m
F. Rippen spreekt voor
bejaarden over hogere
AO W-uitkering
Tweeduizend kinderen
actief op sportvelden
k An Too r o o e x h a n d'é l
van
Met branderij gingen
meer
Cartonnagefabriek
wordt uitgebreid
Opleidingsschip
voor cadetten
mmÊmi^sêms
VELD 2
A
SSV vierde
koperen feest
ij ven
OBK actief op
gedenkdagen
Zomerpostzegels
in omloop
Jaarfeest Bravo
Burgerlijke Stand
S choor steenbraiid j e
(Van een onzer verslaggevers).
Op 2 mei begint in de Tweede Kamer de behandeling van
I het gewijzigde wetsontwerp voor de AOW-uitkeringen. De heer
j P. Rippen uit Noordwijk, landelijk voorzitter van de Algemene
Ned. Bond van Bejaarden, heeft over dit wetsontwerp en over
de voorgeschiedenis ervan gistermiddag in het Volksgebouw
een inleiding gehouden.
Vertegenwoordigers van verschillende afdelingen uit het
rayon Rotterdam hebben de uiteenzetting van hun voorzitter
met belangstellng gevolgd en na afloop is er geanimeerd ge
discussieerd over de gevolgen van het nieuwe wetsontwerp en
over de toekomstmogelijkheden.
r-RiAp-
SVP
Veel bezivaar
- 5
RECEPT! É-ALBUMS
(Van een onzer verslaggevers)
De Schiedamse Cartonnagefabriek N.V. wordt uitgebreid met
twee verdiepingen van elk 90 bij 15 meter. De directeur, de
heer T. M. 21L Jansen, heeft gisteren de eerste, 21 meter lange
paai geslagen voor de nieuwe fabriekshallen.
Meer personeel
BABY DAGBOEKEN
a'a
(Van een onzer verslaggevers)
De mouterijen dat waren
de bedrijven, waarin de gerst
voor de branderijen verwerkt
werd tojb gerstemout. De gerst
werd er geweekt en tot gedeel
telijke ontkieming gebracht.
Door droging werd dat proces
dan weer tot staan gebracht.
Dc gedeeltelijk ontkiemde
gerst heette mout. In de moiit-
molens werd de gerstmout ge
malen en ze diende samen met
gemalen rogge als grondstof
voor de moutwijnbereiding.
mMiWÊMèi
HET VRIJE VOLK DONDERDAG 26 APRIL 1962
r^vVviW:^.^
-" .v•?-'<V: -v..,...':-. ■>r- -"- -:-'.'i
't.^
PAGINA 4
De heer Rippen was cvooral ver
heugd over het feit, dat het wets
ontwerp er nu is. Hij noemde als
de kern van het bejaarden vraagstuk
het antwoord op de vraag, over welk
inkomen.- mensen moeten kunnen
beschikken die buiten hun schuld
niet meer in het arbeidsproces zijn
opgenomen.
„Dat inkomen is nu zonder twij
fel te laag," a(dus de heer-Rippen.
I Hij herinnerde aan de besprekingen,
die twee jaar geleden al zijn begon
nen döor vertegenwoordigers van de
gezamenlijke bejaardenbonden (ver
enigd in het COSO) met de minis
ter en vooral met staatssecretaris
Roolvink.
Klein stormpje
Argument van de hejaardenbon-
den: die verhoging is nodig. Ant
woord van Roolvink: 't moet (en
slotte ook betaald kunnen worden.
„In de Kamer is destijds weinig
gesproken over de verhoging van
Gisteravond is bij de Gusto de
Jan van Gelder, het nieuwe oplei
dingsschip voor de jongelui van het
zeecadettenkorps Jacob van Hecms-
kerek aangekomen. De Jan van Gel
der is belangrijk groter dan het
oude opleidingsschip Spica.
si
Honderden Schiedamse jongens en meisjes draven in deze dagen
rond op de sportvelden van het Hargasportpark. De jongens spelen
er met overgave voetbalwedstrijden en worden aangemoedigd door
de .meisjes, die elkaar vrijdag bij het handballen gaan bekampen.
J - k iif»' S V «1- t» ,>;-,yrw
En allemaal zijn ze trots als hun
elftal of een elftal van hun school
wint. Niet minder trots zijn dan hun I
onderwijzers en de talrijke ouders
die de wedstrijden van achter de lij-
nen volgen.
Voor blessures staan in de kantine
van Hermes DVS de Rode Kruis
mensen gereed, maar zij hebben tot
dusver niet veel te doen gehad.
Alle lof komt toe aan de school-
sportcommissie die voor een slui
tende organisatie heeft gezorgd en
aan al die medewerkers, die dagelijks
in talloze wedstrijden als scheids
rechter fungeren.
In de halve finale van de reserve-
ell'tallen lagere scholen streden gis
teren 16 elftallen om een plaats in
de finale die op Koninginnedag
wordt gespeed. Hierin zullen Domi-
nico Savio 2 en Sint-Thomas 3 el
kaar ontmoeten met als inzet de
eerste plaats.
De teams van St. Aloysius 2 en
Claes de Vries kampen om de derde
en vierde piaats, terwijl St.-Maria en
Comenius b uit moeten maken wie
van hen als vijfde en zesde zal ein
digen.
de AOW," aldus de heer Rippen.
„De reacties in deze kringen kwa
men pas veel later en eerst nu Is er
een klein stormpje opgestoken rond
de AOW-uitkeringen." De heer Rip
pen weet die belangstelling aan. de
kamerverkiezingen van volgend jaar.
Het nieuwe wetsontwerp houdt in,
een verhoging van de AOW-uitke-
ring met 15 percent ingaande 1 juli
1962. Door de SER is hierop gunstig
advies verkregen. De SER baseerde
dat advies op de volgende overwe
gingen
„Een groot aantal bejaarden kan
niet in het levensonderhoud voor
zien met behulp van de door of
voor hen getroffen oudedagsvoor
zieningen.
Dit blijkt voor een deel althans
uit het aantal bejaarden (circa
75.0001, dat aanvullende onder
steuning ontvangt krachtens de
armenwet. Het vragen van -deze
ondersteuning wordt in vele ge
vallen als een vernedering be
schouwd."
De SER wees bovendien op een
gunstig gevolg van de verhoging van
de AOW: het verschil tussen de uit
keringen krachtens de Aww er de
AOW wordt 'nu kleiner.
De uitkering voor een weduwe be
neden de 65 jaar zonder kinderen
is vanaf 1 december 1961 vastge1
steld op 131,50 per maand en die
voor een alleenstaande van 65 Jaar
of ouder op f 98.50, dat is dus 33
gulden minder!
De premie van de AOW aldus
de heer Rippen was bij het in
werking treden van de wet gesteld
op 6,75 percent van het inkomen. In
de praktijk bleek, dat de inkomsten
zo enorm hoog waren, dat de uitke
ring gemakkelijk met 20 percent ver
hoogd had kunnen worden met
handhaving van dezelfde premie.
„Tn plaats van dit noodzakelijke
besluit te nemen," vervolgde de heer
Rippen, „besloot de regering met
onze volksvertegenwoordigers om de
kosten van de weduwen- en wezen-
verzekering te betalen met 20 per
cent'van de premie, die voor de
AOW was. bestemd."
De Alg.. Ned. Bond van Bejaarden -
heeft herhaaldelijk op het betreu
renswaardige van deze gang van
zaken gewezen. Nu krijgen de be
jaarden dan 15 percent meer. „Dat
zal buitenstaanders misschien veel
lijken," aldus de heer Rippen, „maar
het betekent minder dan vijf per
cent loonsverhoging voor de meeste
Nederlanders."
Vijftien percent verhoging, van
de AOW wil voor gehuwden zeg
gen: vijf gulden meer per week en
voor alleenstaanden drie gulden
meer. Hun uitkeringen bedroegen
tot dusver per jaar respectievelijk
1872 en 1182.
En dat terwijl het Centraal. Plan
bureau als „sociaal minimum" voor
een gezin van vier personen het be
drag van 500P aan inkomsten en
voor twee personen 3000 heeft be
rekend.
De heer Rippen had daarom veel
bezwaar tegen begrippen als sociaal
minimum, bodempensioen, enz. Hü
noemde die begrippen „rekbaar als
elastiek".
De heer Rippen gewaagde van de
socialistische motie ten aanzien van
de AOW-uitkering. Hij beaamde, dat
er onder de bejaarden apathie be
stond jegens de regering en de po
litieke partijen, omdat zij de bejaar
den „in de kou lieten staan".
,Mr. Burger heeft In de Kamer
de spijker op zijn kop geslagen:
bejaarde mensen profiteren niet
van de welvaart." De heer Rippen
noemde de 15 percent van de rege
ring nog een lapmiddel.
Natuurlijk kost de AOW geld,
Maar is dat onze schuld? De rege
ring had eerder maatregelen moeten
nemen."
Hij stelde vast, dat de bejaarden
zullen blijven protesteren tegen de
onmaatschappelijke toestand, die
hen noodzaakt bij sociale zaken aan
te kloppen om kolen- en kleding-
bonnen.
DONDERDAG
Bioscopen:
MOfJOPOLE: Er Kumt een vriend
vanavond, 2. 7 en 9.15 uur.
len toonstellingen
STEDELIJK MUSEUM: schilderden
van Mlcliael Pcxlulke; Nederlandse
opgravingen In Egypte, 10—17 uur.
Diversen:
PASSAGE: Kath. Kring, toneelgroep
Centrum brengt voor het laatst
'Lady Barker', 8 uur.
IRENE: CHU vergadering, 8 uur
VOLKSGEBOUWNIVON, lezing over
f Alaska 8 uur.
Apotheek:
g Gouka en Co.. Groenelaan 127.
VRIJDAG
.<5 Bioscopen:
<ft> MONOPOLE: Sluipvanrt ln de Pacific
2 uur. Morgen wacht de hel 7 en
9.15 uur.
PASSAGE: Maciste, zoon van Hercu-
jg les, 2 en 8.15 uur.
y Tentoonstellingen:
STEDELIJK MUSEUM: schilderijen
r VBO Michael Podulke; Nederlandse
opgravingen ln Egypte. 10—17 uur.
Diversen*.
CH'R. EOC. BELANGEN: Werkend»
Jeugd, bijeenkomst. 3 uur.
ARCADE: ODO. gymnastlekultvoe-
ring. 8 uur.
MUSIS SACRUM: Tot Steun ln da
Strijd, toneel. 8 uur.
IRENE: Bravo, uitvoering, 8 uur.
Apotheek:
Gouka en Co., Groenelaan 127,
Advertentie I.M.
BEKENDMAKING
Art. 20 Wedcropbouwwet
Burgemeester en Wethouders van Schie
dam maken bekend, dat heden gedu
rende een week ter Gemeentesecretarie
(afd. Algemene Zaken) ter Inzage is
ncdergelegd een verzoek van de Fa. P.
de Ligt en Zonen te Schiedam om ver
gunning voor de bouw van een winkel
met werkplaats en 2 wonfngen aan de
Lindeljcrstraat, hoek Schledamseweg z.z.,
welke bouw zal afwijken van het plan
tot gedeeltelijke herziening van hot uit
breidingsplan ln hoofdzaak, 'vastgesteld
bij raadsbesluit van 24 februari 1961,
goedgekeurd door Gedeputeerde Staten
der Provincie Zuid-Holland bij hun be
sluit van 24 Juli 1961.
Eventuele bezwaren tegen dit' plan kun
nen bij hun College worden ingediend
gedurende genoemde termijn van een
week.
SCHIEDAM, 24 april. 1962
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De .secretaris, -,v; .Dé'.'burgemeëBter;
BLOK
Op een intieme -en wijze vierde
woensdagavond dt Schiedamse
Scheidsrechtersvereniging in de Ta
veerne ..de Mandefies" het koperen
besta ansfeest. In zijn welkomswoord
betrok voorzitter L. Schotting de
anwaezige oprichters van de vereni
ging t.w. de heren W. Schhilperoord,
L. v. Sijll en J. v. d. Veer alsmede de
afgevaardigden van scheidsrechters-
cotnmissies van KNVB en RVB en
Rotterdamse zustervereniging.
Spreker wees op de onmisbare
plaat® welke de schheldsrechters in
de sport innemen en had waardering
voor hen die elke zaterdag klaar
stonden om zelfs de meest onbelang
rijke wedstrijden te leiden.
Hij bracht zijn leden en in het
bijzonder het huidige bestuur dank
voor alles wat zij gedaan hebben om
de verenigin in stand te houden.
Na de opening noodde de muziek
van het trio „de Flamingo"s tot een.
gezellig dansje. Voor de afwisseling
zorgde Johnny Wolf fees met een
prat je en zelf gecomponeerde lied
jes. De heer W. Schilperoord gaf in
de ioop van de avond een historisch
overzicht uit do eerste bestaansaren
van de vereniging.
SCHIEDAM
Z Ü-l Ó,-. O L L A-N D S C H E
Het Is de bedoeling, dat na het ge- j niet aan het eind van zijn latijn be
reed komen van de nieuwbouw de I hoeft te zijn.
verbindingsmuren met .het bestaan
de gedeelte van de fabriek worden Er Is ruimte voor verdere groei lot
doorgebroken, zodat er grote hallen aan de straatzijde (aan de kant van
ontstaan.
Onder het nieuwe deel komt een
zware kelder, die voorlopig als op
slagruimte zal dienen, maar die ge
heel voldoet aan de BB-eisen en dus
in tüd van nood als schuilkelder kan
dienen voor het personeel.
Verschillende afdelingen van de
Cartonnagefabriek worden onderge
bracht In de uitbreiding. Er is spra
ke van een algehele produktie-uit-
breiding. Zoals bekend is de Carton
nagefabriek gespecialiseerd in de
fabricage van sigarendozen en vouw-
dozen.
Er is enige tijd geleden in een
hoekje van het bedrijf een offset
drukkerij begonnen, die binnen korte
tijd uitgroeide tot een afdeling met
acht machines. Ook daarvoor is
ruimte nodig.
De Cartonnagefabriek vervaardigt
zijn eigen machines. Er zUn 350 men
sen In dienst, waarvai*, zeventig vrou
wen. Na de uitbreiding zr! men meer
personeel moeten aantrekken. Het'
nieuwe deel is waarschijnlijk binnen
anderhalf jaar gereed. De aannc-
mingsmij. Van Eesteren uit Rotter
dam bouwt de uitbreiding, waarmee
overigens de Cartonnagefabriek nog
de Noordvest). Er wordt nu al zeer
zwaar geheid opdat men in de toe
komst, als dat nodig mocht zijn, ook
in de hoogte kan bouwen.
De CJV-mondaccordeonvereniging
Bravo houdt vrijdagavond in gebouw
Irene zijn jaarfeest. Bravo en Jong
Bravo verzorgen de muziek. Onder de
medewerkenden zijn verder de goo
chelaar Al Preston, de acrobaten De
Etona's en de kunstfluiter J. Bors-
boom. Kaarten zijn aan de zaal ver
krijgbaar Aanvang acht uur.
Advertentie I.M.
SCHIEDAM
Z U 10.- h'o L LAtCoSCH E
KANTOO R B O E K HA N DE L
Het hamonic-orkest Oefening
Baart Kunst bereidt zich voor op de
komende feest- en gedenkdagen.
OBK werkt 4 mei m-ae aan de her
denkingsdienst in de Grote Kerk en
voert daar enkele koralen uit bij het
begin van de dienst, ojn.: Wilt heden
nu treden voor God den Here. O
God, onze hulp, Blijf bij mij Heer,
als de avond daalt. OBK speelt
voorts het Largo van Handel en bij
het sluiten van de dienst het Wil
helmus.
Op 30 a.prll werkt OBK mee aan
de aubade voor het stadhuis en des
avonds aan de taptoe, die o.l.v. de
dirigent van OBK, de heer Koster
staat.
Het jeugdorkest werkt zaterdag 28
april mee aan de lampionoptocht.
Een nieuwe serie Zomerzegels komt
in omloop, ditmaal met de afbeeldin-
gen van Nederlandse cultuurschat-1
ten: van het Romaans katje, een
beeldhouwwerkje dat in het Dam-
sterdiep is opgehaald, van een detail
uit een schuttersstuk van Frans Hals,
van de slingerklok, die door Chris-
tiaan Huygens is ontworpen en door
Jan van Ceulcn gemaakt, enz.
De opbrengst van de Zomerzegels
komt ten goede aan een serie lande
lijke organisaties voor volksgezond
heid, maatschappelijk werk en cul
tuur. De Zomerzegels (series of af
zonderlijke zegels), voorts prent
briefkaarten (museumscrie en vlin
derserie), of blanco briefkaarten
kunnen worden besteld bij het plaat
selijk comité voor de Zomerzegels,
per adres mevrouw M. Ch. Schroot-'
Droogleever Fortuyn, Rotterdamse-
dijk 211.
Ze zijn bovendien vanaf morgen
tot 9 juni 's morgens in de hal van
het postkantoor verkrijgbaar.
Geboren: Jacoba C E dv J J Fon-
tijne en G N Bredemeijer; Teresa H
dv C Reeves en J M Bassingham;
Iwan S zv J L Bake en M Salzmann.
Overleden A van Oort 51 jr.
Over het- algemeen dus werkten
de mouterijen voor de branderijen,
al werd er ook wel gemoute gerst uit
gevoerd. En het aantal mouterijen
houdt dan ook steeds verband met
het aantal branderijen.
Toen later de export van mout af
nam. werden de mouterijen hele
maal afhankelijk van de brande
rijen en hun ontwikkeling volgde die
van de moutwijnindustrie.
Anders lag het bij de distilleer
derijen. In 1843 had Schiedam er
vier. Dat zijn waarschijnlijk bedrij
ven geweest, waar men uitsluitend
distilleerde, waar dus uit' moutwijn
jenever werd gefabriceerd.
Maar al vroeg zijn er enkele
branders-distillateurs geweest, ln
1846 25. Het aantal distilleerde
rijen, aanvankelijk vry stabiel,
nam later snel toe. In 1846 waren
er 25. in 1865 ook, in 1876 30 en in
1885 46.
Opvallend is dat het aantal dis
tillateurs tot 1876 steeds tussen 22
en 26 schommelt en tussen 1882 en
1890 varieert het tussen 43 en 48.
De cijfers tonen in elk geval dui
delijk aan, dat er tussen branderijen
en distilleerderijen een veel minder
In de Ridderkerksestraat 28 a bij
W. H. de R. is gisteravond brand
ontstaan doordat de kachel met eier
kolen werd gestookt en de schoor
steen in jaren niet was geveegd. De
brandwere o.l.v. onder-brandmeester
W. de Jager heeft het vuur met de
ramoneur gedoofd. Er was geen
schade.
Twee bewoonsters van de Parallel
weg zijn gistermiddag met elkaar in
gevecht geraakt omdathet bokje
van de een in de tuin van de ander
wandelde. Er vielen rake klappen,
maar de gealarmeerde politie kon de
gemoederen kalmeren.
innige samenhang bestond dan tus
sen branderijen en mouterijen.
Bovendien veronderstelt dr. H.
Schmitz in zijn „Schiedam in de
tweede helft van de negentiend?
eeuw" bovendien was het distilla-
teursbedrijf juist ln de jaren van
de achteruitgang in ,de moutwijn
industrie nog vrij rendabel.
De bedrijfstak van de distillateurs
heeft de crisis goed doorstaan. De
distillateurs waren voor het meren
deel zeer kapitaalkrachtig.
Bedrijven als die van Daniël Vis-,
ser Zonen en Simon Rijnbende
Zonen leveren tot 1890 leder jaar
winst op. Bij Daniël Visser zijn tus
sen 1871 en 1881 de schommelingen
in het winstcijfer niet groter dan 5
tot 15 percent van de gemiddelde
winst in deze Jaren geweest.
De bedrijfsresultaten over 1881 en
1882 lagen bijna 25 percent beneden
het gemiddelde, die over 1883 15
percent erboven, 1884 was een slecht
jaar. maar 1885 en 1386 waren weer
wat beter: 45, 16 en 4 percent bene
den het gemiddelde.
Pas vanaf 1887 kwam de winst
nooit hoger dan 50 tot 70 percent
van het vroegere peil. Bij Rijnben
de waren de schommelingen in het
winstcijfer veel groter, omdat het
bedrijf veel gecompliceerder was.
Tussen 1870 en 1890 werd ech
ter ieder jaar winst gemaakt en
de distilleerderijen stonden er dus
veel beter voor dan de brande
rijen.
Ook dc Schiedamse molens zijn
nauw verwant aan de branderijen.
Omstreeks 1850 was Schiedam om
geven door een krans van geweldige
stenen bovenkruiers, machtige reu
zen, die torenhoog uitstaken boven
het nog kleine, negentiende-eeuwse
stadje.
De molens waren de roem van
Schiedam en zelfs nu nog schrijft
dr. Schmitz kan men zich voor
stellen hoe imposant de aanblik van
al die molens moet zijn geweest.
Overal langs de vesten weerklonx
het geluid van de draaiende wieken
De bloeiperiode van de windmolen.*-
was rond 1850 vrijwel voorbij. De
meeste van de veertien brandersmo-
lens en vier bakkersmolens waren ge
bouwd tussen 1711 en 1727 de mo
lens aan de westzijde van de stad
of in de jaren van 1778 tot en met
1797, toen aan de oostzijde van Schie
dam en aan de Noordvest een negen
tal molens werd opgericht,
In de eerste helft van de negen
tiende eeuw konden de brandersmo
lens gemakkelijk aan de vraag naai
mout- en roggemeel voldoen. De
branderijen deelden in de toen alom
heersende malaise en over de bouw
van nieuwe molens wordt dan ook
niet gepraat.
De opleving van de moutwijnindus
trie ns 1850 wordt weerspiegeld in
het feit, dat vanaf 1852 de bakkers
molen „Washington" bouwjaar
1791 dienst ging doen als. bran
dersmolen.
Van dat jaar af telde Schiedam
dus 15 brandersmolens en drie bak-
kersmolens. Maar. by de verdere uit
breiding van de maalgelcgenheid zou
de rol van de windmolens worden
overgenomen door stoommolens.
De eerste stoommolen, een rijstpel-
en maalmolen, verrees in het aan
Schiedam grenzende Oud-Mathenes-
se. Ze heette de .Rijsthalm" en werd
op 14 januari 1853 in werking gesteld
Degenen, die de molen lieten
bouwen, hadden het voordeel dat
de Jaren 1854 en 1855 zich ken
merkten door weinig wind! De mo
len kon ook als gewone ruwmölen
worden gebruikt en daarom lieten
vee! branders er hun kóren malen.
Er kwamen spoedig meer stoom
molens, ook ln Schiedam zelf.
Weliswaar had Schiedam sinds 1854
.ai een stoomkorenmolen, maar die
mocht uitsluitend werken voor de
branderij van de eigenaar van de
molen, J, A. J. Noiet.
De eerste Schiedamse stoomkoren
molen waarvan verschillende bran
ders gebruik konden maken, IS opge
richt in het najaar van 1854 en werd
een jaar later in gebruik genomen.
Deze molen heette „De Draak".
Toen het eerste schaap over de
dam was, volgden spoedig de andere.
Tn 1857 werden „Dc Arend" en „De
Cycloop" opgericht. Dat de tijd van
de windmolens voorbij was, bieek wel
toen ip 1864 de windmolens „De Gt-
pert" verbrandde en niet werd her
steld, maar vervangen door een
stoommolen. De vijfde stoomkoren
molen, opvolgster van dc gesloopte
windmolen „De West", kwam in 1870
klaar.
In 1870 dus waren de windmolens
al aan-het verdwijnen. In de volgen
de jaren werden nog vyf andere ge
heel en twee gedeeltelijk gesloopt.
Vrij veel arbeiders vonden werk in
de molens. De Kamer van Koophan-
del schat het personeel van elf wind
molens in 1870 op ongeveer 130 man.
De elf molens produceerden in dat
zelfde jaar naar schatting 38.000 a
40.000 ton rogge- en moutmeel. In
datzelfde jaar leverden, de vier
stoommolens, waarvan er één maar
de helft van hét jaar werkte, 30.000
ton meel af.
Ruw geschat is het aantal werk
lieden bij de molens van ongeveer 80
ln 1843 gestegen tot circa tweehon
derd omstreeks 1880.
Er waren toen vyf stoommolens:
„De Draak", „De dubbele Arend",
„De Cycloop" en ,,De West en bo
vendien een stoommolen, die maal
de voor de enige stoombrandery in
Schiedam, die van T. C. Melchere.
Twintigste-eeuws tafereel op
negentiende-eeuwse binnen
plaats.
