m
rüü
LI
Meer bouwobjecten
worden stilgelegd
Markt- en straathandel
zijn tegengevallen
Cassatie in
rechtszaak
Agathastraat
Eerste DC 8
volgende
week hier
Vakhonden
geven f6.-
per dag
Bouwstaking
Van Rie terug
'Van Rie beroofd van
wettelijke rechten
muw/
ZONDER COMMENTAAR
mmÊm
wem
llltSlll
Stakingsbeeld in Rotterdam
Goudvoorraad
gestegen
Kritiek op politie in Neiv York
Cees Nooteboom
J naar Amerika
1
»lplPiHl|pf
Het nadeel
akkertjes
Kreet 'prijzenslag'
toch verboden
Ongeorganiseerden:
m....
Steradent reinigt en desinfecteert
HET VRUE VOLK WOENSDAG 9 MAART 1960
v jiW*>
v-..-,'M-g >ylM
ÜKÜI?
%PÉ|
M'tMW'
WÊÈÈÊfflSSs^l|Mi
Elfe».
fMISÈ.'
PAGINA 3
(Van een onzer verslaggevers)
Het stakingsbeeld in Rotterdam en omgeving is sedert gis
teren niet veel gewijzigd. Elke dag schrijven de bouwarbeiders
organisaties nog wel weer stakers in, nadat kleinere nieuw-
bouwobjecten zijn stilgelegd.
Vanmiddag hebben zich de ongeorganiseerden laten inschrij
ven bij de bonden, nadat bekend werd, dat ook zij voor een
beperkte uitkering van de bonden in aanmerking kunnen
komen. Daartoe hadden de drie bouwarbeidersorganisat es de
zaal van Odeon afgehuurd. Honderden stakende bouwarbeiders
kwamen hier al ver voor tweeën bij elkaar.
(Van een speciale verslaggever)
In Aalten bij Winterswijk wordt un het gat gedicht, dat werd gegraven op het kruispunt
waar verleden week een hond heeft staan blaffen.
U ziet zelfs zo'n simpel waf-salvo schijnt tegenwoordig als excuus te gelden voor het
geliefde opbreken van onze straten. Al moet ik er wel bij vertellen, dat in dit geval een bij
zonder beest bezig is geweest: de gashond Max.
de
moderne
wijze van
pijnstillen
is: snelt
Maanden geoefend
Weinig invloed
litëSÉaÉs
VERVOLG VAN PAG. 1
Dura: 'Vaandelvlucht'
WASHINGTON (Reuter) Het Amerikaanse blad „Washington
Post" heeft in een hoofdartikel scherpe kritiek geuit op de politie
van New York voor de arrestatie en behandeling van de Nederlandse
marconist Willem van Rie. Het blad zegt dat de politie de wet op
flagrante wijze heeft geschonden en dat zij Van Rie heeft beroofd
van zijn wettelijke rechten.
Advertentie LM.
^bieden voor
nu ook in handige tabletten
gemakkelijk
altijd de juiste dosis
fB&Hgl*
^Xj illlll
fi'W/ - w V^^§a%/ >w fiVx
v
Sm X
Üi«
■H^SiH
JKS&8® AsKi;«!C.Xas<s iKjBMi
Gashond' Max krabt en blaft
boven ondergrondse lekken
Max trekt in Bredevoort (bi)
Aalten) veel belangstelling.
Meestal „werkt" de hond onder
schooltijd en bi) het krieken van
de dag. Maar als de jeugd vrij is
gaat se er in. horden achteraan....
In deze rubriek vermeldt Het Vnje
Volk zonder commentaar tref
fende uitspraken van anderen, utter-
aard voor rekening van hen die
worden geciteerd.
'Dezer dagen besloot het Landbouw
schap het aantal arbeidsuren in de
landbouw niet in te perken. De vee
houderij blijft dus op 3100 uren per
jaar of rond 00 uren per week. De
'rode' AN'AB was de enige organisatie
die er tegen stemde. Drie landbouw-
en twee landarbeidersorganisaties
voelden mogelijk om verschillende
redenen niet voor verandering. Om
sociale, technische, economische en
tactische redenen kunnen we het
voorstel niet erg bewonderen. Het
getuigt van een kortzichtigheid die
men eigenlijk bij deze vooruitstre
vende bedrijfstak niet meer zou ver
wachten.'
En iets verder:
'Deze keer beeft men een unieke
kans voorbij laten gaan. De landbouw
zal het tot zijn schade ondervinden.
Juist hier had men in moeten zien,
dat het nadeel veel meer de onder-
nemers treft dan de arbeiders. De
laatste groep maakt ten slotte maar
een vrij gering deel uit van het ar
beidspotentieel.'
De heer L. Ennga in Ons
Platteland, Orgaan van de
Ned. Chr. Boeren- en Tuin.
dersbond.
Advertentie IM.
flitsen de pijn weg
Deze Duitse herder speurt lekken op in ondergrondse leidingnet
ten. Het dier werd daartoe afgericht op één specifieke geur die
van tetrahydrotiopheen, ofwel de „odorant" van het reukloze aard
gas.
Elk gasbedrijf verliest geregeld enkele percenten van de produktie
door lekken. C „rzaken: verwerende buizen (corrosie); breuken ten
gevolge van bodembewegingen, vaak veroorzaakt door zwaar ver
keer.
In het oosten van ons land zijn de
verliescijfers de laatste tijd aanzien
lijk gestegen. Tot voor kort impor
teerde men daar cokesovengas uit
het Roergebied. Heel wat gemeenten
schakelden over op aardgas, dat door
het rijk wordt gewonnen in niet zo
lang geleden aangeboorde „putten"
van eigen bodem.
Het droge aardgas wordt onder ho
gere druk „verzonden" dan cokes
ovengas. De verbindingen van de
leidingen droogden dus uit en werden
poreus meer en meer gas begon
te ontsnappen en drong door de
aarde heen omhoog.
Kostbaar
Het opsporen van die „zwakke
plekken" en „grote breuken" was tot
voor enkele jaren een kostbare aan
gelegenheid. Technici hadden hier
voor apparaten ontwikkeld: gaslek
zoekers, die om de paar meter boven
een leiding in de grond werden ge
stoken.
Daarmee „trekt" men een monster
lucht uit de aarde, waarna op een
meter wordt afgelezen herveel per
cent gas daarin aanwezig is. Een
methode die veel tijd kost.
In Amerika kwam iemand dus
op de gedachte: waarom zouden
we niet gebruik maken van een
veel goedkoper „instrument" de
hondeneus. Het was een bruikbaar
idee, dat al gauw furore maakte
en ook overwaaide naar ons land.
Wij hebben een speciaal Gasinsti-
tuut het „laboratorium", dat werd
opgericht door de Vereniging van
Exploitanten van Gasf&brikaten. (XI
kunt d°ze instelling beschouwen als
een soort pendant, van wat voor de
elektriciteit bekend staat als KEMA.)
Hoofdingenieur J. Ster el van het
Gasinstituut ging dus op zoek naar
een geschikte speurhond. En hij vond
Max. Dit dier werd opgeleid door een
deskundige trainer en werkt nu sinds
vorige zomer in de praktijk.
Ik heb Max bezig gezien in Aalten-
Bredevoort. Hij werkt natuurlijk met
zijn baas, de heer A. H. Konijn.
Deze „begeleider" heeft uiteraard
maanden met het dier geoefend: ze
trekken nu samen langs de lekkende
leidingen door stand en land.
Een gasfitter van de betrokken ge
meente wijst aan hoe de leidingen
lopen. Max en zijn baas „nemen"
telkens een ruk van zo'n tweehonderd
meter.
De hond krijgt aan het begin van
zo'n tracé een commando. Het dier
gaat dan liggen en concentreert zich.
Dan klinkt het: „zoek". Max veert op
en speurt met zijn neus vlak boven
het wegdek aarzelt, draalt zich om
loopt door, houdt in en snuffelt
weer.
Zijn baas houdt hem aan een
lange lijn, zodat het dier in zijn
bewegingen niet wordt gehinderd.
Ja Max heeft gas (althans de
toegevoegde geur: het „odorant")
geroken. Hij begint te krabben. En
blaft dan demonstratief.
Op een plattegrond wordt de plaats
van het lek opgetekend. Max en zijn
baas lopen door. En al gauw slente
ren heel wat voorbijgangers achter
hen aan.
In Aalten waren we na schooltijd.
Een hele troep kinderen joelde mee.
„Dat vergt extra-concentratie van de
hond. die zich niet mag laten aflei
den we werken dus het liefst als
er weinig verkeer is", vertelt de „be
geleider".
Na elke „ruk" wordt even gerust.
Max mae zich weer even bemoeien
met de wereld om hem heen: hij
heeft al in de gaten dat er vandaag
extra op hem wordt gelet en gedraagt
zich dus voorbeeldig..,.
Intussen gaat zijn baas aan de
gang met de gaslekzoekapparaten,
Het uitzonderlijke zomerweer van
het afgelopen jaar Is voor de markt
en straathandel niet in alle opzich
ten gunstig geweest. Hoewel verwacht
zou worden, dat het doorgaans bij
zonder fraaie weer het bezoek aan
de markten bevorderd zou hebben,
was de toeloop in feite minder dan
andere jaren.
Dit deelde de secretaris van de
Centrale Vereniging voor Markt-,
Straat- en Rivierhandel, de heer H.
Beekhuis, mede in zijn jaarverslag,
uitgebracht op het tweedaags congres
van deze vereniging, dat in 's-Her-
togenbosch is gehouden.
Het verslag constateert ook, dat
■wellicht een toenemende beunhazerij
in de markthandel het vertrouwen
van het publiek verminderd heeft.
Daarom is bij de minister in het af
gelopen jaar met klem op het uit
vaardigen van een vestigingsbeschik
king aangedrongen. Het ledental van
de vereniging was op 1 januari 1960
5.450, dat is 400 minder dan op 1
januari 1959.
Op deze vergadering werd het
hoofdbestuur herkozen.
In principe ging men akkoord niet
een voorstel tot instelling van een
afzonderlijke sectie „venters".
(Van een onzer verslaggevers)
De Hoge Raad heeft gisteren de
cassatieberoepen verworpen tegen
arresten van liet Haagse en Arnhem
se gerechtshof, waarbij een grote
detailhandel in confectie tot geld
boetes werd veroordeeld wegens over
treding van de wet op de uitver
kopen.
(Van een. onzer verslaggevers)
In de „zaak-Agathastraat" is door
de verdediging cassatie aangetekend
tegen het arrest van het Haagse Ge-
reohtshof, waarbij de dertigjarige
chauffeur Arie A. uit Rotterdam we
gens doodslag werd veroordeeld tot
tien jaar gevangenisstraf.
Het Hof achtte evenals de Rotter
damse rechtbank bewezen, dat A, In
1954 de 39-jarige L. P, van Wijnen
van het leven had beroofd in een
huis aan de St. Agathastraat.
Mocht de Hoge Raad tot de con
clusie komen, dat op enigerlei wijze
de wet verkeerd is toegepast bij de
berechting, dan kan hy het arrest
vernietigen en zal de zaak opnieuw
door een (ander) hof moeten wor
den behandeld.
In de dinsdag gehouden verga
dering van directie en commissarissen
van de N.V. Sl&venburg's Bank werd
besloten aan de vergadering van aan
deelhouders, die op 30 maart zal wor
den gehouden, voor te stellen het di-
vindend over 1959 te bepalen op acht
procent in contanten en daarnaast
een uitkering te doen van twee pro
cent uit de agioreserve in aandelen
(vorig jaar acht proeent in contan
ten).
die in de grond worden geprikt op
de door hem aangewezen plekken.
Inderdaad: de meters geven aan
dat hier gas ontsnapt. Goed zo,
Max.
Per dag loopt de hond drie kilo
meter leiding. Tot zijn dagtaak be
hoort verder de verplichte appeltrai
ning en de controle door middel van
een oefenspoor: aangebracht met een
in het odorant gedrenkte prop wat
ten, zomaar ergens op straat.
Max heeft al heel wat lekken 'aan
gebracht' in Bolsward, Assen, Hee
renveen. Hü heeft al tien gemeenten
afgesnuffeld, Van de zomer was dat
een. moeilijk karwei voor hem. Want
hij moest speuren met gesloten bek.
En dat in die warmte van toen....
Probleem
De gashond is overigens nog steeds
een object van studie voor het Gas
instituut. Zijn prestaties worden zorg
vuldig geanalyseerd. Direct in het
begin al heeft hij een probleem opge
leverd. Want Max liep over een paar
enorme lekken heen zender te krab
ben of te blaffen wel uiterst ner
veus. Hoe kwam dat? Hij was ge
traind op kleine hoeveelheden gas en
wist niet wat te doen bi] het ont
moeten van enorme 'ontsnappingen'.
Een moeilijkheid is ook: het asfalt.
Daar kan het gas niet rechtstreeks
doorheen. Bij eventuele lekken ont
wijkt dat via de zijkanten van een
straat. Max loopt dan in de goot te
speuren en trekt dan soms naar een
rioolput midden op, om daar te gaan
blaffen: 'hier komt het naar boven.'
Mocht u hem ooit tegenkomen, er
gens in het land, dan kunt u rustig
zijn naam roepen hij luistert toch
niet. Allereerst omdat Max een pseu
doniem is. Hij heet in werkelijkheid
anders.
Maar hoe dat vertel ik aan nie
mand: het dier zou door ons publiek
dan te veel worden gehinderd,' zegt
(terecht) zijn baas. En ten slotte: er
bestaat nóg een gashond. Het
Utrechts gasbedrijf werkt al jaren
met Hertha. Maar ook dat is een
schuilnaam!
(Van een onzer verslaggevers)
Morgen zal de Douglasfabriek de
DC 8 „Albert Plesman" aan de KLM
overdragen. Zaterdag zal de over
dracht van dit viermotorige straal-
v -keersvllegtuig zijn voltooid.
De bemanning, die onder comman
do van gezagvoerder Van der Honert
deze eerste DC 8 voor de KLM naar
Nederland zal-overvliegen,- zal tot en
met 16 maart proefvluchten met dit
toestel in de Verenigde Staten ma
ken.
De overtocht naar Schiphol zal
vermoedelijk 17 maart worden ge
maakt. Als de weersomstandigheden
dit toelaten zal de vlucht Los Angeles
Amsterdam non-stop worden uitge
voerd.
De stemming onder de stakers
blijft goed. Daar kon een aanschrij
ving, die enkele directies van aan
nemingsfirma's aan de stakers had
den doen toekomen en waarin met
maatregelen werd gedreigd, als het
werk niet werd hervat, niets aan af
doen. De reactie van de stakers was
veeleer de andere kant uit: als het
dan hard tegen hard moet, dan kun
nen ze ons krijgen, zo luidde het ant
woord op deze dreigbrief van aanne
mers.
De staking heeft ook gevolgen voor
de sociale verzekering. De verplichte
ziekteverzekering heeft met ingang
van de stakingsdatum een eind ge
nomen. De bonden hebben hun leden
aangeraden zich zo snel mogelijk bij
hun ziekenfondsen op vrijwillige ba
sis te verzekeren en daarbij toege
zegd, dat het premieverschil tussen
de verplichte en vrijwillige ziekte
verzekering voor rekening van de
bondskassen zullen worden genomen.
In geval van ziekte moet men zich
echter wel onmiddellijk melden bij
de bedrijfsvereniging (Sociaal Fonds
voor de Bouwnijverheid).
Voor het Rotterdamse gebied zal
het feit, dat met de protestants-
christelijke werkgevers, die aangeslo
ten zijn bij de Nederlands Christe
lijke Bond van Aannemers en Bouw
vakpatroons, toch de c.a.o. van
kracht zal worden (mits de goed
keuringsprocedure normaal verloopt)
nauwelijks van enige invloed op de
staking -kunnen zijn. Bij deze werk-
geversbond zijn ongeveer 100 patroons
aangesloten: dat zijn voor het me
rendeel kleine bazen. Er zijn enkele
grote, zoals de firma's Donkervoort,
Stam, Berghout, v. Unschoten,
Spreeuwenberg. Het aantal nieuw-
bouwwerken, bij deze firma's onder
handen, is niet talrijk, o.a. twee ge
reformeerde kerken.
In de loop van gistermiddag slaag
den de stakers erin ook de bouw
werken in Lombardijen goeddeels stil
te leggen.
Overigens bleek bjj een aantal on
georganiseerden de neiging ie be
staan voor één dag aan het werk te
gaan om daarna gebruik te kunnen
maken van de vorstverletregeling.
Maa.' het is wel zeer de vraag, of dit
zal lukken, aangezien het, overdag
niet bepaald onwerkbaar weer is.
In het Europoortgebied willen de
organisaties ook pogen het dijkwerk
en het werk met draglines stil te
leggen. De hieraan werkende arbei
ders zouden te kennen hebben gege
ven zich by de staking te willen aan
sluiten.
(Van onze soc.-econ. redactie)
De ongeorganiseerde gehuwde stakers
en kostwinners krijgen een onder
steuning van zes gulden per dag.
Deze regeling geldt voorlopig alleen
voor deze week.
Dit hebben de drie hoofdbesturen
van de samenwerkende, vakbonden
in het bouwbedrijf dinsdagavond
op een gezamenlijke vergadering te
Utrecht besloten.
De organisaties tekenen hierbij aan,
dat de ongeorganiseerden geen en
kele aanspraak kunnen doen
gelden op enige financiële steun
van de vakbonden.
(Van onze soc.-econ. redactie)
De officiële goud- en deviezenvoor
raad b|j de Nederlandse Bank is de
afgelopen week opnieuw gestegen en
wei met 74,5 miljoen, waarvan 70
miljoen goud.
Deze stijging is vermoedelijk een
gevolg van. het terugtrekken van door
de handelsbanken in het buitenland
op korte termijn uitgezette middelen,
die nlet-oïficiële deviezenvoorraad,
omdat hetrenteverschil tnet het bui
tenland minder aantrekkelijk wordt.
De totale valutareserves by de
centrale bank stegen door deze trans
actie tot 5.207 miljoen.
De bankbüjettentirculatie is de
afgelopen week met 107 miljoen
gedaald tot 4333 miljoen. De posi
tie van de schatkist biyft met een
deze week weer toegenomen te
goed van 537 miljoen ruim.
De aannemers georganiseerd in de
rooms-katholieke en neutrale werk
geversorganisaties, die eventueel ook
bereid zouden zijn de nieuwe -a.o.
te tekenen, zullen door de werkne
mersbonden naar hun hoofdbesturen
worden verwezen. Met hen zullen dus,
in ieder geval geen afzonderlijke con
tracten worden getekend.
De heer Brandsma verwachtte vanj
deze gang van zaken geen verzwak-i
king van het stakingsfront. 'Wij be-j
palen,' zei hij, 'iedere dag opnieuw de'
te volgen tactiek. Het is dus best mo-J
geiyk, dat wij ook in andere gemeen-;
ten straks de staking zullen proela-
meren.'
Enige provinciale afdelingen van de'
Christelijke Aannemersbond zijn het
niet eens met hun hoofdbestuur, dat
afstand wil doen van de doorbertke-
ningsclausule.
De afdedingen Friesland, Gronin
gen en Zuid-Beveland hebben hun be
stuur getelegrafeerd. dat self niet
akkoord" gaaif met dit besluit, zy zijn
zeer teleurgesteld en hebben ver
klaard, dat het vertrouwen is ge
schonden. De afdeling Drente heeft
het hoofdbestuur dringend verzocht
vóór de ondertekening van de c.a.o.
een algemene ledenvergadering uit te
xhrijven. De NCAB telt 2100 werk
gevers. van wie enige honderden in
de genoemde gebieden zijn gevestigd.
In een televisie-uitzending heeft de
heer J. Dura Dzu., voorzitter van de
Raad van Bestuur Bouwbedrijf, ver
klaard de toestand bijzonder somber
en ernstig in te zien. Hij zei, dat er
een impasse was ontstaan, waarvoor
hij geen oplossing zag. Hij was echter
bereid tot elk overleg, op welke wijze
dan ook.
Het besluit van Ce Christelijke
Aannemersbond noemde de heer
Dura 'een vaandelvlucht na één dag
staking.' Hij zei, dat deze protestantse
bond bestaat uit 'de kleine burger-
patroons, die in wezen niet direct met
de zaak zijn geconfronteerd.'
De UNR-afgevaardigde Ray
mond Schmittlein is dinsdag gekozen
j tot opvolger van Louis Terrenoire als
leider van de UNR-fractie In de
Franse Nationale Vergadering. Terre-
noire is, zoals bekend, enige tijd ge
leden minister van Voorlichting ge-
worden. Schmittlein kreeg bij een
I stemming 94 stemmen tegen Andre
Valabregue 78.
De Nederlandse radio-telegra-
)ist W. van Rie, hoofdpersoon
uit het geruchtmakende proces
in Boston, is gistermiddag met
sijn echtgenote in Nederland te
ruggekeerd, Familieleden en in-,
woners van het Brabantse Rijen
haalden het echtpaar op schip
hol af. Hier wuiven beiden naar
hun dorpsgenoten, die op de ba
lustrade stonden.
De telegrafist, die nog in dienst
is van Radio Holland, vertelde
eerst een paar dagen bij zijn
ouders te gaan uitrusten om bij
te komen. „Daarna gaan mijn
vrouw en ik naar ons eigen
flatje in Utrecht. Andere plan
nen heb ik nog niet," zei hij.
"EINJGEN Van
bw KVNSTGesi,
"WT.'by
..■.-.file.
„Hü werd gearresteerd," zo gaat
het blad verder, „zonder een bevel
tot inhechtenisneming en zonder
een aannemeiyke reden om hem van
een misdaad te verdenken. By werd
twintig uur op het politiebureau in
New York gevangengehouden en aan
een stuk door ondervraagd zonder
dat, zoals de wet het voorschrijft,
een officiële aanklacht werd gepro
duceerd. zy onthielden hem rechts
kundige bijstand en verhinderden
zelfs dat hij zich met het Neder
landse consulaat in verbinding stel
de."
Het blad wijst er ten slotte op dat
Van Rie tydens het proces heeft ont
kend dat hy Lynn Kauffman had
geslagen. Poiitiemannen die ais ge
tuigen optraden vertelden, dat hy ty-
r'os het verhoor had toegegeven
Lvnn Kauffman te hebben gesla
gen, De Washington Post zegt nu:
„Daar Van Rie niet alleen moord
maar ook subsidiair doodslag was
ten laste gelegd, betekent de vrij
spraak eenvoudig, dat de jury liever
hem geloofde dan de politie."
<Van onze kunstredactie»
De jonge schrij
ver Cees Noote-
boom zal dtt najaar
naar de Verenigde
Staten vertrekken
voor een verblijf
van 21 maand®#.
Hij gaat twee cur
sussen bijwonen
aan de befaamde
'School of actors
van Elia Kazan. Dit
is mogelijk gemaakt
door een beurs van de Harkness Com
monwealth Foundation.
Eerst zal Nooteboom nog een re}>
maken naar Marokko. Zijn xweeoe
toneelstuk, *De Spaanse smokkelaar,
ter studie bij de Nedwiand»
