Verhaal van een stukje grond of
hoe men slapende rijk kan worden
Na vijf jaar vrije
bouwgrondprijzen
Einde van luchtslag
boven Texel: beide
partijen op de bon
Aanklager maakt NA O-zaak
van spionageproces-Kiew
SLANK
Van gelden van Bussumers resteert
nog.vier gulden
Wereld werd sinds
1940 iets kouder
Lager getaxeerd
Geraffineerde
oplichting
met auto's
Paar kwartjes
Jaar gratis groente
voor eerlijke klant
fiians gemist
HET VRIJE VOLK DONDERDAG 5 OKTOBER 1981
PAGINA 3
FUCA EXCELLENT
Vervolg; van voorpagina
OEFENINGEN
ROTTERDAM
DE JAGER
ADVOKATEN
Menselijk drama
Nog geen antwoord
MOEDIG
Van. een onzer
verslaggevers
Dit is de geschiedenis van
een lapje grond. Het heeft
vorige week 83.000 gulden
opgebrachtmeer dan 6,50
per vierkante meter.
Hoeveel van die lapjes zijn
er? Hoevelen strijken tien
duizenden guldens op voor
een stukje weiland waarvoor
zij zelf slechts enige duizen
den hebben betaald? Hoeve
len krijgen een winst van
honderden percenten in de
schoot geworpen en kunnen
slapende rijk worden dankzij
de melkkoetjes anno 1961:
Landhonger en woningnood?
Dit is slechts één geval. De
kranten hebben er voi van ge
staan: Op verzoek van het Land
bouwschap is donderdag voor de
.Arnhemse rechtbank een stuk wei
land van landbouwer H. Koekoek
uit Bennekom verkocht, omdat de
heer Koekoek weigerde contributie
voor het landbouwschap te betalen.
Zijn naam doet er eigenlijk niet
toe.
Want dit geval is slechts een
voorbeeld. Eén uit. de lange rij van
de steeds grotere sommen, die grif
voor bouwgrond worden betaald.
Voor dit ene stukje grasland tel
den de aannemers gebroeders Van
Aggeleh in Renkum 83.009 galden
neer. Voor 1 ha 26 are en 34 ca,
aan de Groenestraat te Bennekom,
gemeente Ede.
Oftewel f 6,57 per vierkante me
ter.
De lotgevallen van deze grond
staan haarfijn opgetekend in dikke
boeken van het. Kadaster in Arn
hem. Zij vertellen het verhaal van
E 5906. zoals die 12.634 vierkante
meter daar worden genoemd.
Het verhaal begint in december
1942, toen de heer Koekoek, pen
sion- en pluimveehouder destijds in
Hocgeveen. het een en ander in
Bennekom kocht. Daartoe behoor
de bijna één hectare van de grond
die vorige week donderdag is ver
kocht.
In totaal betaalde de heer Koe
koek in 1942 elfduizend gulden aan
vogelhnndelaar H, Folmer Gzn.
te Bennekom. Daarvoor kreeg hij
behalve die ene hectare nog een
huis. waarin een expeditiebedrijf
en een pension met erf, alsmede
een moestuin en een boomgaard
ter grootte van 11 aren.
Zo kreeg de koper bijna 11.099
vierkante meter plus een hui»..
Voor elfduizend gulden: Bij één gul
den per vierkante meier een huis
cadeau.
Daar kwam eind december 1948
nog iets bij. zoals blijkt uit het ge
dragen proza van een notariële ak
te. Die akte is minutieus overge
schreven in het dikke boek-num-
mer-zóveel: een van de vele regis
ters van de woordelijke overschrij
ving der akten van eigendomsover
gang. zoals dat in het kadastrale
vakjargon heet.
Luister: Op 30 december 1946
verwierf de heer Koekoek 67 aren
en 74 centiaren grasland aan de
Groenstraat plus 35 aren en 34 cen
tiaren elders. Hij ruilde dit name
lijk voor bouwterrein, dat hij er
gens anders ter beschikking had.
Het was een ruil met gesloten
beurzen, want die ene hectare, drie
are en acht centiare (67 are en
47 centiare plus ?5 are en 34
centiaren) die de heer Koekoek in
ruil kreeg, waren even veel geld
waard als wat hij afstond. Die
waarde van de geruiide stukken
grond werd in de overeenkomst van
ruiling op zesduizend gulden be
paald. Of 58 cent per vierkante me
ter.
Zó had de heer Koekoek toen
aan de Groenestraat in Bennekom
een aardig weitje van 1 hectare.
67 are en 64 centiare vergaard
voor pak weg enige kwartjes
per vierkante meter.
Het zou hem geen windeieren
leggen. Hij had" immers de con
junctuur mee. Kuizen moesten wor
den gebouwd en daar was grond
voor nodig. De heer Koekoek had
grond. Bij stukjes en beetjes ver
kocht hij er enige tientallen aren
van. Als bouwgrond. Dat leverde
hem f 2 tot 2.75 per vierkanter me
ter op
De rest van de grond bewaarde
hij. Zo had hij voor nóg betere tij
den 1 hectare 26 are en 34 centi
are achter de hand.
Wie kon bevroeden, dat hij daar
voor nog eens 83.000 gulden of
6,57 per vierkante meter zou krij
gen?
In 1953 werd het uitbreidingsplan
van de gemeente Ede bekend. Daar
uit bleek, dat ook het stuk weiland
van de heer Koekoek voor woning
bouw was bestemd. Eens zou hij
dus her, veld moeten mimet., het
zij door minnelijke schikking, hetzij
door een onteigeningsprocedure
Hij heeft de grond nu door de
rechtbankmoeten laten verkopen,
omdat hij weigerde een paar tien-
(Van onze luchtvaartredacteur)
De „luchtoorlog", die dit seizoen boven Texel is gevoerd, is ge
ëindigd met processen-verbaal tegen beide concurrerende lucht
vaartmaatschappijen: (Sinberg en Aero Contractors), voor het ver
voeren van meer dan het toegestane aantal passagiers op rond
vluchten boven het eiland.
tjes contributie voor het Landbouw
schap te betalen. Daarover heeft
hy als leider van de zogenaamde
Vrije Boeren heel wat tam-tam
gemaakt.
't Was voor hem een mooie
reclamestunt, waardoor de prijs
van de grond werd opgejaagd,'
menen sommige deskundigen.
De gemeenteraad had in een ge
heime zitting besloten zo mogelijk
de grond van de heer Koekoek te
kopenTaxateurs kwamen eraan
te pas Volgens hen was het wei
land nog geen 50.009 gulden waard
'De gemeente betaalt voor deze
soort bouwgrond zo'n vier gulden
per vierkante meter.' aldus de
heer Derksen, directeur van Ge
meentewerken in Ede.
De gemeente Ede kwam
echter niet aan bod, want de heer
Koekoek kreeg ruim een rijksdaal
der per vierkante meter méér dan
de gemeente verantwoord vond.
De gemeente, die er woningwet
woningen wilde bouwen, zal daar
voor nu een ander terrein moeten
vinden. De aannemers Van Agge-
len zuilen er wel premiewoningen
neerzetten.
'De heer Koekoek wilde ons.' al
dus de heer M. van Aggelen, 'de
grond al eerder verkopen, maar
hij kon niet. omdat er beslag op
was gelegd. Hij wilde de grond dus
wei kwijt. Er moet nog van alles
aan worden gedaan' Want het wei
land is allerminst bouwrijp Er
moeten nog wegen, riolering, gas
en water, enz, worden aangelegd
Vraag niet wat dat allemaal
kost
Als er géén uitbreidingsplan zou
zijn. zou deze grond volgens de
heer Derksen ongeveer twee kwar
tjes per vierkante meter kosten,
zoals voor weiland normaal is.
Voor grond, die een agrarische
bestemming heeft, geldt immers
de prijsbeheersing.
De prijzen van gronden, die ech
ter zoals In gemeentelijke uit
breidingsplannen voor de bouw
zijn bestemd, zijn sedert 1956 rrii.
Het voorstel daartoe is toen met
37 tegen 28 stemmen door de
Tweede Kamer aangenomen, on
danks de ernstige waarschuwingen
van de Partij van de Arbeid: Als
de prijsbeheersing wordt opgehe
ven zullen de bouwgronden steeds
duurder worden. De eigenaars
daarvan zullen ongerechtvaardigd
worden verrijkt. In tegenstelling
tot hen, die hun geld hebben be
legd op een bank, in levensverze
keringen. schuldvorderingen, hy
potheken. enz. Want als het geld
in waarde daalt krijgen dezen niet
méér geld terug dan zij hebben be
legd. .De eigenaars van in prijs
stijgende bouwgrond krijgen dat
wél
Bovendien is, zo waarschuwde
wijlen mr Ten Hagen ("PvdA»
toen. de opheffing van de prijsbe
heersing onrechtvaardig tegen
over de eigenaars van landbouw
gronden. waarvoor de prijsbeheer
sing wél gekit en die veel minder
waard zijn dan bouwgronden
Een aantal bouwondernemers
maakt zeer grote winsten. Zouden
zij dan voor bouwterrein geen ho
ge prijs willen geven?, vroeg dr.
ir. Vondeling PvdA) al in 1956.
Winsten alleen omdat de over
heid hun land tot bouwgrond heeft
bestemd.
e Winsten, waardoor de huren ho
ger worden.
9 Winsten, die mede worden be
taald uit de subsidie, die de staat
voor de woningbouw geeft. Im
mers, bij een iagere grondprijs
zou de subsidie dienovereenkom
stig worden verlaagd.
Maar de toenmalige minis
ter Witte wuifde vijf jaar geleden
de bezwaren weg. Hij verwachtte
geen grote stijging van de prijs
van bouwgrond als de prijsbeheer-^
sing werd opgeheven: 'Di
prijsstijging zal in doorsnee tot en
kele dubbeltjes per vierkante me
ter beperkt blijven,* zei de be
windsman met grote stelligheid.
Dat was vijf jaar geleden.
De eerste vijf jaren van de
vrije bouwgrondprijzen.
NI Vi t'i;
Tijdens de verkoop van zijn stuk grond noteerde, dc heer Koekoek ijverig
de geboden bedragen.
tVan een onzer verslaggevers»
De 34-jarige grossier H. M. uit Am
sterdam heeft door het kopen en
belalcn.van één enkele auto vermoe
delijk kans gezien om drie financie
ringsmaatschappijen op te lichten
voor een bedrag van 23.300. \"a deze
actie is hij vermoedelijk met een
tweede cn nu op huurkoop aange
schafte wagen en een vrouw vertrok
ken naar het buitenland. Vermoede
lijk verblijft hij nu in Egypte.
M. had een auto gekocht en die
onmiddellijk na betaling weer door
verkocht aan een financieringsmaat
schappij. Daarvan kreeg hjj dus de
koopsom en bovendien de auto, die
hij nu in huurkoop nam. Met deze
auto ging hij nu nog naar twee
andere maatschappijen, waar hij op
dezelfde wijze handelde. Winst was
dus twee maal de koopsom van de
wagen. Onmiddellijk hierna verkocht
hij de auto als nieuw weer aan een
particulier, waardoor zijn winst op
drie maal de waarde van de wagen
kwam. Om nu weer een auto te krij
gen kocht M. een auto in huurkoop
en betaalde daarop een eerste ter
mijn.
Daarna is hij vermoedelijk met een
vriendin in de pas verworven auto
gestapt en naar het buitenland ver
trokken.
(Van een onzer verslagge: :rsi
De Dardtse mevrouw Van
Sprundel mag van haar groente
boer een jaar Zang gratis groenten
en jruit betrekken. Hiermee be
loont de groenteboer mevrouw
Van Sprundels eerlijkheid.
Dezer dagen pakte zij behalve
een blik bonen en een zakje peen
nog een grauw gescheurd zakje
in haar boodschappentas. Thuis
aangekomen bleek daar twaalf
honderd nulden in te zitten: van
dc groenteman. Toen de vrouw het
geld in de winkel kwam terug
brengen, trof zij er een groepje
verontruste menses, aar,. Dc po
litie tras al gewaarschuwd.
Mevrouw Van Sprundel vertel
de dat zij wel eens meer, in ver-
strooiheid, iets Iaat staan. Dit
keer nam zij echter ineens wat te
veel mee.
Toen deze luchtoorlog (voornaam
ste wapen: fantasieprijzen) zijn
hoogtepunt bereikte, werd o.a. de
tweede bestuurdersstoel gebruikt om
een betalende passagier meer te kun-
ken vervoeren. Getuigenverhoor heeft
voldoende materiaal opgeleverd om
proces-verbaal'tegen heide maatschap
pijen te kunnen opmaken.
De directeur van Sinberg, de
heer Sinniger, heeft reeds meege
deeld, dat lllj zich zal kunnen ver
weren. Wanneer hij extra passa
giers meenam, zouden dat kieine
kinderen beneden twee jaar zijn
geweest, waarvoor ook bij de grote
luchtvaartmaatschappijen geen
aparte stoel wordt gereserveerd.
Sinberg lieeft afgelopen maandag
zijn rondvluchten boven Texel ge
staakt, De luchtoorlog had inmiddels
zijn scherpe kanten al verloren, om
dat de Rijksluchtvaartdienst een
prijsstop had afgekondigd. Sinberg
opereert nu weer vanaf Zestienhoven
bij Rotterdam. Daar wil de maat
schappij volgend seizoen met rond
vluchten boven de Maasstad beginnen.
Het zou het tweede rondvluchtbe-
drijf op Zestienhoven worden. Al
sinds enige jaren werkt daar nl. de
maatschappij „Flashfüght". die ge
regeld rondvluchten verzorgt.
Advertentie I.M.
Esn nituw
plantaardig produltt
om sn*i slank re
■«•orden, dat in veïe
landen reeds met
sort"es wordt toegepast
is Fuca excellent.
Hecriijltwerfcemle,
slankroafcendc
Fura-dragees l Neem
ook Fuca-dragées, u
ruif bet ricn en voelen
Ook maken zij
ï'uea-dragées werken
op 4 verschillende
manieren: Fuca-dragées
geven u uw slankheid
terug én zorgen ervoor,
dat u die ook houdt.
Met I' tica-dragées
verdwijnen hinderlijke
vetkussentjes om de
maag:; te «ware heupen
en dijen krijgen weer
harmonische proporties,
een onderkin wordt
«lad. Knca-dragée*
stimuleren de werkiogg;
van de darmen en
bezorgen u een goede
stofwisseling, nieuwe
frisheid en jeugd.
Kcgelmatif gebruik van
Knca-dragees bevordert
ook de glanzende
gezondheid van uw huid,
-f") Fuca-dragéein
elegante verpakkingt f 2.90
De posterijen van de Verenigde
Naties zullen op 4 december een vijf
de sene herdenkingszegels uitgeven.
De serie is gewijd aan het kinder
fonds van de VN. Zij is ontworpen
door de Japanner Minoru Hisano en
bestaat uit zegels van 3. 4 en 13 dol
larcents.
Bent u bereid iets te doen tegen
het communisme? had de man ge
vraagd.
Bent u bereid iets te doen dat
ongewoon en riskant is?
Dit wekte Reydotts nieuwsgierig
heid.
Maar ze vroegen natuurlijk niet
of u ook bereid was iets te doen te
gen het kapitalisme, werpt de aan
klager ertussen.
De dag daan.a ontmoette Reydon
zijn nieuwe chel in een café. Hij stel
de zich voor als de heer Nadort. Een
naam. die nog dikwijls op deze pro
cesdag zou worden genoemd.
Plotseling had Reydon geen enkele
moeite meer om te monsteren op
schepen naar Sowjel-havens. Ifij had
opdracht om (e fotograferen en daar
toelichtingen en schetsen bij te leve
ren. Zijn contact in Rotterdam was
Nadort, maar soms kreeg hij op het
nummer 12 89 97 wel eens iemand an
ders.
Vóór elke reis toonde Nadort hem
kaarten van de havens, onder meer
die van Leningrad. Moermansk en
Klaipeda. Eer hij op zijn eerste reis
ging. oefende hij door opnamen te
maken in de haven van Rotterdam.
Later werdt daar nog op terug ge
komen.
Op allerlei manieren probeert nu
de aanklager andere NAVO-landeil er
bij te betrekken. Hij weet Reydon te
laten erkennen dat hij in Liverpool
eens is bezocht door een Engelse
agent, die het geheime parool i 'Groe
ten van Henk'» kende en aan wie hij
zijn materiaal overhandigde. Later
kreeg Reydon Ie horen, dat men 'in
Versailles' (dat wil zeggen op het
hoofdkwartier van de NAVO) tevre
den was over zijn foto's, op een ge
geven moment verdween Nadort uit
liet beeld er werd verteld dat hij
dood was en in zijn plaats trad
nu Van Maurik. Die twee konden het
niet best samen vinden. Als steeds
waren de moeilijkheden bij Reydon.'
geldgebrek.
Reydon kon zijn tegoed bij de re
derij niet loskrijgen en klopte aan
bij Van Maurik. die beloofde hem te
helpen. Maar er gebeurde niets en
Reydon. die nu boos was geworden,
begaf zich naar een inspecteur van
politie en vertelde de zaak. Maar nu
werd het fotograferen in de haven
van Rotterdam tegen hem gebruikt
als pressiemiddel. De rol van die in
specteur van politie is de gehele dag
van het proces niet duidelijk gewor
den. In elk geval waarschuwde hij
Reydon 'niet te kletsen.' Hij wees er
op dat Reydon slecht stond, daar hij
zowel in de Sowjet-Unie als in Rot
terdam spioneerde.
Langdurig houdt de aanklager zich
bezig met de volgende contactper
soon. de blonde Otlo. die zei dat zijn
taak dezelfde was als die van de voor
gangers. Het. enige verschil was dat
de vorigen behoorden tot de Rotter-
damgroep. terwijl hij in Amsterdam
werkte. Deze Otto was het die hel
toeristische uitstapje naar de Sow.ict-
Unie voorstelde.
Ze ontmoetten elkaar weer in mei.
in gezelschap van een Amerikaan,
die Karl werd genoemd, en nog een
onbekende man in een blauw pak.
De Amerikaan toonde een toeristen-
kaartje. waarop de toegestane route
van Oezjgorod bij de Tsjechische
grens over Kiew en Jalta stond aan
gegeven. Zowel de aanklager als de
president van het krijgsgerecht toon
den grote belangstelling voor de*/,e
Amerikaan, kennelijk omdat er nu
weer een NAVO-land bij kwam. Rey
don kon het er mee eens zijn. dat
deze Amerikaan als chef optrad.
Zijn spionageopdracht was zeer al
gemeen. Hij moest gegevens verzame
len over vliegtuigen, kazernes, brand
stofvoorraden. raketbases, vliegvelden
;n nog meer. De Amerikaan was spe-
:iaal geïnteresseerd in brandstoffen
;n tanks met vloeibare zuren.
Vervolgens ontmoette Reydon De
lager. Ze werden samen uitgestuurd
>p oefentochten in Nederland om uil
luto's te leren fotograferen en daar-
>ij tevens te letten op eventuele ach
tervolgers.
Op 13 juli kwam de Nederlandse
jontactman met eert fotografische
landkaart 'speciaal overgebracht
uit Washington'. Gezegd werd. dat de
foto's waren genomen uit een U-2
vliegtuig. Op 19 juli reden zii weg
in de Jagers Renault, die was volge
laden met vier camera's, telelenzen,
twee verrekijkers. 50 films, aanteken
boeken en een transistorradio. Die
radio werd meegenomen op om hotel
kamer zoveel lawaai te maken dat
het afluisteren van de gesprekken
onmogelijk zou zijn.
De aanklager vraagt Reydon int m
het algemeen naar wat hij fotogra
feerde. De details worden bewaard
tot in de besloten zitting. Reydon
zegt dat 90 percent van a'ie geno
men foto's spionagedoeïeinden dien
den.
De advocaten kregen nu hun kans.
De rol van een advocaat in een Sow-
jetproces is voor buitenlanders tame
lijk eigenaardig. Zijn voornaamste
taak schijnt te zijn uit het verleden
van de beklaagde gunstige puntjes
op te diepen. Zulke gunstige factoren
zijn: armoede, werkloosheid, onkunde
over de Sowjet-Unie en het commu
nisme. Dit alles in het bijzonder als
de beklaagde uit het Westen komt.
Ook Reydons advocaat «peelde
hierop. Daarbij kreeg de westerse
pers en de Nederlandse in het hij-
zonder een veeg uit de pan.
Reydon. aldus de verdediger.
wist over de Sowjets niets anders
dan in de Nederlandse kranten stond.
En die geven een subjectief beeld.
Aan Reydon werd vervolgens de
vraag gesteld of hij zich een vak-
spion achtte. Hij antwoordde dat hij
vond van niet. evenmin als De Jager i staalindustrieën.
|")e Jfoge Autoriteit van de KSG
heeft verleden week haar
goedkeuring gehecht aan een
reeks van nieuwe fusies In de
Duitse staalindustrie. De belang
rijkste goedgekeurde fusie Is die
van August. Thyssen-Hütte. de
grootste Westduitse staalprodu
cent. met de Handelsunion, de
grootste Duitse handelsorganisa
tie op staaigebied.
Bovendien heeft August Thys
sen-Hütte de toestemming ge
kregen 50 percent van de aan
delen over te nemen (en dus in
feite het beheer te voeren» van
de Stahl-und Walzwerke Rassei-
stein/Andernach.
August Thyssen-Hütte is de
grootste der maatschappijen, die
zijn ontstaan na de gedwongen
ontbinding van de vermaarde
vooroorlogse Vereinigte Stahlwer-
ke. Te zamen met de door haar
al vroeger beheerste Niederrhei-
nische Hütte en de Deutsche
Edelstahlwerke had ze in het af
gelopen jaar een produktte van
1,03 miljoen ton, of wei 13,3 per
cent van de totale Westduitse
produktie.
ptaarnaast is een tweede reeks
fusies goedgekeurd rondom
de Dortmund-Hörder Hütten-
union. de op twee na grootste
Duitse staalproducent, en. een be
drijf dat zelf weer nauw verbon
den is met onze Hoogovens.
Dortmund-Hörder krijgt de
controle over de Estableeh Ge-
seiischaft en breidt bovendien zijn
bezit in de Hüttenwerke Sieger-
land verder uit. Verleden jaar had
Dortmund-Hörder al met toe
stemming van de Hoge Autoriteit
de meerderheid van het aande
lenkapitaal van Siegeriand ver
worven. thans neemt ze ook het
pakket aandelen over. dat tot nu
toe in bezit was van August
Thyssen-Hütte.
Formeel zijn de groep rond
August Thyssen-Hütte en die
rondom Dortmund-Hörder twee
gescheiden, ja concurrerende con
cerns. In feite zijn er echter al
lerlei bindingen, zoais elk van
hen ook weer bindingen heeft
met andere belangrijke Duitse
(Van een onzer verslaggevers)
Met een moedeloos gebaar
heeft de man. die 'op een slof
en een schoen' bij Zundert ons
land binnenwandelde, vier
antwoord was: Dan had je ons er
wel eens eerder op kunnen wijzen. I»
weet hoe dat gaat, achteraf "olijk:
iedereen het te hebben geweten.'
De heer J., die gisteren meteen
zijn relaties met de CHU en zijn
raadsfractie officieel heeft, verbroken,
r„,„, vior een donderslag uit heldere heme! verkeerde pad was. Een overmatig T'\ïc\e.°f. nee,l reroroicen,
gulden op tafel gelegd. ViC zjjn geicomen. gebruik van drank kan moeilijklang 'f htiarcjfs letterlijk, met zijn auto,
gulden het restant van het De protestants-Christelijke fractie- verborgen blijven en bovendien is de vastgelopen op het Rembrandtsplein
mi «ink to lp von van rip Ifl-iariee voorzitter J. Verhaar zegt: 'Niemand heer J. destijds al veroordeeld we- en f^ar, aangehouden omdat hij te
mislukte leven van aeau-jarige gr v?_n_ Ik. niet zeggen gens rijden 0Jnder im,loed_ vee f had gedronken. Toen hv dc voi-
procuratie-houdei Clat. ik hem een actief raadslid vond
Bussumse
j F j en we waren, ervan op de hoogte dat
hij er van hield iets te drinken, maar
De notabel vant Bussum. liet jo- ook het. enige.
viale, vlotte raadslid, de nauwgezette
organist, wiens naam door velen me'
respect werd uitgesproken hcewei
die kring steeds kleiner werd is
Ik heb de afgelopen dager, vet'
gende morgen uit dc cel ktoam cn
'Dit laatste is geen argument/ zei zijn dure auto aan de ketting werd
een Bussumse politiefunctionaris ons gelegd, is hij in paniek het land uit
onlangs. 'Een kleine straf kan best gevlucht.
verborgen blijven als men, om veer
tien dagen uit te zitten, bij voor
beeld zijn vakantie opneemt
De Bussumse wethouder van Or.- öit zijn eerste mededelingen aan
ierwijs, mr. J. Boor, partijgenoot le politie zou moeten worden opge-
»-an de heer J.. stelde het aldus: 'Het maakt dat hij niet in de eerste plaats
s een feit dat we hier worden go- door een losbandig leven, maar door
•onfronteerd met een familiedrama net beruchte, steeds falende systeem
vaarvan we de omvang en de ge- van 'het ene gat stoppen met het an-
'/oigen absoluut niet wisten. Nu komt toe' het meeste geld is kwijtgeraakt
tit dat hij in wanhoop heeft geprc- Financiële deskundigen van de Am-
reerd met speculaties en loterijen nor derdamse Bank speuren nog altijd
r—„,-p nud-raadslid en erote >vat te redden en veel meer dan nor- in de boeken. Er is nog geen ant-
De raadsleden van Bussum. in het a«V !™a «aasxia en sim maal en verantwoord is naar defies woord op de vraag: waren er geen
bijzonder de vijf van de protestants- oua^scnappeiuxe rtguur tr. onze gegrepen. Maar van zijn dub- mogelijkheden om .de vreemd mani-
christelijke fractie, grijpen naar hun «j°reae xnngen wmoi - waren we niet op de hoog- palerende procuratiehouder eerder te
hoofd. Zij zeggen volkomen verrast ™nd het^gedra^vanjajn zoor ontmaskeren?
Er is ook nog geen antwoord op
nu een man in een cel. een meelij- mensen gesproken die btj de bank za-
wekkende jiguur. die met simpelken met hem deden. Zij begnjpe:
initialen moet warden aangeduid er ook niets van en leggen ooit steeo:
Het respect is alom verdwenen, we) de nadruk op het grote vertrouwt"
in de eerste plaats bij de iaintia dat zij in hem stelden. Het ts zeer
geldbeleggers die dan nu weten dat zeer droevig.' aldus de heer Verhaa:
"hun zo 'veilig geachte, door de heet rnppr ho
J. belegde'kapitaal uit vier gulder
bestaat
dat zo Iemand met niets meer bo
ven water bomt. Het is een menselij!'
drama. Vooral ook voor zijn oude va-
te zijn geweest door de gedragingen
van de heer J. die, zoals bekend, met
de Amsterdamse politie in aanraking
kwam wegens rijden onder invloed
nimmer zal kunnen bevatten
Toch had men, zo wordt in Bns-
Er is nog nooit één raadslid ge-
sum beioeerd, in 'dë naaste omgeving weest wat ons heeft gezegd: je moet een klemmende vraag voor de era-
Kwam wezens rnoen onuer m„UrU ran de heer Jzowel op gemeente- eens op J. letten. Gisteravond heb ik stig gedupeerde geldbeleggers:
m toen fn paniek zhn ^financiële hik en kerkelijk niveau als bij de wel een directeur van een andera deel van de verdwenen drie ton kan
chaos achterhek Het feit van d» Amsterdamse Bank. kunnen we- bank gespraA-en. die mij vertelde: Lf de Amsterdamse Bank \oor haar re-
chaos moet voor zijn samenleving als ten dat de procuratiehouder op het wist dat hij zeer veel dronk. Mijn kemng nemen?
Wat vindt tt nu van uw hande
lingen? vroeg de advocaat.
Ik geef toe dat ik een vergrijp
togen de Sowjetwet- heb gepleegd, zei
Reydon. Hij voegde er aan tóe dat
hij dit betreurde.
Ten slotte kwam er een vraag, die
wonderlijk klonk uit dc mond van
ren verdediger en die beter bij de
aanklager had gepast:
Kan men zeggen, dat de hoofd
organisator van dit alles die Ameri
kaan was?
Ja. zei Reydon. Te oordelen
naar die bijeenkomst in dat café
speelde hij de Itoofdroi.
Op deze eerste procesdag bleef Di
Jager op de achtergrond. Hjj trac
slechts nu ers dan op om Rès'don:
verklaringen te bevestigen. Beider,
treden overigens zeer verschillend op
Reydon wordt dikwijls zenuwachtic
en begrijpt de vragen niet altijd, kar
lange vragen niet onthouden, blijft
soms steken. De Jager is rustiger
praat vlot en zegt keer op keer vol
komen openhartig dat hij anticom
munist is.
Met hem kwam ook China in he-
beeld. Van Maurik was bij hem aar
boord van zijn schip gekomen en hac
hem zonder veel moeilijkheden al;
agent geworven. De Jager zou naat
communistisch China gaan. Var,
Maurik wilde foto's en schetsen heb
ben van de haven van Sjanghai.
De aanklager wilde nu meer weten
van De Jagers ontmoeting met Rey
don in Amsterdam. Bij De Jager
waren het geen economische redenen
die hem ertoe brachten mee te gaan
op de autoreis naar Rusland.
Ik zag een gevaar in het com
munisme, zei hij ronduit.
Even later had hij de moed eraan
toe te voegen:
Ik geloof, dat de Amerikaanse
maatschappij een grotere mate van
vrijheid biedt dan de Russische.
De aanklager vroeg daarna hoe
hij zich had gedragen toen de Rus
sische politie opdook.
Ik liet mijn rijbewijs zien, ant
woordde Dc Jager, en ik zei, dat
ik een Nederlandse communist was.
Maar dat geloofde ze niet.
En daarnet zei u nog. dat u een
afkeer had van communisten, zei de
aanklager.
Spionnen moeten soms wel eens
huichelen, zei De Jager.
Het gelach in de rechtszaal was
een van de weinige ogenblikken van
vrolijkheid tijdens deze trieste pro
cesdag. Hij moet zeer inspannend
zijn geweest voor de beklaagden.
Vrijwel onafgebroken zijn zij langer
dan vijf uur scherp verhoord en na
een lunchpauze van anderhalf uur
nog eens een paar uur.
i
Ierland is het 101ste lid van de
Unesco geworden, aldus een commu
nique van de Unesco.
Tn feite is sinds de gedwongen
-1- ontvlechting van vlak na de
ooriog in Duitsland weer een
aantal grootmachten ontstaan,
die én in economisch opzicht
(door hun positie op de markt)
en in politiek opzicht bijzonder
gevaarlijk kunnen zijn, al was het
alleen al, omdat duidelijk blijkt,
dat noch de Duitse regering noch
de Hoge Autoriteit ertegen opge
wassen is.
De toestemming die de Hoge
Autoriteit na lang aarzelen en
nadat een aantal voorwaarden
waren vervuld, voor de fusies
heeft gegeven, maakt dan ook
voornamelijk de indruk van een
zich neerleggen bij de feiten.
Trouwens, op kolengebied liggen
de zaken ongeveer net zo.
Nadat men in Luxemburg jaren
lang getracht heeft de strijd te
gen de Roerkartels aan te bin
den en de kartels zelfs formeel in
strijd met het verdrag had ver
klaard. bestaan ze nog rustig
voort. En thanswil de Hoge
Autoriteit zelfs het KSG-verdrag
wijzigen om een bepaalde mate
van concentratie alsnog met het
verdrag in overeenstemming te
kunnen verklaren.
Zo dreigt de Hoge Autoriteit in
haar strijd met de kartels en con
centraties langzaam maar zeker
het onderspit te gaan delven. En
dat geldt waarlijk niet alleen voor
de verhouding Hoge Autoriteit-
Duitse kartels. Tegen de ande
re heeft ze zich niet beter kunnen
laten gelden.
"jVu kan men zich trouwens af-
-l' vragen, of het doel, dat de
Hoge Autoriteit zich tin overeen
stemming met het KSG-verdrag
overigens) heeft gesteld, wei zo
zinvol is. Dat doel is de grote con
cerns tot concurrentie te dwin
gen. Dat lijkt mooi. maar ln feite
leent deze zware industrie zich,
zoals wij vroeger ook al betoog
den, nauwelijks voor w e r k e 1 ij-
ke concurrentie. De enorme in
vesteringen en de miljoenen die
nodig zijn voor speurwerk in be
drijven, leiden er vanzelf toe. dat
men tracht de concurrentie uit te
schakelen door allerlei contac
ten en dwarsverbindingen te leg
gen. Meer dan naar concurrentie
zou men moeten streven naar b e-
heersing van de grote con
cerns voor boven-nationale or
ganen. Maar ook daar zijn wij nog
heel ver van af, al was het al
leen maar, omdat de Hoge Auto
riteit er nog lang niet in is ge
slaagd een orgaan te worden met
voldoende gezag in Europa.
ROME (Reuter). De afgelopen
twintig jaar is de wereld kouder ge
worden, aldus hebben meteorologen
vastgesteld. J. Murray Mitchell, ver
bonden aan het Amerikaanse meteo
rologisch burcu, heeft op een weten
schappelijk congres in Rome ver
klaard dat de temperaturen van 1890
tot 1940 voortdurend zijn gestegen,
maar sindsdien in 80 procent van het
oppervlak van de aarde gemiddeld
0.28 graden zijn gedaald.
De daling was het grootst, ln de
tropen. In West-Europa, de Verenig
de Staten en aan de Aziatische kus
ten van de Stille Zuidzee houdt daar
entegen de temperatursstijging nog
steeds aan.
De Britse meteoroloog H. H. Lamb
verklaarde dat de geringe stijging
sinds 1850 ingrijpende gevolgen heeft
gehad. Bepaalde havens op het noor
delijk halfrond zijn thans drie in-
plaats van zes maanden ontoeganke
lijk. op IJsland kan gerst worden
verbouwd, de gletsjers worden klei
ner. in Scandinavië is de loof- en
naaldbomengrens hoger komen- te
liggen en bij Groenland komt kabel
jauw voor.
