verrichten
feilloos hun werk
Sn
m
door brand verwoest
Woedende buurman met mes
zou wel eens afrekenen
Middènstanders
praten over
Europoort
Vuurgloed in Maasland
Koud werk van
ijs Overmans
Thip
'Twelve angry
men' door
Ned. Comedie
Ten toon stellingen
Toneel en muziek
Diversen
Apotheken
Economenconferentie
over havengebieden
Stewarderss werd op
smokkel betrapt
Wethouder v. d. Berg
in tunnelcomité
HET VRIJE VOLK DONDERDAG 26 FEBRUARI 1959
PAGINA 6
Iets vóór
Dak stort in
Prijzen weg
Zegeltjes
De twijfel
'Voor het publiek
Goede voorstelling
De door Henk Rigtersbeek gere
gisseerde voorstelling was overigens
zeer goed. Dat Paul Huf ondanks
prachtig spel moeilijk kan doorgaan
voor een volkse garagehouder zal
leder, die hem ooit op het toneel
heeft gezien, begrijpelijk vinden.
Esso-toren
moeiteloos o
ROTTERDAM
ARENA: Wie zonder zonde ts.
2, 7 en 9.30 uur (ai.;.
CAPITOL: Wapensmokkel naar Cuba.
2. 7 en 9.15 uur (14 jr).
CENTRAAL: Hoe vertel Ik he: mijn
dochter7 2. 7 en 9.15 uur (18 Jr)
CINEAC (naast de Bijenkorf); Jour
naal van. 9 tot 24 uur.
CINEAC (ln Beursgebouw): Ik oeken:
VrUdag. zaterdag en zondag. Stran
gers on a train: maandag en dins
dag. 0 spreekt met uw moordenaar
woensdag en donderdag. 9.30. 11.30.
1.30, 3.30, 5.30, 7-30 en 9.30 uur
<13 jr).
COLOSSEUM: Do lord, de lady en de
butler (a.l.). Donderdag: Voetstap
pen ln de mist (18 Jr), 2. 7 en 9.15
uur.
HARMONIE: Het schot ln de rug.
2. 7 en 9.15 uur (14 Jr).
LUMIÊRE: From here to eternity.
2.15. 7 en 9.30 uur (18 Jr).
LUTUSCA: De dag der vergelding.
2.15. 7 en 9.30 uur (18 Jr).
METRO: Alle schijnwerpers «an.
2, 7 en 9-15 uur (14 jr).
PASSAGE: Don't go near tho water.
2 en 8.15 uur (18 Jr). Donderdag
avond geen filmvoorstelling.
PRINSES: Alle schijnwerpers aan.
2.15. 7 en 9U0 uur (14 Jr).
REX: Het pantenneisje. 2. 7 en 9.15
uur (14 Jr).
THALIA: De vrouw die tweemaal
leefde. 2.15. 7 en 930 v.ur ,18 Jr).
t VENSTER: Porte des Lilas. 2, 7 en
9.15 uur (14 Jr).
VICTORIA: Ketenen van de haat.
2 on 8 uur; woensdag 8 en donder
dag 2 uur (18 Jr). Donderdagavond
8 uur: Marty (14 Jr).
BOUWCENTRUM. Int. Voorllcntings-
centrum voor Bouwen en Wonen.
Permanente en tijdelijke exposities
op het gebied van functioneel
wonen en bouwmaterialen, geopend
van 9 tot 17 uur beholve zondagen.
Ieders huls straks; „Europoort
een schakel", t/m 1 april.
Goed bang- en sluitwerk, '/ra 1
april.
DE BRUG, Meent 114. Grafiek, t/m
12 maart.
DIORAMAGEBOUW DIERGaARDE-
BLUDORP. Van Aerssenlaan 49.
„De Nederlandse dierenwereld loopt
gevaar".
HISTORISCH MUSEUM. Kor:» Hoog
straat 31. 19e-eeuwse Im-rleurs,
kostuums door twee ceuweo
INSTITUUT VOOR SCHEEP''AART
EN LUCHTVAART. Burg. o'Jacob-
pleln 10. Verzameling over checps-
bouw en luchtvaart.
Een halve eeuw scheepsbouw t/m
8 maart.
KUNSTCENTRUM 't VENSTER. Gou-
vernestraat 133. Schilderijen en gra
fiek van M. Overmans, t/m tort.
MARITIEM MUSEUM „PRINS HEN
DRIK", Burg. s'Jacobpleln 3. Her
denkingstentoonstelling „Witte Cor-
nellsz. de Wltt, t/m 16 februari.
MUSEUM BOYMANS-VAN iSUNlN-
GEN. Mathenesserlaan 18.
Vier grafici, t/m 15 maart.
MUSEUM VOOR LAND- EN VOLKEN
KUNDE, Wlllemskade 25.
„Souq. een Marokkaanse markt":
Afrika danst; Tibet; middelen van
bestaan ln Nieuw-Guinea;' her
denkingstentoonstelling t.g.v. het
75-Jarlg bestaan.
KUNSTHANDEL'VAARTIES, Essenweg
39. Meesterwerken van I7a-eeuwse
meesters uit de Hollandse school.
ROTTERDAMSE KUNSTSTICHTING,
Grafiek, schilders achter de pers,
t/m i maart.
WESTERSINGEL 66. Kunstverzame
ling „stichting Willem van der
Vorm".
aula boymans-van beüningen,
Mathenesserlaau S LeerllngenuU-
voenng van het Conservatorium.
8 uur.
GROTE SCHOUWBURG. Zuldpieln 60
„Pukkel en Pukkel" door gezetscb.
Jacques BIJlevelt. 8 uur
ROTTERDAMSE SCHOUWBURG.
Aert van Nesatraat 120. Concert
door het Rott. Phlih. Orkest, 8.15 u.
LUXOR-THEATER, Kruiskade 30.
,,'n Avondje uit", revue door Ren»
Sleeswfjfc's Ncd. Revue. 8 uur.
De volgende apotheken sIJd des
avonds na zes uur geopend:
RECHTER MAASOEVER
Bultorman en De Groot. Bentbulzer-
straat 13.
Heemraad-Apotheek. 2o Mkideiland-
straat 37.
Ooster-Apotheefc. Rustboflaan 34.
Ramleh-Apotheek. Ramlehweg 43.
Fa. dr. W. v. Rijn. Provenierssingel 65
R. W. Spanhoff. Goudseslngel 59.
Schsnswljck-Apotheek. Abtswcg 40,
W. v. d. vecht. Mathenesserwte 111
J. A. M. Vuylsteke. Schiedamseweg 5.
Wester-Apotbeek, Nw. Binnenweg 115
LINKER MAASOEVER
MeJ. D. v. Arkel. L HlUeweg 09
Dr. P. E. Heederlk, Mljnsherenl 15b
Dr. P. P v. Senus. Beljerlanrtscl 112
J. H. v. Weert. De SUnge 457
IJsselmonde. Koninginneweg 55.
ETBERG-SCHTEBROEK
3. Kostense. Peppelweg 135.
HOOGVMET-PERNIS
HE1JPLAAT
Pernls. Burg. Van Esstraat as.
(Van een onzer verslaggevers)
Voor de ln aanbouw zijnde Esso-Raffinaderij in het Botlek-
gebied werd vanmorgen een toren opgericht, zo hoog als het
Groothandelsgebouw. Deze slanke, stalen constructie, die hon
derdzestigduizend kilo weegt, zal een onderdeel vormen van
een fabriek voor de veredeling van benzine. Die fabriek krijgt
nog vijf torens, waarvan er een nog hoger is dan de gewelde
naar, die vandaag werd opgericht.
Schijnbaar moeiteloos ging; het ge- finaderlj gereed zijn en de deskundi-
vaarte, dat opgehangen was in twee gen zeggen, dat ze iets op het krappe
stalen masten, omhoog, ©oor een lis- tijdschema voor zijn. Ze zeggen ook,
tig samenspel van krachten wisten dat alles volkomen volgens een nauw-
de vakmensen van Werkspoor de to- keurig werkplan verloopt en dat is
ren ln enkele uren op te richten. een geruststellende wetenschap als
men de ogenschijnlijke chaos gezien
Het was een merkwaardig gezicht, heeft,
want men kreeg bijna de indruk als
richtte de toren zichzelf op. De
werklieden stonden in een wijde kring De raffinaderij zal bestaan
aandachtig toe te kijken, hoe de ma- nit vele verschillende fabrieken
chines aan hun wil gehoorzaamden. e verscnnieriae laoneKen
Een machinist haalde een handel voor de vervaardiging van vele
£2' eenftoop en .achter verschillende ólieprodukten uit
hem gonsden motoren. Vóór hem
kwam de toren langzaam in bewe- ruwe olie en voor een verdere
gtng. De top steeg, het voetstutk veredeling van sommige van
§nPpiaategover een2atlgesledenaar die produkten. Volgend jaar is
een belangrijk deel van al die
De Esso-Raffinadery groeit on- indimtrfeon in IWIrHfi
voorstelbaar snel. Voor de leek is ■n-ai-istrieen in DeuryI.
het een warboel van buizen, ka
bels, afsluiters, torens en gebou
wen, Het lijkt als speelden volwas
senen met een gigantische meca-
nodoos, waarvan ze de geheimen
niet helemaal kennen.
Er zijn wegen aangelegd en kaden
er werden enorme tanks gebouwd, er
verrezen ingewikkelde constructies,
monsterachtige, roestige bouwwer
ken. Duizend mannen zijn er aan het
werk, soms dag en nacht. Ze bouwen
en construeren.
Volgend jaar voorjaar moet de raf-
(Van een onzer verslaggevers)
Middenstanders uit Rotterdam,
Schiedam, Delft, Dordrecht en
Vlaardingen gaan op woensdagavond
4 maart de Europoortplannen be
spreken. Dat gebeurt tijdens een fo
rumavond, die op die dag in de Har
moniezaal te Vlaardingen is vastge
steld.
Het forum, dat de vragen van mid
denstanders op Europoort-gebied zal
beantwoorden, staat onder leiding
van de burgemeester van Vlaardin
gen, mr. J. Heusdens. Verder hebben
er zitting in mevr. J. B. Ch. s' Jacob,
presidente van de Nederlandse Huis-
houdraad, en de heren P. G. van der
Weele, voorzitter van de KNMB en
lid van de SER, C, van, der Linden,
vice-voorzitter van de KNMB en lid
van de raad van Botterdam en mr.
F. Portheine, directeur van het
KNMB-bureau en lid van de raad
van Leiden.
De forumavond wordt georgani
seerd door het district Botterdam
van. de KNMB,
(Van een onzer verslaggevers)
Op 5, 6 en 7 maart wordt in het
conferentieoord De Tempel te Over-
schie de jaarlijkse economen confe
rentie van studenten van alle econo
mische faculteiten en hogescholen
gehouden.
Onderwerp van deze conferentie is;
Economische aspecten van de grote
Nederlandse havengebieden. Inleiders
zijn prof. dr. J, F. Haccou uit Am
sterdam en drs. B. J. Udink uit Rot
terdam. Discusssieleider is ds. H. C.
Kuiler.
Omstreeks twee uur vannacht
stortte de als een fakkel branden
de bovenverdieping vanhetMaas-
landse „Motorhome Henk Vink"
ln. Tot drie uur duurde het tot
de brandweermannen het vuur
onder de knie hadden. Van het
pand was toen niet veel meer over.
Tot voorbij Vlaardingen waren de
metershoge vlammen te zien.
Thijs Overmans is een dertigjarige
Hagenaar, die aan de Rotterdamse
academie voor beeldende kunsten zijn
opleiding als schilder genoot. Aan
twee van de drie kleine wanden van
't Venster laat hij negen grote schil
derijen zien, waarbij er zelfs een is
met afmetingen van 200 x 150 cm.
Ze hangen dus veel te dicht opeen
en het .toch al geringe verschilin
kleur en sentiment wordt daardoor
nog beduidend gedrukt.
Die werken aijn niet geschilderd,
maar geverfd, zo laatdunkend en
driftig mogelijk geverfd. Geen toets,
geen verschil van oppervlak of struc
tuur. geen nuance van kracht of te
derheid: alleen maar het eentonige
resultaat van de kwaaie driftige
kwast. Ook de kleur is een koele on
schone huisschilderskleur zonder va
riatie van betekenis.
Er is tussen, een schilderij als
„Straaljagerpiloot" en het daarnaast
hangende „Moeder met kind" nau
welijks verschil in sentiment. De
eentonige koelblauwe kleur is zo goed
als eender, de wijze van verven is
hetzelfde, fc-et is alles uitzichtloos,
als zijn „Dikke bulzen" en zijn „Ma
chinekamer".
En daar was het de schilder om te
d«en; om het uitbeelden van het
uitzichtloze van een maatschappij en
een mensheid zonder toekomst.
Daarom schildert hij ook niet als een
kunstenaar, die geraakt is door het
wonder, en daarom blijft ook zijn
kleur van het wonder verstoken.
Dit werk is koud en ongevoelig,
omdat Ovennans meent, dat zo het
leven is. Het is echter eerlijk in die
overtuiging, die slechts een enkele
maal wordt doorbroken ln de mil
dere tekening „Twee kinderen in
tuin".
PIET BEGEER.
BOMBAY (A.P.) Een stewardess
van net Nederlandse passagiersschip
Stendam is door de politierechter
veroordeeld tot een dag gevangenis
straf en 100 rupies (ongeveer ƒ85)
boete wegens overtreding van de
drankwet.
De politie deelde mee, dat de ste
wardess een fles sterkedrank van
het schip naar de wal smokkelde om
die ln de stad te verkopen. Zij gaf
het vergrijp toe.
B. en w. van Schiedam hebben
wethouder Th. J. L. van den Berg
aangewezen als vertegenwoordiger
van hun college in het tunnelcomité
voor de Benelux-tunnel.
(Van een onzer verslaggevers)
Een bijzonder felle, uitslaande brand heeft vannacht in anderhalf
uur tijd in Maasland het bekende „Motorhome Henk Vink" volkomen
verwoest. Een groot aantal gloednieuwe motorfietsen, scooters en
bromfietsen, twee wedstrijdmotoren, een scootmobiel en kostbare
machines gingen verloren. De schade beloopt méér dan een ton.
Met heel veel moeite heeft Maaslands brandweer, die het vuur
met een zevental stralen bestreed, omliggende huizen en een boer
derij weten te behouden. Een 96-tal door de bekende motor-coureur
Henk Vink sr. tijdens wedstrijden gewonnen bekers werd een prooi
der loeiende vlammen. Tót in Vlaardingen was de vuurgloed, die de
brand in 't nachtelijk duister verspreidde, te zien.
Omstreeks half twee vannacht
stopte op de weg langs de Zuidgaag
een automobilist. De man stapte uit
de wagen en schreeuwde over de
vaart heen, dat brand was uitgebro
ken. jk dacht, dat hij benzine moest
hebben," zo vertelde de chef van de
vijftien man personeel tellende werk
plaats van het .Motorhome", de heer
O. Schoots, die naast het pand woont.
„Toen ik buiten kwam zag ik
al vlammen uit het dak komen. On
middellijk hebben m'n vrouw en ik
alarm geslagen. De mensen uit de
omliggende huizen hehben we wak
ker gemaakt."
Het vuur, dat op de eerste verdie
ping in de werkplaats moet zijn ont
staan, lekte snel om zich heen. In
een oogwenk waren showroom, ma
gazijn en werkplaats één laaiende
fakkel. Vier gloednieuwe scoot-
mqbielen en een aantal motorfietsen
konden nog wordëh gered.'Maar 22
bromfietsen, een twaalftal motor
fietsen, vijf scooters, een scootmobiel
en 25 ieren jassen plus gereedschap
pen en nog veel kostbaar materiaal
was niet meer uit de vlammenzee te
krijgen.
Omstreeks twee uur stortte het dak
naar beneden. Op dat moment was
Maaslands brandweer al aan 't spui
ten. Vlammen speelden ook reeds op
het dak van de aangrenzende boerde
rij van J. C. van Leeuwen, maar dank
z6 de zwakke wind en snei ingrijpen
van de brandweer kon de boerderij
worden behouden.
Ondertussen klonken uit de vuur
gloed doffe klappen van springende
benzine- en olietankjes.
Tot omstreeks drie uur duurde het,
voordat de brandweer het hardnekkig
voortwoekerende vuur onder de knie
had. Toen waren showroom, werk
plaats en magazijn volkomen uitge
brand. Alleen de kale muren en
daartussen de verwrongen motor
fietsen, brommers, scooters en onder
delen restten nog.
Met droevige gezichten namen de
motorrenners Henk Vink sr. cn jr. de
schade' öpv „Ik heb mijn prijzen1 ge
lukkig in Vlaardingen liggenzo zei
Henk jr. Zijn rader was 96 bekers
kwijt, die hij tijdens wedstrijden met
veel moeite bijeen had gereden.
Vader Henk vertelde, dat het be
drijf in de kortst mogelijke tijd weer
herbouwd zal worden. Pand en in
boedel waren verzekerd. Hoe de
brand is ontstaan weet men niet.
Tot vanmorgen vroeg zijn de
brandweerlieden onder leiding van
commandant P, Llesvaard met de
nablussing bezig geweest. Op het ter
rein van de brand was burgemeester
F. J. Groot Enzerink aanwezig.
Literatuur, film en toneel spelen nogal eens leentjebuur bij elkaar.
De literatuur is van deze drie de sterkste. Bij gebrek aan oorspron
kelijke scenario's ty°rdt zeker de helft van alle films aan romans of
novellen: ontleend. Voor de andere helft zoekt men dan nog ijverig
onder succesrijke toneelstukken en musicals.
(Van een onzer verslaggevers)
Ondanks alle vorderingen der
techniek komen er geen geruis
loze schuifdeuren op de markt.
Het schijnt, dat de uitvinders al
hun energie besteden aan raket
ten, kunstmanen en plastic goot
steenkrabbers. Aan de bolderende
en rammeiende schuifdeuren
doen ze niets, met als gevolg bu
renruzies, kapotte zenuwen, be
ledigingen en mishandelingen.
Woensdagmorgen stond er weer
eens een slachtoffer van het schuif-
deurenlawaal voor de politierechter
terecht. Het was de 64-jarige hoofd
bewoner van een benedenhuis in
Rotterdam-West. Eind november
kreeg hij nieuwe bovenburen; man,
vrouw en twee kleine kinderen. Naar
hij beweerde, maakte dit gezin een
voortdurend en nodeloos gebruik van
de schuifdeuren. Ze rammelden de
hele dag open en dicht. Na een
paar weken was hij al zwaar over
spannen.
In de ochtend van de dertiende
december kwam het tot een uitbar
sting. H(j hield zijn buurman op
straat voor het huis aan, trok en
opende een knipmes en zwaaide het
heen en weer, luid roepende; „Nou
zal ik met je afrekenen!"
Er werd ten slotte niet afgerekend,
maar de geplaagde man moest zich
nu wel verantwoorden wegens be
dreiging met een tegen het leven ge
richt misdrijf.
„Ik kan mè er totaal niets meer
van herinneren", zei hij, „maar als
„Wou ik ook, maar mijn raads
man was er tegen," zei verdachte
somber.
tientje minder boete gegeven, maar
wel de voorwaardelijke straf opge
legd en het knipmes verbeurd ver
klaard. £>'-
„TJ zult in elk geval moeten pro
beren. u voortaan beter te beheer
sen. Ik zie er anders nog van ko
men, dat u in een inrichting tvordt Een schilderspatroon had tegen
opgeborgen", waarschuwde de de invaldlteitswet- gezondigd door
politierechter.
gebruikte en gestempelde zegeltjes
op de rentekaarten van zijn perso
neel te plakken. Zo iets loopt na
tuurlijk dadelijk in de gaten.
„Och, toeneer", zei hij, „daar had
ik toch geen kwaaie bedoelingen
mee. Iemand moest de rentekaarten
hebben en toen zag ik, dat er nog
zegels moesten worden bijgeplakt.
Ik had op dat moment geen losse
zegels en daarom haalde ik er een
paar van oude rentekaarten af. De
zelfde week U dat weer in orde ge
maakt",
de getuigen het zo vertellen, durf ik Verdachte schrok. Htf het gauw
niet te beweren dat ze staan te een papier zien waaruit bleek, dat De officier wou wel aannemen, dat
liegen". hij zich al onder medische behande- er geen opzettelijke misleiding in
„U bent al eens wegens vernieling ling had gesteld. het spel was geweest, maar hoe dan
veroordeeld", merkte de politierech- De officier vroeg 25,— of tien ook, de bepalingen van de lnvalidi-
ter op. dagen, een voorwaardelijke gevan- teitswet mogen niet worden over-
„Ja, maar toen was ik onschuldig, genisstraf van twee weken en bo- treden, anders wordt het een war-
meneer!" vendien „bevel tot onttrekking van boel.
„Dan had u in hoger beroep moe- het knipmes aan het maatsch&ppe- Eis en vonnis: 25,boete of tien
ten gaan". lijk verkeer". De rechter heeft een dagen.
Het toneel is minder afhankelijk.
Maar hoewel iedereen weet dat de
resultaten bedenkelijk moeten zijn,
worden toch nog heel wat romans
voor de planken bewerkt. Er is nu
eenmaal geen gebrek aan goede ro
mans, wel echter gebrek aan goede
toneelstukken.
De televisie levert nieuwe moge
lijkheden. Ook in Nederland is al eer
der een stuk opgevoerd, dat voor de
televisie werd geschreven. Het maak
te geen indruk. Nu echter geeft de
Nederlandse comedie „Twaalf ge
zworenen" (Twelve angry men) van
Reginald Rose, een televisiespel dat
als film terecht grote vermaardheid
kreeg.
Voor zover ik weet is „De twaalf
gezworenen" niet door de Nederland
se televisie gespeeld. Dit medium kan
in deze beschouwing dus niet worden
betrokken. Maar een interessante
vergelijking tussen film en tonef
blijft mogelijk. Meestal worden ideale
toneelvoorstellingen voor de film op
genomen. Maar nu 2iet men een uit
stekende toneelvoorstelling, die men
met zijn herinneringen aan een uit
stekende film kan confronteren.
Het toneel blijkt wel heel wat on
barmhartiger dan de film. Door ma
noeuvres met de camera en vooral
door montage kan men effecten krij
gen die veel sterker zijn dan die van
krachtig spel. Door versnelling en
vertraging, door nadruk op enkele
dramatische scènes verdoezelde de
film beter de zwakte van Reginald
Rose's thriller dan de toneelopvoe
ring, die gisteren in de Rotterdamse
Schouwburg voor een enthousiast pu
bliek werd gegeven.
Twaalf juryleden moeten beslissen
over het schuldig of niet-schuldig
van een negentienjarige jongen die
ervan verdacht wordt zijn vader te
hebben vermoord. Elf gezworenen zijn
van zijn schuld overtuigd. Eén echter
wil hem de weldaad van de twijfel
gunnen..
Hij is eerst nog heel onzeker.
Maar tijdens de vergadering blijkt
het bewijsmateriaal steeds dubieu
zer. De benedenbuur kan de ver
meende moordenaar niet zijn be
dreiging hebben horen roepen,
want er denderde net een trein
voorbij. Hij kan hem niet de trap
af hebben zien lopen, want hij zou
met zijn verlamde oudemannen-
been nooit op tijd z(jn voordeur
hebben bereikt.
De Jongen kon niet van bovenaf het
més in £(jn vaders borst hebben ge
stoken, want hij was kleiner dan de
man en hij zou, als bewoner vaneen
armoe-buurt bedreven Sn het steken,
het mes een andere richting hebben
gegeven. En ten slotte: de naar slaap
smachtende, weelende vrouw van de
overkant kan hem zijn moord niet
hebben zien bedrijven, want z(j zou
eerst haar bril moeten hebben opge
zet.
In feite is hier geen twijfel. Het
bewijsmateriaal is volkomen ondeug
delijk; de verklaringen van de getui
gen zijn ongeloofwaardig; de jongen
is niet uohuldig. Althans; er is niet
de minute aanwijzing, dat hij wél
schuldig is.
Na he;', zien van de film schreef ik,
dat er wel enige bezwaren tegen
waren in te brengen: „Want ten
eerste blijkt de zaak onwaarschijn
lijk duidelijk te liggen." Dit bezwaar
nu if, voor het toneelstuk vernieti
gend. Reginald Rose speelt geen eer
lijk spel. Hoewel hij voorgeeft aan de
jongen „de weidaad van de twijfel"
te gunnen, gunt hij in feite hun die
overtuigd zijn van zijn schuld die
twijfel niet!
„Ten tweede staan tegenover de
alleen maar nobele architect twee ai
zeer bevooroordeelde personages. Hij
heeft eigenlijk geen gelijkwaardige
tegenstanders. Zijn gelijk is te ge
makkelijk met tegenover zich brave,
welwillende maar onintelligente
mensen en twee maniakken."
Ook dit bezwaar blijkt voor de
toneelvoorstelling ernstiger dan
voor de film. De architect (Han
Bentz van den Berg) vindt steeds
nieuwe argumenten voor zijn twijfel,
de twee maniakken (Paul Huf en
Johan Piolet) blijven zich zelf ver
moeiend herhalen. Zij hebben zeer
veel rancunes en vooroordelen, ech
ter geen verstand. Evenmin blijkbaar
als de officier van Justitie en de ad
vocaat
Het stuk is niet bewonderenswaar
dige bekwaamheid „voor het publiek"
geschreven. Dit „publiek" identifi
ceert zich namelijk van het begin af
aan met de eenzame architect, vecht
in zijn huid intelligent en met groot
verantwoordelijkheidsgevoel tegen
een overmacht en kraait ten slotte
geen victorie, maar voelt nobel me
delijden met een van de maniakken.
Iedereen in de zaal veronderstelde
gisteren dat hij zelf in een dergelijk
geval de rol van de architect zou
hebben gespeeld.
Op deze true van gerichte identi
ficatie berust het succes van het
volkstoneel, de eenvoudige film en de
populaire roman. Men wordt meege
sleept, men „is" de beste van de
twee wezen, de sheriff in „High
Noon", de heldin van Courts Mahler.
Laat men, bi) alle ontroering, nooit
vergeten dat men niet zo gemakke
lijk meent „King Lear" te zijn of
Thomas Mann's Doctor Faustus. Een
schrijver van allure laat het aan de
lezer of toeschouwer over met wie
van zijn creaturen hij zich eventueel
wil identificeren.
Zo werd dus de toneelvoorstel
ling van „De twaalf gezworenen
voor iemand die de film kritisch
had gewaardeerd een teleurstelling.
De slimmigheden van de schriftuur
werden kwalijker onthuld, de ver
diensten kwamen minder op de
voorgrond.
Johan Fiolet speelde hoogst be
kwaam voor een gekwelde vader. Han
Bentz van den Berg toonde voorbeel
dige zinnigheid als architect. En ook
de andere mannen verrichtten hun
taak uitstekend.
ALFRED KOSSMANN
