Eerste opleidingsschool
in Schiedam geopend
Dr. Noletstichting
heeft de primeur
IvAO besloot jaar met
voordrachtsavond
Schakels: kolfje naar de
hand van Joh. Elsensohn
'1
00©®©
Mary Lou Williams: van
boogie tot cool
Fraai huis voor leerling-verpleegsters
Paus bereidt
kerstrede
voor
Amsterdam ziet jubilaris op zijn best
,Het socialisme in Europa
na Tweede Wereldoorlog'
Kerstavond van
Wijkgemeente
Kerstspel op
kerstavond
Dertig jaar
arbeiderssport
Glansrol als
Pancras Duif
Het Vrije Volk
Burgerlijke Stand
Looddiefstal
GEESTELIJK-LEVEN
Visafslag
WISSELKOERSEN
Bijeenkomst van
„Onder Ons"
De grootste krant
HET VRIJE VOLK DINSDAG 18 DECEMBER 1956
PAGINA 5
HET VALT NIET te betwisten: de Dr. Nolet-Stichting, Schie
dams r.-k. ziekenhuis, is het Gemeente Ziekenhuis in sommige
opzichten beslist vóór. Werd reeds geruime tijd geleden de
nieuwe vleugel van de Dr. Noletstichting in gebruik genomen,
nu heeft men dan ook officieel de verpleegsterschool aan de
Juliana van Stolbergstraat geopend. Daarmee is het Gemeente
Ziekenhuis twee stappen achter geraakt.
Het is nauwelijks denkbaar,
dat men voor het veertigjarige
toneeljubile' m van Johan El
sensohn een geschikter stuk
had kunnen kiezen dan Scha
kels van Herman Heijermans.
Elsensohn is de aangewezen
man om de figuur van Pancras
Duif tot leven te brengen, en
ook de typisch Nederlandse, ja
Amsterdamse sfeer voor dit
•vrolijke' spel te benaderen.
JELLY ROLL MORTON
INSTRUMENTALE ZANG
BALLADE VAN RITA
GOODMAN-DOCUMENT
BOB CATS-STIJL
Prachtig verteld
Deze anekdote is echter prachtig
verteld. Er is geen scène in dit stuk te
vinden, die niet op een of andere wijze
de spanning verhoogt, de personen
nader karakteriseert, de gesproken rol
tot leven brengt.
B eivonderensivaardig
Johan Elsensohn was Pancras zelf.
De verandering, die zich in zijn po
sitie en dientengevolge ook in hem
zelf voltrekt, vindt geleidelijk plaats
en aan het slot is fay gebroken en.
nochtans de man uit het eerste be
drijf
In de stemmig versierde grote zaal
van Irene hield Wijk til van de
Hervormde Gemeente dinsdagavond
een kerstwijdingsavond, waaraan o.a.
medewerking verleenden de sopraan
Tiny Boos en de pianiste Jet Dub
beldam, beiden uit Rotterdam.
Zij brachten op uiterst ingetogen
en melodieuze wijze verscheidene lie
deren ten gehore, o.m. van Max Re-
ger. De aanwezigen gaven duidelijk
uiting van hun waardering voor deze
zeer verdienstelijke vertolkingen.
Nadat ook ds. H. W. Hemmes had
gesproken volgde na de pauze de
voordracht van ds. A. C. G. den Her
tog uit Rotterdam, die de aardige
vertelling „Eiland der verlorenen"
had uitgekozen.
Evenals verleden jaar zal ook dit
jaar op de avond vóór Kerstmis een
groep kermisklanten door Schiedam
trekken en op drie plaatsen in deze
stad een kerstspel opvoeren.
Deze opvoeringen geschieden om
19 uur in de Galileïstraat bij de Sav.
Lohmanschool; 20.15 uur op het
Wilhelminaplein; 21.30 uur in de
Dirk van Wassenaarstraat. Vóór de
opvoering zal een geluidswagen de
komst der komedianten aankondigen.
Deze uitvoeringen vinden plaats on
der auspiciën van het Comité „Ka
tholiek Schiedam".
Toch mag men uit dit alles niet
concluderen, dat er nu een soort
concurrentiejacht aan de gang is.
Het is zuiver een kwestie van tijd
en van geld. Zoals bekend, is ook het
gemeenteziekenhuis aan verbouwing
en uitbreiding toe, en in het kader
van dit uitbreidingsplan zijn ook be
grepen de bouw van een nieuwe
vleugel en een verpleegstersschool
(opleiding voor de leerlingen).
Als vertegenwoordiger van de ge
meente wees de wethouder van Fi
nanciën en Personeelszaken o.m. op
deze „nobele wedijver" in zijn toe
spraak bij de officiële openstelling
van de r.k. verpleegstersschool, wel
ke dinsdagmiddag in aanwezigheid
van velen plaatsvond.' De wethouder
sprak zyn bewondering uit voor de
vlotte wijze, waarop de beslissingen
ten aanzien van de bouw zijn geno
men; hulde bracht hij voorts aan de
bouwers en ontwerpers.
De plechtigheid werd geopend door
de voorzitter 'van het stichtingsbe
stuur. nrr, A. F. A. van Velzen. Dank
bracht, hij vooral uit aan de genees
heer-directeur, dr. A. L, J. Kunze,
welke de stichting van de dwingende
noodzakelijkheid van de bouw der
school heeft kunnen overtuigen.
De verpleging van patiënten heeft
zich in 25 jaar aanzienlijk gewijzigd,
aldus mr. Vran Velzen. Was deze eerst
hoofdzakelijk in handen van reli
gieuze zusters, langzamerhand heeft
zich echter een evolutie voltrokken,
waardoor men ook leken-vcrplceg-
sters ging aantrekken.
In 1950 kwam men tot de eerste,
nog gebrekkige verpleegstersbehui
zing op de Nieuwe Haven, maar de
accommodatie was niet van die aard,
dat men er permanent leerling-ver
pleegsters kon plaatsen.
Mede door het initiatief van dr.
Met een voordracht uit Peer Gynt van Hendrik Ibsen door de Amster
damse voordrachtskunstenaar Cor Breed heeft het Instituut voor Arbeiders
Ontwikkeling dinsdagavond in het Volksgebouw het oude jaar afgesloten.
Cor Breed wist de aanwezigen met zijn dwingende stem te boeien en de
muzikale omlijsting vormde een uitstekende illustratie bij zijn. voordracht.
Natuurlijk moest de kunstenaar
zich bepalen tot een fragmentarische
voordracht, omdat het hele toneel
werk van Ibsen zeer vele uren in be
slag neemt. Zelf bij de „gewone" to
neeluitvoeringen van deze sage wordt
de tekst meestal behoorlijk bekort.
De vier gedeelten, die Cor Breed dan
voordroeg, gaven op uitmuntende
wijze weer welke romantische beelden
in dit stuk geschapen worden door
een zangerig woordenspel.
WOENSDAG
Bioscopen:
PASSAGE-THEATER, 2 en S.15 uur:
Rigoletto (14 jri.
MONOPOLE-THEATER, 2 7 en 9 uur:
Menselijke torpedo's (14 Jr).
Apotheek:
Nleuwiand Apotheek en Apotheek
Jansen.
Diversen:
MDSIS SACRTJM, 8 uur: feestavond
Willem de Zwijgerschool.
IRENE, 8 uur Kerstwijdingsavond
WIJkgemepnte V.
GEBOUW CHR. SOCIALE BELANGEN
S uur: filmavond Lasclub Schiedam.
DONDERDAG
Bioscopen:
PASSAGE-THEATER, 2 uur: Rigoletto
<14 Jr).
MONOPOLE-THEATEP., 2 7 en 9 uur:
Menselijke torpedo's (14 Jr).
Apotheek:
Nieuwlacd Apotheek en Apotheek
Jansen.
Diversen: A
PASSAGE-THEATER. 8 uur: Schled.
Kunstkring Rott. Toneel.
AMSTELBRON. 8 uur: Contactavond 6
Oud-strijders.
VOLKSGEBOUW, 8 uur: Kerstbijeen-
komst Vrouwenbond NVV. 0
ROTTERDAM g
ARENA: Vier mannen der duisternis.
2, 7 en 9.3C1 uur (14 Jr).
CAPITOL: Het complot der valse sp
mutiters. 2. 7 en 9.15 uur (14 Jr). 0
CENTRAAL. Het trottoir. 2, 7 en 9.15 0
uur (18 Jr).
CINEAC. Journaal van 9 tot 5.IJ uur
Marguerite de la nult. 5.30. 7.45 en
10 uur (14 Jr). - 'JJ
COLOSSEUM: De zoon van Anna. jJ
2. 7 en 9.30 uur (14 Jr).
HARMONIE: Alarm In de Pacific.
2. 7 en 9.15 uur (14 Jr).
LUMIËRE: Annie get your gun. 2.15,
7 en 9.30 uur (aJ,).
LUTUSCA; Aanranding. 2.15, 7 en
3.30 uur (18 Jr).
LUXOR: Piroschka. 2. 7 en 9.30 uut
(3
METRO: Wie la zonder zonden. 2, 7
en 9 15 uur (18 Jr).
PASSAGE: Rigoletto. de gebochelde.
2 en 8.15 uur (14 Jr),
PRINSES: Love rne tender. 2.15. 7
en 9.30 uur (14 Jr).
r.EX: Ivan de witte duivel. 2, 7 en
9 15 uur (14 Jr).
3 IALIA: De man die te veel wist.
2.15. 7 en 9 30 uur (14 Jr)
VICTORIA: Minderjarig meisje ont
voerd. 2. 7 en 9.15 uur (18 jr).
*t YENSTERLes enfants du paradis.
1 30 en 3 uur (18 Jr)
Als aanvulling en verbinding tus
sen de voorgedragen delen werd
grammofoonmuziek van Edvard Grieg
gedraaid. Grieg heeft Ibsen met z(jn
muziek zeer goed nagevolgd en aan
gevoeld en zijn uiterst zwaarmoe
dige muziek (ook in de vrolijke frag
menten) geeft de Peer Gynt de juiste
inhoud.
Want in wezen is de held een melan
cholieke figuur, wiens grote fantas-
terij slechts dient om. de kern van
zjjn ik te verbergen.
Cor Breed heeft de trouwe kern
van leden, die men op culturele
avonden als deze steeds weer ziet, een
zeer waardevolle avond gebracht.
Misschien legde hij hier en daar de
accenten wat al te zwaar, maar het
is ten slotte een allerminst gemak
kelijke opgave om meerdere personen
niet een stem tot ieven te brenger».
In het algemeen slaagde hü daarin
echter uitstekend.
De avond werd met een kort woord
door de voorzitter van het Instituut,
de heer P. Spruit ingeleid.
Kunze is men nu tot dit resultaat
gekomen.
Ongeveer veertig leken-ver-
pleegsters kunnen nu elk In een
afzonderlijke kamer worden on
dergebracht. Verder bezit de
school een eetzaal en recreatie
ruimte, leslokalen, een keuken,
fietsenstalling e.d. Alies is uiterst
modern en licht van tint ontwor
pen en uitgevoerd door het
Rotterdamse architectenbureau
Kraaijvanger en het aanne
mingsbedrijf Gebr. Struijcken te
Tilburg.
Het is de bedoeling, dat de jonge
adspirant-verpleegsters In dit huis
een prettige sfeer ontmoeten temid
den waarvan zij hun opleiding en al
gemene ontwikkeling ontvangen.
Mede door deze school zal men tot
een nog betere verpleging moeten
komen, zo zei de voorzitter.
Dr. Kunze noemde de totstandko
ming van de school een grote stap
vooruit; ook hij achtte een goede
opleiding van essentiële betekenis.
Belangrijk noemde hij de ontwikke
ling var- je persoonlijkheid der leer
lingen, die ais nummer één op het
lesrooster staat.
Ook voerde nog het woord de rec
tor voor de r.k. verpleegstersscholen,
mr. Sanders, die het personeelstekort
aantipte, maar zich daar verder niet
bezorgd over uitliet.
Onder de aanwezigen zagen wij
o.m. Deken J. J, Heijnen, de gemeen
tesecretaris mr. N. J. Post en de ge
neesheer-directeur van het Gemeen
teziekenhuis, dr. Jf. H. van den Berg.
De Directeur van de Technische
Bedrijven der Gemeente Schiedam
maakt bekent; dat de watertoevoer
vanaf de Schiedamseweg hoek Iepen-
laan (dus niet Tuindorp Kethel)
naar het dorp Kethel enz. donder
dagavond 20 december vanaf 8 uur
tot 's nachts 3 uur zal worden onder
broken.
GEBOREN: Anneke, d v C Aleman
en M J van der Moezel: Jeanette J,
d v W G Boot en J Kroeze; Johanna
M L, d v J van Peer en M Wagt-
mans.
De politie heeft aangehouden de
26-jarige metselaar V. 'XV. K„ die
er van verdacht wordt 125 kilogram
lood te hebben gestolen uit het pand,
waar hij werkzaam was. De metse
laar Is opgesloten.
Toen dertig jaar geleden de Arbei
ders-Sportbond werd opgericht, bleef
Schiedam niet achter bij de oprich
ting van een afdeling. Hier werden
in sportbond-verband veie sporten als
gymnastiek, voetbal, korfbal en
zwemmen beoefend. Dit duurde tot
de bezetting, waarna de afdeling
Schiedam werd ontbonden.
De Sportbond kwam na de oorlog
terug, maar toen onder de naam Ne
derlandse Culturele Sportbond. De
herboren gymnastiekgroep onder de
naam ARMA sloot zich bij deze bond
aan, maar de afdelingen voetbal en
korfbal bleven lid van de andere
bonden.
Het dertig-jarig bestaan zal nu Jn
het hele land worden gevierd. In
Schiedam wordt daartoe op zaterdag
middag van drie tot vijf uur in het
Volksgebouw een feestelijke middag
georganiseerd, waar de speelgroep
van het Zuider Volkshuis een mario
nettenspel zal opvoeren. Ieder kind
zal van het bestuur een speciaal pre
sentje ontvangen.
PAUS PIUS, die zich zelf eens 'de
onvermoeide pleitbezorger van de
vrede' heeft genoemd, is bezig zijn
jaarlijkse kerstboodschap op te stel
len.
Het zal de achttiende kerstbood
schap van de paus zijn. Woordvoer
ders van het Vaticaan hebben ver
klaard, dat het een van de belang
rijkste zal blijken, die de Paus ooit
tot de wereld heeft gericht.
Evenals vorig jaar zal de bood
schap waarschijnlijk niet alleen be
stemd zijn voor de meer dan 400
miljoen rooms-katholieken, doch
voor ledereen.
Het vorige jaar drong de paus erop
aan een eind te maken aan het ko-
lonisme en de atoomproeven onder
internationaal toezicht, te plaatsen.
In Vaticaanstad neemt men aan, dat
de paus deze onderwerpen opnieuw
zal aanroeren.
Verder verwacht men, dat hy de
ontwikkelingen in Hongarije zal noe
men. Deze zijn reeds aanleiding ge
weest tot een speciale encycliek op
27 oktober, waarin om gebed voor het
Hongaarse volk werd gevraagd.
De boodschap van de paus zal
evenals het vorige jaar door Radio
Vaticaan worden uitgezonden ln on
geveer 28 talen, waaronder die van
de communistische landen.
Verwacht wordt, dat de paus de
nachtmis zal opdragen in zijn par
ticuliere kapel. De mis zal mogelijk,
evenals vorig jaar, worden uitgezon
den via de radio. Zij wordt slechts
bijgewoond door enkele naaste mede
werkers van de paus.
Op de Eerste Kerstdag zal hU
enige tijd doorbrengen met zijn fa
milie. In zijn vertrekken staat dan
de kerststal opgesteld en mogelijk
ook een kleine kerstboom.
Om twaalf uur 's middags zal Paus
Pius XII ongetwijfeld zoals gewoon
lijk voor het raam van een van zijn
vertrekken de pelgrims, Romeinen en
toeristen zegenen, die op het St.-
Pletersplein zijn samengestroomd.
ROTTERDAM, 18 dec. Aan de
visafslag alhier werden van IJmui-
den en elders 100 kisten verse zeevis
en 50 kg paling en snoekbaars aan
gevoerd.
De prijzen waren: schol gr 60-62,
midd 68-70, klein 47-51. zeebot 46-47,
schelvis midd 33-36. klein 33-38, ka
beljauw midd 51-53, kiein 32-38, wij
ting 32-34 alles per kist; lever 1,20-
1,35, snoekbaars 1,60-1,65, levende
paling dik 5,40-5,45, midd 2,80-2,90,
Johan Elsensohn als Pancras
Duif: in zijn leunstoel ba de
haard Een vitaal, doch in het
nauw gedreven man
18 december
Engels pond 10.64310.641
Amerik. dollar 3.8233.83c
Franse frank .1.08201.0830
Belgische frank 7.59)7.601
Zwitserse fiank 86.84J86.891
Zweedse kroon 73,57173.621
Duitse mark 90.83590.885
Deense kroon 54.915—54.96;
Noorse kroon 53.35553.401
Canada 3 9913.991
Italiaanse lire60.68560.731
Japanse dollar 3.7753.771
Turkse dollar 3.7923.801
De Vrouwengroep „Onder Ons"
van de Algemene Bond van Ouden
van Dagen verzoekt ons te berichten,
dat de kerstbijeenkomst op donder
dag met om acht uur, maar om
zeven uur begint.
Het socialisme in Europa na de tweede wereldoorlog" was het on
derwerp, waarover de heer J, Reehorst dinsdagavond sprak voor de
afd. Schiedam van Nieuwe Koers. De meest interessante ontwikke
ling heeft het socialisme in Nederland ondergaan, een reden voor de
heer Reehorst om het wezen van de Partij van de Arbeid sterker te
belichten dan de socialistische partijen in de andere landen van
West-Europa
„De SDAP," aldus spreker, „was
vlak voor de oorlog wat de groei van
het stemmenaantal betreft aan het
eind van zijn Latijn. De nauwe sa
menwerking tussen lieden van ver
schillende levensopvatting tijdens de
bezetting was de hoeksteen voor de
nieuwe gedachtengang na de oorlog."
De heer Reehorst wees cr echter
op, dat ook voor de oorlog de door
braakgedachte al leefde; katholie
ken en christelijken kregen politiek
verwante ideeën, dominees traden toe
tot de SDAP.
„Wanneer we de zetelwinst van de
PvdA van vlak na de oorlog bekij
ken, zien we dat de start niet zo
groots was als men verwacht had.
Pas na 1949 is er een groei waar te
nemen, ondanks het feit, dat de
PvdA een ondankbare politiek van
wederopbouw moest voeren. In ver
gelijking tot Nederland hebben de
andere Westeuropese landen zo goed
als geen socialistische ontwikkeling
gekend, In België zijn nu, tien jaar
na de oorlog, de eerste symptomen
van de doorbraak te merken."
Inleider vestigde de aandacht op
het feit, dat Duitsland wel een
eenheidsvakbeweging kent, of
schoon er de laatste jaren steeds
weer pogingen gedaan worden om
een christelijke vakbeweging te
stichten.. Het klimaat was en is
ook nu nog niet gunstig voor een
politieke doorbraak.
„Het internationale socialisme, dat
voor 1918 vrij sterk leek, heeft nu
weinig kracht," aldus de inleider en
hi) wees o.a. op het verschil van me
ning tussen Franse en Engelse so
cialisten over de actie in het Midden-
Oosten.
Na een korte pauze werd er ge
discussieerd over de doorbraak-
politiek, de consequente of incon
sequente politiek van de PvdA en
de politieke belangstelling der
jongeren.
De uitslagen van de Schiedamse
Bedrijfs Klaverjas competitie lulden
als volgt:
Afd. A: Gem, WerkenRoelants
6—0; Hoek—Hof van Jongepier 51;
StandaardD. Baron 3—3; GTB
Excelsior 15: SCFDES 15.
Afd. B: DES—Gem. Werken 1—5;
D. BaconStandaard 33. Excel
sior vrij.
HET VRIJE VOLK
SCHIEDAM
Redactie en Administratie:
Passage 30 - Tel. 68798
Een vrouw aan de piano is geen zeldzaam verschijnsel in de klassieke
muziek. Maar in de jazz ligt de zaak anders. Daar is het opvallend wan
neer in bekende bands een vrouw de piano bespeelt. En nog opvallender
wordt het, wanneer zij met haar spel ver uitsteekt boven de meeste van
haar mannelijke collega's. Zc'n vrouw is Mary Lou Williams. 'The
First Lady of Jazz.'
Een bijnaam met zo'n allure wordt
in de jazz niet zonder reden gegeven.
En hij zegt geen woord te veel van
Mary Lou Williams, want zij heeft
haar 'eretitel' niet verdiend met
alleen pianospelen, zij heeft een min
stens even grote naam als arrangeuse,
bandleidster en componiste, de laatste
tijd vooral van grote werken, waarin
ze jazzmuziek en moderne symfoni
sche muziek samen wil onderbrengen.
Maar zij is begonnen als pianiste,
en haar pianospel is een kristalhel
dere afspiegeling van haar grote
capaciteiten op het gebied van de
Jazz. Dat komt vooral naar voren
wanneer men een reeks opnamen van
Mary Lou uit verschillende jaren be
luistert. Dan heeft men een spiegel,
waarin haar grootheid zo duidelijk
mogelijk zichtbaar is.
Een dergelijks spiegel is 'A key
board History' (Concert Hall Society
CHJ-1007), een boeiend verhaal met
acht nummers. Geschiedschrijving
van de beste soort is deze plaat, om
dat de (grillige) spel-ontwikkeling
van Mary Lou Williams er helder in
wqrdt verteld, ln muziek.
Men hoort er de boogie woogiestijl
in, waaraan zij nog vastzat in de der
tiger jaren. Maar even. later wordt
men verrast door hypermodem pia
nospel, pure cool jazz. En, evenals het
'klassieke' werk. van de bovenste
plank!
Dan weet meu meteen waarom
Mary .Lou "The First Lady of Jazz"
is; alle muziek die zij aanraakt krijgt
een eigen kleur. Want zij heeft altijd
één doel streng voor ogen gehouden:
niet vastkleven in een bepaalde stijl.
Of zij daarin is geslaagd Acht ju
weeltjes bewijzen het. Zij vormen
samen een briljante Keyboard His
tory, die nog extraglans krijgt door
het ritme van Wendell Marshall (bas)
en Osie Johnson (drums).
Nog meer geschiedschrijving-van-
de-Jazz. Opnieuw in het bijzonder
over de piano in de jazz. Jelly Roll
Morton. 'Ik heb in 1902 de jazz uit
gevonden.' heeft hij verteld, en na
tuurlijk is dat niet waar. Maar wel is
het zo, dat hij een van de grote per
soonlijkheden is geweest. Want hij
heeft door zijn spel de piano de
plaats gegeven, die zij nu nog in de
jazzmuziek inneemt.
Het. verhaal in noten od Jazztone
J-1012 beschrijft zijn betekenis in
heldere lijnen. Aai de ene kant is
het viermaal de piano die voor
zich zelf spreekt, aan de andere is
hes ditzelfde instrument, dat nu be
geleiding geeft aan de blues die Jerry
Roll Morton zingt. Zang die even
nauw verwant is aan de neger-volks-
tnuziek als zijn pianospel.
Van de blues van Jelly Roll Morton
j naar "The Blues' van Mei Tormé,
een stap van de ene jazz-wereld ia
MARY LOU WILLIAMS
...First Lady of Jazz...
de andere, van het zeer oude naar
het meest moderne.
De zanger Mei Tormé, die zich
lange tijd op het commerciële (popu
laire) genre heeft toegelegd, verrast
opeens met een grote langspeelplaat
(London LTZ-N 15009), waarop hij
een bijzonder soort muziek brengt.
Samen met The Marty Paich 'Dek-
tette', eer tien man sterke West-
Coast combo (met namen als Bud
Shank, altsax en fluit, Pete Candoli
en Don Fagerqulst, trompet, Bob
Cooper en Jack Montrose, tenorsax),
brengt hij twaalf nummers, die stuk
voor stuk een belevenis zijn. Vocaal,
door de manier waarop Tormé zijn
stem gebruikt: als een melodieus in
strument, dat precies aansluit bij de
bezetting van de combo. Instrumen
taal door de zeer Knappe arrange
menten van pianist Marty Paich en
het geraffineerde spel van het om
vangrijke ensemble.
Tormé houdt zich over het alge
meen vrij strak aan de melodie, maar
geeft er toch een speciale kleur aan
(vooral in zijn zeer knappe ballades,
in het bijzonder in zijn zwaar-mineur
stuk "The Blues' van Ellington), zon
der dat hij in sentimentele interpre
taties vervalt.
Ook Jn Nederland hebben we
iemand die 'ballades' zo kan zingen,
dat de wereld van de jazz er eens
even voor gaat zitten: Rita Reys. Ill
Wind, een van de vier nummers op
een plaatje uit Philips 45 toeren re
pertoire «422 080 PE) bewijst dit
overduidelijk,
Zij bereikt een diepte en subtiliteit
ln deze nummers, die ver uitgaan bo
ven wat tot nu toe van haar op de
plaat verscheen. En toch werden deze
opnamen al gemaakt in februari van
dit jaar, nog vóór haar Amerikaanse
tournee, waarbij zij zoveel ervaring
heeft oneedaan.
De Wessel Heken Combo (Wessel,
drums, Ack van Rooyen. trompet,
Herman Schoonderwalt, bariton-sax,
Rob Madna, piano en Dick Bezemer,
bas) zorgt voor sublieme begeleiding
Vooral ook in It's AU Right With Me,
waarin Rita laat horen dat zij ook
begrijpt wat swing is.
Swing en Benny Goodman zijn
twee onafscheidelijke begrippen. Wel
nu. men kan ze samen vinden op Phi
lips (429 175 BE), eveneens ln de 45-
toeren Xavorietenserie. In kort be
sték is dit plaatje een stukje ge
schiedschrijving bij uitnemendheid.
Time On My Hands (trio) en The
Sheik of Arabv (kwartet) werden op
genomen in 1937— 38, Crazy Rhythm
«big band) in 1940 en I'll Never Be
The Same (sextet) In 1952. Een waar
devol document voor alle liefhebbers
van de swing.
Eveneens op 45 toeren: orkest en
baritonsax van Leroy Anthony (broe
der van trompettist Ray) in vier dy
namische swingnummers met. ais
trekpleister een echte 'classic', Ray
Bauducs South Rampart Street Pa
rade (Phil. BE 429.052); voorts de
ritmegroep van de Nigeriaans-Britse
negerorganist Fela Sowande in
Moonglow, een verzameling preten
tieloze. in een aantrekkelijk kleedje
gestoken werkjes (Decca DFE 6357).
In de revival-afdeling trekt een
grote LP de aandacht die iedere lief
hebber van de Bob Cats-stljl moet
horen: Dixieland, my Dixieland. Ze
is bijeengespeeld door de Rampari
Street Farade-s, een produktief ne-
genmanstroepje, waarin klarinettist
Matty Matlock, saxofonist Eddie Mil
ler en drummer Nick Fatooi tot de
stuwende krachten behoren.
Evenals bij een vorige gelegenheid
maakt m deze selectie van acht num
mers vooral Joe Rushton, de bespe
ler van de bas-sax. onze bewondering
gaande, wat nij met cut onnanael-
bare daardoor maar al te vaak ver
waarloosde instrument uithaalt,
stempelt hem. tot een eersterangs so
list.
Vrijwel over de hele linie trouwens
(met als uitzondering het goedkope-
effectenwerk hier en daar van trom
bonist Abe Lincoln) is er te genieten
van geïnspireerde soli en goed slui
tende ensembles. (Phil. BL 7150).
Twee andere 30 cm LP's roepen an
dermaal de 'gouden' tijd var. de swing
ln de herinnering terug. Op de ene
horen we wijlen cie tenorsaxofonist
Chu Berry in bands van allerlei sa
menstelling. waaronder die van Cab
Calloway (Phil. BL 7084), op de an
dere is pianist Jess Stacy de centrale
figuur temidden van een serie bezet
tingen la Goodman, met o.a. Ziggy
Elman, Babe Russin, Murrav Mc-
Eachem en wederom Nick Fatooi
(London LTZ-K 15012).
Beide keren twaalf nummers, vooi
het merendeel overbekend en hon
derd maal even goed. zoniet beter ge
speeld. Vraag: wordt het niet wat a
te veel van het goede?
'Schakels' is nog steeds een mees
terwerk; niet omdat de schepping van
de karakters zo diep gaat, niet om
dat het drama, dat zich in alle vro
lijkheid afspeelt, onontkoombaar is,
maar omdat Heijermans een. burger
lijk milieu heeft geschapen, dat, raak
getekend, zelfs als karikatuur, het ge
hele stuk door voor ons levende wer
kelijkheid blijft.
Als men aan het ontleden slaat,
ontdekt men echter een ietwat onze
kere opzet. Het lijkt aanvankelijk, dat
Pancras Duif, die zich van metaalbe
werker tot fabrikant heeft opgewerkt
één van de figuren uit het begin van
deze eeuw is. die door zijn intuïtie en
zijn werkkracht in staat is geweest
'er boven op te komen'.
Een oerkracht van de zich ont
wikkelende industrieel, die noch
tans ziin afkomst niet verloochent
en met alle ingeboren intelligentie
een eenvoudig man gebleven is. Zijn
kinderen hebben alleen van hem
geprofiteerd, zij kwamen ln een 'op
gemaakt bed', -hij kent echter hun
kunde en hun zwakheden en weet
wat hij aan hen heeft.
Een ziekte heeft hem weliswaar tij
delijk uitgeschakeld en daardoor
heeft hij de leiding van zijn zaak aan
zijn zoon Henk moeten overdragen,
maar hij is nog van alles op de hoog
te en schijnt gegeven het feit, dat
zijn zoon Jan. de makelaar en zijn
schoonzoon Dirk. de aannemer, bij
hem en niet bij Henk komen om geld
te lenen voor een grondspecuiatie het
grootste deel van. zijn kapitaal nog
zelfstandig te beheren.
Dwang van kinderen
Deze krachtige figuur nu wordt
door zijn kinderen, die- in vele opzich
ten zijn minderen zijn, gedwongen
een voorgenomen huwelijk met de
huishoudster Marianne op te geven,
alleen op grond van het feit. dat Ma
rianne een onwettig kind heeft en ge
bruik gemaakt heeft van een door
haar zelf geschreven getuigschrift bij
haar sollicitatie, alsmede ten gevolge
van een gesprek met een psychiater,
waarin Pancras tot de overtuiging
moet komen, dat men hem krankzin
nig wil verklaren.
Gegeven de figuur is dit niet geheel
aannemelijk en het slot, waarin de
huishoudster uit eigen beweging weg
gaat en Pancras eenzaam achter
blijft, hoezeer ook technisch goed
voorbereid, kan dan ook niet bevredi
gen.
Men heeft bovendien het gevoel
dat. Heijermans twee generaties te
genover eikaar heeft willen zetten,
maar een principieel conflict uit de
weg is gegaan en ter wille van een
aantal 'dankbare' scènes gevlucht is
in de anekdote.
De Innerlijke beschaving van de
oude Pancras staat in scherpe tegen
stelling tot de ruwe geldzucht van zijn
kinderen, die zelf in een slecht huwe
lijk verzeild, de oude man een iaat
levensgeluk misgunnen., omdat zij
bang zijn hun erfenis te verliezen.
Een treurig, haast cynisch beeld van
de wijze, waarop rijkdom de mens
slecht kan maken, wordt ons door de
socialist HeUermans vertoond.
De realist Heijermans schroomt niet
ons Marianne te tekenen als een
vrouw, die fatsoenlijk zijnde, nochtans
tot een huwelijk met een veel oudere
man besluit om haar onwettig kind
een kans te geven. Sommige tonelen,
o.a. het feestje bij Jan, zun zo onge
lofelijk knap geschreven, dat eïea
helemaal vergeet een toneelstuk bij te
wonen.
Lat is vooral bewonderenswaar
dig. omdat de karaktertekening hier
ruimte zou geven tot een veel duide
lijker ontkrachting van zijn per
soonlijkheid. Elsensohn vulde het
toneel, vulde de avond, was Duif en
Elsensohn tegelijk, een in alle delen
menselnke figuur, die in zijn zwakke
ogenblikken geen moment zijn ver
leden verloochende. Een groot to
neelspeler beeldde hier een grote
figuur uit
Naast hem moet in de eerste plaats
Herman Bouber als de mm of meer
filosoferende broer Hem Duif ge
noemd worden, de man die zijn leven
als zeeman heeft opgegeven om met
een haai van een vrouw te trouwen.
••"•'•en deze beide topfiguren van het
volkstoneel tegenover elkaar stonden
was er geen zaal en geen publiek; dan
praatten slechts Pancras en Hein
Duif met elkaar.
Tegenover deze twee moesten de
anderen in deze voorstelling, die
zaterdag door het Nieuw Nederlands
Toneelgezelschap in het Centraal
Theater te Amsterdam werd gege
ven, wel op de achtergrond geraken:
Bab Wijsman als Jan en Lucas Wen
sing ais Dirk waren r.et iete te ruw
aangezet, Frans Vaassen als de stu
dent Toon net iets te toneelachtig
studentikoos, Robert Sabels als Henk
te stijf. Cor Witschge viel in het be
gin op ais een beredderende boek
houder.
Van de dames had Riek Schagen
de uiterst moeilijke rol van Marianne
en zij deed het uitstekend, met juist
die vleug van keurige-burgerlijkheiö-
met-een-verleden, die de rol eiste.
Jcbt van Zuijlen. Nettie Hart en
Jeanne Hunsche, echtgenoten van
Dirk. Jan en Hem, waren beter in
de scènes, waarin een heel gezelschap
op het toneel stond dan in die, waar
in de aandacht op hen viel.
Onder de regivan Ferd. Sterne-
berg. de vooral in de details uitste
kend verzorgde decors van Weljnand
Grijzen, werd het geheel toch een
goede voorstelling, d.w.z. meer dan
goed als men Elsensohn en Bouber
'meetelt'.
R. BLIJSTRA
Het vliegveld van Aleppo (Syrië)
dat aan het begin van de Brits-
Franse aanval op Egypte werd ge
sloten, zal met ingang van 20 decern,
ber wee,- voor het Internationale
luchtverkeer beschikbaar zijn.
