Groepsfoto doet historie herleven
In 1900 hoofdbureau
Schiedamse politie
rond 1916
f
H. Vos voor
PvdA
Lustrum-opvoering
door Utile
JANSEN
F ortuna-Hermes-DV S
historische strijd'
/17.95
"IMCO
t
19.75
TER BRAAK
NYLON
overhemden
Honden door
trein gedood
Spanning bij
lager voetbal
Stedebouwdag
in Schiedam
Nu ook
Russisch ballet
niet bij IvAO
Kamer-Orkest
te Schiedam
Beter resultaat
verwacht
Speciale
aanbieding
DE NIEUWSTE, MODERNSTE,
STOFZUIGER R
vanrt O
^45^
M
Klaproos-collecte
19.75—46.50
SVSoderne haarden
Progi
gramma
reserve-elftallen
SVV ONTVANGT KOPLOPER ADO
Korf balverwachtin g
HET VRIJE VOLK VRIJDAG 9 NOVEMBER 1956
veéf
'T WAS MAAR EEN simpel bericht, enige dagen geleden in
de Schiedamse kranten: de politiepost aan de Grote Markt
is opgeheven wegens overbodigheid. Dank zij de mobilofoon-
installatie (maar misschien ook wegens gebrek aan perso
neel?) kan men dit oude politie-posthuis van de rekenin<>
afschrijven.
Hiermee wordt een brokje historie bij de Schiedamse politie
afgesloten en wy hebben ons daarom eens verdiept in de ge
schiedenis van dit voormalige hoofdbureau van politie. Ja zeker
oudere ^schiedammers zullen 't zich zeker nog herinneren: op
de Grote Markt regeerden eens de commissarissen, onder wie
ook commissaris F. Eilenberger, die in 1934 zo laaghartig werd
neergeschoten door een hoofdagent titulair. In de annalen der
Schiedamse politie een zeer zwarte bladzij
De. groepsfoto
We spraken van een oude prent.
Van deze aandoenlijke groepsfoto,
genomen voor hel bureau aan de
Grote Markt, kan onze oud-brigadier
rechercheurs. Ach ja, in die tijd was
een bolhoed even onopvallend als een
spijkerbroek in onze jaren.
Taalfenotneen
Helemaal rechts op het plaatje
staat, in martiale houding, het
taaifenomeen hoofdagent Meijer.
Over diens talenkennis raakt v. d.
Het hoofdbureau
Rader-hrancard
Hoewel ons de lippen branden van verlangen om iets te ver
tellen van de wijze, waarop Utile Dulci donderdagavond ln
Musis Sacrum het toneelspel „En de vogels zwijgendoor
L. J, Laird en J. Fernald opvoerde, wordt ons de mond gesnoerd
door de wetenschap, dat wij er niets van mogen zeggen. Dit in
verband met de toneelwedstrijd van de Schiedamse Gemeen
schap, waaraan Utile Dulci namelijk met hetzelfde stuk deel
zal nemen.
„FABLO
NON IRON"
hoedencoilectie
vanaf 140,-
BES-kachel 49,50
StraaSkache! 17,95
GROTE MARKT 3 en 8.
SVV krijgt aanstaande zondag de prominente Haagse club
ADO op bezoek. Voor de Haagse rood-groenen betekent deze
wedstrijd het verdedigen van hun koppositie in de eerste divisie
A; voor de Schiedamse rood-groenen zal het een hernieuwde
poging worden zich wat gunstiger op de ranglijst te klasseren.
Redenen te meer dus om een belangrijke wedstrijd aan de
Bosrand te verwachten. Hermes DVS gaat bij zijn „rivaal uit
vroeger tijden," het Vlaardingse Fortuna, op bezoek. Ook al is
deze wedstrijd het treffen tussen koploper en hekkesluiter, is
een te groot optimisme voor een gunstige Schiedamse uitslag
hier uit den boze.
Alleen wit
Herenmodemagazïj n
Broersvesfc 56 - Telefoon 69642
Bloei en ondergang van oude
politiepost aan Grote Markt
Advertentie I.M.
Uit de mond van de 63-jarige oud
brigadier G. v. d. Broek hebben wij
zo 't een en ander van de tijd rond
1816, toen deze ook nu nog zo uiterst
vitale politieman in Schiedam „op de
mensheid werd losgelaten," ver
nomen. Met de heer v, d. Broek is
het trouwens nog vreemd toegegaan!
Toen hij ln 1916 als 23-jarige „snot
jongen" bij de politie solliciteerde
na zijn ontslag uit de militaire dienst,
kreeg hij van de toenmalige burge
meester Honnerlage Grete te horen:
„Je bent te jong". Waarop de ambi
tieuze ex-huzaar v. d. Broek hem
snedig antwoordde: „Als H.M. de
Koningin mi) niet te jong acht om
per paard langs de ■grens te draven
om de Belgische vluchtelingen tegen
te houden, ben ik dan voor de politie
ongeschikt?"
Die woorden hebben toen kenne
lijk indruk op de burgemeester ge
maakt, want v, d. Broek werd ge
keurd, goedbevonden en aangesteld
als agent laagste klasse met een
salaris van f 775,per jaar, een
78-urige werkweek en het besef, dat
Op de spoorbaan SchiedamVlaar-
dingen, naby de onbewaakte overweg
by de Sehiedamseweg, trof de politie
gistermiddag drie honden aan, waar
van er twee reeds dood waren en de
derde zwaar verminkt. Men neemt
aan dat de dieren door een trein zijn
gegrepen. De politie maakte ter
plaatste de derde hond af.
hij een waardige vertegenwoordiger
van de openbare macht moest wor
den.
't Zal de lezer niet ontgaan zijn dat
de mode van die tijd wel zeer goed
tot uitdrukking komt in de haar
dracht. Baarden waren een symbool
van stoerheid. Maar ze waren ook ge
vaarlijk. Lachend onthult ons v. d.
Broek: Bij de opstootjes rondom het
Zakkendragershuisje gebeurde het
(v. d. Broek maakte snel promotie)
wetenswaardigheden even kwistig
rondstrooien als St. Nicolaas peper
noten.
Helemaal vooraan ziet u hoofd
agent (in onze t}jd brigadier) Loer
met politichond.
Terzijde even: niemand van de ge
fotografeerde personen is nog ln
leven, De heer v. d, Broek heeft ze
praktisch allen gekend. Ondanks dat
heeft hij hen glansrijk overleefd!
Rechts bij de deur zien we de onbe
zoldigd veldwachter Filkes, die de
buitendienst tot taak had. De agent
eerste klasse v. Bellen (vijfde van
links) bezat de titel „Schiemeester".
Hy had de plicht, nauwlettend toe te
zien op de omgeving van de Schie,
waar het in die dagen een drukte van
belang was.'Geen wonder! Schiedam
telde meer dan vierhonderd brande
rijen, mouterijen, mandenfabrieken
en kuiperijen.
De Schie en de Buitenhaven we
melden van de spoelingschouwen, de
platte schuiten waarmee de spoeling
voor dieren werd vervoerd. Menig
maal moest worden ingegrepen om
relletjes op grote schaal onder de
arbeiders te voorkomen, vooral in de
dagen dat stakingen schering en in
slag waren.
Dinsdag z?l voor de Partijafdeiing
te Schiedam ln het Volksgebouw ir.
H. Vos spreken over de politieke
situatie. Begrijpelijkerwijs houden
aller gedachten zich de laatste tijd
het meest bezig met de gebeurtenis
sen, die buiten ons land plaatsvon
den. Toch zal het ook goed zijn, de
politiek van het eigen land met grote
aandacht te blyven volgen. Voorlich
ting, zoals die van ir. Vos te verwach
ten is, kan daarbü net ontbeerd wor
den. Het bestuur verwacht aan ook
veel belangstelling.
Broek niet vhig uitgepraat. Men
kon het zo gek niet bedenken of
agent Meijer wist elke taal, waar
van sprake was. thuis te brengen,
zo zegt hij. Vaak werd zijn hulp
Ingeroepen bij precaire situaties.
Dan zien we nog de heren met de
bolhoeden. Dat waren de stillen, de
menige keer dat een dienaar van de
politie in de baard werd gegrepen!
Een weinig prettig gevoel, zo ver
klaarde hy ons. Ja, v. d. Broek kent
die tijd bliksems goed. Regelde hij
niet, zoals een vergeelde briefkaart
ons toonde, het verkeer op een vrij
wel uitgestorven Koemarkt met paar-
dentracties? O. wat een heerlijke
tijd!
Maar ter zake. Wij willen ons het
voormalige hoofdbureau goed
voor ogen stellen. De staf van een
groep van circa 45 man, die in het
bureau zetelde, bestond uit commis
saris Elienberger, - hoofdinspecteur
Norenburg en de jonge inspecteur H.
van Veen, de latere en thans gepen,
sioneerde commissaris. Naast de
kamers van deze heren bevatte het
bureau een kamer voor de hoofd
agenten, een wachtkamer en twee
cellen.
AI te weerbarstige en rumoerige
celgasten werden in die tijd vaak in
het stadhuis aan de overkant geher
bergd. Men had daar namelijk nog
een nachtverblijf met cellen, die men
via de Ingang onder het bordes van
het stadhuis kon bereiken.
Het korps van 45 man werd. in
1916 versterkt met de zogenaamde
„nachtwakers"Dat waren beëdigde
burgers, in dienst van de politie, die
per uur werden betaald en uitrukten
voor speciale diensten. Zij traden op
tijdens grote onlusten, droegen uni
formen en werden, bewapend, om.
's nachts vooral streng en machtig
te kunnen handelen.
Met die bewapening was het des
tijds natuurlijk ook geheel anders.
De jonge v d. Broek kreeg bij zijn uit
rusting sabel, gummistok enhon-
hondetouw. 't Laatste om loslopende
honden te vangen. Revolvers werden
alleen ten behoeve van de nacht
dienst uitgedeeld. En 's ochtends
weer Ingeleverd.
Ten slotte nog iets over de dienst
zelf. Een der meest vermakelijke
(althans gezien in de ogen van van
daag) verschijnselen op straat was
de zogenaamde rader-brancard, die
gebruikt werd voor EHBO. Het was
een hele eer om met dit vehikel te
mogen uitrukken! Deze drie-wielige
„bakfiets" bevatte een overdekte
brancard, waarop het slachtoffer niet
bepaald erg comfortabel kon plaats
nemen. Bovendien moest de bestuur
der wel degelijk oppassen dat hij het
hele geval er niet met zijn knieën
afschoof tijdens het fietsen. Daar
kwam dus een fikse opleiding aan te
pas! Ook beschikte men nog over een
rijwiel-brancard en verder de gewone
dienstfietsen die slechts gebruikt
werden by alarm. Bij elke post
stond een fiets. Om vlug ter plaatse
te zijn was dit voermiddel in het
autoloze tijdperk wat voor ons in de
twintigste eeuw een raket is.
Maar ook die tijd kende zijn span
ningen (19141918). Voor de dappere
politiemannen was er genoeg te doen.
En dan denken we alleen maar aan
de vele jenever-diefstallen, stakin
gen etc. Over honderd jaar zal men
lachen omdat er eens in de Lange
Nieuwstraat een hoofdbureau heeft
gestaan, bemand met figuren in
vreemde kledij en met merkwaardige
gewoonten. Dat is nu eenmaai het
noodlot van onze tijd. "Wij maken
geschiedenis. En waarom zou men om
die geschiedenis niet lachen?
Zaterdag zal de wedstrijd GTB 1
SNS 1, dié op 6 oktober werd afge
keurd. plaatsvinden op het Gem.
Sportterrein Havendijk.. SNS, dat het
afgelopen seizoen naar de 2e klas
promoveerde en daarin goede resul
taten behaalde, beschikt over een
harde ploeg die zich met gauw ge
wonnen geeft. Uit onderstaand standje
blijkt dat het aan spanning niet zal
ontbreken, temeer daar by een Schie
damse nederlaag de voorsprong ver
loren is gegaan. Aanvang 3.15 uur.
GTB 7 11 Rhoon 7 6
VVHR 7 9 Viaardingen 7 6
SNS 7 8 Slikkerveer 7 6
Goud Boys 7 8 Stedos 7 2
Heinenoord 6 6
GTB 2 gaat in Rozenburg foy de
vereniging die dezelfde naam draagt,
op bezoek. Vertrek per autobus vanaf
het Postkantoor om 2.15 uur. Aan
vang 3.15 uur.
GTB 4 dat afgelopen zaterdag zo
uitstekend voor de dag kwam, gaat
nu zijn geluk beproeven by TSB 5,
Terrein BPM, vyfsluizen. Aanvang
3.15 uur.
GTB 3 is wederom vrij.
Het is ons dus niet mogelijk voor
uit te lopen op het oordeel van de
betreffende jury, zodat wij moeten
volstaan met het meer zakelijke ge
deelte van deze avond te beschrijven.
Utile Dulci bestaat 45 jaar en dat
was aanleiding om aan deze opvoe
ring een feestelijk karakter te geven.
Bovendien zullen de baten van deze
avond worden afgestaan aan de Ver
eniging Pro Juventute; gezien de
goede belangstelling zal Pro Juven
tute een niet onbelangrijk bedrag in
ontvangst kunnen nemen.
Voor de aanvang van de opvoering
De strijd tegen de bezetters
heeft succes gehad, maar de dui
zenden graven in ons land getui
gen van de offers die gevraagd
werden.
Laten wij deze stille getuigen
in goede staat onderhouden als
een eresaluut aan hen die zijn
gevallen voor vrijheid, en recht.
De collecte van morgen beveel
ik daarom van. harte bij u aan.
De burgemeester van Schiedam,
mr. J. W. Peek.
In het kader van de overal In ons
land gehouden Stedebouwdag sprak
de Schiedamse stede bouwkundige, de
heer J. M. Horvath donderdagmiddag
in de r.h.b.s. voor een klein groepje
leerlingen van h.b.s. en gymnasium
over „De stedebouwkundige in het
algemeen en van Schiedam In het
bijzonder".
De heer Horvèth belichtte uitvoerig
allerlei aspecten van moderne en
oude architectuur: hy sprak van de
structuur der steden, de uitbrei-
dings-mogelijkhsden en de functies
van de voorsteden.
Op duidelijke wijze vertelde de
stedebouwkundige van de problemen,
die zich ook in onze stad voordoen
by de groei in alle richtingen. Schie
dam ligt als het ware gesloten in een
ring, waaruit men zich niet gemak
kelijk kan bevrijden, gezien onze
buurmannen Viaardingen en Rotter
dam.
Voorts toonde zich de heer Horvath
een warm voorstander van groenstro
ken in de stadsbebouwing.
De directeur van de h.b.s., de heer
R. Oort, dankte hem voor zij'n uit
stekende voordracht. Tevens brak hy
een lans voor goede voorlichting aan
leerlingen op het betreffende gebied.
Advertentie LM.
Ziet ook onze uitgebreide
■waaronder
WOODROW
BORSALINO
FLECHÈT
JOHN HOWARTH
Prijzen
Onze sortering ln vesten, truien, hand
schoenen en sjaals biedt U vele moge
lijkheden voor de winter.
Voor al Uw horenmode-artikelen
HERENMODES
De zaak naar Uw smaak
Advertentie I.M.
EDO 2—SW 2; SVV 3—Overmaas
2; Excelsior 4—SW 4; Hermes DVS
2—SHS 2 (zaterdag 3 uur)RFC 2—
«DVS 3: HDVS 4—Xerxes 4 (Spie-
nngschool).
Het al voor 20 november aange
kondigde optreden van het Russisch-
Oekrainisch balletgezelschap oJ.v.
Maria Petrowa voor het Instituut van
Arbeidersontwikkeling, gaat, in ver
band met de gebeurtenissen in Hon
garije, niet door.
Het bestuur heeft dit besluit ge
nomen, omdat, men terecht zeer
weinig of geen belangstelling voor dit
Russisch optreden verwacht, hoewel
het gezelschap (geïmmigreerde Rus
sen) boven elk verwijt staat.
Het Instituut heeft nu een ander
programma kunnen samenstellen. Er
zal een nieuwe film van het IvAO
worden vertoond, namelijk .Sym
fonie der seizoenen". De kaarten voor
de balletuitvoering blijven geldig en
kunnen aan de zaal worden afge
geven.
De aangekondigde poging tot op
richting van een strijk- en blaas-
orkest is geslaagd. Het orkest bestaat
thans uit 32 leden, terwijl er nog
regelmatig nieuwe aanmeldingen zijn.
Bij de laatst gehouden ledenverga
dering is als naam gekozen Schie
dams Kamer Orkest. Het bestuur
werd als volgt samengesteld: "W. J. A.
de Jager, voorzitter; C. Hendriks, se
cretaris; J. van Woerkom, penning
meester; mej. M. G. de Heer, biblio
thecaresse.'
De repetities worden elke woens
dagavond om 8 uur gehouden in de
benedenzaal van de Toonkunst Mu
ziekschool, Lange Haven 103. Dirigent
is de heer Louis van den Hoonaard.
Bijna alle plaatsen in het orkest zijn
bezet; strijkers kunnen echter te
allen tyde nog worden opgenomen,
terwijl voorts nog behoefte bestaat
aan een hoornist, een trompettist en
een fagottist.
SW zal zich hebben te realiseren j (in militaire dienst) verhinderd is te
dat ADO niet voor niets fier aan het
hoofd van de afdeling gaat. De Hage
naars steken in een prima vorm,
waarbij vooral de ideale combinatie
.techniek en schotvaardigheid" hun
grootste troef is. De SVV-defensie zal
aan het snelle en verrassende voor-
hoedespel, met prominenten als Theo
Timmermans, Mick Clavan en Lex
Rijnvis de handen vol krijgen. De
Hagenaars scoorden uit zes wedstrij
den 22 doelpunten, hetgeen een dui
delijke waarschuwing inhoudt. Na de
overwinning van onze stadgenoten
in de laatste oefenwedstrijd tegen
Sparta is er echter reden voor een
gematigd optimisme, waarbij vooral
de voorhoede met Könemann, Van
Pelt, Huntink en de nieuweling Jan
de Lange prima draaide. Tom v. d.
Ende heeft dit kwartet dan ook ge
handhaafd. Ook in de middenlinie
is het experiment Sutdorp geprolon
geerd, mede doordat Van Kampen
spelen.
Hermes DVS gaat bij de goede
buur Fortuna op bezoek. Reeds ver
in het verleden waren deze ontmoe
tingen hoogtepunten in het seizoen
en deze traditie zal zondag ongetwij
feld worden voortgezet.
Een bijzonder wapen van de Vlaar-
dlngers is de nooit aflatende strijd
lust, waarmee Hermes, gezien ook
de sfeer rondom deze wedstrijd, ern
stig rekening zal moeten houden.
Indien onze stadgenoten evenveel
strijdlust weten op te brengen en het
zelfde snelle, doeltreffende spel bren
gen als zondag jl. na de rust tegen
Excelsior, dan is er voldoende reden
om een gunstig ressultaat te ver
wachten, Hennes verschijnt volledig.
Van de Schiedamse korfbalteams
heeft O.DJ. 1 nog maar drie wed
strijden gespeeld; maar desondanks
gaat dit twaalftal zaterdag naar
Leiden om Pernix 2 voor de tweede
maal te ontmoeten. Thuis verloren
onze stadgenoten met 3—10. Hoewel
het niet waarschijnlijk is, dat zij
de koplopers hun eerste nederlaag
zullen bezorgen, verwachten we toch
een beter resultaat dan op de. eerste
competitiedag.
Succes moet op reis naar Dor
drecht om daar eveneens een lijst
aanvoerder te ontmoeten, ni. Mer-
wede. Ook hier is weinig leans op
winst voor de bezoekers. De blauw-
wltten mogen al heel blij zijn als
zij de uitslag binnen redelijke gren
zen kunnen houden. Schiedam heeft
vrijaf.
O.D.I. 2 gaat op bezoek bij
K.O.A.G., dat op eigen terrein nog
ongeslagen is. We nemen, aan, dat
dit na zaterdag niet meer het ge
val zal zijn.
Voor de overige reserveteams
staan op het programma Schiedam
2—Actief 3, Succes 2—H.P.V. 2, jeugd
Het Zuiden 2-~Succes, Rozenburg—
OD.O. 3, OJDX 4—K.O.A.G. 3 en
voor de adspiranten O.S.CR, a—
Succes a, Spangen c—Schiedam a,
Velox c—Succes b en t.O.P. b—
O .DL. a.
HET VRIJE VOLK
SCHIEDAM
Redactie en Administratie:
Passage 20 - Tel. 68798
heette de heer H. W. G. Hoek, voor
zitter van de lustrum-commissie, de
aanwezigen, onder wie de echtgenote
van de burgemeester, de wethouder
van culturele zaken en de commissa
ris van politie, harteiyk welkom.
Na ds opvoering sprak de heer
Rltsema namens Pro Juventute een
woord van dank en huldigde de heer
W. E. Hoek, voorzitter van Utile,Dulci
de souffleuse mevr. L. Boogaerdt 't
Hooft-Gerdes. Zij vervulde als lid
van UD gisteravond haar tweehon
derdste ondergrondse taak en werd
daarvoor geeerd met de gouden UD-
speld.
Een bal met The Music Makers
besloot de avond. Op 20 november
zal hetzelfde stuk dus in het kader
van de toneelwedstrijd eveneens in
Musis Sacrum worden opgevoerd.
HOOGSTRAAT 93
Advertentie IM.
VRIJDAG
Bioscopen:
PASSAGE-THEATER, 2 en 8,15 uur»
De wereld der stilte (aX).
MONOFOLE-THEATER, 2, 7 en S uur:
Davy Crockett (14 Jr).
Apotheek:
Fa. GOUKA en CO., Groenclaan 127,
telefoon 88035.
Tentoonstellingen
CULTUREEL CONTACT CENTRUM.
105 uur schilderijen, van Tap
Werkman.
Diversen
ARCADE. S uur: Leerlingenuitvoering
Rotterdamse Balletschool.
AULA MUSEUM, 8 uur: ledenvergade
ring Museum-vrienden.
MUSIS SACRUM 8 uur; Cabaretavond
Brandweer.
ZATERDAG
Bioscopen:
PASSAGE-THEATER. 2, 4.15, 7 en 9.15
uur. De wereld van de suite (14 Jri.
MONOPOLE-THEATER, 3, 5 7 en 9
uur: Davy Crockett (14 jrj.
Apotheek:
Fa. GOUKA en CO., Groenelaan 127,
telefoon 68035.
Tentoonstellingen:
CULTUREEL CONTACT CENTRUM,
- 105 uur: schilderijen van. Taó
Werkman,
Diversen:
VOLKSGEBOUW, 8 uur: Contact
avond Bouwbedrijfsbond.
MUSIS SACRUM, 8 uur: Feestavond
Cartonnagefabrlek.
ROTTERDAMSE BIOSCOPEN
ARENA: De zondares. 2, 7 en 9.30 uur
(18 Jr).
CAPITOL* Strijd tegen de vliegende
schotels. 2. 7 en 9.15 uur (14 Ir).
CENTRAAL: Het trottoir. 2. 7 en 9.15
uur (18 jr).
CINEAC Journaal van. 0 tot 5.15 uur
Helden zonder moed. 5.30, 7.45 en
10 uur (14 Jr).
COLOSSEUM* Jupiter's darling. 2 7
en 0 30 uur ,'a.i.).
HARMONIE: Het mysterie der ge
smoorde stemmen. 2, 7 en 9.15 uur
(14 jr).
LUMIÊRE: Schandaal In Sorrento.
2.15. 7 en 9 30 uur (aX).
LUTUSCA: The long arm. 2.15. 7 en
9.30 uur (14 jr).
LÜXORThe King and I. 2, 7 en 9.30
uur (al.).
metro: Puberteit. 2, 7 en 9.15 uur
PRINSES: From here to eternity.
2.15, 7 en 9 30 uur (18 jr).
REX: De wraak van de Rode Adelaar.
2. 7 en 9.15 uur (14 jr).
THALIA: De- man die te veel wist
2, 7 en 9.30 uur (14 Jr).
't VENSTER- Parts canaille. 2. 7 en
9 13 uur (13 Jr).
VICTORIA: Helden zonder moed. 2 7
en 9.15 uur (14 jr).
ROTTERDAM
ZATERDAG
GROTE SCHOUWBURG. Zuidplein
De Schouwspelers met „De witte
non.", 8 uur.
KONTNG IN NE KERK, Boezem singel»
Chr, Oratoriumver. „Halleluja"
concert, 8 uur.
ROTTERDAMSE SCHOUWBURG.
Rott. Toneel met „Do wilde eend".
8 uur.
