Textielindustrie bevri dt
zich van slechte
oude reputatie
OLIESTOOK? dan de
EVA NA IR!
23
2
I !PE IDUL
it.75
WANDSTRALERS
II
DRUKWERK
-II
Dirk oster in
Delft begraven
Iet Vrije olk
MATROZEN
boekhouder
o Polletje
THE LUMMUS COMPANY
MEUBELMAKERS
AANKOMENDE MEUBELMAKERS
MACHINALE HOUTBEWERKERS
LAKSPUITERS
Piekhaar
lerd leapsop
Onder da pannen
Kluivenduikers
doedeldans
HET VRIJE VOLK ZATERDAG 13 OKTOBER 1956
PAGINA 6
(Van onze sociaal-economische ledactie)
"Na de oorlog zijn de arbeidsomstandigheden in de textiel
industrie in veel opzichten verbeterd. Dit geldt niet alleen voor
de lonen, maar ook voor de menselijke verhoudingen.
Er is ln de Twentse textielindustrie een grote achterstand
Ingelopen, maar er is nog veel oud zeer. Zowel bij het kader als
bij de ondergeschikten werkt de invloed van de oude verhou
dingen nog .na. Er is nog steeds een grote afstand tussen de
daad en het woord, waarmee het personeelsbeleid als een be
langrijke zaak wordt beleden.'
Heel andere kijk
Wij zien, dat een aantal werkgevers
een heel andere kijk hebben op hun
maatschappelijke functie dan hun
voorgangers. 'Wij zijn geen textiel
baronnen meer, maar textiel rent
meesters.' zei één van hen.
Ook de arbeiders
Doe daar je best
maar voor
In alle eenvoud is gister
middag op de Delftse begraaf
plaats Jaffa het stoffelijk
overschot van de letterkundige
Dirk Coster, eredoctor van de
Amsterdamse universiteit en
ereburger van Delft, ter aarde
besteld.
De grootste krant
van Nederland
NEW YORK N.Y.
TEKENAARS
TEKENAAR-CONSTRUCTEURS
CONSTRUCTEURS
Uw
oliekachel
of v'V.
>liehaard i
is
.SHELL"
brandstof olie
waard!
SIEMENS
Kersen eten bij tiet schaatsen
Geven na inschakeling direct
een intensieve stralings-
warmte, waardoor in korte
tijd in keuken, badkamer of
douchecel een aangename
temperatuur heerst.
VRAAGT DEMONSTRATIE
EN BROCHURE BIJ UW LEVERANCIER
SHELL NEDERLAND N.V.
et U even mee? Wat mag het zijn? Wilt U, in hartje winter,
M zomerse spinazie eten en aardbeien met „slag" toe? Liever
kersen na? Zeker, een ijstaart kunt U ook krijgen. Een soepje vóór,
zegt U? Uitstekend, gaat U zitten, U hééft Uw soep binnen vijf
minuten, ofschoon we helemaal geen soepgroenten in huis hebben.
Wonderen van deze dagen! Wonderen van de moderne methoden
van conserveren. Welk een vooruitgang vergeleken bij de tijd van
de zoute snijbonen (uit ons eigen vat). Het is goed te weten, dat
de dagbladadvertentie ook in deze vooruitgang een groot aandeel
had en heeft. Advertenties maken snel bekend en bemind, wat de
fabrikant aan goeds op de markt brengt. Grotere omzetten, lagere
prijzen zijn het gevolg. Prettig i En prettig ook. ais U zakenman bent,
die dagbladadvertenties te kunnen benutten om meer kooersta warvenl
jpeem c
nodig?
VANATsDEL N.V. R'dam
prettige verwarming
groot circulatievermogen
zuinig
reukloos
gemakkelijk te bedienen
geen stof geen as
10 jaar garantie
Vraag daarom bij uw handelaar
uitsluitend naar de EVANAIR
ollestookkachel.
ptiiiiiiiiiiniiiiiiiniiiiiiiiiiiiiHiiiiiiniiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiïïiiiimiimirainnininfinnnniiinniHiiiiiiiiiiiiiJiiiiiiiiuiiiiiuiiiiiiiiijiiiiiiiiiiijifüiijfifiijrfg
Op onze ateliers, waar uitsluitend
de beste confectie wordt vervaardigd,
is plaats voor
aankomende en
modinettes
gevorderde
voor
hand- en machfnewerk*
Wij bieden U:
m godegen vakopleiding
ultmtekende a&olale voorzieningen
prettige efeoe
Dagelijks aanmelden:
overdag:
hollandla
Auto's en Rijwielen
Personeel gevraagd
Te koop aangeboden
Kleding en Schoeisel
Radio en Grammofoons
Woninginrichting
Huwelijk en Kennismaking
Lessen en Clubs
Fotografie
Diversen
Watersport
Dis zijn enkele aanhalingen uit
een korte rede, die J. Fahner, de be
stuurder van de textielarbeidersbond
5e Eendracht, kort geleden heeft ge
souden. Hij sprak toen als bestuurs
lid van de Stichting Textielvak en
legde verband tussen het vakman
schap en de menselijke verhoudin
gen in de bedrijver
Het vak van textielarbeider heeft
lange tijd niet in hoog aanzien ge
staan. niet bij de buitenstaanders en
niet bil de textielarbeiders zelf. Dat
bleek wel. toen na «se oorlog veel
arbeiders rich van de textielindustrie
afwendden.
De oorzaken hiervoor liggen in het
verleden. Het spinnen en weven van
stoffen leende rich blijkbaar bijzon
der goed tot het genadeloos uitbuiten
van arbeidskrachten. Niet alleen in
Nederland, maar ook la Duitsland,
Frankrijk en Engeland. Elk land
heeft zijn verhalen van weversoproe-
ren en eolven van wanhopig verzet
tegen de onvermoeide macnir.es en
tegen de werkgevers, die niet veel
meer dan werk gaven.
Er is veel verbeterd, maar er is
nog veel oud zeer, zegt- Fahner Er
zijn nog steeds oude textielarbei
ders, die uit eigen ervaring kunnen
vertellen, hoe slecht de arbeidsom
standigheden vroege: waren.
Er is veel verbeterd, maar er is
nog steeds een kloof tussen het
woord en de daad.
Nu is dat op zich zelf nog niet zo
erg. Altijd moet de gedachte, de wil,
>orop gaan. De ven. ;zenlijking volgt
altijd op een afstand Het oude zeet
moet uitslijt Dt aieuwe denkbeei-
de moeten verbreid worden en alge
mene ingaat: vinden. Dat gaat met
zo snel. Daar zullen veie jaren over
heen gaan.
Maar Jntnsseo moet een sfeer van
verfcoawe» worden geschapen. Zowel
de werkgevers als dt werknemer#
moeten vertrouwen wekken en win
nen. Hier hebbes de werkgevers ie
belangrijkste en de zwaarste taak.
Dat betekent, dat zij hun bedrijf
niet meer als hun persoonlij eigen
de:.: beschouwen, waarmee zij naar
willekeur kunnen handelen maar
dat zij verantwoordelijk fljfi, koor het
bedrijf met alles, vat daarbij be
hoort, ook de arbeiders.
En nu ontstaan de conflicten. In
de maatschappij zoals die nu is be
horen de fabrieken aan ondernemers.
Zo is het tenminste veelal iii Twente,
waar de grote bedrijven sinds Jaar
en dag aan v amilies toebehoren. Daar
rijn de s'.amhuizen van "de Van
Heeks', ie Ter Kuiies', 'de Menko's
'de Jordaans'.
>jze eigenaar-ondernemers hebben
tot laak nun bedrijven voortdurend
te moderniseren. Als ze dat niet doen
vallen ze uit. De moderniseringen
rijn ook in het belang van de werk
nemers, want als het bedrijf niet
mee kan komen, wordt de arbeider
werkloos.
Maar het betekent dat -vat hij
en rijn werkgever samen bespare»,
het eigendom wordt va; de veris-
gever Ds: arbeider wordt op rijn
best vruchtgebruiker.
En als er een terugslag komt? Dan
ral de rentmeester, net als vroeger
de baron, moeten overgaan tot ont
slag. Althans, wanneer de terugslag
van lange duur is. Daaraan ontkomt
hij niet, aï is hij nog zo sociaal. Dat
ligt in het systeem.
Maar i:et maakt een groot ver-
tchil, of de arbeider zich gedupeerd
voelt en geknauwd door een systeem
or door een mens.
Met alle reserve, die dus moe-
ma maken voor de vrkomst die
s.eeds onzeker is, menen a if, ,1»; er
ernstig gepoogd wordt de menselijke
verhoudingen lu de textielindustrie
radicaal te wijzigen. Misschien niet
..oor all- werkgevers, maar we! door
een voorhoede,
Een symptoom hiervan is naar onre
mening hef gedenkboek, dat ds Xlr-
fha Mênkfi tér gelegenheid var. haar
honderdjarig bestaan heeft uitgege
ven: Mensen van Menko Daarin
werd niet gerept van productiecij
fers, balansen en machines (die voor
bedrijf overigens ook van. belang
zijn), maar van mensen de mensen
van het bedrijf van Menko.
En toen bij de opening -ran ds ten
toonstelling de foto's, die vos;; het
boek waren gemaakt, de hee Arthur
Menko zei: De vooroorlogse toestan
den keren niet terug', toen was dat
geen IJdel woord er toen sprak hij
zeker namens velen van zijn collega's.
En ook voor de arbeiders wach
ten er nieuwe taken. In de textiel
industrie zijn de ondernemingsra
den algemeen Ingevoerd. Wij over
schatten het werk van de onderne
mingsraden niet ZU zijn nog nieuw
en volop ln ontwikkeling. Werkge
vers en werknemer» moeten nog
leren liet nieuw» Instrument te
hanteren, Maar het biedt een mo
gelijkheid tot gezamenlijk overleg.
En d* goede ondernemingsraad
moge dan al niet formeel het recht
hebben tot medebeslissen, in feite zal
een gefundeerd advies van de onder
nemingsraad door een verstandige
werkgerer niet gemakkelijk in de
Wind worden geslagen.
Organiseren is nodig
Een nauw overlas: tussen «la werk
gever» eb ae afBefflefSoTganlsatles
'v/er de primaire arbeidsvoorwaarden
is van d grootste betekenis.
Maar het kan pas bevredigend wer
ken, als de arbeiders zich allen, of in
overgrote meerderheid organiseren
en zelf actief in hun organisaties
werkzaam zijn, zodat een voortduren
de doorstroming van leiding naar le
den en van- de leden naar de leiding,
die »!J zelf kiezen en van wie zij
steeds verantwoording mogen «m
moeten vragen, gewaarborgd, is.
De heer Fahner, van wie wij hier
boven enkele zinnen aanhaalden,
sprak als bestuurslid van de stich
ting Textielvak. In die hoedanigheid
wil hij mede het vakmanschap in de
textielindustrie bevorderen.
Da eerste voorwaarde daartoe Is,
dat de arbeiders het werken ln da
textielindustrie zien Is.een vak en
als een aantrekkelijk vak, dat de
moeit» waard is geleerd te worden.
De 27-jarlgé <rrouweiijke advocaat
Velia Serra had, in Ron. ham plei
dooi gehouden voor een kruimeldief
er verliet de zaal.
Toe-, zij echter haar mantel en
tas, die as op een bank had neer
gelegd, wilde meenemen, moest zij
tot de ontdekking komen dat een
andere kruimeldief zich reeds over
is tas had ontfermd.
Velen van riin vrienden waren naar
Delft gekomen om hem de laatst»
eer te bewijzen. Daarbij voerde arof
N. A. Donkersloot het woord. Hij
schetste de ovekdene als een man
die het leven bijzonder liefhad en
die anderen hierdoor dwong naar
hem te luisteren. Vaak is hij niet
begrepen, aldus prof. Donkersloot
maar steeds bleef hij een strijdbare
figuur, die rijn overtuiging uitdroeg.
Namens het PEN-centrum sprak
Kitty de Josselin de Jong. en nsuneni
de Haarlemse vrienden van de over-,
leden» de schilder Kees Verwey
vraagt wegens uitbreiding van haar
vestiging in Den Haag, enige
yow oe aidehngen.
Staalbouw
Betonbouw
Ketolbouw
PiJpIcldinglnstaTTofTes
Goede Jooale voorzieningen, opnam® m pensioen
fonds mogelijk tot 50-jarige leeftijd, prettig® werk
kring met als regel 5-daagse werkweek.
Eigenhandig geschreven sollicitaties met vermelding ven «ftvoerfg®
gegevens en voorzien van pasfoto te richten aan de Afdeling
Personeelszaken, Scheveningseweg 56, Den Haag,
N.V. tTNTSOL F OTTERDAM
vraagt voor haar afdeling houtbewerking
voor synthetische lakken.
BRXKYSN POSTBUS 1151 ROTTERDAM.
vraagt ln verband met uitbreiding
van baar tankvloot,
varende in Nederland
Gunstige reis- en verblijfkosten! ege-
Ung. 's Zondags wordt als regel niet
gevaren. Ervaring in de binnenvaart
kustvaart of grote vaart gewenst
Leeftijd 18—34 laar
Sollicitatiebrieven aan Shell Neder
land N.V., Postbus 73, Vlaardinger,
met vermelding van leeftyd. oplei
ding praktijkervaring er; verdere
gegevens.
PU8UKATI6 VAN HST CEBUCO. CENTRAAL BUREAU VOOR COURANTENPUBLICITEIT
Vraagt prijsopgave aaa
de Handelsdrukkerij van de
N.V. DE ARBEIDERSPERS
Slaak - R'dam - Tel. 111030
Importrlce
Techn. Handelsonderneming
Nieuwe Mathenesserstraat 33
Telefoon (K1800) 65000—81
DAME 50 JF.G. geschsoon 11
Jaar wenst: kennismaking met
heer met woning. Goede positie
leeftijd tot 60 Jaar. Br. bur. HVV
Kerkbrink 39, Hilversum ond.
nr. H 891.
op onze personeelsafdeling
Éssenburgstngel 28,
Rotterdam, Tel.; 35215.
(vraagt U naar de Heer K Benner).
"s avonds:
thuis bij de Heer J. Rabat,
Stadhouders we152 tl,
Rotterdam Blijdorp, Tel.: 19059
HOLLANDSCHE FABRIEK VAN MELK
PRODUCTEN EN VOEDINGSMIDDELEN N.V.
te VI aardingen,
vraagt «varen
die in staat moet zijn verantwoordelijk werk raar
behoren te verrichten.
M.U.L.O.-opleïding en het praktijkdiploma boek
houden en/of M.B.A. strekt tot aanbeveling.
Sollicitaties met volledige inlichtingen over opleiding,
verrichte werkzaamheden, enz. tc richten aan de
afdeling Personeelszaken, postbus 9 te VI aardingen.
Flinke HUISHOUDSTER, Intern,
in gez. onde- kinderen,
boog salaris, Pis, Bonewlt, Alt
Cuypstr. 186. tel. 790978, A'dam
HEEFT UW hond jeuk? Dan is
het hoog tijet om hem regelma
tig Vetasym -tabletten te geven.
BI! de goede speciaalzaken ver
krijgbaar. Vraagt gratis folder
aar Vetzyme, Postbus 211, Oos
terbeek.
BREUKLIJDERS. Kan, mag of
wilt u niet geopereen. worden?
Volg dan de speciale Brooisoc--
tiiode, die u uw breuk geheel
doet tereeten cn waardoor u
weer even flink kunt werken als
voorheen. Werp u'. knellende
breukband weg. er bestaat. Sets
veel beters. Vraag zonder ver
plichting Inlicht, aan: Brook:
reukapparatenbedrljl Singel 25
(A 15) rimsterdara-C.
BRUIDSBOEKETTEN, compleet
pleet 7,50 Hansma Kt, Kerk
straat, tel. 8389, Leeuwarden,
Lely INVAHDENWAGENS ie elk
model. N.V. Borgmeler, Over
toom 73. Amsterdam-W., telef.
82476. Vrijblijvend bezoek aait
huls.
ACCORDKONHANDEL P. Tb. v.
A men, Verbraakstr. 46, R'dam-
Nrd., tel. 43010, ln- en verkoop
van goede gebruikte instrumen
ten. Qesgt.' bet. ln overleg.
Vraagt vrij bil id Inlichtingen.
Pellkan- VULPENHOUDERS met
belangrijke korting en gemak
kelijke betaling alleen t>U O. A.
H., postb. 201 Arc „in vraag
prijscourant
Totals ommekeer la 5CHEER-
MESJESPRIJZENRechts tree s
Importeur: honderd Jacetgeale-
pen ragdunne Herderscbeermes-
Jes rembours thuis 2,25 II Ame-
rlcaln Imp. Demei Eindhoven
led "teen 'n SCHRIJFMACHINE
gratie toegezonden, ree;» v.a.
ƒ3,- p. tv. 100% Ksu-aatle. Br.
ond. nr. AZ 798 bvdb.
AUTOBANDEN alle maten ge
bruikte en gecoverde bander
steeds voorradig. Bandenbedrijf
Oosterpark, Spinozaslraat 35 b/h
Weesperpl. Afdam, tel. 54576.
Brompo SPAARPOL1S v. brom
fietsen, motorrijwielen en scoo
ter.?. Sen machtige manier om
personeel Aars te trekken. Mo
torhandel en rep.lnr „Noord-
sluwe". Brink 22. NIJkerk, tel.
K 3494-757.
Leren JASSEN, mantels, vesten
enz. vanaf 12,- per week. Beta
ling in 52 weken of 12 maanden
Vraagt vert. bezoek. Lederkle-
dlng Jekon, Poelestraat 27, Gro
ningen. Tel. 32402.
PLAS IN 'T BROEKJE O. la, la.
Plasticbroekje SGA.
Lederen JASSEN, mantels, jek
kers, 5 jaar garantie. Grote sor
tering vanaf f2,- per week. Le
deren kledingbedrijf, KL Kerk
straat 16, Leeuwarden.
Het allernieuwste! Jaarbeurs-
BANDRECORDER nu ook als
radio te gebruiken, 3 Papstmo-
toren. Qem. bet. Enige Jemon-
str.toest., bil! prUs, Bandrecor-
derstudk Schollenbrugstr, 3.
A'dam, tel. 55564, b.g.g. 715804
Moderne BANK «TELLEN met
losse kussens 350»- 4 clubs met
losse kussens 325,-. Vraagt of
ferte. Brieven onder nr. T. 369,
bureau van dit blad.
Zoekt U een serieuze LEVENS»
PARTNER" Vraag dan vriJbUJ-
vend Inlichtingen of kom ens
met ons praten. Zeer zeker an
nen w u van dienst rijn Bern
kant. „Jago" Petunias traat 17d
Vlaardingen, tel. K 1898-5103
Discretie verzekerd
HUWELIJK, Jongeman. 25 Jr.
beh. baan zoekt kennismaking
met aardig meisje. Br. onder no,
AZ 1492, bvdb A'dam.
Gratie INSCHRIJVING "véél
adressen, snelle beh. Corresp..
club Desire..:. Postbus 6085 Den
Haag, v. gratis prosp. Welkom.
KENNISMAKING. Goede vriead-
(Inn)en vindt u bl Alg Corr.
Clut Vraagt gratis inlichtingen!
Postbus 6057, Rotterdam
Leer thuis VLOT DANSEN. Pas-
sen precies beschreven alge.
beeld. Duizenden dankbare cur
sisten. schrijf voor gratie prosp.
proefles „Home Dancing Servi
ce", afdeling A, Lelden.
KLEINBELLDPROJECTORS ver-
len, camera's, flltaapparaten, be-
grotingsaupanxten. filmtoestel-
lichtingameters, zeer gemakke
lijke betalingsregeling, ook bij
inruil. Specialisten voor wereld
merken: Kupferschmidt, Laan
van Meerdorvoort 43, Den Haag.
Tegen CREMATIE, maar waar
om? inlichtingen bij Europese
Heraut, Zandvoortselaan 170 te
Aerdenhout.
KUNSTGEBITTEN reparaties, le
klas werk onder volledige ga
rantie. Billijke tarieven. U kunt
er op wachten. Instituut „Den-
ttiia'% Hoogstr. 40. tel 126010,
Rotterdam
MISSCHIEN U WEL! Neen. niet
misschien, maar u bent zeker
degene die succes zal hebben
met de bemiddeling van Ever
best. Vraag inlichtingen Ever
best, Bazarlaan 65, Den Haag.
TOPARTIESTEN voor uw fees
ten Jacksons, Black White,
Max van Praag, Hetty Croes,
Toby Rix, Mans uut Twente,
Olga Lowina, Johnny Meijer
enz.. (Ook kinderfeesten). Ne
derlands Tbeaterbureau Charles
Pené, Postbus 909, R'dam, tel.
51508.
Voor toneel-, cabaret- en KIN
DERPROGRAMMA'S „De Ghe-
sellen v. d. Spele", Koestr. 15a,
Zwolle, tel. 3331.
FEESTPROGRAMMA'S! Voor elk
feest bekende radio- en variété-
gezelschappen Aad Warby,
Chrysantstr. 3, tel. 85500, R'dam
Plastic BOTEN. Als volgboot,
roeiboot, voor 3 pk. b.b. motor
en voor caravans. Gewicht 45
kg, 3 x 1 32 m. Eplex Brant Con
structies. LIndengracbt 7—9,
Amsterdam.
VIER
SUCCESBOEKEN
UIT DE PEN VAN
Onverkorte herdruk
ken ln fleurige geplas-
tlceerde banden, ver
schenen als CORONA
BOEKEN. Prijs per
deel, gebonden slecht»
BESTELBILJET
Ondergetekende veraoeM
AJ>. Boekwinkel, Slaak 34, Rot
terdam hem de volgend*
oa-boeken van WILLEM VAN
EP END AAL te zenden
Naam:
i
