Brief aan Josephientje
over nieuwe poëzie
Jonge Nederlandse tenor oogst
triomfen in Milanese opera
NAMEN
FRANKENSTEIN OP DE BRANDSTAPEL
i
JOOP SPELTHAAN SLAAGDE..
Italiaanse pers enthousiast
over debuut in Butterfly
Nieuw stuk van Perzisch meisje
Zuekmayer
mint haar land
Het spoor der
onbekende dode
I
Moderne bouwkunst
9
HET VRIJE VOLK ZATERDAG 10 SEPTEMBER 1955
Liefste Josephientje,
Je schrijft mij dat je Zaterdagmiddag met je beminnelijke
neusje platgedrukt tegen een winkelraam hebt gestaan, en
dat je in verwarring hebt gekeken naar de talloze dichtbun
deltjes, die daar lagen uitgestald. En je voegt eraan toe, dat je
heus wel belangstelling hebt voor poëzie, maar dat je uit deze
overvloed werkelijk geen keus hebt kunnen doen. Of ik je kan
helpen?
Ik zal het proberen, Maar bedenk, dat ik mij in die overvloed I
minstens zo onwennig voel als jij. Ik krijg soms de indruk, dat
de komst van de experimentele poëzie heeft gewerkt als een
steenplons in het water, die steeds wijder kringen in beweging
brengt.
Goed naast slecht
CENSUUR
TODD—AO
SONJA HENIE
DE SICA
Méér binding
Schaars artikel fTztagem W6er de gehate riedeltJes
Een open deur
ai mm
Vele dichters weten geen raad
met hun vrijheid
vertoont dan de rest. Ik schrijf twee
srrofen voor je over:
gedicht, dat ik citeer omdat het mij
zo aan jou doet denken:
MAAN
Groot blank gezicht zonnige wind
ik zie van verschrikte sterren de
harten
opgaan en ondergaan en ook
de altoos brandend kussende
marmeren vrucht van je mond
daartussen
Van de experimentelen is voor mijn
gevoel Lucebert de enige echte, niet
Een heel bijzondere ervarmg is
het, de taal van Eluard te horen opzet (ik denk aan een
door de stem van Hans Lodeizea JiV
Zijn vertaling is niet vlekkeloos, Ë^Soio'n i Ll,
maax wel zeer persoonlijk. Naast hi? nvnero^onV ïr lo»
rip ppdirViipn uan r'.-.-ra innffnacni-. \oc.t dat het experiment voor hem
een manier van leven is.
zonder weemoed ontdek je, dat in dit
boekje iedereen gestorven is: de
vrouw Nusch, wier herinneringsbeeld
het gedicht inspireerde, de Franse
dichter zelf en ook de Hollandse ver
taler.
de gedichten van deze jonggestor
vene (die je natuurlijk kent) heb
ben wij in dit boekje een boelend
document.
komt er een dag komt er een dag
het is niet moeilijk te voorzien
een wit schip in de haven ligt
het water langs de stenen schuurt
komt er een dag dat hij beweegt
komt er een dag komt er een dag
een grote tent een circustent
het paard met schone benen rent
een vrouw naast mij applaudisseert
komt er een dag dat zij mij kent
Nico Scheepmaker debuteert met
Poëtisch Fietsen, ook in de
Windroos. Hij schrijft een kortrege-
ligc poezie, een soort bewust nage
streefde stunteligheid, die wel eens
iets aardigs heeft, maar ontzettend
gauw verveelt. Misschien komt het,
omdat op deze manier nooit een
strak, intens gedicht ontstaat.
Het derde Windroosbundeltje, Een
kleine dag voor m ij zelf van
Coert Poort, heb ik vergeefs gelezen.
De menselijke ontmoeting, die poëzie
moet zijn, deed zich nergens voor
Het zijn gedichten, die uit keurige
rtgels bestaan, maar waarachter zich
niets laat zien, niets laat vermoeden.
Een pijnlijke ervaring.
Het verschil tussen hem en de
nieuwe dichters van „woorden In
vrijheid" is, dat hy met die vrijheid
ook inderdaad iets doet, terwijl de
anderen alleen maar hun vrijheid
Alfabel van Lucebert, een uit- kunnen uitleven. Op dit verschil komt
gave van De Bezige het aan.
.3 Bij, is weer een
- - echte Lucebert-bun- Zo, weet het nu en je kunt dus
del: prachtdingen Je gang gaan. Maar ontvang eerst
naast zinloze woord- een poëtische kus op je neusje van
formaties. Tot de HANS VAN STRATEN
prachtdingen be-
hoort zeker Twee SPANJE heeft zich teruggetrokken
Handjes, tot de van het Filmfestival in Venetië. De
mislukkingen de reden daarvoor is, dat de Spaanse
serie De Beulen. film „Het lied van de haan" door de
De taaltovenaar, directie van het festival is geweigerd,
die Lucebert is, kun omdat de vertoning daarvan pijnlijk
je hier weer op vele zou kunnen zijn voor een der andere
manieren aan het deelnemende landen, namelijk Hon-
werk zien, bijvoorbeeld in dit korte garije.
momMwEs
A rthur M. Loew, presi-
dent van Loew's Inter
national Corporation
(MGM) heeft, zoals u al
weet, een krachtig protest
laten horen bij de Ameri
kaanse minister van Bui
tenlandse Zaken, ons aller
Foster Dulles, tegen de
handelwijze van mevrouw
Clare Booth Luce, Ameri
kaans ambassadrice in Ita
lië.
Mevrouw Luce had de
organisatoren van het Ve-
netiaanse Filmfestival op
dracht gegeven de film
.Blackboard Jungle" van
het programma af te voe
ren en die organisatoren
durfden zich uiteraard niet
tegen de verlangens van
de ambassadrice te verzet
ten. Maar Loew denkt daar
anders over. MGM is trots
op deze film, heeft hij ge
zegd, de pers en het pu
bliek ln de V.S. vonden het
een knappe film en verder
heeft iedere Amerikaanse
staat ,31ackboard Jungle"
zonder coupures toegela
ten, behalve Massachu
setts. dat drie woorden
wenste te schrappen.
„Het is mijn heilige over
tuiging." zegt Loew, „dat
censuur, die ik toch al on
gewenst acht, hoogst ge
vaarlijk wordt wanneer
deze afgedwongen wordt
door machtsmisbruik. Dat
is de weg, die onvermijde
lijk leidt tot beperking van
de vrijheid van uitdruk
king en uiteindelijk elke
scheppende gedachte zal
verstikken."
„Blackboard Jungle" is
een door Richard Brooks
geregisseerde film, die ge
baseerd is op een boek van
Evan Hunter. Boek en
film houden zich bezig met
verwilderde jongens, die
op een „highschool" een
bende hebben gevormd.
Glenn Ford speelt de rol
van de leraar, die schoon
schip maakt. Amerika
meldt, dat dit een zeer
openhartige film is. maar
mevrouw Luce is van deze
openhartigheid kennelijk
geschrokken.
TSTat is Todd-AO? Geen
man, geen vrouw, eenvoudige systeem te heb-
geen wasmiddel, maar een ben ontwikkeld. Dat AO is
nieuw procédé, dat door afkomstig van American
Sonja Heme
...van het ijs in de olie?...
en naar men zegt heel
maar eens gaan kijken, hoe
Todd-AO werkt, maar stel
•i er niet te veel van voor.
We hebben zo iangzamer-
land al heel wat nieuwe
jrojectle- en andere me-
.hoden op reusachtige doe
len in practfjk gezien,
naar nog nooit de indruk
;ekregen, dat we er „mid
denin" zaten.
Conja Henie is in Kopen-
•O hagen aangekomen.
Onmiddellijk is daar nu
het gerucht gaan circule
ren, dat deze rijkgeworden
ïjsrevuester (eens Olym
pisch kampioene kunstrij
den) ln het huwelijk zal
treden met de Amerikaan
se petroleummagnaat Ja
mes McKenley, Niemand
heeft echter bevestiging
van dit gerucht kunnen
krijgen. We houden u na
tuurlijk op de hoogte.
technische handigheidjes
bij de fotografie, de pro
jectie en de geluidsrepro
ductie de fllmbezoeker de
illusie geeft, in het beeld
te zitten. Aan de heer
Michael Todd (niet te ver
warren met de Engelse
acteur Richard Todd)
komt de eer toe dit nieuwe
Optical Company, die met
een uitgebreide staf van
technici onder de beproefde
leiding van dr. Brian
O'Brien het Todd-AO heeft
geperfectionneerd.
Zodra de film. gemaakt
naar de „musical" Oklaho
ma van. Rodgers en Ham-
merstein, hier is, moet u
Vittorio de Sica, de grote
Italiaanse acteur en
regisseur, heeft ln Edin-
burg de gouden David O
Selznick tropee 1955 ge
kregen. Deze prijs wordt
ieder jaar uitgereikt aan
de filmmaker, wiens werk
het meest heeft bijgedra
gen tot internationaal be
grip.
Er komen steeds meer „experimen- Vomtnnnhnnr
tele" dichters, zonder dat je hun werk
op gelijke hoogte kunt stellen met
dat van de pioniers. Veel meer lijkt
het erop, dat het optreden van die
eerste groep voor de lateren een be
vrijding is geweest.
Een curieus voorbeeld hiervan vind
je in Het Geschonden Aan
gezicht van Sonja Prins, een
splinternieuw Windroosdeeltje. Deze
dichteres debuteerde al in 1933 met
een bundel Proeve van Strategie, die
de sympathie van o.a. Marsman ver
wierf-
Sonja Prins is in 1953 weer gaan »f J2zfg%iifKMM onbelangrijke
dichten en heeft zich met een ver-
bluffend enthousiasme gewijd aan
Met manen muis van Remco
Campert, door De
Beuk uitgegeven, is
hierna eèn verade
ming. Dit is ten
minste een man
die iets zegt, en die
het verstaanbaar
zegt. Wat hij zegt
is niet altijd even
belangrijk, maar
Remco Campert
weet soms een serie
de
tails achteraf op
eens een hevige la-
het schrijven van „woorden in vrij- ding te geven, alsof hij aan het eind
heid". Helaas weet ook zij met die van een gedicht plotseling een handle
nieuwe vrijheid weinig meer te be- overhaalt
ïtoig
ginnen dan een zleh-uftrazen in beel
den Haar gedichten lijken soms
chaotische fotomontages.
Haar (socialistische?) toekomstver
wachting kreeg vorm in „Komt er
een dag", een van de geslaagde ge
dichten van deze bundel, waarschijn
lijk omdat het wat meer binding
Er staan enkele prachtige melan
cholieke gedichten in deze bandek
zoals Musici en Steden bij Avond, die
je besUst moet lezen. Ze behoren tot
het beste, dat de generatie van 1950
heeft voortgebracht.
Eveneens bij De Beuk verscheen
Leda, een gedicht van Paul Eluard,
vertaald door Hans Lodeizen. Niet
ln de kleedkamer van het
Teatro Nuovo te Milaan. Rechts
Joop Spelthaan als Pinkerton.
Naast hem Clara Sartosi But
terflyErcole Bertolino (Sharp-
less) en Anita Cominada Suzuki)
(Van een medewerker)
MILAAN, Vrijdag
Een jonge Nederlandse tenor, die
enige jaren geleden nog trucjes te
baat moest nemen om zonder be
talen in de Amsterdamse Stads
schouwburg opera-uitvoeringen te
kunnen beluisteren, heeft in hel
Teatro Nuovo te Milaan op de plan
ben staan duizelen toen een vijf-
minuten-applaus zijn Pinkerton-
debuut in Madame Butterfly tot eer,
succes stempelde.
„Rijke vocale talenten..." schree,
het dagblad Corriere Lombardo m
zijn recensie, in lof concurrerend
met La Notte die stelde: „Ofschoon
deze tenor Nederlander is, kan men
hem vocaal een Italiaan noemen..
Joop Spelthaan (30) is géct-
Italiaan. Hij is van Kerkraüe, heel'
een puur Limburgs karakter, harte
lijk, snel ontroerd, geestig en getapt
Voordat Spelthaan ln het Milaan
van de Scala de „Heilige Stad
van alle operaliefhebbers zijl
start kon maken zijn er acht jarm
van studie, zorgen, honger, teleur
stellingen en vreugden aan heu
voorbijgegaan, voldoende belevenis
sen voor het libretto van een tweede -
La Bohème '-"vat er voor moeilijkheden overwon- Maar 's avonds zaten we weer in
In het bohème" van Spelthaan nen moeten worden alvorens een Ne- de Scala of gingen naar de Arena
zijn een paar bepalende hoogtepun- derlander in Italië' bij de opera een in Verona om de grootsten der gro
ten: zijn toelating tot het Amster- voet aan de grond krijgt. ten te horen zingen
- Dat gaf inspiratie om de vol-
u .Door een toeval," aldus Spelthaan, Juut heeft mij trouw en met weg-
opera-dêb"ui^Jna*"te"Ttréven;"*ên zijli „kwam ik in contact met de beroem- cijfering van haar eigen interessen
eerste „bühne'-succes in een jaar- de tenor Giovanni Malipiero, die mij begeleid. Zij staat pal achter mijn
lijks internationaal zangconcours introduceerde bij zijn leermeester, succes."
(net Concorso Giovanni Cantanti», met wie hij al twintig jaar zijn re-
waarin hij met een Italiaan en een Pcrtoire oefent. Beiden stelden een NpJprJnnJ Pn midprs
Amerikaan 322 candidaten overvleu- lyrisch repertoire voor mij samen. neaeriana en uuuerb
Twee jaar studeerde ik tenorpar- Dezer dagen debuteert Spelthaan
/")nze literaire critiek moest eens wat meer aandacht besteden
aan de namen van kunstenaars. Want uit de burgerlijke
stand van onze letterkunde valt veel meer op te maken dan men
oppervlakkig zou denken.
De Tachtigers bijvoorbeeld hadden zonder uitzondering korte,
rauwe namen: Kloos, Perk, Thijm, Paap, Gorter, Van Looy,
Swarth. Namen die niet bepaald een sonore poëzie, maar wel
een grauw naturalisme suggereren.
Omstreeks 1920 zijn er opeens talrijke samenstellingen op
-hoff, -man en -dijk: Nijhoff, Greshoff, Slauerhoff; Marsman,
Helman, Wichman; Vestdijk, Binnendijk. Misschien valt hier
uit een zekere gebondenheid aan de aarde te lezen.
Rond 1950 worden de namen weer heel anders. De experimen
tele dichters blijken ook experimentele namen te dragen, Wl]
horen van Vinkenoog, Kouwen aar. Kousbroek, Schierbeek, Bont
ridder. Lucebert heet eigenlijk Swaanswijk.
De namen van beeldende kunstenaars sluiten zich hierbij aan:
een beeldhouwer heet Onkenhout, twee Rotterdamse schilders
staan Ingeschreven als Elenbaas en Den Dlkkenboer.
Het is duidelijk, dat deze groepsgewijze naamsveranderingen
luisteren naar geheime wetten. Vreemd genoeg heeft nog nie
mand een poging gedaan deze wetten te formuleren. Toch zou
dat van groot belang zijn, want aan de hand van deze formule
zouden wij ln staat zijn met één oogopslag de kunstenaars aan
te wijzen van het jaar I960, 1980 of 2000.
Een Interessante opgave voor een werkcollege van studenten?
Wij dragen het Idee graag over aan professor... Donkersloot.
ln Hamburg is de première gegaan
van „Het Koude Licht", een spion-
nage-drama over de atoombom van
Dari' Zuekmayer. Het stuk be
handelt de vraag, of ethische overtui
ging het prijsgeven van atoomgehei
men aan een mogelijke toekomstige
tegenstander rechtvaardigt.
Maar een andere vraag, die uit dit
stuk oprijst, is: „Mag de atoombom
worden gebruikt?" Zuekmayer laat
beide vragen onbeantwoord, hoewel
hij er geen twijfel over laat bestaan,
welke oplossing hij voorstaat.
damse conservatorium waar hij stu
deerde onder leiding van mej. Rle-
mersma; zijn prima eindexamen in
1953: het besluit om in Italië een
gelde.
Die prestatie (nog nooit is een
Nederlander hem daarin voorgegaan'
opende de deur van het Teatro Nuo
vo en gaf hem de kans te debuteren
als Pinkerton, de mannelijke hoofd
rol in Puccini's Madame Butterfly
In Milaan, waar hij met zijn vrouw
verder. Italië, dat er economisch
verre van gunstig voorstaat, heeft
voor zijn opera alles over.
Iedere uitvoering in Teatro Nuovo
kost de staat twaalfduizend gulden.
Ook het concours Giovanni Cantanti
kost duizenden, maar ze worden grif
betaald.
- En de winnaars worden in de wat-
tijen uit Rigoletto, La Traviata, La in La Bohème. Na zijn gewaardeer- ten gelegd. Daar moet ik van profi-
Boheme, Madame Butterfly, Tosca de Pinkerton kwam onmiddellijk de teren, want vergeleken hiermee is
en Lucia di Lammermoor. Iedere de- uitnodiging om zich binnen enkele Nederland voor zijn opera een kari-
but-ant moet minstens vijf opera's dagen voor te bereiden op een nieuw ge vader.
beheersen.
Een voordeel is, dat ik tenor ben,
een schaars „artikel". Een handicap
is de taal. De uitspraak van het Ita
liaans moet smetteloos zijn.
Met mijn wouw, die gediplomeerd
Juut Spelthaan-ten Cate een kleine is voor piano en zang, heb Ik gere-
fiat bewoont, hebben wij hem gespro- peteerd (iedere dag weer van tien tot
ken. Hij heeft ons, zoekend naar vier) tot we de hele opera wel in een
woorden, getracht duidelijk te makeu hoek konden smijten.
optreden. Dat neemt echter niet weg. dat ik
er vurig naar verlang spoedig m Ne-
„Wij hebben twee jaar in span- derland op de planken te komen,
ning geleefd," zegt Spelthaan. Want je eigen land blijft omveer-
„Twee jaar hebben we alle energie staanbaar trekken. Te meer omdat ik
gebruikt om mijn repertoire onder dan ook in Nederland mijn ouders
de knie te krijgen. Na het geslaag- in de zaal kan verwachten. Die heb-
de debuut kwam de ontlading. Ei- ben de kosten van mijn studie be-
genlijk zijn we doodmoe. Maar nu taald, maar mijn debuut konden ze
zijn er kansen en we moeten dun niet bijwonen
Door de straten van het
Londense Chelsea bewogen
zich dezer dagen bijzonder
ouderwetse mensen. Mensen
uit de jaren rond 1S70, die
even suggereerdendat de tijd
had stilgestaan.
Even maar, want de tijd
pleegt niet stil te staan en
bovendien stonden er levens
grote camera's te draaien om
het historische gebeuren vast
te leggen.
In Chelsea -werden nl. op
namen gemaakt voor de ver
filming van Jules Vernes boek
„Rond de wereld in HO dagen"
en zo ziet u dan hier de be
faamde bediende Passepartout
op z'n vélocipède door 19de
eeuws Londen peddelen.
Passepartout wordt gespeeld
door Cant lnflas, een panto
mimespeler, die in Zuid-Ame-
rika een groot publick heeft.
Beeldende kunst en Bouwkunst
in Nederland. Gids Uitg Staats
drukkerij, Den Haag.
In een vorige aankondiging hebben
wij reeds zowei de destijds Engelse
tekst als de illustraties van dit voor
treffelijke boek geprezen.
Wij hebben er toen op gewezen, dat
de moderne bouwkunst wel wat erg
beknopt werd behandeld. Hierin is
nog niet veel verandering gekomen,
hetgeen te betreuren valt
Men heeft het bijvoorbeeld nog
niet nodig gevonden gewag te maken
van de wederopbouw van Rotterdam,
de nieuwe wijken van Amersfoort en
de belangwekkende uitbreiding van
Emmen.
Voor Den Haag woraen enkele mo
derne gebouwen genoemd, voor Am
sterdam volstaat, men met een te
sort overzicht.
Voor de oude stadjes vormt dit
boek echter een uiterst betrouwbare
Gids. R* B.
IN EEN ENGELSE KRANT lees ik, dat de roman FRANKENSTEIN van den elkaar alleen 's avonds ontmoe-
Mary Shelley in Zuid-Afrika op de lijst van verboden boeken is ge-
Het gegeven is griezelig genoeg:
ten- ln een donkere straathoek of in de jonge geleerde Frankenstein weet
nlaatst De minister van Binnenlandse Zaken heeft het besluit gemotiveerd de St. Pauls kathedraal. een monster, samengesteld uit. Ui k-
JL _-.i-i._i__ ,1-f h-t „.--i. nnfatsoenlitk aanstotelijk en onzedelijk is. winter werd hun kindje ge- delen, tot leven te wekken. Maar het
met de verklaring, dat het werk onfatsoenlijk, aanstcteiijK en onzeaeujk is. boren twee lnaanden te vroeg. Na monster wreekt zich op afschuwelijke
Net als aile andere verboden boeken mag Frankenstein van nu af aan elf dagen was v,et dood. Het volgend wijze, als Frankenstein hem geen
niet meer in particuliere bibliotheken voorkomen. Wie het boek toch ver- jaar reisden Shelley en zijn vrouw vrouw wil bezorgen.
handelt of zelfs maar In zijn bezit heeft, kan worden gestraft met een boete naar Genève, waar zy Byron ont-
maximaal duizend pond of een gevangenisstraf van ten hoogste moetten. Hier begon het avontuur,
van
vijf jaar.
waaruit ten slotte het monster van
Frankenstein zou oprijzen.
"jVTARY SHELLEY heeft alles ge-
- J daan om de kracht van dit hor
ribele verhaal te versterken. Zij
heeft de gebeurtenissen gevat in een
P benauwende, gejaagde sfeer, zij
dige praters, die hele nachten Reeft bijzonder knap voor die tijd
JHELLEY en Byron waren gewel-
Nu ken ik Frankenstein en ik kan ste vrouwenfiguren te worden uit de
u in alle oprechtheid verzekeren, dat literatuurgeschiedenis,
er geen onvertogen woord of hande- Haar vader was William Godwin,
ling in voorkomt. Het is een keurige, een van de eerste socialisten, haar
echt Engelse griezelroman uit het moeder Mary Wollstonecraft, de - - -
beam van de vorige eeuw. Zelfs in grote voorvechtster van de rechten op bleven om de problemen van die de beklemming weten te verhevl-
het Victoriaanse tijdperk heeft nie-' der vrouw. - tijd te bespreken. Konden doden weer ?en door de afwezigheid van het
mand er aanstoot aan genomen. De Vijftien jaar was Mary, toen zü in levend worden gemaakt? Was het monster by bepaalde gebeurtenissen.
nitcavp die ik bezit verscheen in de het bohème-huishouden van haar mogehjk langs natuurkundige weg Hf staan prachtige, suggestieve
Fvervm'an's Libraiv* een monument vader de jonge dichter Shelley leerde mensen te fabriceren? bladzyden in het boek. De nacht
van Engelse degelUkheid. bennen. Maar pas bij
'-*nntm«A_
Ik moet eerlijk bekennen, dat het «n volgende ontmoe-
verboüzelfs Zuidafrikaanse verhou- ting, twee jaar later,
dingen in aanmerking genomen, mij werd de didhter_ge-
een volslagen raadsel Is. Intussen troffen door het meis-
vestigt deze maatregel, behalve op Je met haar mooi in
de verblinding van bepaalde macht- ïe"tgeht gez.cht en
hebbers, de aandacht opi een vrijwel W lichtbruine ogm
waarin het monster tot leven komt
en dr. Frankenstein vol ontzetting
wegvlucht door de verregende straten
van de stad, is een hoogtepunt.
Jammer genoeg heeft Mary niet
het hele boek op dit peil kunnen
houden. De voortzetting van de grie
zelatmosfeer heeft haar kenneiyk
ver«.rifn maar niettemin hoogst Zij was in alle opzichten een vrouw Mary hoorde die gesprekken aan moeite gekost. De pathetiek van het
i^ hnoir voor hem: „Iemand die poëzie kan en verwerkte ze op haar manier. De geval wordt wel eens zo, dat wij ver-
Tn riSe eluwis het monster van ondergaan en philosophie begrijpen," dichters gingen uiteen met de af- bluft opky ken en het plotseling uit-
Fmdtemteta bekend geworden door zoals hij aan een vriend schreef. spraak, elk een verhaal te schrijven schatoen, _omdat het tó erg is, om-
MARY SHELLEY
die
kele fantasieën samenvatten,
toen in de lucht hingen.
In 1822 verdronk Shellev tijdens
een storm op see. Mary heeft haar
man vele jaren overleefd en nog ver-
or* pen" iaar of twintig Zy trof hem bovendien op een over een bovennatuurhjk onderwerp, dat het ma! is geworden.
^fwil mf, JemaakrÏÏ met Boris uiterst kwetsbaar moment: Shelley Geen van beiden heeft zich aan die Soms herkent men in een enkel
rfp hn^rirni Tnrh was het was ziek en teleurgesteld, zijn eerste afspraak gehouden, maar Mary trekje het vroegwyze, over-inteUec-
hpkpnd dat dit monk- huwelijk was een droevige misluk- schreef ln enkele weken haar Fran- tuele meisje, dat Mary was, zy laat
uripzelkabtaet zyn oor- hing geworden. Op het graf var; haar kenstein. nog altyd een van de het monster ln zjjn afzondering en- Valperga is een verhaal van lief-
K riP fanterie vwr een moeder, waar Mary vaak de een- meesterwerken uit de school of kele boeken lezen, o.a, Goethes de en intrige in het Middeleeuwse
^«IJ^HP^PisiP zaamheid zocht, bekenden zy elkaar terror, de school van de griezel. Werther. Het creatuur geeft Florence, waarvan de heldin sterft
negentienjarig meisje. hun liefde. Ook voor moderne lezers is Fran- daarover een zeer literaire mening in de kelders van de Inquisitie
Shelley besloot het meisje te scha- kenstein een interessant boek. Het is te kennen! Mary Shelley overleed in 18
ken en nam haar mee naar Frank- hier en daar een beetje langdradig, *k
rijk, waar zij onder de ongelofelijk- maar dat komt voor rekening van
1851 in
het huis van haar zoon, de enige van
haar vier kinderen, die in leven was
EN WAT voor een meisje! Mary ste omstandigheden maandenlang die tijd. De levendige gebeurtenissen j\JATUURLIJK was Mary Shelley gebleven. Wellicht ziet zij nu uit de
Shelley had ln 1816, toen zij haar stuurloos rondzwierven. Geldnood en ds sobere styi stempelen het tot L niet de uitvindster van de grie- hemel met een glimlach neer op een
verhaal schreef, al een leven vol dwong hen terug naar Londen, waar een klassiek werk, en het is onbe- zeiroman. Integendeel, het genre was wereld, waarin haar boeken door op-
r «i - -rvii vnn«i IpAH ri 1-11_Jt- I ..11 V_ P „I „1 lllp PmisaN, AAM WT A/1 Al, ri (p f rvAn1 -1 ,3 -- mU 3___-V
avontuur achter de rug. zy was toen Shelley zich moest schuilhouden voor grypeUjk dat er nooit een Neder- in die jaren zeer in de mode en zy
al hard op weg, een -n&n de boeiend- zyn schuldeisers. Mary en hy kon- landse vertaling van is verschenen, heeft weinig anders gedaan, dan en-
gewonden regeerders worden ver
delg... H. v. S.
- Naimeh Najafi: Mijn hart is in
Perziè. Uitg Zomer en Keuning,
Wageningen.
Iraanse olie en Perzische tapijten:
dat zijn de dingen, waaraan we den
ken als men over Ferzië, of liever
modern Iran, rept.
We weten misschien iets over d®
oude koningen Xerxes en Cyrus;
't is ons bekend dat de huidige hoofd
stad Teheran heet, maar hoe er in
het tegenwoordige Iran wordt geleefd,
hoe er armoede wordt geleden, hoe
oude tradities voortleven en hoe men
de Westerse gewoonten op eigen wij
ze verwerkt daar horen we maar
zelden over.
Veel over het „gewone" Perzische
leven is te vinden in Mijn hart is in
Perste, een boek dat de autobiografie
vai. Naimeh Najafi bevat, maar nog
veel meer dan dat alleen.
Naimeh Najafi is een Perzisch
meisje uit een vooraanstaande fami
lie, dat in haar land meer heeft ge
zien dan haar eigen kringetje en Sa
ter tijdens haar studie in Amerika
haar eigen land is gaan toetsen aan
het Westen.
Samenwerkend met en gehol
pen door Helen Hinckley beeft
zij haar Jeugd in Ferzië beschre
ven dikwijls in een ietwat kin
derlijke trant, maar helder en
met veel smaak voor de kleine
details.
Men beleeft in dit boek vele mo
hammedaanse religieuze ceremonies
mee, verneemt alles over trouwpar
tijen en wat daaraan voorafgaat,
bezoekt kleme arme dorpjes, eet Per
zische gerechten, en gaat met de
schrijfster mee naar meisjesscholen
en badhuizen.
Tussen de dagelijkse gewoonten
door vertelt zij over de politiek, zoals
zij die als klein meisje heeft gezien
en beleefd, over de geschiedenis van
land, volk en godsdienst en over so
ciale misstanden, die haar jonge hart
niet onberoerd lieten.
Een boek dat „van binnen uit" een
land beschrijft, zoals alleen een
vrouw dat kan, die zich vast, heeft
voorgenomen, niets wetenschappelijks
te schril ven
Christine Brückner: Voor de spo-
:en vervagen. Vert. F. Willems. Uitg.
Pax, Den Haag,
Een eerzaam bankdirecteur, die
een heei rustig levenspad bewandelt,
overrijdt geheel buiten zijn schuld
een jonge vrouw.
Dit voorval brengt nem zo uit z'n
gewone doen, dat hij ertoe wordt ge
bracht de levensloop van net slacht
offer na te speuren. Hij laat de bank
voorlopig in de steek, weet gedaan
te krijgen dat z'n vrouw een poosje
met vacantie gaat en verdiept zich
in het bewogen leven van een onoe-
kende vrouw, van wie hij na naar
plotselinge dood veel gaat houden.
Tot nij weer op het punt van uit
gang is aangeland: de dag waarop
zij onder zijn wagen raakt.
Hij teert terug in zijn gezin, ont
last van een onbewust gevoel van
schuld voor haar vroegtijdige dood.
Dat s het verhaal, dat Christine
Bruckner in de roman Vóór de spo
ren vervagen schildert. Zij doet alt
met een fijn gevoel voor details in
een vlotte stijl.
