2 x 5,51
■mi
COLOGNE
Deel afgezwaaiden
zit zonder helmen
Jaar en 3 maanden
voor Emanuel P.
I
ROOMBOTER
oet U
rAcAte
EAU DE
ZONDEI
3COM!
MEN
rAAR
cA is in de Schouwburg, in het
Concertgebouwen bijonderefessfe-
lijke uren de melodieën verklonken
zijn en de instrumenten zwijgen,
biedt "47II" in de pauze de wore
verkwikking.
Jaarlijks een miljard voor
roken: VERBIJSTEREND
TmnmMsv&ie&i
Schoolkinderen
graven Engelse
vliegtuigbomop
Besparing bij Defensie
ihMdtltbmwi!
Melktank valt:
leraar gedood
Vonnis in schilderij enzaak
is boteren...
boter is niet te vervangen
Twee jongetjes
verdronken
VAN NELLE
|af!één|
ItET VRIJE VOLK DONDERDAG 8 OKTOBER 1959
PAGINA 3
"(Van onze sociaal-economische redactie)'
'De regering acht een vrijere loonvorming in de eerste plaats
gewenst omdat daarmee de primaire verantwoordelijkheid voor
de loonvorming van de overheid naar het georganiseerde be
drijfsleven wordt verlegd.'
Deze volzin staat te lezen in
de Regeringsnota van 25 juni.
Om die verantwoordelijkheid
tot haar recht te doen komen
•heeft de regering op 31 juli
een aanwijzing bekend ge
maakt voor het College van
Rijksbemiddelaars. Die aanwijzing was voor het College een
handleiding en de partijen die collectieve contracten gingen
afsluiten kenden de aanwijzing ook. Zij wisten dus waar ze aan
toe waren.
iWiiiiHiiiiiHiiuminiwjiiiiHitiifiiMiiiitHiiiiiiiiuiiiiimiiniiiiiiinnmtniim.
HEB JE EEN WEEK-
OP" EEN MAAND-
SftiAM, JANfEN
WÉ
Miss ILFORD 1959
is gekozen!
Een ILFORD camera en
een ILFORD film, de
Ideale combinatie om
prijzen te manen.
VASTE POSTEN
BLIJFT OVER: 2,5
Den Helder krijgt
geen veerdienst met
Noors Kristiansand
Voor Indonesië geen
lager PTT-tarief
VOORZITTER VAN GROENE KRUIS:
(Van onze parlementsredactle)
De dienstplichtigen van de (mobilisabele) 31ste en 32ste ge
vechtsgroep zullen het voorlopig zonder hun helmen moeten
stellen. Deze maatregel is getroffen in afwachting van het re
sultaat van een besparingsonderzoek, dat de Generale Staf van
de Landmacht op het ogenblik instelt-
Verschenen zijn:
I „Geheimen
van de Zee"
2 „Avonturen
met Atomen"
3 „Speurtocht in
Dierenland"
Prijs slechts
F. 2,25 per boek.
Persoonlijke smaak
0,wat stlJn so
toch happig ep onze boter;
En waarom Omdri ze »n het
biiitcnlftnd ódlc
Vrijheid scheppen I
Vrijheid scheppen 11
Ipl
lp
Regering
ons
arm in
Helemaal precies wisten ze het echter niet. Het bleek, dat öe aanwijzing
op meer dan één manier kon worden uitgelegd.
ÜHteTfi
Tijdens de vele gesprekken,, onder
handelingen en interpretaties, die
'Sindsdien, hebben plaatsgevonden
■zijn de zaken er bepaald niet duide
lijker op geworden en nu heeft de
(regering dan een oiticiële verduit e-
tlijking gegeven. Wij willen trachten
(de kem van deze verduidelijking (die
(toch ook nog niet zo heel duidelijk
is) hier weer te geven.
Heb uitgangspunt is, dat ue pro
duktivitèit (dat is de produktie per
werknemer in een bepaalde tijd)
stijgt. Die stiieine is niet eelliktna-
Advertentie I. M.
Na Tang wikken, en wegen heeft
de jury uit vela duizenden inge
zonden foto-'s het aardige Delftso
kapstertja Greetje Overkamp tot
„Miss ILFORD 1959" gekozen.
„Karakter en natuurlijke char
me", was het eenparig oordeel.
Uit de inzendingen bleek weer
eens overduidelijk; hoe iedereen
met een ILFORD film fantastisch
mooie opnamen kan maken.
Groot is ook het succes van da
nieuwe ILFORD camera's.
Vele van de beste foto's zjjn op
eenomen met de ILFORD
„Sportsman" of de „Sporti".
tig, maar vertoont op de lange" duur
toch een vrij vaste lijn.
De lonen verlopen met volgens een
regelmatig stijgende lijn. Zij blijven
gedurende een tijd gelijk en dan
komt er weer eens een verhoging, die
ook weer een bepaalde tijd van
kracht blijft. De loonstijging heeft
dus duidelijk trapsgewijs plaats. Nu
eens komen de treden boven de pro-
duktiviteit uit, dan weer blijven zij
er onder.
In de 'verduidelijking' staat nu,
dat de lonen nooit méér boven de
produktiviteitsüjn mogen uitkomen
dan de helft van de jaarlijkse pro-
duktiviteitstoeneming.
Hoe meer nu de produktivitèit toe
neemt (dus hoe sneller de produkti-
viteitslijn oploopt), hoe meer ruimte
is er.
Maar let op! Die ruimte kan niet
so maar worden verdeeld. Er zijn
een paar vaste posten, waarmee re
kening moet worden gehouden. Daar
zijn in de eerste plaats de zogenaam
de autonome loonstijgingen. Dat zijn
de plooien, die hier en daar worden
gladgestreken, zonder dat er c.a.o.-
wijzigingen aan te pas komen.
In de tweede plaats wordt de kin
derbijslag verhoogd. -Dat kost ook
ruimte. En in de derde en voornaam
ste plaats zal op 1 april van I960 de
huur- en de meikprijsverhoging moe
ten worden gecompenseerd.
Volgend jaar 1 april is nu de kri
tieke datum, want door de compen
satie gaat dan het loon (autonome
verhogingen, kinderbijslag, compen
satie en eventuele loonsverhoging)
plotseling omhoog en dan zitten we
gauw aan de grens.
Laten we nü eens zien wat er op
1 april 1950 aan de hand is.
Gesteld, dat de produktivitèit per
jaar met 4% stijgt. Men stelt de pro
duktivitèit om te beginnen op 1 janu
ari 1959 op 100. Maar omdat er ook in
1958 at iets is gebeurd is men over
eengekomen, dat op 1 januari 1959
niet begonnen wordt met 100, maar
met- 101. Aan het eind van het jaar
is de produktivitèit dus 105 en op 1
april 1960 is er veer een van 4
bij gekomen (dus één), zodat de pro
duktivitèit dan op 106 staat.
De lonen mogen daar op dat ogen
blik wel wat bovenuit komen, maar
niet meer dan Wij mogen dus
rekening houden met ten hoogste 8%
ruimte.
Daar moeten nu in de eerste plaats
de bovengenoemde 'vaste kasten' af.
De autonome stijging kost, zo heeft
men berekend, dan 1,5%, de kinder
bijslag 0,8% en de compensatie 3,2%.
Dat is samen 5,5%. Er blijft dus voor
een loonsverhoging over: 2,5%.
Het zou best mogelijk rib' nat er
in 1960 nog meer ruimte vrijkomt.
- wantdeproduktiviteitslijn b: jftook
na 1 april stijgen.
xnaar als er meer loonsverhoging
zou worden gegeven (bij voorbeeld
5%) zou op 1 april aan vaste kosten
5.5% en aan loonsverhoging 5%, dus
samen 10,5% worden best-eed en dat
zou ver boven de toegestane 8% zijn.
En dat mag niet, zegt de regering.
Gesteld nu eens dat de produktivi
tèit met slechts 2% per jajir «stijgt.
Dan is er op 1 april 4% beschikbaar,
maar de vaste kosten bedragen al
5,5 Dit is de situatie waarin de
loonsverhoging eigenlijk minder dan
nul is.
Bij een produktiviteitsstijging van
3% is een loonsverhoging van i%
(een half percent) mogelijk.
Het resultaat van de nieuwe ver
duidelijking is dus, dat er in alle be
drijfstakken met een produktiviteits
stijging van 3% of minder (en dat
zijn er nogal wat!) in het komende
jaar geen loonsverhoging en geen ar
beidstijdverkorting mag worden ge
geven.
Met de verduidelijking, die eigenlijk
een nieuwe aanwijzing is, rekent de
regering de werknemers arm.
(Van een onzer verslaggevers)
Schoolkindéren uit het dorp Nes
(Westdongeradeel) zijn dinsdagmid
dag bezig geweest een Engelse vlieg
tuigbom van" 350 kg uit te graven in
een droge sloot. Zo dachten eerst dat
het een stuk üzer was, maar later
ontdekten ze wet wat voor een ge
vaarlijk karwei ze waren begonnen.
Ze hielden onmiddellijk op" en
waarschuwden de politie. Deze heeft
zich in verbinding gesteld met de
mijnopruimingsdienst in. Den Helder.
Manschappen van deze dienst wilden
gisteren het projectiel .onschadelijk
maken, maar ze hadden niet vol
doende materiaal bij zich.
Vandaag zouden zy opnieuw pogin
gen in het werk stellen. Mocht blij
ken dat de ontstekingen nog intact
zijn, dan zou de bom naar de vaar
geul Harlingen—Delfzijl worden ge
transporteerd en daar op vijf meter
diepte tot ontploffing worden ge
bracht.
(Van een onzer verslaggevers)
Er komt geen veerdienst tussen
Den Helder en de Noorse plaats
Kristiansand. De minister van De
fensie heeft de Amsterdamse rederij,
die bij de plannen voor deze verbin
ding betrokken was, meegedeeld dat
in Den Helder noch faciliteiten noch
ligplaats kunnen worden toegewezen.
Ook Rijkswaterstaat ziet geen mo
gelijkheden voor de marinestad. aan
gezien de haven van de Texelse veer
boot zelfs voor de schepen van een
beperkte veerdienst te nauw is.
Men. heeft nu het oog op Delfzijl
als eventuele Nederlandse haven.
Deze plaats biedt verscheidene voor
delen voor een dergelijke dienst, zoals
een behoorlijk achterland en een
goede wegverbinding met Duitsland.
Met ingang van 1 november XS59
zullen de tot dusver geldende ver
laagde porten en rechten voor de
verzending van stukken en pakketten
naar Indonesië worden afge
schaft en worden vervangen door de
algemeen geldende buitenlandse ta-
rieven.
Advertentie ÏM.
tuiHuhmitwiiHUammiHU'imuHUHiiwi
«(yMwéwummiiuniuwtiimmtniml?"}"!
iftuitiM
fOvaliiat
EAU DE COLOGNE
KÖLNiSCH WASSER
iPetfümtiie-Fsbrik
G10CKENGASSE N*47Ü
RHINE
"4717" Eau de Cologne op Uw zakdoek gesprenkeld en diep inga'
cdemd verfrist en geeft volkomen ontspanning.
t.65 tot 23.25
Advertentie IM,
wanneer U de prachtige Wonder
wereld-boeken leest. Boeken vol
avontuur en spanning en toch
zij'n alle gebeurtenissen, die er
in worden beschreven, ontleend
aan de werkelijkheid. De werke
lijkheid, die dikwijls de stoutste
fantasie overtreft.
Voor de bij elk boek be
horende 60 pleten zijn 480
vraardepunten nodig.
afd. Cadeaus
Postbus 817
ROTTERDAM
Verbijsterend. Zo heeft prof.
mr. A. Kleijn de uitgave van
één miljard gulden genoemd,
die het Nederlandse volk zich
jaarlijks getroost voor het ro
ken. 'Daarmee verzekert men
zich als het ware van het
voortbestaan van een lijden,
dat tot de ernstigste doods
oorzaken moet worden gere
kend,' aldns prof. Kleijn.
Hij heeft als voorzitter van de al
gemene Nederlandse Vereniging 'Het
Groene Kruis' gistermorgen in Den
Bosch de Groene-Kruisdag 1959 ge
opend.
Volgens hem staat de mens in het
algemeen te weinig zorgvuldig ten
opzichte van gezondheid en leven,
by voorbeeld in het verkeer. "De zorg:
voor de volksgezondheid houdt niet-
op by het wijzen op besmettingskan
sen en bij de propaganda voor tan
denpoetsen. De mensen moeten be
wust worden gemaakt van het ver
band tussen gezondheid en leefwijze.'
Prof. dr. G. J. Kloosterman, die
over de kraamverzorging sprak, wees
erop, dat de besmettingskans bij een
bevalling thuis geringer is dan in een
ziekenhuis. "Het percentage gestoorde
kraambedden in een kraaminrichting
ligt zelden beneden 15. terwiil dit
„Aan elke opmars van de Chi
nezen van uit de huidige grensstel
lingen zal weerstand worden gebo
den," zo heeft president Nehroe van
India vanmorgen op een pcrsconfe
rentie gezegd.
De militairen van de 31ste en 32ste
gevechtsgroep waren in het bezit van
binnen- en buitenheimen van Ameri
kaans model, waarvaD in verband
met de 'helmenkwestie' de deugelijk-
heid niet vaststond. Op last van de
minister van Defensie hadden de he!-
men moeien worden omgewisseld,
toen de twee gevechtsgroepen dit jaar
in Mill op herhalingsoefeningen
waren
Dit is echter niet gebeurd. Veertien
dagen na het vertrek kregen de be
trokken militairen per brief opdracht,
de helmen terug te sturen. Ongeveer
85 percent voerde deze opdracht uit.
Inmiddels is het hoofdkwartier van
de Generale Staf een onderzoek be
gonnen naar mogelijke besparingen
op de persoonlijke uitrusting van de
militair met groot, verlof. Iedere mili
tair kreeg indertijd een vastgestelde
hoeveelheid uitrustingsstukken van
velerlei soort mee naar huis. Geruime
tijd geleden is daarin al wijziging ge
bracht. Met name krijgen dienstplich
tigen. die na hun eerste oefentijd niet
direct een mobilisatiebestemming ont
vangen, minder goederen mee. Deze
groep vormt de overgrote meerder
heid.
De generale staf bezint zich er
hu op, of ook dienstplichtigen met
een mobllisatiebestemming wel de
gehele uitrusting thuis moeten heb
ben. Velen van hen behoeven toch
iet meer voor herhalingsoefenin
gen op te komen.
Het onderzoek strekt zich o.a. uit
tot de helm, de pionierschop, de brood
zak ('pukkeltje') en de patroontassen.
Als deze uitrustingsstukken voor de
militairen in werkelijke dienst kunnen
worden gebruikt, zouden er jaarlijks
minder aangemaakt behoeven fes wor
den.
Wanneer de plannen werkelijkheid
worden, zou de militair met'grooti
verlof slechts zoveel militaire goede
ren overhouden, dat hij zich bij op-<
komst voor herhalingsoefeningen of
mobilisatie militair zou kunnen kle
den.
In afwachting van een beslissing
heeft men de helmen voor de mili
tairen van de 31ste en 32ste gevechts
groep in Rucphen opgeslagen.
De heer H. I. de Gans, leraar li
chamelijke opvoeding te Amersfoort,
is woensdagmiddag «m half drie op
de Zeisterweg te Woudenberg ge
raakt door een melktank, die van een
auto afrolde. Het slachtoffer werd
daarbij zo ernstig gewond, dat hij
later in het ziekenhuis De Lichten
berg te Amersfoort overleed.
Het ongeluk werd veroorzaakt,
doordat de chauffeur van de tank
auto met aanhangwagen, plotseling
krachtig moest remmen voor een te
genligger. De tank schoot van de
wagen en kwam in de berm terecht,
waar de heer De Gans fietste om de
auto te laten, passeren.
Advertentie I.M.
Duo is een zuivere mélange van
Koop wat u lekker vindt:
DUO HALF-ZWARE SHAG
(Van een onzer verslaggevers)
Aan de 49-jarige Amsterdamse koopman Emanuel P. heeft de
Amsterdamse rechtbank wegens een in Denemarken gepleegde op
lichting en poging daartoe een gevangenisstraf opgelegd van een
jaar en drie maanden met aftrek. De officier van Justitie had twee
jaar met aftrek geëist-
Emanuel P. was met een Duitser
betrokken in de s child erijenaffaire
waarvan de Deense industrieel S.
IV. het slachtoffer is geworden. Deze
man betaalde voor 34 doeken onge
veer 150.000, schilderijen, die naar
hij meende zeer voordelig konden
worden verkocht. Hij zou dan een
deel van de winst krijgen. De man
pleegde zelfmoord nadat was geble
ken, dat de doeken veel minder
waard waren.
De rechtbank nam op grond van
de getuigenverklaringen en experti
ses van Deense en Nederlandse des
kundigen aan, dat het geen „normale
verkoop" was geweest, doch dat de
koopman onware verhalen had op
gedist.
Een clausule uit het contract tus
sen de industrieel en Emanuel P. ver
meldde ook, dat de eerste tot een be
paalde datum een optie had op de
verzameling schilderijen.
Daaruit concludeerde de recht
bank, dat de industrieel nog geen
eigenaar was.
Bij de tweede poging werd zijn
Duitse medeplichtige in Denemar
ken gearresteerd en daar tot een half
jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Emanuel P. wist de grens over te ko
men, doch werd later in Duitsland
gepakt. Hij werd in Amsterdam op
vrije voeten gesteld tegen een borg
tocht van 10.000. Dit bedrag ver
speelde hij, door tegen de voorwaar
de van zijn vrijlating in contact op
te nemen met een Deense getuige
om hem te beïnvloeden.
Sedert eind mei bevindt hij zich
weer in voorlopige hechtenis.
Advertentie IM.
tl
percentage by een gecontroleerd aan
tal huiselijke bevallingen 41 bedroeg,*
aldus prof. Kloosterman.
In deze rubriek, vermeldt Het Vrije
Volk zonder commentaar - trei
lende uitspraken van anderen, uiter
aard voor rekening van hen die
worden geciteerd.
Ons belangrijkste punt is, dat naar
ons oordeel een wat grotere vrijheid
in de loonvorming moet tot stand
komen.
Waarop steunt dat oordeel?
Dat oordeel steunt op o.m. twee
overwegingen.
De eerste is, dat de verantwoorde
lijkheid voor de loonvorming niet in
de eerste plaats een zaak van de re
gering is, maar een zaak van het be
drijfsleven.
Voor de beleving van die verant
woordelijkheid moet de nodige vrij
heid worden geschapen.
CNV-bestuurder R. in De Gids"
van 4 april 1959.
Voor alle vanaf heden door het
College van Rijksbemiddelaars te be
oordelen contracten geldt, dat de loon
ontwikkeling zich voor de contract
periode dient te richten naar de pro-
duktiviteitsljjn, welke de produktivi-
teitstrend weergeeft met als uitgangs
punt 1 oktober 1958. (Deze lijn ligt op
1 januari '59 op een niveau 100 J x,
waarbij X de gemiddelde produkthi-
tydsstijglng weergeeft).
Staatssecretaris Roolvink in zijn
verduidelijking van de Algemene
Aanwijzing (5 oktober 1959).
In Friesland hebben zich gisteren
twee verdrinkingsgevallen voorge
daan. Te "Welsrijp geraakte de twee
jarige Bote Gaïema gistermorgen in
een onbewaakt ogenblik in een sloot
en verdronk. Er werd, nadat men het
jongetje had gevonden, geruime tijd
kunstmatige ademhaling toegepast,
doch zonder succes.
Te Oppenhuizen verdronk gister
middag de zesjarige Tjitse Hofstee.
Hij was onderweg naar huis en is
met zjjn fiets van het pad geraakt,
dat door de weilanden naar de ouder
lijke boerderij leidt. Zijn broertje
vond hem in de sloot en rende naar
huis om hulp, maar die kwam te laat.
horen!
Prof. dr. J. F. Nuboer, de
nieuwe rector-magnificus van
de Rijksuniversiteit te Utrecht,
hecht terecht, meen ik
grote waarde aan het decorum.
Het moet hem, naar Ingewij
den mij verzekerden, een doom
tn het oog zijn, dat tal van
hoogleraren bij officiële plech
tigheden zo weinig aandacht
schenken aan de staat en
staatsie van de toga-
Prof. Nuboer heeft zijn af
grijzen over de verwatering"
van het decorum binnen uni
versitaire kringen niet onder
stoelen of banken gestoken erf
zelfs onlangs in oude geschrif
ten en handboeken nagesnuf
feld, hoe het vroeger is geweest
en hoe het eigenlijk nog steeds
zou moeten zijn.
De gedachten van de rector-
magnifieus van de Rijksuni
versiteit te Utrecht zijn de heer
C. Jörg sr. in de Dcmstad uit
het hart gegrepen. Zijn zaak
specialiseert zich al sinds hon
derd veertig jaar in de vervaar
diging van toga's voor predi
kanten, advocaten, leden van
de rechterlijke macht en het
openbaar ministerie en hoog
leraren.
Het zijn niet uitsluitend
commerciële motieven, die de
heer Jörg tot een pleitbezorger
van het toga-decorum bestem
pelen.
'Mijn. vader zei altijd: Men
wordt ontvangen naar men ge
kleed is en uitgelaten naar men
verstand heeft.' zegt hij en uit
deze woorden Wijken dé waar
den en de betrekkelijkheid van
het uiterlijk vertoon.
Predikanten, rechters en
hoogleraren zijn doorgaans
netter op hun ambtsgewaad
dan advocaten, de goeden niet
te na gesproken, heb ik van de
heer Jörg vernomen.
De Hervormde en de Gere
formeerde Kerken kennen geen
voorschriften, die het maken
van toga's aan banden leggen.
Predikanten van de Lutherse
Kerk daarentegen zult u nim
mer In een toga zien, die met
fluwelen banen is afgezet...
tenzij de predikant de graad
van doctor heeft, die hem het
recht verleent, ingewerkte flu
welen schouderstukken te
dragen.
De toga's van de hoogleraren
aan de verschillende universi
teiten en hogescholen In Ne
derland dienen onderling
kleine afwijkingen te hebben,
waaraan niet altijd de hand
wordt gehouden.
Zo dragen de hooggeleerde
heren aan de Gemeentelijke
Universiteit van Amsterdam
bij plechtigheden toga's met
hele soms anderhalve meter
r wijde pofmouwen, die om
de polsen zijn samengeplooid.
Utrecht schrijft een inge
sneden mouw voor met een los
hangend onderstuk (wat som
mige hoogleraren bijzonder
hinderlijk vinden, omdat deze
coupe tot consequenties heeft
dat men onder de toga een
zwart kostuum moet dragen!).
Groningen en Lelden houden
het op recht-toe, reeht-aan.
Zwart is de kleur en zwart
blijft de kleur. Behalve dan
voor de leden van de Nevambs,
de Nederlandse Vereniging van
Ambtenaren bij de Burgerlijke
Stand, die in sommige gemeen
ten bij trouwplechtigheden een
grijze toga dragen. Ben initia
tief van burgemeester Boot van
Hilversum, die jaren geleden
deze traditie in ere herstelde.
Misschien laat de traditie
van de toga u onberoerd. Maar
ik vind, dat professor Nuboer
gelijk heeft, omdat de waar
digheid van een ambt ook door
een correcte kleding kan wor
den onderstreept.
In de Bameveïdsche
Courant las ik van een
beklemmend avontuur,
dat een familie in de
provincie Utrecht dezer dagen
is overkomen,
De familie in kwestie had
tijdens een vakantiereis bij-
zonder genoten van een pad
destoelengerecht en besloot,
eenmaal teruggekeerd, zelf
paddestoelen te zoeken en het
gerecht opnieuw klaar te
maken.
Maar toen het gerecht op
tafel kwam, bekroop ineens
iedereen de pijnlijke onzeker
heid of men wel de goede pad
destoelen had gebruikt. Om
aan elke twijfel een eind te
maken, besloot .men de kat
eerst te laten proeven.
Het dier at met smaak zijn
portie op en vertoonde geen
verontrustende verschijnselen,
waarop de familie de rest van
het maal soldaat maakte.
Koud waren echter de bor
den leeg of de kat maakte
vreemde capriolen. Doodsonge-
rust werden dokter en specia
list in de arm genomen. In een
ziekenhuis werden met grote
spoed alle magen leeggepompt.
De dokters haalden hun
schouders op en zeiden bemoe-
digend: Afwachten maar!
Op weg naar huis vroeg
iedereen zich af hoe het de
kat vergaan was, die geen me
dische hulp had gekregen. De
poes bleek geen last'van de
paddestoelen te hebben gehad,
maar wel van iets anders.
In haar mand lagen negen
jongen... WILLIE LEVIE
