I
voor
geintje, familie
Buitenlandse
zetters aan
de machines
PULLOVERS
15
Oostberlijnse advocaat hoopt
op 'vergissing' bij arrest
Bakkers: Zo vlug mogelijk
cent meer voor het brood
'n Korrel
zout
'Kunstmatige
ademhaling
al in water
beginnen'
Onbekend schip
overvaren in
de Oostzee
Bejaarde vrouw
gegrepen door
goederentrein
Vijfduizend
oecumenische
jongeren naar
Margriethal
Jxmgemmarkt
AMSTERDAMMER VAST IN LEIPZIG:
Korte staking
bij Aviolanda
ANMB wenst
langere looptijd
voor c.a.o.'s
door Piet Heil
zó lekker
zó gezond
BET VRIJE VOLK DINSDAG 24 SEPTEMBER 1963
PAGIN.i 3
Ook in Den Haag
Financiële steun
Weigerde consul
hulp aan 'slachtoffer
verkeersongeval
elke woensdag
75
(Van een onzer verslaggevers)
'Ik hoop dat er een vergissing in het spel is,' zei maandag
middag de Oostberlijnse advocaat van de Amsterdamse zaken
man T. J. Lenssen (53), die 8 september in Leipzig is v.-arres-
teerd, verdacht van smokkelarij.
De raadsman, Wolfgang Vo
met versgebrande
'hazelnoten, roomcaramel
en vollemelk chocolade
(Van onze soc.-econ. redactie)
De bakkers willen een cent
méér voor het brood. Liefst nu
al, maar zeker over drie of vier
weken. De bakkers willen' ook
dat de regering zich niet meer
bemoeit met de prijs van het
brood dat aan huis wordt be
zorgd.
Bezorgingskosten
i
-Je nieuwe Eurocirema aan de Ley- j avond in tegenwoordigheid van Ko- I geen voordoek, maar een tl
j,.g m jJen Haag, aic woensdag- I ningin en Prins wordt geopend, heeft scherm, dat als de film begint
'zwaait, s
waaier
open-
(Van een onzer verslaggevers)
Wat de officier van Justitie bij de Amsterdamse Rechtbank, mr.
H. Bouma, gistermiddag als poging tot doodslag ten laste had gelegd
cn door een getuige „een geintje", werd genoemd, was volgens de
raadsman niet meer geweest dan „een hoog opgelopen familieruzie,
waarbij de terminologie van de Riouwstraat niet als bewijsmiddel
mocht worden gebruikt."
De dagvaarding van de 40-jarige koienwerker B. O. zag er :fors
genoeg uit. Hij zou op II mei niet alleen de keel van de vrouw met
wie hij samenwoonde, W. v. d. K., hebben dicht gedrukt, waardoor
zij bewusteloos werd, maar daarna ook nog geprobeerd hebben, haar
drie kinderen (zeven, drie en anderhalf jaar) van het leven te be
roven door in de keuken twee gaskranen open te zetten.
Ter zitting beschouwde de officier
het laatste deel van de tenlasteleg
ging echter als een ondeugdelijke po
ging, waarvoor hij vrijspraak vroeg,
nadat een negentienjarige buurjon
gen verklaard had, dat hij direct
naar de keuken was gegaan, waar hij
wel een flauwe gaslucht had geroken,
maar waar het raam had openge
staan.
Hij eiste tegen de verdachte wegens
poging.tot moord een gevangenisstraf
van tien maanden'met aftrek, waar
van vier maanden voorwaardelijk, een
proeftijd van drie jaar en toezicht
van de reclassering.
In het gezin van de koienwerker,
waar nu het vierde kind op komst is,
waren herhaaldelijk spanningen en
ruzies. De man verweet de vrouw
onder meer, dat zij slordig was met
geld. te veel bij de buren naar de
televisie zat te kijken en met de
buurjongen uitging. Bovendien leefde
hij in die tijd ten onrechte in de
veronderstelling, dat hij aan kanker
leed.
Naar de keel
Hij was haar ten slotte bij de bu
ren naav de keel gevlogen, („maar
niet om haar wat te doen"), nadat
zij geweigerd had de boel thuis op te
ruimen. Toen zij bleef weigeren boven
te komen, had hij („om haar te ver
hinderen met de buurjongen naar
een café te gaan"), in duidelijk, maar
minder fraai Nederlands geroepen
iedereen te zullen vergassen, maar
daarbij had hij „geen ogenblik aan
de kinderen gedacht".
Volgens een rapport was hij een
(VERVOLG VAN VOORPAGINA)
Aan de hand van nieuwe gegevens
kon worden vastgesteld, dat dit een
grotere verhoging inhoudt dan van
drie cent per uur. Daarom lieten de
grafici bij de NRC hun eis tot een
loonsverhoging van elf cent per uur
vallen.
De dreigende moeilijkheden tussen
de tyrpografen en de directie van
'Het Vaderland' in Den Haag zijn
voorlopig opgelost." De vier dagbladen
behalve Het Vaderland ook nog
de Nieuwe Haagse Courant, de Nieu
we Leidse Courant en Cobouw die
bij dit bedrijf gezet en gedrukt wor
den, zullien normaal verschijnen.
In een communiqué zegt de direc
tie van Het Vaderland onder meer:
„Het grafisch personeel heeft in een
bijeenkomst gesteld dat binnen de
mogelijkheden van de c.a.o. op korte
termijn een optrekking van de lonen
diende te geschieden naar het
niveau van Amsterdam. Dit zegde de
directie toe."
Vertegenwoordigers van de vakbon
den werden niet toegelaten tot de be
sprekingen in Rotterdam. Er was
geen bezwaar tegen aanwezigheid van
journalisten.
In Amsterdam bracht het actie
comité van Telegraaf-typografen
grafen gisteravond verslag uit op een
bijeenkomst, die ook door collega's
uit andere bedrijven werd bezocht
Men besloot hier te bevorderen, dat
de stakers financieel gesteund kun
nen worden. Gedacht werd aan een
uurioon per week van de grafici uit
het hele land.
In tegenstelling tot de Telegraaf en
het Algemeen 'Dagblad kwam de
Volkskrant vanmorgen wel uit, op
nieuw in de vorm van een in Utrecht
gedrukte noodeditie van acht pagi
na's.
Als gevolg van het akkoord bij de
NRC, zjjn de NRC zelf, De Rotter
dammer, het Dordts Dagblad, De
Dordtenaar en de Zuidhollandse edi
tie van Trouw vanmiddag weer ver
schenen. Morgenochtend komen ook
het Algemeen Dagblad en het Dag
blad voor Rijn en Gouwe weer van
de pers.
(Van een onzer verslaggevers)
Niet het voltallige technische perso
neel van Be Telegraaf bleef gister
avond buiten het gebouw staan. Op
advies van hun Nederlandse colle
ga's gingen de buitenlandse arbei
ders naar binnen, opdat hun werk
vergunning niet in gevaar zou
komen.
Deze werknemers horen thuis op de
zetterij. Drukkerppersoneeï was
echter niet aanwezig, zodat uitgave
van een krant niet mogelijk vras.
Niettemin vreesden de stakende ar
beiders. dat de aanwezigheid van
de buitenlandse werknemers ge
bruikt zou worden om tot de sa
menstelling van een noodeditie met
kleine oplaag te komen,
fonueraag moeien volgens scnema
het Amsterdamse, huis-aan-huis
verspreide, advertentieblad De
Echo cn het weekblad Haagse Tost
van de persen van De Telegraaf
komen. De verschijning van deze
beide bladen komt thans ook in
gevaar.
hardwerkende man, die veel van de
kinderen hield en ook de vrouw ge
tuigde, dat hij altijd goed voor hen
was. Zfj had het voornemen, bij hem
weg te gaan, weer laten varen en het
tweetal wilde alsnog trouwen. „Om
de ruzie voort te zetten," aldus de
president, mr. J. Knottenbelt. „Dat
zie ik er wel weer van komen. Gas is
geen verstandig argument," hield hij
de koienwerker voor.
De raadsman wees er onder meer
op, dat de man in die tijd volkomen
uit het lood geslagen was en meen
de, dat hij voor de subsidiair ten las
te gelegde mishandeling van de
wouw met vier maanden voorarrest
al zwaar genoeg was gestraft. Hij
vroeg de rechtbank, de koienwerker
woensdag aanstaande bij de uitspraak
onmiddellijk in vrijheid te stellen.
(Van een onzer verslaggevers)
In de Oostzee, tussen Warncmiinde
en dc Deense kust. is vanmorgen een
nog niet geïdentificeerd schip over
varen en gezonken. Het is waar
schijnlijk een onder Scandinavische
vlag varende coaster geweest.
Het scheepje werd overvaren door
de Argentijnse vrachtvaarder Rio
Queuen van 3100 brt. Op het nood
sein van de Argentijn schoten ver
scheidene andere schepen toe. Een
uur daarna meldde de Duitse coaster
Roland, dat men vier drenkelingen
had opgepikt. Een Deer.s schip seinde
twee opvarenden te hebben gered.
In geen van deze radioberichten
werd de naam van het vergane schip
genoemd. Er zouden nog twee beman
ningsleden worden vermist.
DEN HAAG (ANP) Het Tweede-
Kamerlid Ir. C. N. van Dis (s.g.p.))
heeft minister Luns schriftelijk ge
waagd, of het juist is dat de Neder
landse consul in Dyon geweigerd
heeft hulp en bijstand te verlenen
aan de Hagenaar J..A. Rutgers, die
in de omgeving van Dyon een auto-
ongeval had- Zo ja, wil de heer Van
Dis ook graag weten of de regering
van plan Is maatregelen tegen de
bewuste consul te nemen en of zij
bereid is de heer Rutgers schadeloos
te stellen voor de gevolgen van de
nalatigheid van de consul.
In antwoord op een vraag onzer
zijds toonde de heer Rutgers zich
hogelijk verwonderd over het feit, dat
de heer Van Dis zich tot minister
Luns had gewend. „De heer Van Dis
heeft zich tevoren niet 'met mij in
contact gesteld. Is het de gewoonte
dat kamerleden over dergelijke kwes
ties vragen stellen zonder voorkennis
van de betrokkene? Ik zal mijn
eigen wegen wel weten te vinden."
De heer Rutgers, die, zoals men
zich herinnert, na het ongeval door
een buitenlands persbureau 'doodver
klaard* werd, merkte nog op: „De
hele zaak hangt mij mijlenver de keel
uit. ik wilde graag dat er niet meer
over gesproken werd." Op onze vraag,
of hij zich inderdaad met de consul
In Dyon in verbinding had gesteld,
zei de heer Rutgers: „Daar wens ik
mij niet over uit te iatan."
WASHINGTON (Reuter. AP) Een
volledige Amerjkaansc pantserdivisie
met ondersteuningseenheden zal vol
gende maand door de lucht van de
VS naar West-Duitsland worden ver
voerd. De operatie wordt uitgevoerd
als onderdeel van een grote strate
gische oefening van de NAVO.
DEVENTER (ANP) Maan dagvis
de 82-jarige weduwe J. M. Alfrink
op de mr. De Boerlaan in Deventer
door een goederentrein aangereden en
om het leven gekomen.
Het ongeluk gebeurde op een spoor
lijn van het spoorwegemplacement
naar een industrieterrein, die vlak
langs de Mr. de Boerlaan loopt.
De machinist die voor een in re
paratie zijnde brug had gestopt, trok
toen alles veilig werd gegeven, lang
zaam op. Op dat moment wilde de
bejaarde vrouw voor de trein langs
lopen. Zij kwam tegen de bumper te
recht en was vrijwel op slag dood.
(Van een onzer verslaggevers)
Overweldigende belangstelling be
staat er voor het Oecumenisch
Jongerencongres dat op 28 septem
ber in Utrecht van start zal gaan.
Het aantal deelnemers overtreft reeds
nu de vierduizend en men vreest,
dat de deuren voor talrijke jonge
ren gesloten zullen moeten worden,
omdat men. meer dan vijfduizend
jonge mensen in de Margriethal
niet bergen kan.
Het congres heeft als motto: 'Vijf
broden en twee vissen'. Het wordt
georganiseerd door vertegenwoor
digers van de Oecumenische
Jeugdraad in Nederland en de Ka
tholieke Jeugdraad.
De belangstelling komt uit alle ge
ledingen van het in ons land zo
rijk geschakeerde kerkelijk leven
Ruwweg zou men kunnen voorspel-
len, dafc ongeveer 50 percent van de
deelnemers uit katholieke kring
komt; de andere 50 percent van de
diverse protestantse kerken.
Frappant is het naar verhouding gro
te aantal gereformeerde jongeren
dat zal komen; zeker een derde van
alle protestantse deelnemers.
Op het pogamma staat o.m. een bal
let o.l.v. Rudi Mees, begeleid dooi
het trio Pim Jacobs, en een ge
meenschappelijke maaltijd, waar
onder Seth Gaaikema en pater Joop
Mittelmeyer met Jacques van Al
phen en Roelof Stalknecht zullen
optreden.
Bij deze maaltijd liggen aan elke
tafel van vijf lig jongeren vragen
gedrukt op servetjes en verzameld
door 'verspieders* klaar. Hïerovci
kan van gedachten worden gewis
seld. De vragen draaien om hei
thema 'Vooroordelen zijn gevaarlij
ker dan u denkt* en 'Oecumene is
vernieuwing'.
Advertentie I-M
Noorse dessins
in vele prachtige
kleurencombinaties.
Zware zuiver wollen
kwaliteit.
Dubbele boord
en manchetten.
Speciaal verlaagd
J.M.prijs
leeftijd S jaar
met kleine stijging per moot
b.v. tO jaar 19J*
(Van een onzer verslaggevers)
Al In het water moet met konsl-
matige ademhaling via mond- nf neus
worden begonnen. Bij gunstige ge
vallen komt dan al onmiddellijk een
eigen ademhaling terug.'
Dit is een van de uitspraken van
br. J. F. Crul, lector in de ancste-
sioiogie te Nijmegen. Dr. Crul legde
er de nadruk op dat de verstikking
van de -.ersenen bij verdrinking tij
dens de eerste minuten het grootste
gevaar vormt dat met alle voorrang
en met de grootste spoed bestreden
moet worden.
De kunstmatige ademhaling via
mond of neus zal reeds vanuit een
boot of zwemmend dienen te begin
nen. In landen waar deze hulp reeds
jaren wordt toegepast is meer dan de
helft van de drenkelingen gered.
Dr. Crul heeft zaterdag gesproken
voor de Koninklijke Nationale Bond
voor reddingswezen en eerste hulp
bij ongelukken te Nijmegen.
gel, hoopte dat de zaak van
kleine omvang is: veel kleiner
dan de Oostduitse autoriteiten
hadden aangenomen, dat zij de
heer Lenssen derhalve ten on
rechte vasthouden. 'Misschien
kan dan met een geldboete
worden volstaan.'
Advertentie I.M.
In dat geval verwachtte ae
advocaat, wie wij telefonisch
om inlichtingen verzochten,
dat het onderzoek binnen twee
weken zal zijn voltooid.
'Een beschuldiging is nog niet uit
gebracht, maar officieus heb ik van
het Openbaar Ministerie vernomen
dat het hier om smokkelarij gaat. Ik
weet nog niet van welke voorwerpen,
maar ik neem aan dat mijn cliënt
goud heeft ingevoerd.' aldus de ver-
decbger.
hij zal de heer Lenssen. .die in
Leipzig in voorarrest zit, deze week
bezoeken. Het onderzoek, zo zei hij,
kan maximaal drie maanden duren,
maar alleen in gevallen waarin een
proces onvermijdelijk lijkt De heei
Vogel hoopt echter dat deze zaak
zonder een proces kan worden afge
daan.
Mevrouw Lenssen. die haar echtge
noot de laatste vijf jaar op zijn rei
zen naar. de jaarbeurs te Leipzig
vergezelde, begrijpt niet waarom hij
is gearresteerd:, Tk heb nooit iets van
smokkelarij of zo gemerkt.*
Het echtpaar waar de heer en me
vrouw Lenssen in Leipzig logeerden
bij hun jaarbeursbezoeken is even
eens gearresteerd.
'Zij kregen van ons wel eens een
lap stof voor een jurk of een paar
schoenen ten geschenke. Wij lo
geerden er al zoveel jaren,' aldus
mevrouw Lenssen. Haar man ver
koopt niet alleen kleding in Oost-
Duitslar.d, maar hij verkoopt ér
ook antiek, evenals in Polen en
Hongarije.
Mevrouw Lenssen heelt de hulp
van dc advocaat ingeroepen na ad
vies van de Stichting Nederlandse
Kamer van Koophandel voor' Duits
land.
De arrestatie van. haar echtgenoot
maakt het risico duidelijk dat een
Nederlander in Oost-Duitsland ioopt.
en dat hij, als hij in moeilijkheden
geraakt, geen hulp van eeD Neder
landse ambassade kan verwachten.
Want die is er niet, omdat Neder
land de DDR niet erkent.
"Dan moet men er maar niet heen
gaan. Zakenmensen die naar de
jaarbeurs in Leipzig gaan. zijn vol
doende gewaarschuwd,' aldus het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken in
Den Haag.
(Van een onzer verslaggevers)
Bij de mij. voor vliegtuigbouw
Aviolanda NV te Fapendrecht heeft
hel grootste deel van het personee!
gisteren een uur lang het werk neer
gelegd. In rijen van vier marcheer
den de werknemers naar hél directie-
kantoor om te demonstreren,.dat men
ook hier een loonsverhoging verlangt.
De demonstratie verliep bijzonder
rustig en na een uur was het bedrijf
weer normaal aan het werk. De di
rectie heeft nog geen verdere mede
delingen gedaan.
Vanmorgen brak een korte staking
uit bij Lips Brandkasten ea Sloten-
fabriek NV te Dordrecht. Nadat de
ondernemingsraad Ln vergadering was
gegaan, werd de staking onmiddellijk
opgeheven. De vergadering duurt nog
voort.
Ook bij Tornado te Dordrecht Is
vanmorgen een korte staking uitge
broken.
(Van onze sociaal-econ. redactie)
De metaalbedrijfsbond ANAIB geeft
de voorkeur aan c.a.o.'s met een lan
gere looptijd dan één jaar. De secre
taris van de ANMB, R. Baarda,
noemt in een artikel in het kader
blad De Schalm 'bij voorbeeld ten
minste twee jaar' als looptijd van de
c.a.o.
Mocht het beraad binnen de Stich
ting van de Arbeid en de SER er on
verhoopt toe leiden, dat binnen het
huidige loonpolitieke stelsel geen
plaats is voor langer lopende c.a.o.'s,
dan nog zou de ANMB willen over
wegen een c.a.o. van by voorbeeld
twee jaar aan te gaan voor de secun
daire arbeidsvoorwaarden.
Herziening van de loonparagraaf
zou dan na een jaar mogelijk moeten
zijn, aldus de heer Baarda.
Uit het artikel blijkt, dat de
metaalbedrijfsbond er niet tegen op
ziet dat de metaalindustrie haar rol
als koploper van de c.a.o.-gelederen
blijft vervullen.
De verhoging van de broodprijs,
edeeltelijk als gevolg van hogere
bloemprijzen. is al op het ministerie
van Economische Zaken aan de orde
gesteld. Over een vrije prijs voor
brood, dat thuis wordt bezorgd, wil
men binnenkort met het ministerie
gaan praten.
Voor de verhoging van de brood
prijs bestaan, volgens de bakkers,
twee redenen:
1. Er bestaat door de verrekening
van de broodprijs een tegoed dat in
gehaald zou kunnen worden wanneer
het brood veertien weken lang één
Cent duurder werd. Dit tegoed is ont
slaan doordat de berekening dikwijl!
op halve en kwart centen uitkwam
Men rondde dan steeds naar bene
den af. Deze halve en kwart centen
zijn nu zover opgelopen dat er veer
tien weken nodig zijn, waarin de
klant een cer.fc méér betaald, om de
achterstand ie verrekenen.
Op basis van de bloemprüs van
dit ogenblik zouden de bakkers drie
tiende cent méér voor het brood mo
gen vragen. Ook daar is dus een
achterstand. De bloemprijs blijft door
allerlei omstandigheden stijgen en
men kan met vrij grote zekerheid
■vaststellen dat de achterstand op
drie of vier weken tot een halve cent
is opgeiopen. Ook deze halve cent
een stijging dus van de prijs van de
grondstof willen de bakkers graag
verrekenen.
Een geheel andere zaak 'is de vrije
prijs voor het brood dat bezorgd
wordt. In tegenstelling tot de win
kelprijs. waarop de regering toezicht
zou moeten blijven uitoefenen, wil
men vrijheid voor de broodbezorging
Daar zijn, volgens de bakkers, sterke
argumenten voor.
De kosten van de broodbezorging
zijn de iaatste jaren sterk gestegen.
De lonen zijn omhoog gegaan, et-
moest gemechaniseerd worden
zonder dat dit tot een produktivi-
teitsverhoging heeft geleid het
broodverbruik neemt af maar de
bezorger moet toch aan de deur blij
ven komen de zogenaamde 'vaste
kosten' nemen toe.
Wanneer de overheid blijft vast
houden aan de beheersing van de be-
zorgprijs voor het brood, dan zullen
de bakkers er van af gaan zien nog
brood ie bezorgen, zei men ons bij de
Nederlandse Bakberijstichting.
'De kans is dan groot dat de bezor
ging juist gestopt wordt waar zij het
hardst nodig is, namelijk op veraf ge
legen plaatsen en in wijken met een
dunno bevolking. Op die manier zou
den de verbruikers er de dupe van
worden'.
Misschien is rnv salaris geen
goudmijn, het staat dan
toch taalkundig in verband
met een zoutmijn. Zoutgeld
salarium noemden de Ro
meinse ambtenaren hun toe-
slag, die in de plaats was ge
komen van een vroegere ge
woonte om zout natura uit
te reiken als een extraatje.
Waarom dat nu juist zout
moest zijn, ontgaat ons mis
schien. maar is menig volk nog
steeds volkomen duidelijk. Zout
is niet alleen maar een
smaakje. Zonder zout geen
menselijk leven en zonder
regelmatige zoutaanvoer geen
menselijke beschaving. Zo ligt
die zaak.
In onze gocdgeregelde wes
terse wereld kan nog wel eens
iemand op een snikhete dag
schijnbaar reddeloos in elkaar
zakken omdat hij te veel zout
heeft uitgezweet. Wordt dat
tijdig herkend, dan is het- euvel
met een beetje zout weer te
verheipen. Het slachtoffer weet
dan voortaan dat het pedante
wezen Mens is overgeleverd aan
een subtiel mineraal evenwicht
in zijn lichaam.
XTermenigvuldig dit ene geval
met de x. waarmee het ge
tal wordt bedoeld van hen die
in een gegeven streek hun zout-
rantsoen niet halen en we zou
den massale sterfte en ontvol
king zien. Zouden, want ver
moedelijk heeft het zoutgebrek
in zulke streken de bevolkings
groei al van meet af aan ge
remd.
Om een beetje zout te be
machtigen moesten jagende
vol' m in een ver verleden heel
wat dieren vellen en het vlees
dan nog liefst rauw of geroos
terd eten. Zout in poedervorm
en zelfs een woord voor zout
kenden deze mensen niet,
maar zonder dat ze het besef
ten was het dierlijk vlees hun
zoutmijn.
Overigens moesten die dieren
het zout ook ergens halen en
wel door zulke hoeveelheden
plantaardig voedsel te verwer
ken als een mens niet voor
elkaar zou krijgen. Zoutverwer-
ving via dierlijk vlees is zo'n
marginale methode, dat de be-
volkingsschaarste in Centraal
Afrika er wel eens door ver
klaard zou kunnen worden.
Evenals het schijnbaar zonder
linge ontbreken van' grote,
doorlopende beschavingen in
die streken.
Deschaving is ten siotte een
d kwestie van v"itijdsbeste-
ding. Jagende vouten kenden
die weelde niet. Daarvooi' was
de overgang nodig naar een
landbouwhuishouding. Maar
een landbouwhuishouding zon
der zout is onbestaanbaar.
Granen en groenten bevatten
namelijk zo v.cinig zout. dat
mineraal zout aan het dieet
moet worden toegevoegd. Bij
kustvolken was dat geen pro
bleem. bij grote rivierbeseha-
vingen meestal ook niet Ont
breekt evenwel mineraal zout
in een streek en kan het ook
niet geïmporteerd worden; dan
géén landbouw en géén be
schaving.
Zout is een heerlijk thema
voor cultuurfilosofen, die alles
uit één basisgegeven willen ver
klaren. Het gaat zo lang en zo
goed op. Heeft een mineraal
arm land de mogelijkheid om
zout te importeren dan wel te
veroveren, dan gaat dat land.
op het handelspad of het oor
logspad.
Op deze manier verkregen
zout - in eigen land ontbre
kend. maar elders haalbaar
maakte het witte poeder tot
een machtsfactor. Wie het be
zit heeft het volk evengoed in
zijn greep als wanneer hij de
luchtpijp kan dichtknijpen.
Heeft daarentegen een 'and
eigen zoutrijkdom, dan bestaat
er wegens geringere afhanke
lijkheid van de machthebbers
een grotere Rans op wat meer
volksvrijheid.
Jezus noemde zijn volgelingen
'het zout der aarde', de
Arabieren verbinden zout met
wede. Met zout. pekel, kunnen
levensmiddelen worden ver
duurzaamd. Zonder zoutvaart
'en haringkaken niet de vroege
cn snelle opkomst van eigen
iiande! cn scheepvaart. De
neger kan in de tropen beter
lichamelijke arbeid verrichten
dan de blanke. Een rasverschil?
Volgens Josue de Castro Is het
eenvoudiger. Een naakte huid
zweet minder zout uit dan een
met kleding bedekte huid. Het
geheim is: je hemd uitteefcken.
Dc enige Europese kolonisten
die dat zelf ook gewend waren
te doen. waren de Spanjaarden
en de Portugezen. Die konden
dan ook wél lichamelijk werk
doen in de tropen. Wat dit al
lemaal weer heeft betekend
voor rasbeoordeling laten we
maar als vraag staan
De Israëlische zoutexpert M.
R. Bloei) herleidt (Scientific
American van iuli) tot zout-
pt-oblemen zulke zaken als: de
slavenjachten in Afrika, de
veroveringslust van de Romein
se keizers ie de schijnbaar
waardeloze gebieden rond de
zéér zoutrijke! Dode Zee.
de fluctuaties in de jonge Euro
pese geschiedenis (verbonden
aan het stijgen en dalen van
het zeeniveau en het daardoor
verloren gaan of herkrijgen
van zoutwinninesmoeeliikbe-
den).
een der drijfveren voor de in
vasies der Noormannen en nog
veel meer
llemaal lang geleden, want
rs- tegenwoordig zijn we wat
handiger in het winnen van
zout en de distributie gaat
makkelijker Wat niet weg.
neemt zegt Bloch dat nog
altijd ongeveer 30 percent van
de wereldpmduktie uit zout-
pannen ln kuststreken komt.
zodat een nieuwe kleine stjj.
ging van het zeeniveau tal van
streken wederom in znnf.nond
kan brengen
Niets is eenvoudig en ook de
verklaring van cultuurver
schijnselen uit een paar gram
poeder per hoofd en per dag,
dient men met een kon-eitje
zout te nemen Maar er zit
genoeg waarheid in om elk
cultuurhistorisch werk. dat de
invloed van het zout niet
vermeldt, onvolledig te noemen