Dr. Patijn neemt de wereld onder de loep
Na zoveel nota's:
eindelijk daden!
voor 195/
Structuur van
eist principiële beslissing
Zij zitten in
het bestuur
Onderwijsresolutie
Sarco
globine
■I
S preeuwenpraat
Lie fde is méér waard dan 'n carrière55
Prof. Banning over onderwijsresolutie:
NOG BETER GEVEERD
NOG GERUISLOZER
■:jks N G VO ÖR D ELG ER i
'n merk waar BEERS achter staat
SIEBEL1
In de strijd
om Uw
gezondheid
HET VRIJE VOLK ZATERDAG 9 MAART 1957
PAGINA 3
Heimwee
Een vader uit Rotterdam-Zuid ver.
telt mij het volgende:
Vliegen
Achter lijn 4
(Van een onzer verslaggeefsters)
Het socialistisch beginsel in de buitenlandse politiek, de
H erenigde Naties, de Noord Atlantische Verdragsgemeen
schap, Oost-Europa, de Bandoenglanden, de onderontwik
kelde gebieden, de Europese samenwerking al deze onder
werpen passeerden de revue in een inleiding, die dr C. L.
Patijn zaterdagmorgen hield op het congres van de Partij
van de Arbeid in Den Haag.
Is er nog sprake van een socialistisch beginsel in de buiten
landse politiek, n.u tegenwoordig zo vaak blijkt, dat zuster
partijen van mening verschillen inzake actuele vraagstukken?
Die vraag hoort men vaak, aldus dr. Patijn, en inderdaad
loopt het beleid in de verschillende landen nogal eens uiteen,
omdat men nu eenmaal in de praktijk van het directe handelen
zich niet kan richten op abstracties.
Verenigde Naties
Les geleerd
De NAVO
Oost-Europa
Azië en Afrika
Ten aanzien van de landen van
Azië en Afrika wordt de verhouding
met het Westen slechter, aldus dr.
Patyn. Wat wy nodig hebben, is een
vaste politiek. Tot dusver wordt er
veel te slordig geïmproviseerd. De
nieuwe landen zyn over het algemeen
nationalistisch en onderontwikkeld.
Dat stelt ons voor een dubbel pro
bleem.
Indonesië
Onderontwikkelde gebieden
Europa
Advertentie IM.
„De strijd voor een beter onderwijsstelsel, voor beter onder
wijs, is niet anders dan een bijdrage van onze generatie aan de
groei van de geestelijke vrijheid in de hedendaagse wereld", zó
vatte prof. dr. W. Banning de taak van de PvdA samen, toen hij
voor het congres op zaterdag de onderwijsresolutie toelichtte.
De resolutie, zo zei prof. Banning, bevat weinig over-de ac
tuele noodtoestand. Zij wil het onderwijsvraagstuk principieel
stellen. Natuurlijk moet aan de noodtoestand zo spoedig moge
lijk een eind worden gemaakt, maar daarnaast is een princi
piële planning nodig voor de naaste toekomst.
ISO cc
239 cc
350 cc
Aan het einde van een uitvoerige resolu
tie over de onderwijspolitiek heeft het
partijcongres van de PvdA een aantal
wensen geformuleerd, waarvoor het in de
allereerste plaats de grootste zorg en aan
dacht vraagt.
Scholengemeenschap
Genoeg nota's
Post, véél post
heeft Pieter gekre
gen! En die stapel
op het spreeuwenbu
reau is zo groot, dat
ik my haast om 'n
heleboel mensen het
woord te geven. Op
de eerste plaats dan
een brief uit Rotter
dam-Zuid:
Vertel je mening
eens over het vol
gende geval. Mijn
oudste zusters ver
loor één en veertig
jaar geleden haar man door een on
geval. Hij is rd. verdronken. Zij bleef
met vier minderjarige kinderen ach
ter en is nooit hertrouwd. Zij kreeg
toen een uitkering van. de ongeval
lenwet.
Nu na één en veertig jaren heeft
mijn zuster een uitkering van (schrik
niet) vier en tachtig cent per dag.
ae zondag niet meegerekendis het1,
metAre2ri?' dat dit niet verhoogd
wordt? Zij heeft nu wel AOW maar j
dat doet aan het geval zélf niets
af
Inderdaad, dat is bijzonder weinig
ik kar. briefschryfster er het volgen,
de over vertellen:
Dergelijke uitkeringen bedragen
dertig procent van het dagloon dat
men toen had. Een dagloon van 1916
rekent u zelf maar uit hoe
groot een derde deel daarvan was. Er
zijn naderhand wel toeslagen varië
rende van 10 tot 29 procent op het
grondloon geweest, maar ook die ver-
hoginkjes maakten in wezen weinig
uit,
In 1946 werd bepaald dat deze uit
keringen berekend moesten worden
naar een mmimum-dagioon van zes
gulden. Maar dat gold voor gehuw
den, zodat uw zuster daar buiten
viel. Er zijn echter zo werd mij
verteld „op het ogenblik nog maar
zeer weinig van deze gevallen. Gaat
u zelf maar na: het is een ongeval
van 1916.
We zouden het zo kunnen zeggen:
uw zuster behoort tot degenen op wie
allerlei verhogingsmaatregelen jam
mer genoeg met van toepassing wa
ren en dat is inderdaad zuur. Het is
misschien een schrale troost voor
haar dat deze 84 cent niet op de
AOW worden gekort.
Wat bovenstaand verhaal ons leert?
dat er ondanks de ontegenzeglyke
vooruitgang op dit gebied nog vrij
wat moet gebeuren. En worden we
weer eens met geconfronteerd met de
nare sociale omstandigheden waarin
een arbeider van 1916 verkeerde?
Jn de krant heb ik gelezen, dat er
twee Hongaarse gezinnen naar hun
land zijn. teruggegaan. En nu het vol
gende:
Mijn dochter is met een Engelsman
gehuiod. Toen hij in dienst was had
hij een huis in Londen, toen hij weer
burger werd, moest hij er uit. De man
moest naar een kosthuis, mijn doch
ter naar een (hostel" en de twee ba-
bies naar een „nursery". Het oudste
kind hebben we bij ons thuis. Het
gezin is nu dus in vieren gedeeld!
Mijn dochter heeft heimwee en ver
langt naar Holland terug cn moet nu
geregeld voor haar zenuwen worden
verpleegd. Mijn schoonzoon kan bij
een fabriek hier in Holland werk
"krijgen, maar er is geen woning en ik
"kan geen inwoning hebber, omdat
ons huis veel en veel te "klein is.
Als er weer Hongaren weggaan, kan
er dan niet een klein woninkje op
over schieten voor mijn Hollandse
dochter, die heimwee heeft naar haar
vaderland
Ook in de buitenlandse
politiek is de mens het
'n Hoop tragiek in weinige regels.
En wat is er weinig aan te doen!
Want wanneer de man hier in Hol
land een werkvergunning heeft, zal
het paar zelf moeten proberen om
aan een woning te komen, gelijk
tienduizenden anderen dat moeten
proberen. Pieter begrijpt de moeilijk
heden volledig, maar het zal waarlijk
niet meevallen om het gezin ge
heel verenigd in Nederland bij el
kaar te krijgen. Soms zou je wensen
een heleboel woningen in het spreeu-
wenmagazijn te hebben.
Vader en moeder zijn "binnenkort
vijftig jaar getrouwd en dat willen
de kinderen nu eens gezellig gaan
vieren. Groot gelijk! Wat is er leuker
dan een beste gouden bruiloft waar
gelukkige ouders temidden van hun
blije kinderen zitten?
Da kinderschaar heeft een pro
gramma uit de oude doos in elkaar
gedraaid. En men zoekt nog één lied,
dat heel vroeger actueel was. Het re
frein luidt: „Dan gaan we met z'n
beiden vliegen door de lucht." En dit
regeltje is alles wat men van. dat lied
kent..Kunnen de lezers misschien
helpen? Dan zal het gouden feest
nóg beter slagen.
Mevrouw Hordijk. 2e Van Leyden
Gaelsfrraat 146 te Vlaardmgen. heeft
woensdagmiddag omstreeks half drie
achter iyn 4 aangerend, zy ging met
die tram naar Rotterdam om bood
schappen te doen, vouwwagentje,
boodschappentas en kleuter bij zich.
Laai zy nu bij het uitstappen op de
Coolsingel een groene boodschappen
tas, waarin een rode portemormaie
met 25 en vijf kwartjes, vergeten,
zy met een volgende lijr. 4 achter
die tas aan. En tja. die tas bleek ver
dwenen te zyn. De politie wist van
niets, op het gevonden-voorwerpen-
depot van de RET wist men ook niets.
En dusToe, kom nou, vinder.
Aanbod
Wij besluiten deze week met de vol
gende aar.biedingen in ons Boek der Bij-
drazen: l-peraoons ledikant (bestemd)
v. E. uit de Oleijburchstraat. een twee
persoons opklapbed (bestemd) van C. uit
de Vlnkenstmat en een divan (bestemd)
van G. uit de Boudewlinstraat. Twee
fauteuils kregen wij van Van K. van de
Kat- Lagedijk en van De K. uit de Rul-
ver.straat. Een haardkacheïtje (beatemd)
mogen wij afhalen bij K. uit de Bla
zoenstraat, een kachel (bestemd) en
kleding bij N N.. een gasstel (bestemd)
en een kapstok van B. bij hot Afrikaan-
derplein, een kinderwagen met bedje,
een twee-pltsgasstel (bestemd) en een
EUdderpitje bij Van der E. te DeMt. De
zo welkome kleding ontvingen wij van
Van der S van de Poiderlaan. van Van
A uit de Boudewijnstraat en van Van
de V. uit de De Vllegerstraat. De spreeu-
wenpot werd verrijkt met vijftig cent
van Tante Preek en twee gulden van
Van O uit de AJeldiastraat. Onze dank
ji groot.
Verlies
Mevrouw Van Wingerden, Narcissen-
etraat 67, verloor op 6 maart tussen huis
en. markt Kaashaven haar gouden hor
loge met double band. Mevrouw Stam,
Beverstraat 167c, ging op 28 lebr. van de
Pljnackerstraat met lijn 10 en lijn 3 naar
de Randweg. Onderweg verloor zij haar
zwarte glacé handschoenen. De
heer Lecomte. Bonaventurastraat 48a,
miste op 23 februari zijn bruine plastic
portefeuille met militaire paple
ren en vele foto's.
Dierenrijk
Bij de familie Bakker. Paul Krugerstr.
138. Is een parkiet binnengevlogen. Het
grijze poesje met witte bef van mevrouw
Van Been, CcstelcSe ZOc, Is op S maart
■weggelopen.
PIETER SPREEUW
middelpunt
In de socialistische politiek even
wel, gaat het om de mens. Om zijn
vrijheid, zijn fundamentele rechten,
zijn bestaansmogelijkheid. Daarom
zal het socialisme onvermijdelijk
staan tegenover de Sowjet-Unle. Wij
staan daarom de emancipatie van de
achtergebleven voiken voor en wij
komen op voor meer economische
planning ter wille van de minstbe
deelden. Wij verwerpen rassendiscri
minatie.
Deze punten willen wy nu, in de
gegeven omstandigheden en binnen
de gestelde kaders, opgenomen zien
in de buitenlandse politiek, aldus dr.
Patyn.
Er is aanleiding genoeg voor kritiek
op de Verenigde Naties, zo betoogde
Patyn. Men behoeft maar te beden
ken, dat er geen sancties zyn over
wogen tegen Rusiand na de aanval
op Hongarije of tegen India in de
Kasjmir-kwestie, maar dat wel het
kleine Israël onder zware druk is
gezet.
Men dient evenwel te bedenken,
dat de Verenigde Naties geen
machtsfactor vormen en evenmin
een reeds geheel gerealiseerde rechts
gemeenschap.
Verenigde Naties, dat wil alleen
nog maar zeggen een vergadering
van soevereine staten met ai hun
tegenstrijdige impulsen en vltali-
teiten.
Toch mag men de Verenigde Na
ties niet overboord gooien als waar
deloze rommel. Het instituut komt
voort uit het denken over de inter
nationale rechtsorde, wat al be
gonnen is bij de eerste Haagse
vredesconferenties. Die draad mag
men niet afbreken.
Bovendien biedt het Handvest een
basis voor contracten met de nieuwe
landen van Azië en Afrika, die men
niet moet onderschatten. Ondanks de
soms eenzydige interpretatie oefent
het toch een zekere invloed uit op
hun politiek gedrag en hun politieke
vorming.
Helaas staat daar tegenover, dat
het Handvest niet naar zy'n bedoe
ling wordt gebruikt en dat er niet
veel is terecht gekomen van het be
ginsel der collectieve veiligheid. Er
zitten dan ook 76 naties in de Ver
enigde Naties, die besluiten nemen
bij meerderheid. Uiteraard worden
dat politieke besluiten en van het
recht-in-actie is geen sprake.
De Verenigde Naties overschatten,
wat Eisenhower doet als hij de hele
politiek voor het Midden-Oosten
daarheen dirigeert, is fout; de Ver
enigde Naties onderschatten, zoals
Engeland en Frankrijk deden met
hun lichtvaardige actie in het Mid
den-Oosten, is evenzeer fout, omdat
zij daarmee de eerbied voor het
Handvest aan hun laars lapten.
Wat het Westen nodig heeft in de
Verenigde Naties is een veel intelli
genter politiek, dan tot dusver is ge
voerd. Wy hebben thans ten minste
de les geleerd, dat het Westen groot
gevaar loopt, als het in de Verenigde
Naties met en 2edeiyk verantwoord
en politiek eendrachtig optreedt.
Inmiddels doen wy er goed aan
ons oordeel over het instrument, de
Verenigde Naties, nog even op te
schorten tot wy het beter hebben
leren bespelen.
De samenwerking in de NAVO
noemde Patyn de hoeksteen van de
eiligheid en de vrijheid in de wereld.
Tegen de dictatuur van het commu
nisme en de onzekerheid van de
nieuwe landen, is de NAVO vxywel
de enige garantie voor een bewoon
bare planeet.
Juist daarom acht spr. het zo
uiterst bedenkeiyk, dat de eenheid
van beleid binnen de NAVO zoveel
te wensen overlaat.
Tot 1950 hebben wy een hoog ni
veau van buitenlandse politiek ge
had, daarna zijn er te veel fouten
gemaakt. De verwerping van de
Europese Defensie-Gemeenschap in
Frankryk, de aarzeling van Engeland
en Frankryk ten aanzien van hulp
aan onderontwikkelde gebieden, de
onzekere politiek in het Midden-
Oosten, zyn bedenkeiyk.
In wezen is het een vertrouwens
crisis, aldus Patijn. Amerika schijnt
een sterke buitenlandse politiek niet
meer nodig te vinden, omdat het
meent, dat een atoom-oorlog toch tot
de onmogelijkheden behoort. Wat wij
nodig hebben, is een krachtig buiten
lands beleid van de NAVO-landen.
De tendens in Engeland om de
troepensterkte op het vasteland te
verminderen, noemde hij bedenke
lijk. Wat gebeurt er als er bij voor
beeld in Oost-Duitsland een con
flict uitbreekt als onlangs in Hon-
gary'e en Engeland zit met een
halve troepenmacht en Frankrijk
zit vast m Algerië? Heeft men zich
die situatie wel ingedacht?
In zo'n situatie zal men koele hoof
den en een vaste hand by hetNAVO-
commando nodig hebben en een dus
danige troepenmacht op het vaste
land, dat men de toestand meester
kan biyven. Van de samenwerking
en de kwaliteit van de NAVO hangt
veel af, want zy is de enige garantie,
dat anderen niet de vrede en de
politieke vrijheid in gevaar zullen
brengen.
Uit de gebeurtenissen in Oost-
Europa leidde spr. af, dat de com
munistische heerschappy een einde
zal nemen. Er zyn niet te miskennen
symptomen van crises, niet alleen in
de satellietstaten, maar ook in de
Sowjet-Unie zelf.
Het is veelzeggend, dat Moskou
zich heeft moeten neerleggen by het
nationaal-communistische bewind
van Gomulka in Polen. Zo'n bewind
ligt ons niet, maar ook daaruit blijkt,
dat het verlangen naar vryheid werkt
als gist.
•Het proces naar de vryheid is op
mars en wij in het Westen zullen er
goed aan doen het zoveel mogelijk te
bevorderen. Met militaire middelen
kan dat niet, met economische mid
delen wel.
In hun vreugde over de onafhan-
keiykheid vragen de nieuwe landen
een mate van soevereiniteit, die niet
meer van deze tyd is en die de lan
den van het Westen dan ook niet
meer hebben en niet meer aanvaar
den. Tegelykertyd vragen zy econo
mische hulp op een moment, dat de
koloniale mogendheden van vroeger,
die én over het kapitaal én over de
technische deskundigen beschikten,
wegtrekken.
Onzerzijds zal daartegenover een
beleid moeten worden gevoerd, dat
los is van koloniale trekken, dat de
nationale gevoeligheid ontziet en zich
rekenschap geeft van de behoefte
aan economische steun.
In dat opzicht zouden multilaterale
verbanden beter zijn dan bilaterale,
omdat in de verhouding van land tot-
land NederlandIndonesië by
voorbeeld een der beide partners
nu eenmaal onder een enorm kolo
niaal trauma gebukt gaat.
De meeste van de nieuwe landen
voelen zich internationaal alleen vei
lig in de Verenigde Naties en niet in
afzonderlyke pacten. Daar zullen wij
ons bij moeten neerleggen, maar dan
moeten wy hen ook houden aan de
regels van het spel van de Verenigde
Naties. Doen wy dat niet, dan nemen
wy ze niet serieus en het feit. dat
men soevei'elne staat is, brengt nu
eenmaal internationale verantwoor
delijkheid mee.
Dat houdt ook in, dat wy behoor
lijk internationaal gedrag van deze
landen eisen, In het Midden-Oosten
zou dit kunnen betekenen een inter
nationaal regime voor het Suez-ka-
naal in plaats van nationalistisch
p gestoei met de verkeersbelangen van
i de halve wereld.
Het betekent verder, dat de Arabi
sche landen, die zo gevoelig zijn voor
hun eigen soevereiniteit, die van Is
raël zullen moeten erkennen.
Omtrent onze verhouding tot Indo
nesië, zei dr, Patijn, dat de Indone
siërs het ons zeker niet makkelijk
maken, maar dat de Nederlandse
houding zich bepaalt tot verontwaar
diging en niets doen. Spr. acht het
glad verkeerd, dat wij onze zaken
met Indonesië behandelen in bijzon
dere regeringsconferenties.
Wij zouden moeten doen, wat elk
ander land by voorbeeld Zweden
of Zwitserland zou doen, als Indo
nesië verdragen zou schenden, of een
leugenachtig proces zou voeren tegen
een van hun onderdanen.
Zij zouden de gewone internatio
nale rechtsgang openen van diploma
tieke onderhandelingen en ais die
niet hielpen de zaak voor het Inter
nationale Hof brengen.
Als Indonesië zo dom zou zijn het
Hof niet te erkennen, zouden we de
zaak voor de Verenigde Naties kun
nen brengen, want het is toch nergens
voor nodig, dat wy ons alleen laten
aanklagen en niet zelf aanklagen als
daar aile reden voor is.
Over Nieuw-Guinea zei spr., dat
dit voor ons geen probleem is, maar
voor de wereld wel. Daarom zou het
beter zyn dat wy ten aanzien van
Nieuw-Guinea een politiek hadden
in plaats van een yskast.
Het wordt hoog tyd, dat de Party
van de Arbeid een onderzoek gaat
doen naar de toekomstmogeiykheden
voor Nieuw-Guinea, aldus spr.
Voor steun aan onderontwikkelde
gebieden zal de Partij van de Arbeid
voortdurend de aandacht van de re
gering moeten blijven vragen. Als die
steun er met komt. zullen we gaan
naar een afschuweiyke wereld van
t'Tssestryd tussen de continenten.
De hulp zal verleend moeten wor-
i,i. n, aldus dr. Patyn, zonder politieke
voorwaarden. Het is dwaasheid de
Aziatische en Afrikaanse volken door
economische druk aan het Westen te
willen binden. Dat werkt alleen maar
averechts, want vertrouwen is niet
te koop.
Over de nieuwste fase in de Euro
pese samenwerking, Euromarfet en
Euratom, is nog te weinig bekend,
dan dat wy er veel over kunnen
zeggen, aldus Patyn. Ideaal zullende
nieuwe verdragen waarschynUjk niet
zyn, maar dat is niet de vraag. De
vraag is of zy een perspectief openen
voor een nauwere Europese aaneen
sluiting en dat lykt wel het geval te
zyn.
De Franse overzeese gebiedsdelen,
die ei- nu in zy'n opgenomen, hebben
ons wat overvallen en er zy'n. al men
sen, die zich afvragen of de rest van
Europa zich nu in het Franse kolo
niale avontuur gaat storten. Men kan
de vraag echter beter omkeren. Is
het met zo, dat de Franse koloniale
gebieden door onze bemoeienis be
trokken worden in een dekolonisatie?
Spr. ontveinst zich niet, dat
het verdere deelnemen van
Nederland aan de Europese in
tegratie zal drukken op de Ne
derlandse begroting, maar wij
kunnen er ons daarom niet aan
onttrekken. Wij zijn in dit klei
ne land gegroeid aan inter
nationale ervaring en hebben
ondervonden, dal wij de wereld
als arbeidsveld niet hoeven te
vrezen.
zegt AUDREY HEPBURN in het
openhartige interview, dat zij op
haar Paiijse hotelkamer toestond
aan de Engelse journaliste Margaret
Gardner, „Wat er ook over mijn
huwelijk verteld wordt, zonder Mei
zon ik me ongelukkig voelen" ver
klaart Audrey met nadruk. Nu de
grote kleurenfilm OORLOG EN
VREDE - waarin zij met groot ta
lent de rol van Natasja speelt in
de Nederlandse bioscopen zal wor
den vertoond, publiceert Libelle -
etnzaam zonder Mil
in het nummer van 16 maart - dit
EXCLUSIEVE interview, waarin
Audrey vertelt over haar werk, haar
huwelijk en haar toekomstplannen.
Een boeiend en verhelderend ge
sprek mee een even begaafde als
beroemde actrice. Geïllustreerd met
de nieuwste, nog niet eerder ge
publiceerde foto's van de tetecht
zo populaire ster.
Libelle - Nassauplein 7 - Haarlem
Het jarenlang geploeter van vak
verenigingen en pedagogische orga
nisaties gaat vruchten dragen, „Er is
in de kamer wat te bereiken", zei
prof. Banning.
De spreker schetste de wijze waar
op het onderwijsprogramma en de
resolutie in de PvdA tot stand zyn
gekomen.
Het partybestuur wil niet over het
programma in zyn geheel, maar al
leen over de resolutie die op het pro
gramma is gebaseerd laten stemmen.
De onderwyscommissie gaat daarmee
akkoord.
Advertentie IM,
125 CC
175 CC
Advertentie LM.
Advertentie I.M.
NIEUWS VAN SIEMENS 1
Een onmisbare hulp in de
huishouding is de
SIEMENS RAPID sto'zuigsr
Ik&L handig en steeds paraal
(i Ü9-)
ZWITSERSE HORLOGES
Voor do mooist* collect!*
n *lke prijsklasse naar
STADHUISPLEIN 24-26
NIEUWE BINNENWEG 227j
De verkiezing van 15 onbezoldigde
partijbestuurders heeft nogal enig
stemmen gekost in het congres van
de Partij van de Arbeid. Er waren 41
kandidaten. Bij de eerste stemming
waren er 12 gekozen, maar daaronder
waren acht kamerleden en de statu
ten staan er maar zeven toe. De man
met de minste stemmen moest afval
len; dat was dr. J. G. H. Tans uit
Maastricht.
Uit acht kandidaten met de meeste
stemmen beneden de meerderheid
moesten er toen nog vier gekozen
worden.
Uit de bus kwam ten slotte: mevr.
A. 3. AarsenJansen (Groningen),
N. Boikestein (Middelburg), mr. J.
A. XV. Burger (Wassenaar)mr, M.
van der Goes van Naters (Wasse
naar), mevr. C. P, de RoosOude
geest (Amsterdam), L. J. de Ruiter
(Kuinre), G, J. N. M. Ruygers (Rijs
wijk), prof, ir. W. Schermerhorn
(Delft), XV. Thomassen (Zaandam),
dr. A, Vondeling (Leeuwarden), Ir. H.
Vos (Wassenaar), J, J. A. Berger jr.
(Heiloo), R. Langerak (Rotterdam),
mr. Chr, de Ru.vterDe Zeeuw (Rot
terdam) en J- B. K. Vlam (Goor).
a. Er dient een principiële beslissing genomen te
worden over de structuur van het onderwijsstelsel
in de naaste toekomst.
Eerder wordt in de resolutie gezegd, dat het
ontbreken van de organisatorische samenhang
van de verschillende onderdelen, het klasseka-
rakter van het huidige onderwysstelsel, de een
zydige scholing van het intellect, het probleem
van het zitten, blijven en de overvolle klassen
even zovele zwakke punten zijn van het tegen
woordige onderwys in Nederland.
g. Verlenging van de duur der opleiding aan la
gere technische scholen.
h. Hervorming van het lagere landbouwonder-
wys tot een werkeiyk volwaardige vakopleiding en
wettelijke regeling daarvan.
i. De uitbreiding van het gedeeltelyk onderwys
aan de bedryfsjeugd en werktyd, waarby tevens
overwogen kan worden een combinatie of samen
werking hiervan met het leerlingenstelsel. Het moet
niet voorkomen, dat jongeren van 15, 16 of 17 jaar
buiten hun gewone werkweek nog ongeveer 10 uur
avondonderwijs ontvangen.
j. Beslissing inzake
hoger onderwys.
de hervorming van het
Het parlement moet een beslissing nemen om
trent de grondslagen en de structuur van het on
derwys. De regering kan de ontwikkeling van de
onderwysvoorzieningen niet aan het spel der vrye
krachten overlaten, zy moet landelyke en regio
nale plannen opstellen met inachtneming van de
vrijheid van onderwijs.
b. Er moeten financiële maatregelen worden ge
nomen, zodat ieder kind de vorming en opleiding
kan krijgen die zjjn aanleg en bekwaamheid wense
lijk maken.
c. Het vastleggen in wettelyke regelingen en het
verwerkelyken van de verlaging van leerlingschalen,
d. Het inhalen van de achterstand van de bouw
van scholen en gymnastieklokalen (alsmede verbe
tering van de inrichting van vele der bestaande
scholen), waarbij na het inhalen van de achter
stand geiyke tred met de bouw van woningen wordt
gehouden.
e. Maatregelen ter voorziening in het fatale te
kort aan leerkrachten, zowel voor het gewoon lager
onderwijs als voor het voortgezet onderwijs.
f. Verlenging van de leerplicht, zodra dit in ver
band met de tekorten aan schoolruimten en leer
krachten en met de verlaging van de leerlingen-
schaal mogelijk is.
In het begin van de resolutie wordt herinnerd
aan hetgeen de PvdA op het gebied van de on
derwijspolitiek aan voorbereidend werk heeft
verricht. Met waardering wordt gewag gemaakt
van het werk van de overleden professor dr. Ph.
Kohnstamm, dr. G. van der Leeuw en van de te
genwoordige voorzitter van de onderwijscommis
sie, prof. dr. W. Banning.
Naar democratisch socialistisch gezichtspunt
moeten onderwys en opvoeding gericht zijn op de
vorming der persoonlijkheid. Deze wordt in over
wegende mate bepaald door de levensbeschouwing
der verschillende volksgroepen.
In punt 7 van de resolutie B. wordt dan ook ge
zegd, dat de party de grondgedachte van de onder -
wijspacificatie ten volle aanvaardt. Wel is het wen-
seiyk, dat hardheden en onbillykheden die by de
toepassing daarvan by het lager onderwijs naar
voren zyn gekomen, worden weggenomen.
Ook zegt de resolutie:
Een vernieuwde beheersvorm van het openbaar
lager onderwijs, met behoud van het eigen karakter
van de openbare schooi als overheidsschool en met
Inschakeling van leerkrachten en ouders, verdient
de steun van de partij.
Het hoger onderwys heeft tot taak de onafhan-
kelyke beoefening van de wetenschap en de voor
bereiding tot maatschappelijke functies. Meer dan
tot dusver moet aandacht worden geschonken aan
de vorming van hen, die leidende functies zullen
vervullen, maar geen volledige wetenschappelijke
opleiding behoeven.
Ten slotte vraagt het congres in het bijzonder
steun aan. experimenten, onder andere aan die,
welke verwerkelijking van de gedachte der school
of scholengemeenschap beogen.
Het rapport van de commissie en
de resolutie gaan uit van een ideaal:
het onderwijs moet van de jonge-
mensen de persoonlijkheid vormen en
hen tevens toerusten voor de ge
meenschap.
Prof. Banning citeerde met instem
ming minister Cals:
,Doel van het onderwys is een by-
drage te leveren tot de mensvorming
van de onvolwassene" en „de leerling
moet niet gericht worden naar de
methodiek, maar deze naar de leer
ling". De communistische wereld ver
werpt deze opvatting maar ook in
Nederland zyn wij van dit doel nog
ver verwyderd."
Daarna vroeg de spreker de aan
dacht voor het onderwys op het plat
teland, dat gericht moet zyn op zo
groot mogelijke beweeglijkheid van
de jeugdige bevolking. Zij moet ook
over kunnen gaan in de industrie. Op
het platteland moet ernst worden
gemaakt met de gedachte van de
scholengemeenschap. Ook het onder
wys voor de werkers in de industriële
sector is belangrijk.
De vraag of ons volk in de naaste
toekomst mee kan biyven doen op de
Internationale markten, dat wli dus
zeggen, of wy ons welvaartspeil kun
nen handhaven, wordt voor een be
langrijk deel beslist door het peil en
het karakter van ons onderwys van
laag tot hoog, het wetenschappelijk
researchwerk inbegrepen.
Ook hiervoor is een gemakkelijke
overgang van het ene schooltype naar
het andere nodig.
BU het onderwys, zo ging prof.
Banning verder, komen allerlei on
derwerpen aan de orde, die ons als
socialisten waarlyk wel ter harte
gaan, maar geen partyzaak mogen
worden. Hy noemde onder meer de
methodiek, de spellingkwestie en de
mogeiykheden van differentiatie bin
nen het klassikale systeem.
Over het onderwijsstelsel zei de
spreker, dat er in de naaste toekomst
een beslissing genomen moet worden.
Br zyn nu genoeg nota's versche
nen. De opinievorming is nu wel ver
genoeg gevorderd om tot daden over
te gaan.
Naar aanleiding van het conflict
tussen de regering en de onderwijs
organisaties zei prof. Banning; „Wie
het wel meent met onze democratie
moet wegen vinden voor een levend,
soepel en vertrouwenwekkend contact
van regering en volksleven, in dit ge
val met de mensen die het onderwys
dragen cn stuwen".
Ten slotte sprak prof. Banning over
de prys, die' voor het onderwys be
taald moet worden. Alleen aan het
hoger onderwijs zal tot 1970 twee mil
jard gulden ten koste gelegd moeten
worden.
In het huidige stadium van auto
matisering en verder gaande indu
strialisering is beter onderwys nood
zakelijk ter wille van het behoud en
de vergroting van de welvaart, maar
vooral van een verdiepte geesteiyke
vryheid. aldus besloot prof. Banning.
Advertentie LM.
is Sarco-globine een macïv
tig wapen. Wat Uw lichaam
te kort komt, vindt U in ruim»
mate in dit krachttonicum.
Snel bloedvormend eö
zenuwsterkend.
i
JVeor kmdertn ipectote somenit®'/»ng
