eesten in beginnendus regent 't Modderig feestterrein en drassige weiden Aanwinsten Hermes en SW imponeren niet Beschaving eindigde met een catastrofe Mexicaanse kunst: expositie vol martelende raadsels Slachtschimmel helpt Brabander weer Kind trekt aan noodrem - licht oranje Trap glijdt uit: zwaar gewond Klachten over de bezorging cbiedammers t elkaar onder Abonneert U op Hel Vrije Volk KLEINE OORTJES LEIDEN TOT MODERN SPROOKJE HET VRUE VOLK DONDERDAG 30 JULI 1959 PAGINA 4 (Van een onzer verslaggevers) In Kethel is het weer feest, al zijn de festiviteiten van de eerste avond min of meer in het water gevallen. Het schijnt traditie te worden, dat het regent, als loco-burgemeester H. Sabel de Oranjefeesten opent. Zo was het vorig jaar om deze tijd en zo was het gisteravond. Jubilerend Radboud PANTALON De Broekenspecialist Hoopgevend, begin MENSENOFFERS Een wrijfsteen in de vorm van een jaguar, afkomstig uit Centraal-Amerika. Publiciteit GEEN INVASIES CATASTROFE En toch: we weten nu eenmaal dat de ze beschaving eindigde met een cata strofe, waarbij een paar honderd man enige miljoenen overmeesterden. Vuur wapenen, paarden: het lijken me uit vluchten. Farm, Keghel is het vier dagen feest, j Erg veel bezoekers van de diverse at- zweefmolen schijnen zich in ieder ge- dubbel feest, wint er is ook kermis, tracties maren er gisteravond nog vat uitstekend te vermaken. 1 niet, maar de drie meisjes in deze De komkommertijd loopt wat Schie dam betreft op zijn einde. In Kethel is gisteravond door loco-burgemees ter Sabel het startsein gegeven voor de Oranjefeesten en in de stad be gint het tiende Vakantie feest, ge organiseerd door onze volijverige Schiedamse Gemeenschap. op toeren te komen. De eerste weken valt er dus genoeg te doen voor de burgers die van een pretje of een cultureel verzetje houden en voor de journalis ten Daarna krijgt iedereen een week de tijd om. zijn feestroes uit te luie ren en op 23 augustus gaat veler be langstelling uit naar Koning Voet bal, die dan weer begint zijn scepter te zwaaien over de hem door de ge meente toebedeelde velden. In de laatste week van augustus worden nog wat restant.jes komkom mer opgediend en in september be gint weer alle drukte van vergade ringen. bijeenkomsten, voorstellin gen en toneelavonden. De meeste programma's voor het aanstaande winterseizoen zijn al kant en klaar. Die van het IvAO publi ceerden tve reeds. Ook de Katholieke Kring heeft ons thans zijn plannen bekendgemaakt. Op 24 september komt in het Pas sage-theater Fritz Kirsch Operette met „Sissy". Verder: Johan Kaart met Nachtdienstop 29 oktober, voorstelling toneelgroep Geron op 26 november, voorstelling toneelgroep Puck op 7 januari, grote revue-avond op 18 februari, voorstelling Rotter dams Toneel op 21 april en een nog programmaloze bijeenkomst op 19 mei. Het feestterrein aan de Dr. Sauer- straat was modderig, de weiden rond om de verderop gelegen muziektent, waar de officiële opening plaatsvond, waren drassig. Maar goed, er waren in ieder geval meer Kethelaren aan wezig dan men redelijkerwijs had mo gen verwachten. In zijn toespraak zei de heer Sabel onder andere: „Het bestuur van de Oranjevereniging huldigt een goede gedachte door jaar op Jaar zijn best te doen met het organiseren van deze feesten hier. Juli is immers.een maand, waarin de bedrijvigheid over het algemeen wat verslapt. De Oranjefeesten zijn een uitkomst voor de Kethelaren, die hun gehele vakantie of een deel daar van thuis doorbrengen en nu dus kunnen genieten van een programma, dat elk wat heeft te bieden. Ik hoop van ganser harte, dat heel Kethel in een kameraadschappelijke sfeer het feest zal vieren en dat men straks na afloop kan zeggen, dat de gemeenschapsgedachte hier is ge groeid." Daarna beklemmen de mannen (en jongens) van de Kethelse harmonie St. Radbout, dat dit Jaar zeventig jaar bestaat, het podium van de mu ziektent om na het Wilhelmus een serie pittige marsen ten gehore te brengen. Ook andere Schiedamse muziekge zelschappen musiceerden, maar de belangstelling voor het concert taan de alras, toen het bleef regenen. Slechts een handjevol mensen trot seerde de regen en bleef luisteren. Op de kermis, die eveneens gister avond begon te draalen, waren meer uitgaanders, maar overmatig druk was het daar zeker niet. Vandaag zijn de Oranjefeesten voortgezet met een boerenoptocht door Kethel en de stad 's ochtends en volksspelen 's middags. Gistermorgen kwam er bij de Schiedamse politie een be richt binnen dat de lichten van de overweg aan de Schie- damseweg te Keihei hardnek-' kig oranje bleven knipperen. Het bleek dat in de trein uit Hoek van Holland een kind aan de noodrem had getrok ken, zodat de trein juist bin nen het baanvak, waarin de knipperlichten werken, u>as stil komen te staan. Het duurde enige tijd voor dat de dader was gevonden, zodat het verkeer bij de over weg ook moest wachten. Om negen uur was de stremming opgeheven. Prins Albert van Luik en prinses Paola zijn zo opgetogen over hun ver blijf on Majorca, dat zij het plan heb ben opgevat om te Formentor een villa te laten bouwen. Advertentie LAL HOOGSTRAAT 86 - TELEFOON 68981 DONDERDAG Bioscopen: PASSAGE-THEATER, Pepote. kind van de straat, 2 uur (aJ.J. Geen avondvoorstelling. MONOPOLE-THEATER: Texas. 2 uur (14 jr). Het lokkend moeras. 7 eu 9.15 uur (18 jr). Apotheek: Evers, Lange Haven 81. Diversen: JULIANAPARK: LtchtfestiJn. 8—12 u PASSAGE-THEATER: Tiende Vakan- tlefeest. optreden Nederlands Bal let. 8 uur. BETHEL. Oranjeleesten, hoogdraad- acrobatlek, 7 uur. VRIJDAG Bioscopen: PASSAGE-THEATER: De vlerkante recruut. 2 en 8.15 uur (aJ.). MONOPOLE-THEATER: De grote Jazz-cocktall, 2. 7 en 9.15 uur (al.). Apotheek: Evers, Lange Haven 81. Diversen: JULIANAJP ARSHcLtfCSttjn. 8—12 u. KETHEL. Oranjefeesten, variété, 7 u. 2 MUSIS SACRUM: Tiend» Vakantie- a leest. Internationale Jazz-show, 8u. i (Van onze sportredactie) De „probeersels", die SW en Hermes-DVS in de gisteravond ge speelde oefenwedstrijd voor het voetlicht hebben gebracht, hebben niet bepaald tot overdadig enthousiasme aanleiding gegeven. Bij SW vertolkte de SHS- en oud-Feijenoordspeler v. Elderen de gast rol op de linksbackplaats en diens optreden kwam niet boven het middelmatige uit. In de rood-groene aanval waren dc tweede- elftalspelers v. d. Marei en Lupker opgesteld, die echter deelden in de zwakke Indruk die deze gehele linie maakte. lu de Hermes-aanval waren ook twee nieuwe gezichten opgenomen. De RCH'er Henken opereerde op de linkervleugel terwijl de ex-Martinlt- speler v. vuuren als aanvalsleider op trad. Laatstgenoemde was zonder meer onvoldoende, terwijl Henken in feite de enige was die van alle expe rimenten het hoogste cüfer haalde. Niettemin maakte Hermes-DVs in deze oefenwedstrijd de meest homo gene indruk. De defensie had niet de minste moeite met de weinig samen hangende aanvalsacties van SVV en aanvallend hadden v. d. Tuyn, Groe- newegen en bovenal v. d. Burg vol doende kwaliteiten om de SW-ver dediging meermalen in moeilijkhe den te brengen. Het totale beeld was echter niet groots en voordat het competitierad weer In beweging zal komen, zal er aan de juiste opstelling van beide verenigingen nog wel het een en an der moeten gebeuren. Het begin was alleszins hoopge vend. Reeds In de eerste minuut kreeg Hermes van ongeveer 25 meter een vrije schop te nemen. Furieus drukte Frans v. d. Burg de wreef tegen de bal, die zoevend tegen de staander ketste. De vertwijfeld rea gerende goalie Tap kon niet verhin deren dat hij de terugspringende bal zelf achter de doellijn werkte. Henken was de enige, die in de eerste helft nog tot een scorings kans kwam. Via de onderkant van de lat stootte de bal echter uit de SW-doelmond. Aan de andere kant werden de acties van Corbeau uitstekend door doelman v. Diest verwerkt. Het belangrijkste in de tweede helft was dat Könemann al direct door Slavenburg (altijd nuttig!) werd vervangen en dat Kiela vijf minuten voor tijd de plaats van rechtsachter De Groot innam. Tot belangrijke wapenfeiten kwam het in deze helft echter niet. Als je min of meer onvoorziens, want een tentoonstelling is eigenlijk altijd onvoorziens, voor 'de' Mexi caanse kunst geplaatst wordt, dan schieten je allereerst, vóór je nog kón schrikken, bewonderen, afkeuren, kwaad worden, twee gedachten door het hoofd, die elkaar lijnrecht tegen spreken. Enerzijds verbaas je je er over, dat er zo'n grote verscheidenheid is, niet alleen van vorm, maar ook van karakter en anderzijds valt het je op, dat er een sterke verwantschap tussen de verschillende uitingen uit verschillende plaatsen en ver uiteenlopende perloden bestaat. Wat die verscheidenheid betreft: daar kom je gauw overheen, als je bedenkt dat het gebied van 'de' Mexicaanse kunst heel Meso-Amerika, dat is het huidige Mexico. Guatemala, Brits Honduras en het westen van El Salvador en Honduras beslaat en dat is naar Europese maat staven zo iets als tussen Gibraltar en Stockholm. Als wij de Mexicanen onvoorziens de 30 eeu wen Europese cultuur tussen deze plaatsen in West-Europa lieten zien, zouden ze ook grote verschillen ontdekken en bij nader inzien grote verwantschap en zo is dus de eerste verwonde ring bij de tentoonstelling 'Dertig Eeuwen Mexi caanse Kunst' die tot 23 augustus in het Haags Gemeentemuseum, wordt gehouden, gebaseerd op de beroemde Europese hovaardigheid, die gaarne enige verbazing toont als blijkt, dat een bepaalde cultuur tot op zekere hoogte een ge lijkwaardige ontwikkeling toont als de onze. Tot op zekere hoogte, die restrictie blijft, want de Mexicaanse cultuur ging ten onder op 13 augustus 1521 op de hoogvlakte van Mexico, toen Tenochtitlan, de hoofdstad van het rijk der Azteken, door de Spaanse soldaten van Kern én Cortes werd veroverd en verwoest. Zij werd op generlei wijze door andere vol ken overgenomen, zoals dat met de Helleense, de Romeinse, de Chinese cultuur geschiedde, zij bleef echter in de Mexicanen zelf, immi granten. zowel als erfgenamen, voortleven, zij het ook dat men deze 'continuïteit' niet als een letterlijke voortzetting moet zien. Want het wil er bij mij niet in, dat de zo op het starre af religieuze consequenties, die leid: den tot de mensenoffers, bij het overgaan tot de christelijke godsdienst, niet zijn omgebogen naar mildere en zo men wil ook slappere of contemplatiever, wijsgeriger denkbeelden. Als wij zien, dat Diego Rivera een groot schil derij maakt met bloemen die op aronskelken lijken en die in Mexico bij uitstek (evenals bij ons trouwens) voor het versieren van graven gebruikt worden, dan kunnen wij zeggen: Rivera is evenzeer geboeid door de dood als de oude Mexicanen. Maar dan zijn we nog tamelijk ver van de Ideeën der oude Mexicanen over dood en leven verwijderd. Dichterbij komen we. met de volks kunst en de maskers van papiermaché die uit uitbundig beschilderde doodskoppen bestaan, evenals de musicerende geraamten. Deze trek: de dood te bezweren of te bespot ten, hetgeen In wezen hetzelfde is, door de sche del te versieren of geraamten koddige gebaren te laten maken, komt reeds dichter bij het oor spronkelijke. zo wrede ritueel voor de handha ving van het heelal door middel van mensen bloed. - - In de doden van deze volkskunst is immers nog beweging, nog dynamiek en het was de dynamiek, de kracht van het geofferde bloed Deze ronde kop van het zgn. 'Palma'-type, onbe kende vindplaats, wordt bewaard in Vera Cruz. Het beeld is afgestaan voor de tentoonstelling Mexicaanse kunst die in het Haagse Gemeente museum wordt gehouden. Deze grafvaas heeft de vorm van een rijkgeklede, staande god. der krijgsgevangenen, dat de zon, die 's ochtends na de nacht, de dood, doorstaan le hebben weer tot leven gewekt moest worden door middel van een offer. Op zich zelf een ijzeren logica: de wereld be staat uit twee tegengestelde kampen. Enerzijds licht, hemel, dag, zon, anderzijds donker, aarde, nacht, maan en sterren. Deze kampen houden elkaar in evenwicht en kunnen dus niet buiten elkaar. Door redenerend wordt de verdeling sub tieler: vuur, adelaar aan de zonkant, slang, De Argentijnse regering 2al de meesten van haar handeisattachés in het buitenland terugroepen. Deze maatregel is eejn ondiBrdepJ .van een grote bezidnlglngsci (Van een onzer verslaggevers) He breedgeschouderde, 68- jarige Brabantse bierbrou wer Sjef de Leijer uit Sint Oedenrode nam ons gisteravond op Schiphol even apart. Hij fluisterde: 'Weet je wat we thuis het mooiste vinden? Dat ons Harry zo'n eenvoudige jon gen is gebleven. Hij is Ameri kaan en hij spreekt alles door elkaar. Hollands en Engels en zo. Maar hij is een Brabander hoor, ondanks dat paard.' Drie meter verder, op het plat form, stond- de 31-jarige Harry de Leijer een vlieg enschimmel, eer prachtig, sierlijk dier over de neut te aaien. Harry en het paard. Amerika is ex vol van. De kranten publiceren strips van de schimmel en zijn ruiter, een speelfilm van twee uur zal deze win ter hun beider levensgeschiedenis als een modern sprookje in de Ameri kaanse bioscopen vertonen. Harry de Leijer is een beroemd en gefortuneerd zakenman geworden. Dank zij het paard, dat hij drie jaar ten, ais een afgedankte, moegewerkte boerenknol... Niet lang daarna bereed Harry het- dier op de springconcoursen in de Verenigde Staten. Het werd een sensatie. Het slachtpaard won de ene wed strijd na de andere, het behaald: vorig jaar in New York het kam pioenschap van de Professions Horsmen Association, en werd uit geroepen tot paard van het jaar Negen jaar geleden emigreerde dt onge brouwerszoon naar Amerika lij werkte op een farm en werd, n: sen flinke financiële tegenslag, doo; een vooraanstaand paardentraines ontdekt. Harry de Leijer, tussen dc brouwerspaarden groot gebracht, maakte in korte tijd zeif naam als trainer en werd ten slotte een flinke stap vooruitgeholpen door de multi miljonair Dave Hugh Dillard, die een even groot liefhebber is van dc paardensport. York om uit te kijken naar een volbloed paard voor de ruxterschool die hü inmiddels liad opgericht. Op de markt kon hij niets vinden. Zijn aandacht werd getrokken door de schimmel, die treurig bij een slager op zijn dood- wachtte.Zijn 'tleine oortjes hebben het dier het even gered. Die oortjes waren voor 'larry het kenmerk van de ras- uiverheid. Hij kocht het dier voor ca bet paard een paar weken geleden achtig dollar! haat Nederland gevlogen, omdat een Het paard toonde al dadelijk zijn hlfrc voren wat ,-eweldige kwaliteiten. 'Ik kan van nodig heeft, xem leven«HÜ brengt mi) gemiddeld Gisteravond is het Snowman-gezin 150 tot 400 dollar per week op. l??er vertrokken. Snowman zonder 3ovendïen is hij, door zijn successen fjn spiertje te vertrekken. Want het kinderen rijlessen, we kunnen het werk bijna niet aan. Ik heb het paax-d voor 35.000 dollar kunnen verkopen, voor het Ameri kaanse Olympisch team, maar ik verkoop het voor geen enkele prijs. Onze Snowman zo heb ik het genoemd, want er lag sneeuw op de grond toen ik het kocht is het liefste paard van de wereld en zal tot zijn dood bij ons blijven,* zo ver telde h Ij ons gisteravond. De Pan American Airways heeft Harry, diens vrouw, vijf kinderen water aan de schaduwzijde en naarmate men verder komt, wordt het systeem zo Ingewikkeld en willekeurig, dat alleen priesters en waarzeg gers er nog wijs uit kunnen. Maar de vreemdste afwijking in deze gods dienst of liever godsdiensten der Mexicanen, want verschillende stemmen hadden verschil lende goden. Is de opvatting, dat de zon 's nachts in de onderwereld was, daar het lot der doden deelde en om 's morgens tot leven te komen, met het bloed van mensenoffers gevoed moest worden. De zon kreeg de harten van de gedode krijgsgevangenen als symbolen van het leven tot voordeel. Een vreemde draai en het' is mij plotseling of de gehele Mexicaanse cultuur een hoek om slaat en ik haar niet kan volgen. Want dat men op de gedachte komt is nog niet zo ver wonderlijk: ook elders vonden in een bepaald stadium van de cultuur mensenoffers plaats. Vreemder is, dat men er bij bleef, dat men er eeuwen lang op door ging: onder de hoeken van de tempel van QuetsUcoatl die anders doorgaat voor een God aan wie mensenoffers worden ge bracht, heeft men volgens Vaillant mensen, ge vonden, in Teotihuacon en Azcapotzalco zijn platte schalen gevonden dte uit schedels zijn gezaagd, in de laatste plaats vond men aanwij zingen van ritueel kannibalisme en bij de dienst van Xije-Totec, de voorjaarsgod van de Azteken werd het offer gestroopt en trok de priester de huid over zich heen. Hiervan bestaan gruwelijke beeltenissen. Hoe is deze eeuwen durende wreedheid te ver klaren? Hoe de vreemde, tot in het absurde doorgevoerde figuren en combinaties: de geve derde slang, de kale hondjes, de enorme hoofd tooien, de misvormingen, de grijnzende koppen, het soms boeiende, maar dikwijls in lege ara besken verlopende lijnenspel, de steeds weer optredende doodshoofden, de vroege vrouwen beeldjes die er als opzettelijke karikaturen uit kunnen zien. de platte 'godinnen' met punthoof den en stompen van beentjes en daarnaast in eens 'edele' krijgslieden, indrukwekkende bouw werken, fraai gevormde vazen, portretten van peinzende mannen, die bewijzen dat alle style- ring, alle deformatie althans in de laatste tijd niet op een gebrek aan techniek, maar eerder op een te veei. op een afkeer van het "normale' naturalisme berust. Niet' alles maar iets kon men verklaren uit de eeuwenlange isolatie van deze beschavingsgroe-, pen, die wel onderling gedeeltelijk gescheiden leven, maar ook 'uitwisselden', doch die geen invasies kenden, zoals Europa die gekend heeft. De in het noorden wonende bewoners van Amerika waren jagers, zoals de Mexicaanse Indianen dat eens geweest waren en daar eeret- genoemden geen vee hadden en geen paarden, kon er van een echte volksverhuizing geen sprake zijn. De geïsoleerde positie van de Mexicanen of liever van de 'Meso-Amerikanen' heeft ben. wel licht op een punt doen stilstaan of in een rich ting doen doorgaan, die weliswaar tot raffine ment en tot hoge beschaving leidde, maar een, waarin ook de wreedheid in ongelofelijk koele vorm werd geaccepteerd. Want onze Middeleeuwen met hun openbare terechtstellingen en martelingen waren evenmin als de Romeinse spelen bijzonder zachtaardig, maar ik stel me hierbij toch meer emotie voor dan bij de door priesters zo zakelijk verzorgde en door gevangenen ook zo waardig gedragen rituele offers, waarbij het lijkt alsof beide gent leman blijven. Ook de 'bloemenoorlogen', .kunstmatig in stand" gehouden tussen stammen onderling om de.goe- gemeec-- gelegenheid te geven, krijgsgevangenen en dus toekomstige offers te maken, evenals de hiërarchie (men kwam hoog In aanzien als men vier gevangenen thuis bracht) doen zo koud, zo bedacht, zo uit het systeem voorkomend aan, dat je de haren van ontzetting te berge rijzen. Intussen: dit is een beschaving, een cultuur, die je misschien bij de keel grijpt, maar waar Je niet onverschillig aan voorbij kunt gaan. Er xs hier geen plaats voor afwijzing of voorkeur. Men aanvaardt deze uitingen van mensen voor men sen als de heftige tekenen van in starheid ver zonken spanningen, van een zo precies geregeld maatschappelijk en geestelijk verbond, dat er een explosie on moet volgen. Zo dramatisch, zo rijk, zo uitbundig, zo smakeloos, zo geraffineerd en zo blind doen ons deze mensen aan. En als het volk nu eens werkelijk in de eerste jaren van de Spaanse bezetting in opstand ge-; komen was? Maar het kwam niet in opstand,! omdat de bovenlaag van deze beschaving zo dun' was dat na de terzijdestelling of dood van de leiders, priesters, generaals, koningen, slechts een bijgelovige gemeente overbleef. De verklaring bevredigt me niet: een tentoon stelling vol raadselen, die ons doet zien, hoeveel kanten de mens wel niet uit kan gaan als hij een tijd lang met rust gelaten wordt, of liever: twee kanten slechts, steeds de middenweg tussen licht en duister, tussen gek en geniaal. En altijd kwetsbaar en de dood vrezend. R. BLLJSTRA (Vaa een onzer verslaggevers) Zwaar gewond is de 51-jarige con- strixctiewerkman A. Assmtxs oit Vïaardingen gistermiddag naar het Algemeen Ziekenhuis in zij» woon plaats gebracht. Zijn toestand was vanmorgen nog zeer ernstig. De arbeider werd gewond toen hij op het terrein van de Eerste Neder landse Coöperatieve Kunstmestfa- briek getroffen werd door een 500 kg. wegende ijzeren trap. A. was bezig de trap te monteren toen het gevaar te plotseling onderuit schoof. In het ziekenhuis werden een schedelbasis- en een heupfractuur geconstateerd. zijn kampioexxschap, door de ge weldige publiciteit eromheen, zijn gewicht in goud waard voor mijn zaak. Ik heb nu een fann in Sint James op Long Island, de Hollandïa-farm, met 37 springpaarden. We leiden - - - Het grote geluk kwam drie jaar ...tv vïe geleden kocht van een slager, die op geleden, Harry ging op een winterse paarden op vóór concoursen en de het punt stond de schimmel te slach- dag naar een stadje in de staat New jacht, we leiden raiters op en geven is een kalm paard. Harry in een een voudig kostuum en zonder drukte. Want hij is een eenvoudige jongen, die overal vrienden maakt. 'Zelfs de slager is mtjn beste vriend. Bh de eerste concoursen heeft hjj zijn sigaar opgegeten van verbazing. Maar af en toe breng ik 'm een paar nieuwe en hij zegt iedere keer: Harry, ik ben niet jaloers, want ik kon toch niet anders met 'm doen dan 'm verwerken tot biefstuk.' Het nieuwe Joi'daanse hof voor de staatsveiligheid zal op 12 augus tus beginnen met het proces tegen generaal Sjareh, de vroegere stafchef van het leger, en 17 anderen, die beschuldigd worden van samenzwe ring tijdens de afwezigheid van ko ning Hoessein, in het begin van dit jaar. Klachten over bezorging van de krant kunnen elke avond tussen half zeven en haif acht opgegeven worden aan ons kantoor te Rotter dam, telefoon 1L10.30. De krant wordt dan dezelfde avond nog nabezorgd.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1959 | | pagina 2