: Hieronder'
zijn twee 50-tons bulldozers,
de grootste ter wereld.
In Brussel en Antwerpen worden
op 'het ogenblik al enorme centra
gebouwd. Als voorbeeld dient het
world-trade-center in New York:
waar 160.000 mensen in twee enor
me wolkenkrabbérs wérken. -
Stadsbouwmeester Werner Baec-
kér zegt over de funktie van der
gelijke centra' het volgende;- De in-'
temationale economie kan zich Hiér
onmiddellijk op de hoogte stellen;
Tewaterlating Zaterdag 10 oktober
zal bij Boele's Scheepswerven en machine
fabriek te- Bolnes de Mary Holyman te
water worden gelaten. In verban dhiermee
zal de scheepvaart op de Nieuwe Maas
tussen Icmr. 9ft2-2 en kmr 993 vanal 32.15
zijn gestremd tot na de stapelloop.
4% Lustrum oud-strijders Het Ouds-tra
ders Legioen Rotterdam bestond In juni 15
jaar. Dit feit zal worden gevierd met een
gezellige avond op zaterdag 10 oktober
waaraan een receptie in het prot.. Mil.
Tehuis, Schiedamsesingel, vooraf gaat
(15'-l€.30>.
rPOT het stadhuis kwam, leek
de Coolvest „een wereld op zich
zelf". Dat kwam omdat de huizenrij,
die deze naam droeg, door het niet zo
smalle water gescheiden teas van de
meer levendige „Coolsingel" aan de
overkant...' (In het boek ,,Rotterdam-
sche Straatnamen" van Droogendijk
en Moquette wordt gezegd, dat de
Coolvest na de veertiende eeuw „stad
en ambacht scheidde". Een deel van
de ambachtsheerlijkheid (en de pol
der) Cool werd namelijk in 135S bij
Rotterdam getrokken nadat van her
tog Aelbrecht een vergunning was
verkregen om grachten rond de toen
nog kleine stad te graven en het
stadsgebied te vergroten met het Ro-
dezand in het ambacht Cool, beho
rende aan de heer Willem van de
Wateringe en zijn echtgenote Janne
van Teylingen.)
Ir. de loop run de negentiende
eeuw kwamen in dit ..wereldje op
zichzelf" echter enige belangrijke ge
houwen tot stand. In iS44 trcrcl de
Grnate Doelezaal geopend, in 1ST.'!
kwam de Academie van Beeldende
Kunsten en Technische Wetenschap
pen er hij. in 1879 werd de Passage
geopend, in 1S84 kwam het Gymna
sium gereed.... Van dc Coolvest af
kon men eens via het grappige
straatje dat de zonderlinge naam
Keeromdroeg de (in 1930 gesloopte)
hoog boven het water uitstekende
Molen „De Hoop" bereiken.
LI IER waren ook eens de oude
11 straten, die toegang gaven tot „de
Polder" (de Zandstraat en omgeving
het vermaakcentrum met zijn kroe
gen. tingel-tangels en danstenten, dal.
in 1913 Werd afgebroken om plaats te
maken voor het Raadhuis. Van de
Coolsingel af kon men 's avonds over
(le bruggetjes en door de donkere
straten (waar het niet altijd even vei-
f)E melkmarkt aan de Coolvest, om-
I streeks 1910 (foto Gem. Archief).
ïrmt r
lig was) bij de veelal beruchtever-
maaksinstellingen komen, waar in de
gelige gloed van het gaslicht gehost
en gezongen werd....
Toen omstreeks 1913 een aanvang
icerd gemaakt met de demping van
de Coolsingel, werd aan de Coolvest
bij de Doele elke morgen melkmarkt
gehouden. Lage schuiten brachten de
volle melkkannen van de boerderijen
naar de wal, waar de melkboeren met
hun wagens klaar stonden om de
melk in ontvangst te nemen. De foto
geeft er een aardig beeld van. Links
ziet men nog een stukje van de Doele,
rechts van de kuizen, die plaats
moesten maken voor het stadhuis.
(Op deze plaats is thans het KLM-
kantoor)
/~iP de hoek van de Hofstraat was
sinds het begin van de negentien
de eeuw de firma Hulstkamp fVan
1823 af: Uulstkanmp Zoon en Mo-
lijiij gevestigd. Ter plaatse bevindt
zich thans het Hoofdpostkantoor. Dicht
bij de Dclftsche Poort bevond zich
oorspronkelijk sinds dc 17e ccuu: (le
Brouwerij d'Oranjeboom. In het oude
Evungelisatiegebouw De Hoop opende
de heer Tvschinski in 1911 zijn eerste
Thalia Bioscooptheater. Tien jaar later
werd hier het restaurant Pschorr ge-
hotiwd....
van alle aanbiedingen en ter plaats
ha'ar-orders opgeven. Daarmee wor-
der. tijdrovende reizer. door verJ
schillende landen bespaard.
Een Welthandelszemrum .zou
geen concurrentie zijn voor de
Keulsejaarbeurs, omdat hiér uit
sluitend vaktechnische beurzen
worden gehouden.: Baecker beklem
toonde "dat Keulen dóór dé centrale
ligging ideaal' ,is te noemen voor
een dergelijk centrum.
Aan de juist gestarte studiereis
nemen ook eventueel in aanmer
king komende financiële experts-
van het projekt deel. Het is'duide-
lijk dat de stad niet in staat zal
zijn de financiering alleen te
dragen. -De bouwkosten van het
project worden geraamdop 500
miljoen Duitse mark.
Onder-de belangstellenden zijn
onder meer. dc Keulse firma BT-
plan en de woningbouw-ondérne-
rning Néue' Heimat te Hamburg.
BT-plan is een dochteronderneming
van SF-Bau die zich vooral toelegt
op de geprefabriceerde bouw.
Neue Heimat is eigendom van de
Duitse bond van vakverenigingen.
IMPERIAL Chemical ItiJus'rrt, heeft
een 100 procent-dochler-niaaUcihap-
pij opgericht onder de naaui ICI
Norfh America Ltd jnft als hoofd
kantoor New York. Deze maatschappij
gaat dc toenemende belangen van de
ICI-groep in de Verenigde Staten en
Canada coördineren. Dc maatschappij
zal de aandelen rerkrijgen van ICI in
Canadian Industries Ltd (73,4 pro
cent van de geplaatste gewone aande
len) en in ICI America Inc. (190 pro
cent van de geplaatste aandelen I.
ICI America is een prodaktic-ver
koop- en distribntieorganlsatie met een
ontzet van 190 miljoen gulden in 1969.
Het bedrijf werd in 1966 gevormd als
dochteronderneming van ICI. Het heeft
verkoopkantoren in diverse plaatsen
in de VS. In Hopewell, Virginia is een
Melinex-polyesterfabriek in aanbouw
waarvan de bouwkosten rond 180 mil
joen gulden bedragen.
Canadian Industries tuet een omzet
van ruim een miljard gulden fabri
ceert springstoffen, industriële chemi
caliën, kunstmeststoffen, verf, kunst
stoffen en vezels.
ZEVENDE JAARGANG nr. :S9
Teksten van Jan Laderam, J. va Rhijn,
Kees Cüniclisse Illustraties van Henk
Ilartog. Regio Pers. J. v. Rhijn On
der redaktie van Kees Gonieliase.
