Yerseke ziet nu uit
naar executiedatum
Zestig jaar levenservaring
cultures al in getekend
i
Politieman verzet
zich tegen straf
Droom
Oesters - mosselen - kreeften - oesters - mosselen - kreeften-
oe
STEUNT HET Dr. W, DREESFONDS
Verkiezingsactie-'63 Giro 50.88.00
fair play
PK
Nasleep paleistuin-incident
EBofer
%N?
Wachten
Aanlijngebod
voor honden
opgeheven
Geen verzetssfeer
ÊËmmmBiêiü
W
•Sr ''wf£\Sck
Betreurenswaardig
Zegen voor panneboeren
If'at nu te doen'.''
!:i:tui.M.i.i,i;i;i;!;iii:i:i;i.u;!!iinii.'ii;i:i!!!iMiii:i;i;i!i;i!ix
uiiiiiMiuiiRniitirUiinmiumjtHiijiimiiiiiiiiniiiiiiimiiiiiimmftiimiTHiiittHiiitiiiiiBiiJiiiinmiTiiiiüinwiiimiUH
Oesters schaarser
Per jaar verlaat
één bataljon de
dienstheimwee
Hulp aan Bali
HET VRIJE VOLK ZATERDAG 30 MAART 1963
PAGINA 3
vissersdorp wacht
(Van een onzer verslaggevers)
Nóg stroomt Het heldere water van de Oosterschelde langs Yerseke op en neer met de ge
tijbewegingen. Nóg is het zilt genoeg om oester, mossel en kreeft te laten leven. 'Maar soms is
het helemaal troebel,' zegt de in de Zeeuwse schelpdierencultuur vergrijsde meesterknecht van
de firma Clesmi. 'Dat komt-door het werk aan de dam bij Bruinisse.'
'Het doodvonnis van de oestercultuur is in 1953 getekend,' zegt burgemeester A. C. Willem-
sen van Yerseke op zachte toon. 'De voltrekking van het vonnis leek toen nog onwezenlijk. Je
geloofde er nog niet in. Nu komt de executiedatum veel sneller naderbij dan we in Yerseke j
hadden gedacht.'
Op 27 december 1949 heeft in Amsterdam in het paleis op
de Dam en in Indonesië in het paleis in Batavia, dat Dja
karta ging heten, de soevereiniteitsoverdracht plaats gehad.
In zijii boek schrijft dr. Drees:
'In Amsterdam liad de Koningin op de gevoelige wijze die tiaar eigen
is, getuigd: Hel is een voorrecht de daad van de overdracht der soeve
reiniteit te verrichten tegenover de geschiedenis, of beter gezegd voor
tiet aavgeziciit Gods. die Weel waarom dit samengaan in vrijheid met
eerder cn ook niet Later werdbereikt en die het falen kent der genera
ties. maar die ook ziet oj wij kunnen dienen in het plan voor de gano
der mensheid. Moge dit zo zijn.'
In het boek staat ook:
'Wij hebben in de daarop volgende jaren uitermate, teleurstellende
ervaringen opgedaan. Toch blijf ik van mening, dat. verwerping nood
lottig zou zijn geweest.'
Dr. Drees meende en meent, dat de overeenkomst op zichzelf een be
vredigend resultaat was van de langdurige onderhandelingen.
Het is verheugend, dat thans de voorwaarden vervuld zijn om de be
trekkingen tussen Indonesië en Nederland te verbeteren.
Als een kleine intieme ge
meenschap ligt het Zeeuwse
dorp Yerseke achter de zeedijk.
Het dorp, dat de roem van de
Zeeuwse oester in de wereld
heeft verspreid. De stemming is
er mat. De mannen aan de
kleine haven praten voortdu
rend over het einde van de
oester- en waarschijnlijk ook
van de mossel- en kreeftencul
tuur in Zeeland.
Nóg zwalken dé vissers van Yer
seke met hun kotters op de rivier.
Van tie dijk af zie je de scheepjes
varen. Traag lijken de grote kornet
ten over boord te gaan om de oes
ters van de percelen op te vissen.
'Hoelang nog?' zeggen de vissers.
"Straks komt de dsm in de Ooster
schelde als een tank op je af. Dan
is het gebeurd.'
Tóch is er geen geest van verzet
te bespeuren-rin dit ongeveer 4900
zielen tellehuë vissersdorp, dat voor
90 percent afhankelijk is van de
schelpdierencultuur. Iedereen schijnt
er Ingenomen te zijn met de schade
loosstelling. die de regering nu in
het vooruitzicht heeft gesteld.»
Het nieuws over het afgelasten
van de oesterproef in het Veerse
Meer is er niet als een bom inge
slagen, De strenge winter heeft een
dodelijke slag aan de oestereultuur I
SP»;. a
toegebracht. Het zal lang duren,
voordat de Zeeuwen de schade heb
ben hersteld. Dat heeft de neiginc
om er meteen maar een streep on-
der te zetten versterkt. De roep om
schadeloosstelling heeft die om
voortzetting van de oesterproef over
stemd.
'Het is betreurenswaardig.' zegt
burgemeester Willemsen moedeloos.
'De mensen kunnen niet langer
wachten. De proef zou zeker vier
jaar duren. In 1953 had men meteen j
een oplossing moeten zoeken.
Nu zou de proef te laat komen.
De dreiging van het Deltaplan valt
thans samen met de gevolgen van j
de strenge w-inter. Daarom willen I
velen zo gauw mogelijk in aanmer- j
king komen voor schadeloosstelling
DE RUSTIG sprekende Plet Ver
wijs is één van de vijftien tot twin
tig grote kwekers, die besloten heb-
ben om de oestercultuur voort te
ietten. Hij gelooft niet in de afslui
ting van de Oosterschelde. 'En als
dat wel gebeurt, dan zien we wel
weer.'
Hij houdt zich evenals de andere
grote kwekers ook bezig met de
mosselencultuur. Met de mosselen,
die tegenwoordig vrijwel allemaal
uit de Waddenzee komen en alleen
nog in Zeeland worden verwaterd.
'Misschien zullen we onze bedrijven
over moeten plaatsen.'
Piet Verwijs is altijd een tegen
stander geweest van de oesterproef.
'Ik geloofde er niet in. Eerst keek
men mij daarom boos aan. Nu ziln
velen liét met -mij eens.' Hij gaat-
door met oesters kweken, 'omdat de.
liefde voor het vak niet uit te wis
sen is door een kamerdebat.'
De schadeloosstelling vindt hij een
zegen voor de kleintjes en voor de
panneboeren. 'In feite werd hun be
staan reeds lang ondermijnd. Er is
de afgelopen jaren veel veranderd.
De integratie van West-Europa
heeft het de kwekers mogelijk ge
maakt om Franse, Noorse en zelfs
Portugese jonge oesters voor de
kweek naar Zeeland te brengen,
'Het is een soort import- en export-
handel geworden,' aldus Piet Ver
wijs. 'Dat maakt het werk van de
80 a 90 panneboeren op den duur
geheel overbodig. Vroeger zorgden
zij alleen voor het jonge goed.'
XTiet bij wijze van mop maar in
volle ernst begint op 1! april
een hoogst merkwaardige actie.
De Europese Voetbalunie en de
(Internationale) vereniging van
sportjournalisten starten dan een
Fair Play Actie. Dat Fair Play
vraagt men niet alleen van de
actieve sportbeoefenaren; mén
vraagt het ook van de miljoenen
sportliefhebbers daar omheen.
Aanleiding tot die actie is de
sportverruwlng, de zeer ernstige
gevallen van doping en diep tra
gische gebeurtenissen in de boks-
ring. de woeste taferelen vaak op
de toeschouwerstribunes, vormen,
van de vreesaanjagende verdwa
zing.
f-Tet is een uitstekend Initiatief
waarbij liet alleen maar te be
treuren is dat niet het Interna-
j tionale Olympische Comité ztch er
met alle kracht achter geplaatst
heeft.
De oorzaak van de reserve bij
dat orgaan ligt wel voor de hand:
het Internationale Olympische
Comité houdt de vaan hoog van
het amateurisme in de sport en
de Fair Play Actie is. hoe men het
ook keert of wendt, voornamelijk
nodig wegens de gevolgen van het
huwelijk tussen de sport en de
commercie.
Toen de commercie zich nog
niet met de sport bezighield
stond er niets op het spel dan de
eer en liet genoegen.
Die tijd is voorbij en we zouden
zelfs niet graag willen beweren,
dat alles wat zich afspeelt binnen
de sfeer van het Internationale
Olympische Comité (de Olympi
sche Spelen) amateuristisch zo
achttien karaats is.
Om dat laatste had het comité
er beter aan gedaan tenminste
voor één maal en voor zo'n uit
stekend doel van de heilige Olym
pus af te dalen.
DE OESTERCULTUUR in Yerse
ke, Tliolen, Bruinisse en nog een
paar plaatsen in Zeeland is al hon
derden jaren oud. Reeds in 1620 zijn
er oesterbanken bij Schouwen ont
dekt. Nu leeft vrijwel de gehele be
volking van Yerseke van deze voor.
al door de Fransen en Belgen ge
waardeerde delicatesse en van de
mosselen en kreeften.
'90 percent van de bevolking is
direct of indirect bij de schelpdie-
rencültuur betrokken.' zegt- burge-
meeste Willemsen. 'Ook de schel
penmalerij is er afhankelijk van. En
niet te vergeten de conserven-indus-
trie.'
Er. is een paar jaar gtueden wel
een piasuciaoriekje geweesL. Maar
aai is iaiiiiet, gegaan. Kr zijn iwee
machmeiabnekjes, waarvan er een
uitsluitend voor ae oester- en mos-
selenvissers werkt. Wat moet aie
oevonung gaan aoen ais er een ein-
ae komt aan ae scnefpaiérencuituin
Voor de ouae metwn is net niet
zo eig. 'Die aunnen liet nu wat
rustiger aan aoen, ais die schaut-
luossreiiing tenminste, goed wordt
UilgeweiW zegt net v er
'Kr zaï iets moettii gebeuren,
zegr burgemeester wHienueu. 'We
ricooen er natuurrijk onze geaacliten
uver raten gaan. r.r zijn ouü at Dé
spi'ekingen gevoera ineL Economi
sche zaken, -viaar wat er moet ge
ueuren, weten we nu nog niet.'
Waarscnijruyn zat bet uitdraaien
op de vestiging van industrie, uie
men alt'.jtt neert tegengenouden, orn
aat alle handen nodig waren voor
de cultuur. 'We heDuen ae laatste
jaren altijd een sterk tekort aan
personeel gehad. Dat worat nu wat
makkelijker, omdat de scnacteloos-
siemng tot het verdwijnen van de
kleintjes leidt. Het zaï werken ars
een toen reeds noodzakelijke sane
ring,' alaus de grove kwekers.
3
DE MIDDENSTANDERS zien ech
ter met een uang nart ue dag naae-
ren, waarop ér uennitiei een streep
uiiuer ae cultuur worai gezet en ue
s.weners zuuen Wegu'vkneu som
migen naar ue Wuuaeiizee en som-
ringen naar liet ouiteniana. Want de
grote kwekers zitten met stu. 'We
nebDen 111 neel West-Europa onze
contacten. Kt' zyn nog wei meer
plaatsen waar je oesters kunt kwe
ken.' De kweker j. n. Bai neemt
reeds proeven met oesterteeit 111
üchotlana.
De eigenaar van net noiel-restau-
rant 'De oesteroeurs', ae heer Ph.
Opbergen, vreest reeds voor het
weislagen van het komende, seizoen.
'De kwekers hebben me verteld, dat
ae oesters als gevolg van de stren
ge winter zeer schaars zullen zijn
mi Bü tot au cent per stuk zullen
oosten. Dan eten myn klanten ze
met meer.'
Hij moet het hebben van de bus
oen met neigen, oie m liet seizoen
oen uagje naai' Yersene komen om
oesters re eten en ue putten te be-
...uu.rgen. Van ae aagjcsinensen aus.
-rOret beiaamd restaurant zal
..et nusscmen langer Urtnouaen. ny
-rein komen over net algemeen men-
ocii met een veel runner e purcemon-
-ïaie. ik maak Qaar geen generin
ml.'
volgens de lieer Opbergen leeft
orgeinyk de geilere miaaenstand van
oe scneipaieieiiouuuur. zuiver ae sia-
ger, ae uakser ais ae man aio
ojuvenirs verkoopt. Kr werd en
wordt nog goea verdiend in deze
cultuur. 'Weeklonen 'van 120 tot
j 130 zijn geen zeldzaamheid. En er
wordt wat uitgegeven ook.'
Die van Yerseke moeten er nog
aan wennen, dat er een einde komt
aan de schelpdierencultuur. 'Het
valt wellicht mee. Het is nog. niet
zover.' zeggen er velen. 'Misschien
.runnen we van Yerseke wel een
prachtig watersportcentrum maken,'
..eggen de restaurateurs.
'Misschien-kunnen die van Yerse
ke overschakelen" op de Noordzee-
assery. Kijk eens naar de Urkers.
Die hebben het toch ook gered,' zeg
gen de vissers. De stemming is
mat in Yerseke, maar nog niet
moedeloos. De Oosterschelde
otroomt nog steeds
(Van een onzer verslaggevers)
De Baarnse hoofdagent \V. P. is door burgemeester mr. F. J.
van Beeck Calkoen disciplinair gestraft, omdat hij verantwoor
delijk, wordt geacht voor de vlucht van écn Oostenrijkse arres
tant uit het Baarnse politiebureau. Deze Oostenrijker hield zich
onlangs op verdachte wijze op bij palcis Soestdijk. Hij wenste
de Koningin te spreken. De agent is tegen zijn straf in beroep
gegaan.
Hij zoü het onrechtvaardig vinden
dat hij wel en mr. H. \V. Overbeek,
officier van Justitie te Utrecht, des
tijds niet zou zijn gestraft voor een
ontvluchting. Mr. Overbeek was ver
antwoordelijk voor de ontvluchting
van Boudewijn H., verdachte in de
Baarnse moordzaak, uit hetzelfde
politiebureau.
Hoofdagent P. moet tien dagen
lang twee uur strafdiensi doen. Hij
maakt, ongeveer een jaar deel uit van
het Baarnse politiekorps. Volgens het
ANP is dit korps zeer verontwaardigd
over de bestraffing. I
'Hoofdinspecteur Backer zei ons j
gisteravond; 'Ik weet nergens van.
Ik ben twee maanden buiten dienst
geweest, omdat ik een longaandoe
ning had. Ik wist niet eens wie met
de bewaking van de Oostenrijker was
belast. Ik heb de ontvluchting in de
krant gelezen. Inspecteur Schuurveld
Schrijver had in die periode de lei
ding van het korps.'
Inspecteur Schuurveld Schrijver-
gaf hierop als commentaar: "Ik be
grijp niet dat de hoofdinspecteur dit
zegt. Ik had inderdaad de leiding
van het korps. Maar de hoofdinspec
teur heeft de zaak zelf uitgezocht.'
Burgemeester mr. F. J. van Beeek
Calkoen zei ons, geen verband te
zien tussen de ontvluchting van Bou
dewijn H. en de Oostenrijker. Hij gaf
te kennen, dat het politiebureau te
Baam niet meer voldoet aan de eisen
van deze tijd. Arrestanten kunnen
er te gemakkelijk uit ontsnappen.
GRONINGEN (ANP) Per jaar
moet ongeveer één bataljon mili
tairen (tussen 330 en 400 man) de
dienst verlaten op grond van heim-
wee. Om die reden heeft de lieer
Jurrit Uergsma uit liunnik een
proefschrift geschreven over dit ver
schijnsel. waarop hü gistermiddag
aan de Rijksuniversiteit te Gronin
gen tot doctor in de letteren pro
moveerde.
Het onderzoek van de heer Berg-
sma betrof een groep van 05 heini-
weepatiënten. Volgons de heer Berg-
stna heeft dc heiraweepatiënt geen
vrienden en krijgt hij veei straffen.
De intelligentie blijkt gemiddeld
iets minder te zijn da» bij de nor
malen. Het afkomstig zijn van de
stad of het platteland bleek geen in
vloed te hebben op het optreden van
heimwee.
De meer directe oorzaak schijnt
vaak te liggen in een ongunstige
ambivalente relatie tot de ouders.
De overgang naar de militaire
dienst met zijn elementen van wreed
heid, dwang en ondoorzichtigheid,
fungeert dan als aanleiding tot het
uitbreken van het heimwee.
i De staking van de rijksambte
naren in Finland is geëindigd. In
verband hiermede is het brief- en
pakketpostverkeer met Finland met
ingang van heden hersteld.
-
Een m<m kreeg in zijn droom 't idee
voor 'n perpetuum mobile,
dat hein ontschoot toen hij ontmaakte.
Hij gaat nu ieder uur naar bed
cn hoopt op dromen hoe hij het
verdraaide ding toen ook neet mankte.
Ae koelhulsboter raakt op. De
voorraden ln de koelhuizen
zijn vrijwel geruimd. Dit is heug
lijk nieuws, zeker, voor minister
Marljnen, die deze gang van za
ken heeft voorspeld én er zijn af-
zetbeleid op heeft gebaseerd. Onze
verwachting, dat we dit voorjaar
met grote voorraden onverkoop
bare boter zouden komen te zitten,
ls gelukkig -— niet bewaarheid.
De plannen om de boter ln het
veevoer te stoppen zijn, voorlopig,
weer van de baan.
Wat Is dé oorzaak hiervan? Er"
is maar één belangrijke oorzaak*"
aan te wijzen en dat is de strenge
winter. De bijna ongekend barre
winter heeft ertoe geleld dat de
boterproduktie ln andere landen
is gedaald, waardoor wij een kans
kregen om te gaan exporteren.
'n Succes dus voor minister Ma-
rijnen? Ja, maar dan als voorvoe
ler van een strenge winter. Helaas
ls zulk geluk zeldzaam.
rPerwijl de echo van de verkoop
van boerderijen in Holland-
scheve id ln heel Nederland heeft
geklonken, weet de belasting
dienst vrijwel dagelijks bedragen
binnen te krijgen en aanslagen te
executeren zonder dat daar veel
rumoer om te horen ls.
Oorzaak: ten eerste: de belas
tingdienst heefi aanzienlijk meer
ervaring met de behandeling van
dergelijke zaken, en ten tweede:
de belastingdienst bezit enkele
speciale bevoegdheden die het
Landbouwschap voor het innen
van zijn belasting (want dat is
de heffing) mist. Een trucje als
het overdragen vai) melkgelden
aan derden om ze aldus aan be
slag te onttrekken, gaat tegenover
de fiscus niet op.
Ap de vergadering van het be
stuur van het Landbouwschap
heeft de voorzitter woensdag mee
gedeeld, dat dit bestuur zich al op
29 november 1961 tot staatssecre
taris Schmelzer heeft gewend om
op de ontoereikende bevoegdhe
den te wijzen en aanvullende
voorstellen te doen.
Daarna is het probleem over
gedragen aan de minister van
Justitie die... tot op de huidige
dag ook ln deze kwestie niets op
tafel heeft weten te brengen. Als
het Landbouwschap niet heel erg
had aangedrongen, was zelfs de
bespreking, die donderdag tussen
de minister, de staatssecretaris en
de voorzitter van het Landbouw
schap ls gehouden, er niet ge
weest.
Men kan minister Beerman al
les ln handen geven, mits men
niet de illusie koestert, dat er ook
veel uit zal komen.
TAe Nederlandse, regering heeft
vijftigduizend gulden beschik
baar gesteld voor hulpverlening
aan de slachtoffers van de ramp
op Bali. Een besluit dat wij van
harte toejuichen.
DEN HAAG (ANP) De landelijke
verplichting om honden op straal
aar, een lijn le houden en de katten
binnenshuis te ho^dc-u geldt vanaf
1 april niet nicer. De honden van
zes maanden cn ouder moeten zijn
Higévii!, tegen hondsdolheid.
