Geruchtmakend mysterie werd
nooit tot klaarheid gebracht
LUYCKS
Deze brand was
niet de eerste!
CPN eist onvoorwaardelijke
overgave van Gortzak c.s.
Russische partij staat
achter Paul de Groot
Heilige onrust drijft ons voort
DRAGLINE HAPT POT
OUDE MUNTEN
Spreeuwenpraat
VLAMMEN IN TELEFOONCENTRALE
Wm
KERSTREDE
VAN KONINGIN
Politie haalt
3 jongens van
watertoren
Ruit gebroken:
juwelen weg
S1EBEL
KëiP
WËM
i
Arrestatie op bloot vermoeden?
Houding van monteur
Trieste Kerst
Voor een lezer uit Rotterdam-West
is het eigenljjk niet zo'n plezierige
Kerstmis geweest. Zondagmiddag
reed hy op de brommer naar het
Feijenoord-stadion om Rijvers c.s.
van Blauw Wit te zien winnen. Wel,
Feijenoord won, maar de lezer uit
Rotterdam-West verloor. En wel zijn
bromfiets.
Noordmolen
(Van een onzer verslaggevers)
Op 22 december was bet, op 22 december 1933 aan de vooravond van de dag waar
op te Leipzig de Nederlander Marinus van der Lubbe wegens het aan
steken van de Rijksdagbrand ter dood zou worden veroordeeld dat in de telefooncen
trale 6 in Amsterdam-Noord de technische chef E y 1 e alle storingslampen rood zag aan
gloeien en van schrik op slag aan een hartverlamming overleed.
Tien minuten over vijf wezen de klokken, nog maanden later
zouden de kranten dit fatale uur in hun driftige commentaren
noemen, de Nieuwezijds stroomde vol met duizenden toeschou
wers en om kwart over zes reeds kon het signaal 'brand meester'
worden gegeven.
Geen gehoor
Arrestatie
[VERLOVINGSRINGEN 1
Kind steekt kaars
aan: zelf in brand
Vrijlating
MAYONNAISE
SINDS\\ 60 JAAR ONMISKENBAAR AAN DE TOP
CNY maakt voor
kabinet lijstje
'urgent werk'
ien- 1
'H!llllll!in!llll!!!lll>l!lllllllll!!llllll!li!lll!!!llll!l!!lll!!llllll!ll!ll!!l!l!llllllilif
SPliilP
geheel verklaarbaar
OnwMomdü tkwakmg; zoontjes
van directeur hopen
door hei gebouw
Wmm
'Haat gerechtvaardigd'
'Geringe verliezen'
Koningin Juliana heeft op eerste
kerstdag in een nationaal program
ma over de beide Hilversumse radiozen
ders de volgende kerstrede uitgesproken:
Verlies
Do heer A. van der Velden, Wandel-
oordatraat 85, zocht tot dusver tever
geefs naar een bruine, lederen want
(met kap, rechter), die hl) vrijdag veer
tien dagen geleden bij de Zwaanshals
verloor. Heeft Iemand die want gevon
den?
Dierenrijk
Wie zag de kanarie, die eigenlijk
thuishoort b!J de ram. Gerrltse, Jacq.
Parkstraat 30c, maar die op 23 december
's weggevlogen? De familie Albers. Mo
lenlaan 279, zoekt Lexy, een zwart hond-
Je, dat vermoedelijk vorige week zater
dagmiddag ls weggelopen. Mevr. Van
Leersum, Stieltjesplein 16c. merkte tot
haar schrik dat vorige week woensdag
haar poes van de derde verdieping af
uit het raam sprong of viel. Die poes
la verdwenen? Mevr. Van I». hoopt dat
zij van Iemand een berichtje krijgt. Im
mers„De poes ls vrijwel het enige le
vende wezen, dat regelmatig aan mijn
ziekbed zit."
PIETBR SPREEUW
Nog 'n klein rukje,
en het blinde echt
paar in Hardiaxveld-
Giessendam heeft
zijn bandrecorder.
Met een aan zeker'
heid grenzende waar
schijnlijkheid kunnen
we nog voor oudejaar
een streep onder de
ze actie zetten.Dat
zou fijn zjjn!
In het zeer wel
verzorgde tijdschrift
„De openbare biblio
theek" heeft Pieter
toevallig een interes
sant artikel gelezen, dat prachtig bij
deze actie aansluit. Het gaat over
„Het gesproken boek" in Duitsland:
„In de Duitse Bondsrepubliek zijn
ongeveer 40.000 blinden. Hoewel ve-
len van hen het brailleschrift be
heersen, is hun aantal naar verhou
ding betrekkelijk gering, daar voor het
gebruik van dit schrift veelvuldige
oefening nodig is en vele op latere
leeftijd blind geworden mensen de
vereiste gevoeligheid van de vinger
toppen niet meer kunnen ontwikke
len."
De schrijver van dit artikel vertelt
dan, dat de magnetofoon voor een
oplossing heeft gezorgd: de klank
techniek is zover gevorderd, dat ver
vaardiging van gesproken boeken no
dig is. Vooral in de stad Münster
heeft men een goede „Blindenhörbü-
cherei". Twee jaar geleden met me
dewerking van. blindenorganisaties
gesticht, bezit zij reeds 300 gesproken
boeken. Maar.
„De „Blindenhörbücherei" te Mun
ster kost jaarlijks meer dan 150.000
D-M. Banden en apparatuur zijn
duur, honorariumkosten waren on
vermijdelijk, nadat gebleken was, dat
slechts van beroepssprekers de in
spannende prestatie goed voorle
zen. verlangd kan wordeii. Twee
toneelspelers en een voordrachtkun-
stenares lezen dagelijks van zes tot
negen uur voor de microfoon.
Dat was dus Duitsland. En in Ne
derland?
In ons land kennen wij dergelijke
gesproken boeken ook. De gemeente
bibliotheek in Amsterdam heeft ze,
de Nederlandse Blindenbibliotheek
te Den Haag en de Lesage ten Broek
bibliotheek te Grave eveneers. Ook
de Christelijke Blindenbibliotheek in
Zeist zal die gesproken boeken krij
gen.
Ook Rotterdam blijft niet achter.
In april van dit jaar werd de Tanna
Wilhelmina Bruynzeelstichting in 't
leven geroepen, 't Doel van deze
stichting is de verspreiding van lec
tuur onder de blinden; óók het ge
sproken boek.In de Biindeninrich-
ting zal men voor dit werk een stu
dio bouwen, die waarschijnlijk om
streeks half januari klaar is. Hier
échter nog geen toneelspelers en een
voordrachtkunstenares; vrijwilligers
zuilen de boeken lezen.
Wij kijken, spreeuwenvrienden, wel
eens somber naar de vooruitgang van
de techniek, die wjj soms een tikkel
tje griezelig vinden. Maar wat kan
een dergelijke vooruitgang toch een
zegen betekenen voor velen die voor
heen verstoken moesten blijven van
zeer veel schoons.
En, wat wij nu na de Kerst voer de
bandrecorder kunnen verantwoorden?
Ga gerust even rechtop zitten:
f312,34...
Wij noteerden: rijksdaalders van
NM., van S. van de Paradijslaan, De
J. uit de A. Kuyperlaan, O. uit de
Walchersestraat, B. T. van der S„ T.
uit de Eerste Pioenstraat, O. uit de
Eben Haezerstraat, De G. uit de Dirk
Smitsstraat en D. uit de Zaagmo
lenstraat. Guldens: V. uit de Kerk
hofstraat, W. uit de Middelharnisse-
straat, en Van der R. uit de Mathe-
nesserstraat. N.N.-de-zoveelste gaf
een tientje, W. uit de Kerkhofstraat
drie gulden, S. uit de Treubstraal
viif gulden, De W. van de Westzee
dijk eveneens een tientje en De M.
uit de Vierambachtsstraat twee gul
den. Fantastisch, vrienden.
Vit de brieven: „Ingesloten een pa
pieren riks voor die twee blinde men
sen. Mocht ik zo gelukkig, zijn bij
Kruis of Munt de vijfduizend gulden
te winnen, dan komt daarvan 1000
gulden in de spreeuwenpot terecht.
Mocht het minder zijn, dan nave
nant. Is het niets, dan, begin 1859
nog een papieren riks.Zullen we
er maar niet 1959 van maken?
Die brommer, op slot gezet bij het
hek van de fabriek van Van Melle,
bleek nl. bij terugkomst spoorloos
verdwenen te zijn. De brommer
(merk Rap) was nog maar 2% jaar
oud. Er was zeer lange tijd voor ge
spaard. „Begrijp je nou hoe iemand
zoiets kan doen?", vraagt mij die
vrouw van die lezer. Ze hoopt, dat de
brommer terugkomt.
Pieter heeft toch nog één opmer-
kinkje: Zou lezer uit Rotterdam-
West die brommer niet veel beter
hebben kunnen stallen?
De Noordmolenstraat heet natuur
lijk naar een molen. „Maar," zo wordt
Pieter gevraagd, „naar welke molen?"
Moqustte en Droogendijk delen
mee dat Noordmolenstraat en Noord-
molendwarsstraat genoemd zjjn naar
een windwatermolen van de polder
Oost-Blommersdijk, die daar in de
buurt heeft gestaan. Voor 1892 werd
de Noordmolendwarsstraat Dwars-
noordmolenstraat genoemd
Aanbod
Aan bet einde van de week hebben wij
met veel plezier de volgende aanbiedin
gen in ons boek der Bijdragen opgeschre
ven: een tweepersoons ledikant, twee
stromatrassen, een divan (slle3 bestemd),
een driepoot, een pomp voor astma
patiënt en twee bloementafeltjes van
N.N. uit de Zaagmolenstraat, vier stoe
len en een keukentafel (alles bestemd)
en een theeraeubel van B. uit de Slag
heks traar. en een kinderstoel (bestemd)
an H. uit de Vlaggemanstraat. Kleding,
schoeisel en een tweeplts ollestelletje
hebben wij genoteerd van S. uit de Nar-
clssenstraat, een deken en een laken
(belde bestemd) van N.N., zilverpapier
V«n Van der E. uit de Ernst Caslmir-
straat te Delft, sigarebandjes van D. uit
de Bloemfontelnstraat en capsules van
de conciërge van de H.B.S. van het
Afrlkaanderplcln. Onze hartelijke dank.
Amsterdam had in 1933 zijn
'kleine Rijksdagbrand'
Eén uur slechts had het geduurd,
maar in dat ene uur was drie kilo
meter draad in de 'Splitsingskamer'
van de Centrale 4 aan de Raadhuis
straat in de vlammen versmolten,
waren tienduizend abonnés en alle
brandalarm-apparaten afgesneden, en
kon men te Amsterdam geen in ter-
locale of internationale verbinding
meer krijgen, waarna men zich in
deze crisistijd ter beurze afvroeg:
hoe moet dat met de arbitrage op
de beurzen van Londen, Parijs en
Berlijn? Wat moet er gebeuren als
het buitenlands kapitaal een aanval
doet op onze gulden?
Korte tijd nadien zou de kleine in-,
genieur Anton Mussert reeds
zijn manifesten verspreiden: "Het be
gin van een marxistische revolutie!
Wapent ui'
Vijfentwintig jaar geleden was
het dat wij in ons kleine Nederland
onze eigen kleine 'Rijksdagbrand'
hadden. Wie kan zich er nog iets
van herinneren?
Het begon als een eenvoudige grote
brand. 'Brand in een telefooncen
trale' meldde het ochtendblad van
'Het Volk' simpelweg en daaronder
volgden dan twee volle pagina's,
waarin het allemaal werd verteld.
Wij hebben er thans afstand van. ge
nomen, het kan korter worden ge
zegd.
Om vijf uur was het personeel van
de centrale naar huis gegaan. Toen
tien minuten later aan het Mosplein
chef Eyle overleed merkte tegelijker
tijd aan de Raadhuisstraat een tele
foniste de vlammen op; waarna zij
een monteur waarschuwde, die de.
telefoon werkte immers niet meer
een agent op straat aanschoot, die op
zijn beurt zoals gezegd, de tele
foon werkte niet meer 'over rij
wielen beschikkende voorbijgangers'
naar omliggende politiebureaus zond.
Later gaven alle telefoonnummers
beginnende met een drie. een vier en
een zes geen gehoor meer en burge
meester De Vlugt, de wethouders en
het parket géén telefoon, géén te
lefoon werden per auto naar de
plek des onheils gebracht waar di
recteur ir. G. C. Snijders tegen
over de journalisten bewogen ver
klaarde:
'Een ramp heeft onze stad ge
troffen. de brandweer was kranig,
het herstel za) maanden vorderen,
mijn collega en broeder uit Den
Haag, die daar telefoondirecteur is
zal hulp bieden, wie nog wil bellen
kan terecht in de cellen in de
beurs; over de oorzaak tasten we
in het duister.'
'Over de oorzaak tasten we in het
duister.' De 'Draka' begon in drie
ploegen 24 uur per etmaal te draaien
om de nodige kabels te leveren, de
VARA-uitzending van de Amster
damse revue "Dat doet de deur dicht'
kon niet doorgaan bij gebrek aan
verbinding, de politie waarschuwde
het publiek steeds een rijwiel gereed
te hebben om mogelijke branden te
kunnen melden, zond haar expert
Van Ledden Hulsebosch, hoorde veer
tig getuigen, begreep er nog niets
van en arresteerde toen onverhoeds
de monteur, de monteur W. Ste
vens. die de politie had gewaar
schuwd, de secretaris der tegen de
loonsverlagingen protesterende 'Ne
derlandse syndicalistische Federatie
van Overheidspersoneel' Stevens, die
prompt in hongerstaking ging en ont
kende, pèrtinènt ontkende de brand
te hebben aangestoken.
In haar zaterdagavondblad had De
Telegraaf twee koppen. Enerzijds;
"Marinus van der Lubbe ter dood
veroordeeld.' Anderzijds: 'Brand
stichting in de telefooncentrale?'
'Zoals wij reeds mededeelden,*
begon het laatste artikel aarzelend,
werd door deskundigen als oorzaak
van de brand kortsluiting niet onmo
gelijk, maar wel zeer onwaarschijn
lijk geacht.'
'De mening der autoriteiten is,' zo
Advertentie IM.
|DE MOOISTE COLLECTIE j
I STADHUISPLEIN 24-26
I NIEUWE BINNENWEG^^.
De kleine Jelle Postma in Venhui
zen was 's morgens in de vroegte zijn
bed uitgeslopen om een kaarsje aan
te steken, dat in een door hem op
de kleuterschool vervaardigd papie
ren bootje stond.
De gevolgen waren verschrikkelijk.
Het papier vloog in brand en het
kind stond enkele ogenblikken later
in lichterlaaie.
Door doortastend optreden van de
moeder konden de vlammen spoedig
worden gedoofd, Het jongetje, dat
deerlijk aan armen en bovenlichaam
werd verbrand, is in het ziekenhuis
in Enkhuizen opgenomen. Zijn toe
stand is nu redelijk goed.
eindigde het artikel veel zelfverzeker
der, 'dat kortsluiting moet worden
uitgesloten."
En daartussen: 'Het was opgeval
len dat deze monteur tijdens de
brand in een vertrek beneden was
gebleven. Zijn kleren hingen in een
kamer boven de etage waar het
vuur woedde. Daarin zaten zijn por
tefeuille en een vulpenhouder, dingen
die men toch graag in veiligheid
brengt?'
'W. Stevens had geen portefeuille,'
riep Het Volk, c.imiddellijk tot zijn
verdediging naar voren springend, en
in koiommenlang betoog verzette het
zich tegen de geïnsinueerde sabotage
daad.
"Of syndicalistische gezindheid
tot misdaden van deze aard kan
voeren zal nog bewezen moeten
worden,' vervolgde het blad, 'de fas
cistische zal daar eerder toe leiden.
Heeft de politie ook een onderzoek
ingesteld naar het alibi der bij de
centrale werkende fascisten?'
En daarna werd de mogelijkheid
geopend dat de met name genoemde
'fantastische' zonen van een hoge
ambtenaar aan de centrale schuldig
zouden zijn.
Na de kerstdagen werd de monteur
vrijgelaten wegens gebrek aan be
wijs. Maar reeds was Nederland in
beweging.
Het manhaftig 'Verbond voor Na
tionaal Herstel' telegrafeerde aan de
ministerraad:
•Het Verbond, met ontsteltenis ken
nis genomen hebbende van de brand
in de telefooncentrale en de moge
lijkheid dat zulks het gevolg zou kun
nen zijn van syndicalistischen of
communistischen opzet of medewer
king dankt de regering en Justitie
dat terstond een diepgaand onder-'
zoek gelast is. Het verbond staat met
zijn duizenden volgelingen achter
elke maatregel welke den Neder-
landschen Staat in dezen voorgoed I
beveiligtf...)'
'Op 18 december 1929 werd een
brand in centrale twee door een syn
dicalist geblust!' schreef Het Volk.
"Kunnen revolutionaire elementen j
in gemeentedienst worden gehou-
den?' vroeg de anti-revolutionaire
•Rotterdammer".
'Communistische aanslag?' blafte
de Duitse 'Nachtausgabe', 'wij spre-.
ken' de hoop uit dat de Nederlanders
spoedig het Duitse' voorbeeld op het'
stuk van energieke onderdrukking
der communisten en marxisten zul
len volgen.'
Het Volk: 'De brand kan op acht
manieren zijn. ontstaan.!
Anton Mussert (in een pamflet)
De Indrapoera brandt!
De telefoon brandt!
Morgen branden uw kerken!
Morgen branden uw huizen!
Nederlanders. In uw hoofdstad
Amsterdam zijn de communistische
misdadigers, die uit Duitsland ver
dreven zijn, neergestreken. Geen en
kel behoorlijk land ter wereld wil de
ze schurken herbergen maar bij ons
vinden ze goede verzorging. Samen
met andere revolutionaire partijen
zijn zij thans bezig de grond onder
uw voeten te ondermijnen. Voor za
terdag 23 december 1933 waren zij
van plan in Amsterdam oproer en
plunderingen te verwekken!
Ter voorbereiding hebben zij vrij
dagmiddag de telefooncentrale in
brand gestoken. Politie en brandweer
moesten op deze wijze lamgeslagen,
worden. Er zijn toen echter uitgebrei
de maatregelen genomen en daarom
zijn de relletjes afgelast. Thans be
reidt de bende de volgende slag voor!
'Sluit u aan bij de NSB.'
MAANDENLANG DRIFTIGE
KOPPEN...
Het probleem van het ontstaan
van de telefoon-brand dreigt een po
litiek twistpunt te worden.' waar
schuwde het r.k. blad de Maasbode
ten slotte, we leefden per saldo in
Nederland en het moest niet te gek
worden.
'Langs dezen weg voortgaande zou
den we tot een proces komen,' ver
volgde het blad, "waarbij politieke
invloeden zich sterk doen gelden.
Ook ons land zou dan een klein
Leipzig kennen.'
En nee, zó ver is het dan ook niet
gekomen. De Maasbode pleitte voor
een onderzoek-commissie uit de Am
sterdamse raad, een voorstel dat óók
gedaan werd door het socialistische
raadslid Eduard Polak, die thans, na
een Kwart eeuw. een der weinigen
is, die zich deze geruchtmakende te-
lefoonbrand nog herinnert.
Nee, zo zei hij gisteren, 'die raads
commissie is nooit ingesteld, nee
En de oorzaak van de brand zal wel
nooit met zekerheid vast komen te
staan.'
Advertentie IJM.
(Van onze sociaal-econom. redactie)
Bevordering van de werkgelegen
heid, verdere behandeling van de
weduwen- en wezenverzekering, be
strijding van het woningtekort, een
rechtvaardige verdeling van de toe
neming van het nationale inkomen
behoren tot de zaken, die door het
thans zittende kabinet op korte ter
mijn behandeld dienen te worden. Ze
kunnen geen uitstel lijden.
Tot deze conclusie kwam de Ver
bondsraad van het Christelijk Natio
naal Vakverbond tijdens een woens
dag in Utrecht gehouden vergade
ring.
Op eerste kerstdag is ia het Rhe-
derveld in de gemeente Belling-
wolde brand uitgebroken in de schuur
van de boerderij bewoond door de
heer P. de Graaf.
De brandweren van Bellingwolde
en Vlagtwedde bestreden het vuur.
De schuur waarin zich stro. koren
en landbouwwerktuigen bevonden
ging verloren. Het vee, enige paarden
en koeien kon worden gered. De oor-,
zaak van de brand is niet bekend.
(Van een onzer verslaggevers) m
H Bij het afgraven van een 1
g binnendijk bij Zierikzee voor
H de herverkavelingswerkzaam- 1
heden hapte een grote drag- g
y line behalve een halve mewr g
H grond ook een oude aardewerk H
pot op. De inhoud: ongeveer Jj
H driehonderd zilveren muntjes.
H Het Koninklijk Kabinet voor f§
H Munten en Penningen onder-
H zocht de vor.dst. Het bleken 8
munten te zijn met de beelte- 8
H nis van Floris IV, kleine zilve- j
1 ren penningen, die in de jaren g
12231235 denarriwerden g
H genoemd, en die geslagen zijn j
y in Rijsel. |g
y Een groot aantal muntjes
y was sterk vergaan, maar er g
H bevonden zich ook nog gave
§g exemplaren bij. g
y Vermoedelijk zijn ze destijds 1
H in een periode, die schaars was
aan edele metalen, vervaardigd
fg van gesmolten Romeinse mun- S
DB BRAND TB AMSTERDAM
ons'ooit gasrd&xde txambfce
■Qp -ö ÏtuêTW
tk monteur Stevens
V&a dea öJOfit&cr W. Steno» ricemt >rDe
d« die: aöodzaafc;
va*» .MyV
-kaaua- 'boirw;
«rn poriZflyfttfX vylpcnbj5tü^.:::.'::4:<:;
:ï::,<Jcj*co> iök:tocEt•ygraag-;.in..-vuttghew
fcrrftt. .y A y /yx v! j.
Een pcrtcf*ö£2<? «air
te
aoii wi beorob»/ -öe
tea. volte va»wana ift. <te
Cenwate: kan: Wj Abnw fcet em*
«RS $^tv. kieercn as. zijavulpenhouder denkas.?
iAwiw» :w*: <st« r«d<Je»7 taan toch rtjp
Ais^»oM««y'«nï>A op^nëea y«t - otk-;
ONJUIST' „TELEGRAAF"-
VERSLAG
(Van een onzer verslaggevers)
Twee dingen zijn bijzonder duidelijk geworden op het kerst
congres van de CPN, dat te Amsterdam wordt gehouden. Ver
zoening van de communistische oppositie met de CPN is slechts
mogelijk op basis van de onvoorwaardelijke overgave door de
heer Gortzak c.s.
Voorts heeft de Sowjet-Russische Communistische Partij zich
in "niet mis te verstane bewoordingen geschaard aan de zijde
van de CPN onder leiding van partijsecretaris P. de Groot.
Het congres ontving van de CPSÜ een telegram, waarin de
CPN wordt gelukgewenst met 'de vernietigende slag, die de revi
sionisten in zijn eigen rijen is toegebracht'. Deze zinswending is
duidelijk gericht tegen de Bruggroep, zoals de communistische
oppositie zich noemt.
De heer De Groot heeft in zijn con
gresrede langdurig stilgestaan bij de
interne partijstrijd in de CPN. Hij
stelde het congres voor. dat het de
onmiddellijke en onvoorwaardelijke
opheffing van de Bruggroep eist en
de onmiddellijke terbeschikkingstel
ling van alle zetels van haar leden in
de Tweede Kamer en de Provinciale
Staten.
Voorts vroeg hij staking van alle
openlijke of heimelijke activiteiten
van deze groep. Bovendien stelde hij
voor, dat aan de oppositie de eis wordt
igesteld de besluiten van het 19e con
gres te aanvaarden en te beloven deze
i onder alle omstandigheden uit te
ivoeren.
j Daarnaast dienen de betrokkenen
i de vorming van fracties in de partij
I te veroordelen en zelfkritiek te
J oefenen op hun activiteiten.
'Slechts op deze voorwaarden stel
len wij het congres voor zich bereid
te verklaren aanhangers van de
Bruggroep weer als leden van de
CPN toe te latpn,' aldus spreker.
Naar zijn mening moeten gevoelens
van gerechtvaardigde bittere haat be-
dwongen worden en de bereidheid ge-
toond worden diegenen te vergeven,
die hun fouten inzien en ze weer goed
willen maken.
Het achtte het niet uitgesloten, dat
de heer Gortzak c.s. bij de komende
verkiezingen met een eigen lijst zui
den uitkomen en de CPN in haar
strijd tegen de reactie tussen de be
nen zullen lopen.
'De arbeidersklasse zal hen ln dit
geval voor altijd als onderkruipers be
schouwen en behandelen,' zo zei
spreker.
De open brief van de Bruggroep aan
het congres achtte hij een anoniem
schrijven, waarop kennelijk geen ant
woord wordt verwacht.
Hij noemde de heren Wagenaar,
Gortzak c.s. een stel oude trotzkisten,
die verslagen zijn met naar verhou
ding geringe verliezen voor de partij.
De Bruggroep vond hij voorts'in
hoofdzaak een bezinksel van alle
vroegere opposities, die door de
partij in de loop der jaren zijn ver
oordeeld.'
De aanhangers van deze groep
PAUL DE GROOT
...geef je over...
blijven zich nog altijd communisten
noemen en volgen in alles Tlto na.
Achter deze groep staan de rechter,
de politic en de gehele burgerlijke
staat. De strijd tegen deze rechtse
groep is daarom een deel van onze
strijd tegen de reactie.'
'De politieke Inhoud van de Brug
groep is een ratjetoe van rechtse so
ciaal-democratie en trotzkisme, van
opportunisme en seetarisme. Deze
rechtse groep staat thans buiten de
partij en tegenover de partij. Vanaf
het ogenblik, dat zij als fractie op
trad, was zij in feite al een nieuwe
"anti-communistische" partij.'
Voorts achtte hij het stranden van
de fusie tussen NW en EVC in 1945
niet alleen een gevolg van de tegen-
stand van de NW-leiding, maar
vooral ook een gevolg van de sabo-
j tage van de heer Brandsen, Reuter
c.s.
Hij meende, dat de fusie van EVC
en NW thans zo spoedig mogelijk
moet plaatsvinden. De communisten
[gaf hij als opdracht mee met inzet
van al hun krachten werkzaam te zijn
jin de massa-organisaties.
HENK GORTZAK
...overgave geëist...
In de warreling van onze tijd is het voor de
enkeling moeilijk te bepalen, waar wij staan en
waar wij heengaan, We zjjn hoogst onrustig. We
zijn onrustig en rusteloos.
Tot de kerstboodschap hoort het 'vrede op
aarde', en dat houdt mede in: een. diep zielerust.
Die is de vrucht van al onze innerlijke rust.
Nu is er een hemelsbreed verschil tu? on
rust en rusteloosheid. Rusteloosheid dat
zenuwslopende euvel dat, samen met akte
en de haast, is opgewekt door ons mensen, die
de moderne samenleving vormen. Met 'gesloop
te' zenuwen ontstaat er veel meer ruzie dan er
anders toch al is.
Maar onrust is dat gedurige ongedurige gevoel
van: *t kan anders, t moet anders, ik heb er zo
geen vrede mee.
Wie onrust zegt, zegt goede strijd die niet
ver af is van de vrede.
Gelukkig is, wie onrustig zoekt, want in hem
tintelt het leven, en dus ook de voortdurende
levensvernieuwing. Hij zoekt de weg, de waar
heid en het leven.
Het kindeke Jezus was een tijdgenoot van kei
zer Augustus, in wiens handen de ganse
macht van de teen bekende wereld was gecon
centreerd, en die nog bovendien pretendeerde
goddelijke macht te bezitten ook. Maar Augustus
is verdwenen en niemand raakt er meer ont
steld door al zijn macht. Men bekommert zich
niet meer om het spoor, dat zijn leven In de ge
schiedenis trok.
Jezus Christus daarentegen is er altijd, en
Zijn leven op aarde liet tot in lengte van dagen
een spoor van heilige onrust bi) de mensen na.
Het begrip van wat deugt en wat niet deugt, het
besef van wat verkeerd en wat rechtvaardig is,
dat vergezelt ons voor altijd. Deze eeuwige on
rust, laat ons geen rust of vrede vinden, totdat
wij Zijn vrede gevonden hebben die gerech
tigheid is, waarheid, leven en liefde.
Totdat die grote rust alleen overblijft voor
ons is het leven een reis op zoek ernaar. Toch Wij mensen vormen te zamen een veelkleurig
zullen wjj wie zoals velen uit eigen ervaring en daardoor levendig, fonkelend geheel. Zo geeft
kunnen getuigen, na onze omzwervingen en J" 1~"'J
dwalingen eeaa kunnen bereiken: het kind van
Bethlehem, Gods zoon, is zijnerzijds gekomen,
om de verloren zoon te vinden, zijn broeder,
de mens. Met ons geestesoog kunnen wij Hem
zien en de weg die leidt naar het licht van Zjjn
vrede.
Maar wjj dragen dan ook allen, zonder uitzon
dering, de volle verantwoordelijkheid voor
ons eigen leven en voor dat van de gehele mens- U
de mensheid nooit een eentonig, eenvormig
beeld dat zou alleen maar dodelijk vervelend
zijn. Ons lot is innig met elkaar verweven en
wij zijn voor elkaar totaal onmisbaar.
Maar alleen als iedereen geheel naar zijn
waarde tot zijn recht komt, kunnen wij samen
een geheel vormen, dat naar eigen waarde tot
zijn recht komt.
heid.
Het heeft geen enkel werkelijk voordeel, zich
achter anderen te verschuilen en achter ander
mans rug tegen de wind op te tomen. Wij
mogen een ander onze eigen verantwoordelijk
heid niet laten overnemen. Zelfs onbaatzuchtige
steun van die ander is maar als tijdelijk hulp
middel te aanvaarden, en verplicht ons tot steun
geven op onze beurt. De heilige onrust staat ons
geen gemakzucht toe.
God heeft aan elk mens een eigen aard en
aanleg toegestaan, en het is aan ons, om 't aan
een ieder dan ook te gunnen, daar op zijn eigen
wijze mee te leven en er de verantwoordelijkheid
voor te dragen.
Alleen wanneer we dit in elkander erkennen
en eerbiedigen, zijn we op dat peil gekomen,
waarop diepere en wezenlijkere toenadering tot
anderen mogelijk is of zjj ons nu zeer na
staan, of dat zij zich nog juist binnen de rand
van onze gezichtseinder bevinden. In ons kleine,
volle land bij voorbeeld komt men er maar te
gauw toe, elkaar onder de voet te lopen of onder
handen te nemen of Juist om zich achter een
ander te verschuilen.
P onze gemeenschappelijke levensweg komen
wij op menig kruispunt waarbij wij ons af
vragen: waarheen?
Onze eeuw lijkt vol van dergelijke kruispunten
te zijn.
Een voorbeeld: is ons streven eigenlijk gericht
naar een cultuur van steeds comfortabeler appa
ratuur, van een almaar groter gemak in ons be
staan, of is het: strijd tegen elke nood, die hier
en ginds onze medemensen lijden, en een zin
voller leven voor onszelf en de onzen? dit is
maar één van de veel vragen.
Ons antwoord is alleen van waarde voor God,
en dus ook voor de mensen, wanneer ieder voor
zich trouw is aan hoe bij persoonlijk het hoogste
en. het heiligste ziet, en het steeds zuiverder gaat
zien.
Onze eigen persoonlijke levenshouding is be
slissend voor de toekomst van de mensheid. Deze
houding wordt pas ten volle openbaar in het
alles onthullend licht, dat wij vandaag geden
ken en vieren.
Hoe het oordeel over ieder van ons ook zal
blijken te moeten luiden, en in welke mate wij
óns innerlijk ook zullen hebben te schamen
er is altijd hoop: de heilige onrust zal ons blij
ven voortdrijven en ongedurig laten zijn, net
zo lang, totdat we in lijn zfln met de richting
die de mensheid uit moet gaan voor haar heil.
Geen prijs geen enkele is daarvoor ooit
te hoog. Het kan wonderlijk toegaan in ons aller
levens en het wenden van onze weg kan voor
ons het wonder blijken. Wij kunnen op onze
levensweg het wonder, het mysterie, niet ontlo
pen. Dank zij Kerstmis voelen wij de verwach
ting tot zekerheid uitgroeien, dat wü als mens,
als mensheid, het ook eenmaal ontmoeten zullen.
(Van een onzer verslaggevers)
De al maanden in steigers gevan
gen Zwolse watertoren heeft op
kerstavond bezoek gehad van drie
jeugdige avonturiertjes. De jongens
J. G. (13), W. 33. (li) en J.M. (15)
"klommen langs de stalen steiger
palen naar het dak van de toren.
De tocht naar boven verliep voor
spoediger dan die naar beneden: de
afdaling leek hun te gewaagd. De
brandweer en de politie moesten er
aan te pas komen om de knapen weer
op de begane grond te krijgen..
Twee jongens gingen gewillig langs
de brandweerladder omlaag. De der
de kwam pas toen zijn vader al hal
verwege de steigers was geklommen
en zijn moeder hem van beneden af
zeer nadrukkelijk sommeerde bij
haar te komen.
(Van een onzer verslaggevers)
Woensdagnacht omstreeks half drie
hebben Inbrekers kans gezien voor
ruim 6000 gulden aan sieraden en ju
welen te stelen uit de etalage van de
juwelier Van B. aan de Utrechtse
straat te Amersfoort.
Een grote spiegelruit werd, vermoe
delijk met een stuk beton, stukge
gooid. Op dat moment begon de
alarminstallatie te werken. Het moet
echter geruime tijd hebben geduurd
voor de eigenaar van de zaak wakker
werd.
Toen hij zich op de hoogte ging
stellen waren de daders al verdwenen.
Vermoedelijk hebben zij gebruik ge
maakt van een auto.
De voormalige Britse Labour-
premier lord Attlee heeft in een ar
tikel in de onafhankelijke Westduitse
,Der Mittag" te Dusseldorp aange
drongen op het houden van een top-
conferentie over wereldproblemen.
