Directeur-sportvlieger
ontkent schuld aan
on
gelul
k. met vliegtuig
HONIG
HAITINK en JOCHUM
vaste dirigenten
Concertgebouworkest
Tototragedie in Oosthuizen:
winnen
TON LUTZ
Nog meer
als Ballij?
R
oet o
i
Tover 6 borden heerlijke soep
uit elk pak!
soepen
ZONDER COMMENTAAR
Geen fraude,
zegt politie
geopereerd
Bhnco velletjes jicijjigt vevbrcincl Oo^GtlIl^Cll
'Boerenleider'
wil tocht naar
Den Haag
Oppositie loopt
uit vergadering
van Eilandraad
Andere clausule
voor arbitrage
Auto slipt, man
gedood
m
Staten kiezen op
3 augustus 18
Eerste-Kanierleden
üs§
Uithongeren
Lonen in onderzoek
PAGINA 3
royale
altijd een
paar Akkertjes
bij u
om metéén pijn
te stillen.
AKKERT/ES
VERVOLG VAN PAG. 1
Naar Hoorn
HET VRIJE VOLK DINSDAG 16 FEBRUARI i960
(Van onze speciale verslaggever)
Het neerstorten van de S 11 werd
indertijd het eerst gemeld door de
Noorse tanker 'Sagona'. Pas later
hebben bemanningsleden van dit
schip een uitvoeriger relaas gegeven
van het ongeluk.
De gezagvoerder van de Noorse
tanker vertelde onze verslaggever na
aankomst van het schip in Pernis.
dat de bemanning het vliegtuig met
een stilstaande motor zag naderen.
Het daalde snel en men vreesde, dat
het ln zee zou storten, maar op het
laatste moment sloeg de motor aan
en trok het vliegtuig weer op.
En juist, toen men aan boord van
de Sagona verlicht ademhaalde.
Marcel S. uit Maastricht ontkent dat hij schuldig zou zijn aan het
doen verongelukken van zijn vliegtuig PH-SIK (Fokker S 11). Vlie-
ger Bernard Kleijn uit Stolwijk stortte met dit toestel in zee op 2' stortte het toestel bijna loodrecht in
januari ji. enkele mijlen uit de kust van Engeland. Hij kwam zee' Men strcek onm»ödelijk
hierbij om het leven.
De justitie vermoedt, dat deze piloot opdracht had de machine te
laten „verdwijnen" waarna de eigenaar van de verzekering een
uitkering zou kunnen claimen groot ƒ30.000,-.
Zondagavond werd S. in verzeker
de bewaring gesteld. Vanmorgen ver
telde ons zijn advocaat jhr. mr. L. A.
M. Sasse van Ysselt:
„Er is geen sprake van dat mijn
cliënt deze „constructie" op grond
van bepaalde aanwijzingen toegeeft.
Ik acht het volstrekt uitgesloten, dat
hiervoor een sluitend bewijs wordt
gevonden. Men kan de feiten in deze
zaak wel op vijf verschillende manie
ren Interpreteren.
Marcel S. werd aangehouden op
grond van een mogelijke verdenking.
De schijn is inderdaad tegen hem.
Intussen heeft deze „rel" afbreuk
gedaan en niet zo gering ook
aan de goede naam van S. Dat be
rokkent hem straks in zijn bedrijf
(ook al wordt hij volledig gerehabi
liteerd) een onschatbare schade".
De opgesloten directeur-sportvlie
ger zal vermoedelijk donderdag wor
den voorgeleid bij de officier van
Justitie, mr. A. W. Rosingh. Deze kon
vanmorgen uiteraard nog niets zeg
gen over het onderzoek dat in volle
De heer H. Koekoek, bestuurslid
van de landelijke vereniging voor
bedrijfsvrijheid in de landbouw en
indertijd een der lijstaanvoerders van
de uiterst reactionaire Boerenpartij,
heeft de boeren in zijn omgeving op
geroepen met auto's naar Den Haag
te rijden voor een protestdemonstra
tie tegen het landbouwbeleid. De
heer Koekoek richtte zich op een
vergadering in Doornspijk vooral te
gen de ruilverkavelingen en de mo-
nopoliebeffingen op enkele land-
bouwprodukteu.
- Hy riep de aanwezige boeren op
als protest melk en eieren in
Den Haag aan de man te gaan bren
gen. de melk voor 28 cent per liter,
de eieren voor 9 cent per stuk.
VVan een,onzer verslaggevers)
De Provinciale Staten van Zuid-
Holland zullen op woensdag 3 augus
tus bjjeenkomen voor de stemming
ter verkiezing van achttien leden
van de Eerste Kamer voor de groep
Znid-Holand. De kandidaatstelling
zpl op 32 augustus plaatsvinden.
De Staten komen op 24 mei in
bijzondere vergadering bijeen ter be
spreking van het streekplan Brielse
Maas. De gewone zomerzitting begint
op 7 juni en wordt op 5 juli en vol
gende dagen voortgezet
gang is. Namens hem werd ver
klaard
„Wij zijn tot aanhouding overge
gaan om allerlei aspecten in deze
zaak te controleren zonder dat de
betrokkenen contact kunnen maken,
met de verdachte. Ons werk wordt
uiteraard zeer bemoeilijkt door de
dood van kroongetuige Kleijn".
Het briefje
De gearresteerde directeur J. H. S.
heeft een verklaring gegeven van het
verdwijnen van het briefje, dat de
omgekomen piloot in zijn pension te
Maastricht had achtergelaten.
De heer S. heeft tegenover de
politie verklaard, dat hij met een
piloot van zijn-bedrijf en een broer
van de omgekomen vlieger in het
pension de persoonlijke bezittingen
heeft weggehaald.
Daarbij hebben zij een envelop ge
vonden geadresseerd aan „de heer
B. Kleijn". Er zat een blanco velle
tje papier in. Envelop en briefje zijn
toen verbrand, aldus de heer S.
De vlieger Kleijn vertrok 22 ja
nuari van het vliegveld Beek naar
het Engelse Lympne. Daar zou hij
de heer S. afhalen, die (per Sabena)
naar Engeland was gereisd om, zoals
in die dagen werd gezegd, een Tiger
Moth voor zijn bedrijf te kopen.
Op het vliegveld Heek is tot op
heden nog geen Tiger Moth voor het
bedrijf van de heer S. aangekomen.
Ook Is op het vliegveld niets bekend
over uitbreiding van de vloot. Wel
staat er een kleine Auster, die on
langs door het luchtreclaniebedrijf is
gecharterd.
een
sloep, maar er was niets meer te
vinden dan wat wrakstukken en een
half opgeblazen rubber reddingboot
je.
Ook vond men een zitkussen van
de piloot en zijn handschoenen. Van
de vlieger zelf was geen spoor te
vinden.
Enkele bemanningsleden meenden
zich te herinneren, dat even voordat
het vliegtuig viel er een pakje uit
geworpen werd. Ook de rubber red
dingboot werd vlak voor het neerko
men in zee gegooid.
Advertentie I.M.
(Van onze correspondent te
Willemstad)
Tijdens de behandeling van de
begroting in de Eilandraad van
Curacao hebben de oppositiepartijen
gisteren na het afleggen van een ver
klaring dé vergadering verlaten.
De begroting werd behandeld on
der leiding van de gezaghebber Cor-
sira. De gedeputeerden "(wethouders)
waren er echter niet bij. De oppo
sitiepartijen verweten de gezagheb
ber partijdigheid, een onbehoorlijke
houding en zeiden, dat hij „reclame
maakt voor zich zelf". Door weg te
lopen wilden zij trachten te vermij
den. dat de schijn van een normale
begrotingsbehandeling werd gewekt.
De behandeling van de begroting is
hierna gewoon voortgezet met elf le
den van de Eilandraad. De verdach
ten van de bekladding van het
standbeeld van koningin Juliana zijn
inmiddels op één na op vrije voeten
gesteld. Volgende maand komen zfi
voor de rechter.
**SS80>*'
HONIG geeft u niet 4 maar6 borden soep uit elk pak.
Dat betekent dat u 2 'borden extra kunt geven ais ze er
om wagen en dat doen ze! HONIG soep - gemaakt van
de fijnste ingrediënten - smaakt naar meer. En die „zes
borden" zijn ook zo gemakkelijk als u voor 2 dagen
soep wilt Waarmaken.
Jniiennesoep 48 et Kalfssoep 48 ct Venaicellisoep 43 ct
Waterstaatsbestekken
De arbitrageclausule in de bestek
ken voor werken van de Rijkswater
staat, waarmee de aannemers zich
niet konden verenigingen, is verval
len. Zij is vervangen door een an
dere clausule. De thans varvallen
clausule richtte zich niet tegen het
college, dat in geval van geschil een
bindend advies moet uitbrengen. Het
had slechts de bedoeling te voorko
men, dat de bindende adviseurs zich
met een beroep op de jurisprudentie
niet meer gebonden zouden achten
aan hetgeen overeengekomen is
tussen aanbesteder en aannemer.
Aldus heeft minister Korthals ge
antwoord op vragen van het Eerste-
Kamerlid H. Rottinghuis (k.v.p.).
Advertentie l.M.
flitsen de pij n weg
Bij een botsing tussen een perso
nenauto en een zwaarbeladen truck,
in een scherpe bocht van de spoor
weg ln Roosendaal, is gisteren de 40-
jarige heer Kessels uit St. Oedenrode
gedood.
De heer Kessels, die in de bocht
wilde remmen, slipte door de gladheid
van de weg en kwam met zijn auto
terecht onder de truck uit Dinteloord.
wwx&m». m
ln deze rut/riek vermeldt Het Vrije
Volk zonder commentaar tref
fende uitspraken van anderen, uiter
aard voor rekening van hen die
wonden geciteerd.
In de chaos van de laatste dagen
hebben de BBA-chauffeurs van het
rayon Eindhoven htm hoofd koel ge
houden en de juiste weg bewandeld.
Deze vervoer*taking treft immer»
alleen maar de mensen die op die
vervoermiddelen zijn aangewezen en
breugt zeker de regering, waar het
dan zogenaamd tegen gaat, niet in
dwangpositie.
Wij vinden het trouwen» erg op
vallend, dat deze stakingen uitbreken
op een moment, dat er overleg ge
pleegd wordt om tot verhogingen over
te gaan, en dat er ntet gestaakt
werd, toen in vorige jaren van over
leg geen sprake was en de Ionen toch
niet hoger waren.
Zit hier ee bepaalde politiek achter?
Men zou zo zeggen, van wel.
Elke staking is in de moderne
maatschappij economisch zinloos en
sociaal onverantwoordelijk.
En er is trouwens een heel een
voudig middel om stakingen ook on
mogelijk te maken, als wettelijk ge
regeld werd. dat aan stakers geen
levensmiddelen zouden mogen worden
verkocht. Want waarom zou de maat
schappij ervoor moeten zorgen, dal
deze mensen in leven blijven, als zij
door hun eigen daden weigeren deel
te nemen aan het normale maat
schappelijke verkeer.
Ten slotte biest leder zelf zijn baas
en sijn werkkring es kan hij de con
sequenties kennen. Is hij met die 'ge
volgen' niet terreden, dan moet hij
niet naar die baas gaan en ergens
anders zijn emplooi zoeken.
Staken is dus onzin, maar overleg
is gesond. En dan blijft het een feit,
dat men meer vliegen vangt met
dsn ntet azijn.
Dit "De Kempenaer'
van 29 jan. 1960.
In Noord-Holland wijkt de gang
van zaken af van die in de grotere
steden. Ten einde te voorkomen, dat
clubmensen uit alle delen van de
provincie de lange reis naar het
bureau in Alkmaar moeten maken,
zfin verschillende centra ingericht.
Een daarvan is gevestigd in Hoorn.
Hier neemt de heer Koeman, een
bondsofficial, de formulieren in ont
vangst. Hij zorgt op zfin beurt voor
het transport van de enveloppes
uit geheel West-Friesland naar Alk
maar. Dat is ook nu gebeurd.
"Vrijdagavond hebben Pol, een lid
van mi, club, en ik samen de zaak
gecontroleerd.' aldus secretaris Vis
ser. *WU hadden 137 formulieren,
waarop precies 800 kolommen waren
ingevuld. Die stopten wij in de enve
loppe met de 130 gulden die aan
de KNVB moesten worden afgedra
gen. Net als anders plakten wij de
enveloppe ook dicht.'
Traditiegetrouw nam een andere
inwoner van het Noordhollandse
dorp, de 60-jarige Jan Vos, de stuk
ken mee naar Hoorn. Hij werkt daar.
'Ik doe dat al van het begin af,'
vertelde hij ons. "Koeman kwam het
hele geval bij mij halen. Hij tekende
ook de groene en de gele kaart af,
als bewijs dat ik alles had overhan
digd. Er kwam ook een KNVB-stem-
pel op. Dat gebeurt altijd. Of hij de
formulieren en het geld ook natelde?
Nee, dat doet hij nooit
Een merkwaardige zaak. Dit be
tekent, dat de Hoornse official ver
klaarde 137 formulieren en 130 gul-
(Van een onzer verslaggevers)
„Van fraude is ons niets gebleken."
Deze verklaring werd vanmorgen na
mens de politie in Den Haag, die
het onderzoek in de toto-affaire
leidt, officieel afgelegd. „Voor ons is
.het een raadsel hoe vijf Ooslhuizer
formulieren konden verdwijnen."
De KNVB neemt geen deel aan
het verdere onderzoek. Bij het sor
teren van de 30.000 Nooidhollandse
formulieren, waarmee thans op gro
te schaal begonnen is, zijn uitslui
tend de notaris en politieambtena
ren betrokken.
Gisteravond is de 47-jarige V»'. J.
Oude Wolbers tc Hengelo toen hij
over de Delderiiestraat. fietste door
de aanhangwagen van een hem inha
lende vrachtauto geraakt en gedood.
Het ongeluk gebeurde doordat de
wielrijder, die een kartonnen doos
vervoerde, plotseling begon te slinge
ren eti tegen de auto viel. Ket slacht
offer was gehuwd en had vijf kinde- j enkel J. van Jan Visser.'
ren. I Dat andere formulier was
Wel of geen zesenzestig mille?
De heren Visser (links) en Joos-
ten arriveerden gistermorgen sa
men op het Bondsbureau in Den
Haag. Ze waren op zoek naar
hun poolformulier met één
„alles-goed"-kolommetje.
den te hebben ontvangen zonder te
weten of dit ook werkelijk de inhoud
van de enveloppe was!
Wat daarna gebeurde is voorlopig
nog een raadsel. Waarschijnlijk is in
Alkmaar de enveloppe geopend
daar in in elk geval het geld geble
ven en niet meer gesloten. Het
staat wel vast, dat de Oosthuizer
enveloppe, in strijd met de voor
waarden, niet meer opnieuw is dicht
geplakt. Toen notaris Bolt hem zon
dagavond uit de verzegelde zak van
de afdeling Noord-Hoüand haalde
was het de enige geopende.
(eren ge
bleven? Dat is ae ernstige vraag,
waarvoor politie en bondsautoritei-
ten zich thans geplaatst zien.
Tot nu toe kan slechts worden
aangenomen, dat secretaris Visser
er 137 verzond. De Hoornse official
tekende in elk geval voor ontvangst,
maar bovendien incasseerde de bond
via zijn ai'deUngsadministrateur 13(1
gulden. En dat was het bondsaan-
deel voor 800 zegels, geplakt op 137
formulieren. Het was beslist meer
dan verplicht zou zijn geweest bij
.mieren.
'Ze moeien ons uitbetalen. Wij
hebben geen fout gemaakt,* menen
secretaris Visser en voorzitter Joos-
tcn. De laatste voegt er graag aan
toe: 'Zo nodig maak ik er een proces
van.'
Eerder op de dag vertelde de heer
Joosten, wat bleek om de neus, ons
bfi 'het KNVB-bondsbureau hoe het
drama zondag was begonnen.
Hij was hier in gezelschap van
zijn secretaris, de heer Visser. Op
diens formulier had de heer Joos
ten voor het eerst van zijn leven
juist omdat er een dubbele pot
te verdelen viei een kolommetje
ingevuld. Hij parafeerde het. zodat
geen twijfel kon bestaan wie de
eventuele winst toekwam. Uitgere
kend dat kolommetje was feilloos.
Voorzitter Joosten ontdekte zon
dagmiddag, na het horen van de uit
slagen, dat. hij er een heleboel goed
moest hebben. Controleren kon hij
het niet precies, omdat het duplicaat
bij Visser lag.
Daar kreeg Joosten de bevestiging
van zijn vermoedens: alles goed.
Het tweetal belde met de KNVB.
Om half elf kwam de verbinding ein
delijk tot stand.
U bent de derde,' werd gezegd. En:
'Gefeliciteerd!'
Later kwam echter de koude
douche. 'Het klopt niet. meneer. We
hebben in de kluis wel een formu
lier ten name van J. J. Visser, maar
daarop is zes goede voorspellingen
het hoogste.'
Secretaris Visser antwoordde:
'Klopt! Dat is het formulier van mijn
zoon Johan Jacob. V hebt er echter
ook nog een gekregen op mijn naam.
echter
onvindbaar in Den Haag. 'Bestaat
niet,' zei de secretaris van de kieine
Noordhollandse club.' Ik heb hier het
gestempelde bewijs, dat de formulie
ren van mijn club zijn verzonden, na
uitvoerige controle door de districts
bestuurder in Hoorn, Vandaar is het
pak verzonden naar Alkmaar. En het
moet zijn aangekomen, want het for
mulier van mijn zoon is er wél1.'
Mevrouw Joosten vertelde ons gister
morgen; ,We waren gisteravond een
uur helemaal gek. Later werd die
domper op onze feestvreugde gezet.
Ik weet niet wat we ervan moeten
denken. Visser is zo zeker van zijn
zaak. Hij doet het altijd zo secuur.
Zelf heeft hij al eens een eerste prijs
gewonnen, met zeven anderen samen.
Hij heeft dat formulier zeker ver
stuurd. Het zal wel terechtkomen.
Dat kan niet anders.'
Zondagavond laat trof de KNVB
al bepaalde maatregelen- De bin
nengekomen formulieren uit Oost
huizen werd apart gelegd en verze
geld. "Wfi laten in zulke zeldzame
gevallen de beoordeling over aan no
taris Bolt en de Haagse politie,'
deelde men ons mee.
Gistermorgen om half twaalf begon
op bet bondsbureau een grote ver
gadering. De heren Visser en Joos
ten bepleitten hier hun belangen, ter
grootte van 65 mille, tegenover no-
;arls Bolt en een Haagse hoofdin
specteur van politie. Daarbij waren
we! KNVB-officials aanwezig.
Tegen tweeën verlieten de Oost-
huizenaren de bijeenkomst. De ove
rigen bleven de problemen bespre-
ten.
(Van onze kunstredactie)
Binnenkort is de benoeming
te verwachten van Bernard
Haitink en Eugen Jochum tot
vaste dirigenten van het Con
certgebouworkest. De directie
van het orkest heeft hiertoe,
zo vernemen wij, Intern reeds
besloten.
Daarmee heeft men het probleem
van de opvolging van Eduard van
Beinum, die vorig jaar overleed, op
elegante wijze opgelost. Enerzijds
was Haitink door zfin onmiskenbare
talenten de aangewezen opvolger van
zfin grote leermeester. Anderzijds be
schikte hij nog niet over de grote
ervaring, die de positie als leider van
een dergelijk orkest vereist. De er
varing van Jochum zal dan ook, naar
men mag hopen, een waardevolle
aanvulling vormen.
Zoals men weet, heeft Haitink on
langs het aanbod afgeslagen, diri
gent te worden van het orkest te
Minneapolis. De Amerikaanse be
langstelling voor deze jonge dirigent
zal stellig de beslissing van de
directie van het Concertgebouw
orkest hebben verhaast.
Wereldnaam
Haitink, op 4 maart 1929 in Am
sterdam geboren, heeft zich trou
wens Juist in Amerika een wereld
naam verworven toen bfi ruim een
jaar geleden», op aanbeveling van
Eduard van Beinum diens plaats in
Los Angeles innam. Ferdinand
Leïtner was zfin voornaamste leer
meester, Zfin directietechniek ont
wikkelt zich nog altfid in snel tem
po en hfi verliest met name gelei
delijk de overbodige gebaren, die het
werk van .deze geboren dirigent
aanvankelijk minder effectief maak
ten.
Eugen Jochum, in 1902 in Beieren
geboren, is al eens eerder eerste
dirigent van het Concertgebouw
orkest geweest: naast Mengelberg
van 1941 tot 1943, Hfi munt uit door
tegelijkertijd spontaan-muzikale en
magistraal opgebouwde vertolkingen
van Beethoven en heeft zich in de
naoorlogse jaren bovendien een
grote naam verworven als Wagner-
dirigent.
Van de vele gastdirigenten, die het
Concertgebouworkest ïn het laatste
jaar hebben geleld, zfin het juist
Haitink en Jochum die, ieder op zfin
eigen manier, het best in de traditie
passen en het ligt dus voor de hand,
dat zfi de aangewezen figuren zfin
om die traditie voort te zetten en uit
te bouwen. Wat dit laatste betreft,
zfin vooral Haltinks vertolkingen van
werk van jonge componisten hoopge
vend. f
(Van een onzer verslaggevers)
Ton Lutz, 'directeur van het Rotter
dams Toneel, is maandag met goed
gevolg geoppereerd aan een acute
blindedarmontsteking.
In verband met zfin opname ln het
ziekenhuis moeest de voorstelling van
Shakespeare's „Het spel der vergis
singen" te Utrecht maandagavond
worden afgelast. Bovendien zal de
première van Tsjechow's „De Meeuw"
worden uitgesteld. Onder regie van
Peter Sjarow. zou deze première
vrijdagavond door het Rotterdams
Toneel worden gegeven. Het is nog
niet hekend, wat er gebeurt met
andere toneel- en televisievoorstel
lingen, waaaraan Ton Lutz zou
medewerken, zoals de televisie-repre
sentatie van Hugo Claus' toneelspel
„Suiker".
Het stond reeds vast, dat Jochum
en Haitink samen de Amerikaanse
tournee van het orkest zullen lelden,
die voor 1961 is geprojecteerd.
(Van een onzer verslaggevers)
De gewestelijke raad van het Land-
bouwschap in Overijsel zal naar aan
leiding van de berichten over de zaak
van de landarbeider Baliij in Diepen
veen laten nagaan, of er in deze pro
vincie nog meer niet geheel volwaar
dige landarbeiders zijn die door hun
werkgevers onvoldoende worden be
taald.
Dit onderzoek wordt uitgevoerd
door de plaatselijke sociale com
missies.
De c.a.o.'s en bindende loonregelin-
ten voor de landbouw bepalen, dat
/oor onvolwaardige arbeidskrachten
n onderlinge overeenstemming een
loon wordt bepaald. Deze overeen
komsten dienen te worden goedge-
reurd door de plaatselijke sociale
kommissies van het Landbouwschap.
Op het ogenblik wordt onderzocht of
le overeenkomst tussen Baliij en
Siens werkgever de vereiste goedkeu
ring had.
De Japanse politie heeft maan
dag in Nagoya zes leden van de Ja
panse communistische partfi gear
resteerd, direct nadat zfi in de stad
waren aangekomen aan boord van
het Nederlandse schip Ommenkerk.
De arrestanten, die uit communis
tisch China- kwamen, worden ervan
beschuldigd dat zfi indertfid Japan
zonder toestemming hadden verlaten.
'Ik heb de eer u mede te
delen, dat ik mij in mijn vrije
tijd heb toegelegd op het schil
deren van religieuze schilde
rijen en het boetseren van
beesten en beelden van 1000
jaar voor Christus. Ik noem u
enkele stuks: Het Tabernakel
(140'bij 180), Simson tussen de
Pilaren, De Overspelige Vrouw,
Het Avondmaal, De Doortocht
der Rode Zee, Zonsverduiste
ring in Palestina.'
Ik zou het zeer op prijs stel
len dat u mij bij gelegenheid
met een bezoek komt vereren
en zie gaarne uw komst tege
moet.' Was getekend: S. W.
Glastra plus nader adres in
Amsterdam.
Ogenschijnlijk een doodge
woon briefje, van een doodge
wone man, die Iets wil laten
zien. Maar iets in het hand
schrift van de heer S. W. Gla
stra deed me vermoeden, dat
het niet zo 'doodgewoon' was
en dus zocht ik hem op.
Een kale trap, een sombere
voorkamer tweehoog, bars
tensvol met ouderwetse zware
meubels, die al jarenlang de
hoop op vernieuwing hadden
opgegeven. Een schraal licht
van buiten, dat de kamer in
een voortdurend duister ge
vangen hield. Aan en tegen de
muren schilderijen: grote doe
ken en kleine doeken ln felle
kleuren met duidelijke en
minder duidelijke bijbelse
voorstellingen en op een dres
soir een overstelpende kudde
van geboetseerde klei-figuren,
grillig en bizar, uit een onwe
zenlijk verleden.
Midden in die kamer stond
S. W. Glastra, een kleine door
zenuwen verkrampte man van
tegen de vijftig, die maar
praatte en praatte.
Een man van twaalf am
bachten en dertien ongeluk
ken, die als timmerman door
het leven had zullen gaan,
maar 'n eigen kattebakcen-
trale probeerde, als ponytax-
koetsier, meubelmaker en als
chauffeur-wagenwasser geen
bestaan vond, ziek werd, in de
steun viel en nu als psycho-
metrist-helderziende probeert
een stuk brood te verdienen.
Een man ook met zeer sterke
religieuze bindingen, die in de
voetsporenvan zijnvader aan
sluiting zocht bij het Leger des
Heils, maar daar geen thuis
vond zoals hij zich dat wenste.
Een jaar geleden is deze
Glastra, zoals hfi zelf zegt,
door een innerlijke drang aan
het schilderen gegaan. 'Ik had
nog nooit een penseel aange
raakt én van verf, kleuren of
doeken wist ik niets. Maar een
inwendige stem zei: koop 'n
doek van 80 bij 95. Ik kocht
een doek van 80 bij 95 en de
stem zei: koop die en die verf
kleuren en schilder 'De Door
tocht van de Rode Zee'.
Glastra maakte dat schilde
rij en 'de stem" gaf nieuwe op
drachten door. De kleine, ner
veuze man ging door met
schilderen, want 'de stem' wist
niet van ophouden. Doek na
doek stapelde zich op in die
donkere, sombere voorkamer,
waar geen plekje aan de muur
meer vrij is en waar zelfs tot
In de alkoof reusachtige schil
derijen hangen, met heel fijne
penseelstreken geschilderd, ln
felle warme kleuren.
Hij laat ze zien en richt er
een looplamp op. 'Ik zei u al,
ik heb helemaal geen sjoege
van verf, maar ik krijg dat al
lemaal door. 't Zfin meester
stukken, meneer, maar nie
mand wil ze kopen en dat is
mijn ramp. Ik heb er nu weer
een op stapel staan, 'Het Ta
bernakel', een doek van 140 bij
180, maar ik weet niet waar ik
't laten moet en als dit klaar
is, moet ik beginnen met
'Christus op de Olijfberg', 140
bij 200. Dat zal dan wel 't laat
ste zijn, want waar ik dat
moet neerhangen, weet ik he
lemaal niet.'
'Ik kan niet anders, meneer,
ik krijg die stukken op en ik
moet ze maken, 'tls toch ook
zeker zonde als ik deze gave,
want een gave is het, meneer,
aan de kant moet zetten.
Heeft u ooit zo'n meesterwerk
gezien?' en hij strijkt eerbie
dig over een van die kolossale
doeken, 'ik probeer het evan
gelie op m'n doeken over te
brengen. Ik schilder met drie
verschillende schilders in m'n
geest, zal ik maar zeggen,
Rembrandt, Vincent van Gogh
en Rubens en het laat me niet
los.'
'Ik heb alweer zeventien doe
ken opgekregen,kijkt u maar!'
En hij laat een schrift zien,
waarin zeventien bijbelse on
derwerpen onder elkaar staan,
compleet met maten en gege
vens.
Hij hunkert naar een artls-
tek oordeel, maar ik voel me
niet bevoegd om zulk een oor
deel te geven. De heer Glastra
zélf komt voor mij wel uit de
verf: een teleurgesteld, verbit
terd man, die bij zijn 'inwen
dige stem' compensatie vindt
voor de vele klappen die hij in
het leven heeft moeten incas
seren.
Maar duidt zijn merkwaar
dige 'gave', die zelfs voor een
leek verrassende aspecten
heeft, op een werkelijk talent?
Gerrit Kouwenaar, onze
medewerker voor beeldende
kunsten, die bij de heer Gla
stra heeft rondgekeken, zegt:
'Het is mij honderd percent
meegevallen. Zfin schilderijen
zfin werkelijk bijzonder merk
waardig, mooi van kleur, heel
direct gedaan en ze hebben
zeker iets persoonlijks. Hfi
heeft geen begrip van tech
niek, hij kan niet tekenen, hij
smeert maar wat, maar hij
heeft een vreemde fantasie en
veelgevoel voor kleur en at
mosfeer, waarbij opvalt zo
als dat bij dergelijke mensen
meer het geval is de bruta
liteit en de directheid van de
onwetende. Ik zie hem in de
eerste plaats als een curio
sum.'
Een curiosum is S. W. Gla
stra zeker, Daar is geen twijfel
over.
WILLY LEVIE
