Zeventigjarige vrouw ligt
iveek dood naast haar bed
Rika Hopper
ernstig ziek
zeventien pet. hoger
Ik had kunnen weten, dat
ze niet weg was gegaan
Jongen uit
Vlissingen
verdronken
Bemanning Lakonia
trad foutloos op
Mist vertraagde huwelijk -
bruid wachtte zeven uur
traat in de Domstad
vreest ratteninvasie
uit beenzwartfabriek
VT AFR&'KOT
Filosofie
Akkertje
geen tablet
mag zijn
Oliverblijft
nog even
Betalingsbalans:
een TEKORT
Direetie: jeugd
is schuldig
door
R. Blijstra
Jongen gewond door
•lillende keukenmeid
WETSONTWERP INGEDIEND:
On|:;evalsuitkeringen
Waarom
Onbpormg va» vier
gtx'dereiiwagon*
Gevangenisstraf
voor pornografie
He
HET VRIJE VOLK DINSDAG 31 DECEMBER 1963
PAGINA 3
(Van een onzer verslaggevers)
DE A/.^ DEREN SPELEN alweer voor de deur van het mooie, nieuwe
huis van juffrouw Jasper se. De kleindochter van mevrouw A. C. Net-
tekoven. naaste buur van de overleden oud-onderwijzeres in het pand
Hertog Eduardsstraat 22 te Tiel, zegt zenuwachtig giechelend: 'Oh, ik
tind t doodengElf dagen moet ze dood .inast haar bed hebben gelegen.
En wij maakten maar latcaai. Ik zal oma even roepen.'
Oma. een kw ieke Indonesische dame, zegt handenw ringend'Ik loop
met een schuldig gevoel rond. Steeds denk ik: Had ik haar maar voor de
kerstdagen uitgenodigd. Maar ik had het zo druk. We waren die dagen
met zn achttienen
De melkboer, bakker en groenteboer
lijn overgegaan tot de orde van de dag.
De zeegroene jalonzieen zijn neergelaten
voor het grote raam van Hertog Edu
ardsstraat 22. Voor buren en leveran
ciers is dat echter niets bijzonders. Ze
waren vrijwel altijd neergelaten.
Aan de politie hebben de leveranciers
verteld, dat ze dagenlang vergeefs op de
bel van no. 22 hebben gedrukt. 'Maar
dat gebeurde wel meer. Je denkt niet
aan Iets ergs. Bovendien: het was Kerst
mis. Juffrouw Jaspers kon naar haar fa
milie zijnZe het zich trouwens weinig
oen. Ze was nogal een zonderling.'
VERTO
komt met iets nieuws
m het nieuwe jaar.
Uw rekening draagt een naam btf
jui Jl i JLv iX XVV/jLf
i oor generaties van zakenlieden en belegget i
„Je den it toch: ze is
zulke daten de stad
BERICHT: TIEL (ANP) Bij w onderzoek,
dat de politie zaterdag op aandringen \an de
buurtbewoners instelde in de woning van de
zeventigjarige mej, M. Jaspers? te Tie!. trof
?ij de bewoonster dcod naast haar bed aan
De vrouw was ongeveer een week geleden
overleden.
met
uit"
iVail on/e kunstredactie'
De Sb-uinge oud-actrice Rika
Hoppeis sinds Kerstmis .teer ern
stig nek Op eerste keistdag is zij
m haar woning m Amsterdam be
wusteloos geraakt Zn is nog steeds
met bij kennis gekomen
DE POLITIE: «Een normal) geval. hoor.
Niet» bijzonder a*n de hand, O rroo moet
ziek zijn- geweest. De dokter beeft wat kwalen
reconstatee; Maar ze haalde nooit een dok
ter. Ze was Christian Scientist. Ja. een zeer een
zame vrouw. Ze was met recht 'Eenzaam én al
leen.'
De jalouziëen waren neergelaten. Maar dat
waren ze altijd We vinden het nog een wonder,
dat baar dood nu al ontdekt is. Wie denkt d*«r
nu an trs deze tijd. Het is Kerstmis, Oud en
Nieuw nadert Je denkt toch: Ze 13 de stad uit
Dat is toch normaal'5
Ze had weinig kennissen. Sprak zelden met de
buren Ze was misschien, een. beetje excentriek.
U kent dst wei- extra sloten op de deuren, huis
potdicht, gordijnen gesloten.
denk er om, dat je geen dokter haalt. Dat wil ik
niet
Zaterdag dacht ik opeens "Waar zou juffrouw
Jasperse toch run'* Ik hoorde geen geluid in
haar huls 1 vroeg het aan de melkboer. 'Ik bel
steeds» maar ik krijg geen gehoor.' zei hij. Ik
wipte over naar mevrouw Nettehoven. "Nee, lk
heb haar met gezien
Tg zer 'Nu ga ik opletten Ze moet toch peter-
o!ie uit de schuur halen voor haar kacheltje." Ik
zag niets Toen keek ik door de spleet van de
brievenbus Er lagen kranten op de mat. Haar
bontjas hing aan de kapstok. De deur van de
kamer stond open Ze sliep beneden, Het bed was:
beslapen, maar leeg
Toen ben ik haar gaaa opbellen. Ze had tele-
een jong geoin of aan kennissen van mij uit In
donesië. Nee. dat wilde ze niet Se wilde eiaenhjn
ruemand om haar heen heboen Haar bioer kwam
weieens op bezoek Die woont m Leiden
14 december is ze nog uitgeweest Toen is ze in
de stad een rekening gaan betalen De eerste
week van december. '6 kan ook de nveede z.jn
ik weet dat niet zeker, heb lk nog met haai ge
sproken Ze nep me, omdat haai kacheltje het
Diet deed
Ik moest nog een keer koffie bij haar komen
drinken 'tls er niet van gekorrer Ik had h»t
zelf zo druk Ach. meneer, met Kerstmis komen
al de kinderen En we hadden zelf een oud
omaatje m huis. dat erg ziek is Ze is al 87 Ze
ligt nu in het ziekenhuis We dachten, dat ze de
zeventiende dood zou gaan Ik vroea Bent u
bereid om te stenen oma''' Ze kmkte van ja Ze
was volkomen rustig
Ja, Omaatje i» er weer doorheen gekomen En
dan te bedenken, dat die anr.e juffrouw Jasperse
misschien wel op die zeventiende is overleden
lag een krant naast haar bed van die datum Het
bandje zat er nog om
i--
(Van een onzer verslaggeefster-si
De tienjarige Paulus Dankelschnn
int Utrecht heelt maandagmiddag
een derde-giaadsbranduouti In de
nek opgeiopen nadat etn door een
eveneens tiemarige jongen ontstoken
gillende keukenmeid 111 de capuchon
van zijn jas was tererhtgekomei
DIN HAAG (ANP) Fen «ets-
ontwerp lot verhoging van de onge-
\alsujtkerinfen Ingaande 1 januari
1084 met zeventien percent is bij de
Tweede Kamer ingediend
De laatste verhoging van de on-
tevalsuitkevmgen viel op 1 septem
ber 1%2 In de loop van het jaar
1063 zijn de andere sociale verze-
kenngsuitkenngen eenmaal per 1
luiu ca vijf pertent verhoogd De
ongevaisultkpringen zijn bi) die ge
legenheid niet verhoogd Aangezien
de sociale ver/ekeriisgsuitkenngen
lu het algemeen per 1 januari met
twaalf percent zullen worden ver
hoogd a<ht de legering het redelijk
de ongevalsuitkermgen thans met
zeventien percent te verhoeen aldus
DE KINDEREN spelen alweer voor de deur
van nu. 22 in de Hertog Eduardsstraat te Tiel
Het is een gloednieuwe straat Vlakbij zun man
nen aan het heien voor een nieuw blok woningen
Auto's rijden voorbij Een stopte er gisteren voor
no. 22 De broers uit Leiden van juffrouw Jas
perse stapten vut.
*U hoeft u met schuldig te voelenzeiden ze
tegen mevrouw Nettekoven. 'Ze was toch niet op
uw uitnodiging ingegaan om met Kerstmis op
foon Er werd niet opgenomen In onderling
overleg hebben we aaarna de politie gebeld
Het wj.s Kerstmis, nietwaar? Je hebt zelf veel
drukte. Je denkt met aan alles. Ik had kannen
weten, dat re niet weg was gegaan. Want als ie
weggaat, brengt ze hier altijd de slenteL.
MEVROUW J SCHROOT -Ze het zich -einlg
zien. Ik sprak' weieens met haar. Je bent buren,
nietwaar Het is al eens eerder gebeurd, dat ik
ha-ar met sag Toen heb lk aangebeld. Ze was
siek. 21e wilde niet opendoen. Ik drong er op aan,
dat ze my binnenliet. Dat is goed,* tel ze. 'Maar
MEVROUW A. C. NETTEKOVEN 'Ach het
was een goed mens Verleden jaar hebben de kin
deren nog een aubade voor haar gehouden Ze
is onderwijzeres geweest op een bjo-school :n
Tiel. De fcmderea merkten trouwens het eerst,
dat er iets met haar moest zijn Zij kwamen wel
bij haar in huis. Ze hield van de kinderen Met
de grote mensen bemoeide zy zich met
Ze woonde heel alleen in het grote huis Op
de bovenverdieping kwam ze nooit Ik heb haar
weieens voorgesteld die ruimte te verhuren aan
bezoek te tenen. Ze hield ervan alleen te zijn
Mevrouw Schroot: 'U kunt wel binnenkomen,
hoor. Maar xk moet zo weg. Ik geloof» dat er
wat aanbrandt in de keuken. Even kijken. Dag
meneer
Mevrouw Nettekoven ttVas een goed mens
Maar ze hield zich altijd zo afzlidig Oh, ze kwam
weieens aan als er bij ons iemand ziek was Dan
hield ze wat fruit onder haar vest verborgen
Dat gaf ze aan my. 'Hier, dat is voor jullie.' zei
ze dan.
Ik nodigde haar weieens uit. La heb twee brui
loften gehad in dit huis. Ze kwam altijd een dag
van tevoren 'Er zyn al zoveel mensen by jou m
huis op de dag Wat moet ik daar nu nog by
doen.' zei ze dan.
Misschien at het wel in deze tijd. Ze doen
wel veel voor de oude mensen. Dat lees je vaak
tn de krant. Maar je hebt het allemaal zo druk,
hé? Vooral met die feestdagen..."
minister Veldkamp m zijn memode
van toelichting
Ongevalsrentetrekkers die tevens
in het genot zijn van interim bijslag
op grond van de Interimaet invali
ds teusrenretrekkers. zuilen de nieu
we bijslag slechts ontvangen indien
en voor zover deze tezamen met de
rente en de eventueel reeds op die
rente verleende bijslagen het be
drag van de b.jsiag ingevolge de
intenmwet overaeft
De kosten van do nieuwe bijsla
gen welke ten laste komen van het
njk worden geraamd op f5 500 000
(Van een onzer verslaggevers*
Gistermiddag om vijf uur a uit bet
Kanaal door Walcheren, ter hoogte
van Middelburg, het lijk van de vyf-
tienjange D. W. Sohier uit Vlissin
gen door de politie operdregd. F>e
jongen verd zondagavond door rijn
ouders als vermist opgegeven san de
"VTisstegse politie. Ht ®«us per feest
naar Middelburg gegaan en niet te
ruggekeerd. Nadat de politie te Mid
delburg «en melding binnen had ge
kresen var een vrouw die loadag-
midag vanuit de verte iemand- met
een 'iets in het «'ter van het ka
naal meende te hebben zien vallen»
is men onmiddellijk begonnen met
dreggen.
Het stoffel!); overschot tan de
Joegen Is overgebracht naar het rie-
kerihuls Bethesda te Vlissingen.
De oorzaak van het ongeval is nog
Riet bekend De weg langs he ka-
razl sss hbs* gfst: Set LielitvStt
had echter vroeger een scbedelbasis-
fractuuï opgelopen waarvan hij zo
vrrmoedt men nog gideren de gevol
gen ondervonden heeft
Advertentie IN!
*t Zon minder snel en minder veilig
helpen I Onze 4 geneeskrachtige
micropoeders zijn za fijn verdeeld
dat ze de maagwand ontzien. Zo
fijn dat ze metéén opgenomen
worden, meteen beginnen te wer
ken. En ze kunnen alleen m
een cachet zo microscopisch fijn
bi n -amen. Daarom mag een
AKKERTJE nooit een tabiet zijn.
Daarom helpt een AKKER Instant
cachet zo "instant" onmiddel
lijk) bij pijn, kou en gnep. Slik
daarom ow pijn weg met een
AKKERTJE. Veilig, vliegensvlug I
ATHENE (AP) De tenmnning van
de Lakaoia is featlooe apcetredRi
m la overeenstemming art de
Grieks»# traditie. .Met verte aan
mensenlevens kan «orden taege-
lurven san het feit dat de red-
-tingvehepec wet dichter hij bet
brandende schip kwamen. De s»w»
levenden %*rden ged»sagen ap een
seee moeilijke manier de schepen te
bereiken'
Tot dese conclusie is tiet Griek
se ministerie ran Justitie gekomen
or een schelm onderzoek naar de
omstandigheden waaronder het red
dingswerk btt de ramp ran de La
ken.» hoeft, plaats gehad Gister-
De hetangsleiiinc voer de
BMskal OHvec? te J>e» Cltjr
Theater te Amsterdam te m
laatste dagen onverwacht «oe- e
genomen, «aar drs. W. Hof J
man. een der producenten, on*
laat weten. De dlreetl# heeft
daarom besloten I» t*geo»tel-
M»r to* eedswe «ede-
delingen de reek* voorstellln
gen in het City Theater met a
«en week te verlengen. e
avond waren de kapitein Mattuos
Zartji» «n ->r.ig ander* Wen van
de bem inning gehoord.
Het ministerie deelde mede dat
na hetgeen tot dusver ts zeb'e-
ken de klachten van de passagiers
ep rij» minst enigszins overdreven
waren als gevolg van de paniek Zo
al* bekend heeft een tarra' o.i-s
giers de klacht geuit dat de be
manning in haar plicht om de pas
sagiers te helpen te kort was ge
schoten.
Het ministerie haalde san aantal
voorbeelden aan van noewlig gedrag
door de bemanning de Griekse soek-
houder Dim os Zslakos redde een be
jaarde vrouw en een kleit» kind uit
brandende hut Panav r>'
Mantikos wist met andere beman
ningsleden drie bejaarde passagiers
te redden met behulp van tou»lad
dert», terwijl hun eigen levens te
gevaar warea.
(Van, een onzer verslaggevers)
kon
Heine «adhuiskamers waarvan men
zich tot nu toe afvroeg waar ze voor
dienden
bruiloft ter elfder ure nog
doorgaan.
Zeven uur later dan de be- Jp. ern speciale aato van de Shell
<roelmg Was. OOI 18.30 uur, Zijn het IsiAtstc dpfl van traifet door
Til da Xetswaard en Nicolaas Amsterdam voorafgaan door ge- x J* Toorbn m fradmonSp
Cornells van der Vecht gisteren motoriseerde politie. arriveerde Nico ï£et alleen m «Srsoo^f
getrouwd van der Vecht bij het stadhmv.
De Sleepboot .Stteenbank st^, «Vl rFhad ambtenaar- De^r^S^ens^ed it
haalde om hait drie gistermid- bereid vertti^ half overwonnen, tie bruidegom -s op het
^g„df b™uteW?n Y.ar\ide fnlse beschikbaar te Wijvea. Maar toen 't J"* 008 u,t de
Shell-tanker ,-A.ïuco'die al vier uter and Meet bij wachten. ,ru-st verschenen
dagen in de mist buitengaats Een fcwarti - nadat ie bruidegom
loor Qe waterweg Ugt De re- de mist was opgedoken arriveer
den5 hadden de afhaaldienst, dt. Tüda Ietswaard bleek er. moe.
die honderden guldens heeft ge- maar w een hoogst fraai bruutstoi-
kost, voor de 23-jarige Nico ge- let en overgelukkig Ze had de hele
regeld om te zorgen, dat zyn dag a de war zien tos*»- en al hon
derd keer de moed opgegeven. De
koffietafel en de
(Van onze soc -econ. redactie)
Het laat zich aanzien, dat voor het
tem suids 1S57 de lopende rekening
van de betalingsbalans een tekort zal
cpleveren, Dezt verondersteBing is
04i op;*nomen in een «verricht ran
de economise he --itwSkkeilng in BC,
gepabliceerd deor het ministerie van
Economische Zaken.
In het overzicht wordt gesteld, dat
de economische ontwikkeling in het
nieuwe jaar in groter mate ral worden
bepaald door dé komende forse loons
verhogingen De toenemende koop
kracht zei om, «en stimulans beteke
nen voor de import. Daarentegen
zullen de stijgende loonkosten een
remmende invloed uitoefenen op de
export doordat de concurrentiepositie
v*n Nederlandse ondernemingen op
de buitenlandse marken moeilijker
zal worden
De loonsverhogingen zuilen ook een
sti'ging van het binnenlands prijspeil
tot gevolg hebben De door te voeren
pri)*a.inpassinsen rullen echter sn
overeenstemming moeten zijn mee de
beginselen van het prysbeieid. zo
wordt in het overzicht gesteld
Met name van belaag wordt ge
noemd de afspraak tuisen de minister
van Economische Zaten en de orga
nisaties va» het bedrijfsleven dst te
beginsel alleen de loonkostenstijging
als gevelc van de ssgn. aanpassings-
Joonronde van 5 percent per Janu
ari as in de prtjiee tot uitdrukking
zal mogen worden gebracht
Een nauwgezette naleving van de
regels van het prijsbeleid zal «en
belangryke bijdrage vormen tot h«
voorkomen van een spiraalbeweging
van lonen en prijren te da periode the
voor ons Ugt, aldus het or «richt.
en de receptie werden
e. aider bruidegom gehouden, het
huas van de familie ietswaard In de
Ferguutstraat m Amsterdam-West
zat vol met gasten, maar een vro
lijke stemming was er met
De Aluco lag onwrikbaar in de
me* en er leek geen kans op uit-
Jüit De öruuoft was al ungesteld
van half twaalf tot vier uur. maar
toen oen kwart over twee de bruide
gom nog even teneergeslagen in zijn
eentje op de tanker zat, leek het een
verloren zaak.
Totdat men besloot ten sleepboot
naar de tanker te zenden om Nico in
«»Ue zee over te laten stappen en
hem venter per auto naar Amster
dam te transporteren. Het werd een
geveeöt met de tijd. waaraan de zo
welwillende ambtenaar van de bur
gerlijke stand uiteindelijk de be
langrijkste deelnemer bleek.
De Ssell-auto reed regelrecht naar
MareantS «raar de receptie was ge-
boude - Maar de bruid was ai weer
thuis Nico beide haar op en liet zich
met de grootste spoed naar het stad
huis rijden De begroeting vond tien
minuten later plaats m een van de
DEN HAAG 'ANP' De laatste
vier met kalksteen geladen wagon»
van oen Nederlandse gtederenterrem
dl« uit Marei»-Les Dames kwam
en lu de lichting van Maastricht
reed. zijn gistermiddag tussen de ata-
t.mi» van Engis >*n Aigmnont ont
vjioord De beide hoofdspoorlijnen
erde versperd. De trein Amster
damLuik—Parijs moest langs Brus
sel worden omgeleid De binnenland
se dienst geschiedde pet autobus
tu en Flemalle en Hoei
De opculmingswerken aullien niet
voor dinsdag 3 uur zijn voltooid
Adverientie IM
(Van een onzer verslaggevers)
Tot een gevangenisstraf van vijf
maanden, waarvan dne voorwaarde
lijk =n een boete van ƒ2 000 heett
het Amsterdamse gerechtshof gister
morgen de 4S-jange tijdschriften-
handelaar B. C H veroordeeld.
Deze dreef met de Nederlander
Van V van Panjs u,t een drukke
handel in pornografische lectuur De
boeken en tijdschriften werden naar
een adres n de Amsterdamse Bie-
bixg'tv.tiaai ge-.tuura en van daaru;*
naar klanten over d» heie wereld
De rechtbank had H een boete
van 20 000 opgelegd Omdat hij de
ze n.et kon oe'aien gmg hij n ho
ger bc>-oep waarna de procureur-
generaal dezp.tde boe'e '.vt maar
de heli. daarvan voorwaardelijk.
tVma een onzer verslaggeefsters)
'Kuk. zulke lieve beestjes rang je hier.' *egt een in overat gehulde knaap
en hu iaat een dode rat zien. Hij te omringd door op straat rakantiehouden
de jongens uit de Utrechtse Mr Treobstraat. De straat waar de beruchte
beenzwartfabriek Maat van de weduwe P. Smits en Zonen. Niet zo lang
meer overigens, wan» volgend jaar gaat hij tegen de grond en zal er eei
nieuwe fabnek in Vuren verrijzen.
Bankiers
auua
ii l?;r; J
Advertentie I.M
i.uiUslu!
UtfbCHT
«OTTERDAM
Er kwamen dit weekeinde klachten
van de bewoners van de Mr Treub-
straat die vroeger al veel meer
geklaagd hebben over vhegenoverlast
en stank. dat de ratten er over
straat liepen
Die ra'teu konden makkelijk op
straat komen omdat liet vorige
weekeinde een gedeelte tan de muur
tan de aan de*w-eg gelegen opslag
lood» tan de fabnek het begaf en af
gelopen vnjdacatond ook een gedeel-
ie tan het dak naar beneden kwam
Een schutting verhinderd? weliswaar
nog dat beenderen schedels en wer-
veikolommen over «raar rolden
maar cie weg r.aar buiten voor de
ratten kwam vry
Die wee tnoect zo sne! mojfrlllk
worden afgesloten rei de Utrechtse
Bouw- en Womngdienst tot de eige
naars tan de fabriek
Toen w maandagmorgen gingen
kilken waren er provisorisch zeilen
o\ei h« gapende «at In het dak ge
legd maar men kon ui* de loodt de
damp zien opetygen Bovendie vu
de schutting allesbehahe hei-metlsch
afgesloten
De jongen» op straat weten met
glinsterende ogen wel het een en an
der te tertelien over de ratten 'Zo
mers zie Se ze over het dak lopen
'tan de fabriek! zulke knapen En
al* het regent komen rij drinken
Of het waar la'
De dlrachj van de bteUBiaftfa-
'Het komt door de lieve jeugd,
die tijdens de kerstdagen het dak
met lenen heeft gebombardeerd'
zo luidde het commentaar van de
directie van de Utrechtse been
zwartfabriek «ver de tweede in
storting van sie opslagloods wan
de mr. Treublaaa. Bij de gemeen
telijke voorlichting van Utrecht
kregen wij echter een geheel «uk-
dei lezing:
'Geen kwestie van. dat het door
êe jeugd komt.' zegt men. 'een
auto die naar binnen wilde rijden,
raakte een paal waarop eet» dak
spant rustte Dv boel ts -aan
schuiven en daardoor is het dak
naar beneden gekomen.'
J
onra zegt «tot neei veei moeite neb
ben jongen» een rat opgedoken- er
gens anders vandaan'.
Bij de bewoom van de Mr Treub-
s'raat hoorden arfj afwisselend ja en
nee Zondagavond zag ik er heel
veel Ze kwamen door het gat ia de
VIh* Hing' zegt de één 'Ik zag er
zaté»® asr
lommentaar vsn een ander Men is
bang dat de ratten in de op de bega
ne grond gelegen flattooxen rullen ko
men
Maar ar «Mn ook flatbewoners, dia
«aan «nteeVa m hebban taaie»,
Na dt tegenslag kwam alles och
nog goed en was er gelegenheid en
de stemming, om met een glunde
rend gericht een km te geven en te
ontvangen.
jet boeienst ogenblik la het
leven van de mens treedt op als
hij tot bewustzijn van zijn bestaan
komt Als hij scgt Hier ben ik*
Als hij zich afvraagt 'Wat is dit
om me heen''' Als hij ten slotte
de zie van zijn leven bepeinst:
Wat doe ik hief'
Nu is het merkwaardig dat we
ons van deze bewustwording niets
herinneren. Wanneer wist je dat
je jezelf waf Wanneer zag je do
dingen om je heen als verschijnse
len die je waarnam'3 Met vier.
met acht, met twaalf, met zes
tien jaar'
Op welk ogenblik onttrok je je
aan de voogdij van je ouders ea
ging je zelfstandig denken'' Hoe
verliep daf Ik weet niet hot; het
met anderen gaat, maar ik her
inner me er mets meer van
Wel weet ik. dat ik ongeveer op
myn twaalfde jaar een volwassene
iets hoorde beweren en dat ik met
geloofde wat hij zei Maar dat is
een vrij negatieve reactie En later,
zo tegen je zestiende jaar. lees j#
al een beetje filosofie, al is het
maar de geschiedenis ervan. Maar
dat is niet zelfstandig denken. J#
verplaatst je dan m de gedachten
van anderen
Toch ligt ergens tussen je twaalf
de en je zestiende de neiging, bij
sommigen zelfs de behoefte om
over iets na te denken, los van ds
menmgen van anderen. Je denkt dan
onbevangen, aan de hand van en
kele feiten die je weet, maar ja
iaat je met afleiden door de op
vattingen van anderen.
TTet is een boeiende tijd, maar
Q. vrywel ruemand weet later nog
hoe het m zijn werk ging Maar w«
kunnen ongeveer nagaan wat er
gebeurde, als we de wijsgeren, die
voor Sofcrates m Griekenland leef
den. de zogenaamde Voor-Sokratici,
raadplegen
Het is bij hm net alsof se tas
tend vooruitlopen m het donker ea
dan plotseling even in het licht
staan Maar daar zijn ze niet meo
tevreden ze lopen dóór, het don-
ker weer m en komen óf weer Sa
het licht of ae springen hulpöoca
la het donker rond. Hulpeloos, maar
opgewekt, want ze geloven wat z«
zeggen.
Helemaal gaat de vergelijking
niet op. want ze observeren heel
nauwkeurig. Ze doen waarnemin
gen die wjj hun benijden. Zoals He-
rakleitos van Efeze, die zegt. 'Win
in dezelfde nvier stapt, hem vloeit
ander en steeds ander water toe."
Hij heeft in de nvier gebaad en
doet de volgende stap: "Het is on
mogelijk twee maal in dezelfde
nvier te stappen
Dan komt zyn eindconclusie:
'Wij stappen in dezelfde nvier ea
toch niet in dezelfde, wij mjn het
en wij zijn het met Dat wil zeg
gen* ook wij veranderen. Een een
voudige maar grandioze gedach
ten gang Veel abstracter is nog
wat Xeriofanes bedenkt: 'Als koeien,
paarden en leeuwen handen zou
den hebben en werken als de men
sen konden maken, dan zouden de
paarden op paarden gelijkende en
de koeien op koeten gelijkend: go
denbeelden «childeren en gestalten
maken als zij zelf hebben.
En hij zet dat dan voort door
te zeggen: "De Ethiopiër» stellen
hun goden met stompe neuzen en
zwarte huid voor. de Thracièra
daarentegen met blauwe ogen en
met rood haar," Het is nnaSJijk na
te gaan of hier het eerste citaat
berust op de eerste waarneming
of dat de wi -neming dat de go
den bij de Ettuopiérs zwart wa
ren met stompe neuzen, hem het
eerst opviel. Maar hoe dit ook zij:
hij ziet m dat de voorstellingen
der mensen beperkt rijn en komt
dan reeds plm. 550 jaar voor Chris
tus tot de conclusie: "Er heerst
slechts éen enkele God. onder go
den en mensen de grootste, noch in
uiterlijk, noch in gedachten op de
sterfehjken gelijkend
Uet Ugt voer de hand dat men
jLi bij de geboorte van de filoso
fie, van de bewustwording door
middel van het denken, de waarne
mingen en concluakRi die de wij»,
geren van vóór Socrates maakten»
vergelijkt met hetgeen er te eJJS
mens sttwnrt als hij volwassen
gaa: worden. Wij kunnen op het
ogenbhk een aantal overigens
prachtig geformuleerde 'vergissin
gen' toetsen aan de wetenschappe
lijke resultaten. En dan kor&ea
-me al gauw lot de slotsom, dal
de Griekss wijsgeren tjt bewonde
renswaardige resultaten rijn geko
men
Maar in ons hart hebben «tg
het gevoel dat we verder zijn. d«
onze middelen, ons door h«n en
de volgende generaties verschaft,
ons veel verder hebben gebracht.
En "ran ligt hek voor de hand ta
denken, dat in ons* tijd de twaalf-
tot zestienjarige begint waar ril
eindigen.
Laat on» oppassen met sulka
conclusie» ets trachten opnieuw
even onbevangen te denken ris rij.
Want ons uitgangspunt was on
juist wij hebben getracht na te
gaan op welke leeftijd wij tot be-
rran ons «Mtean «jn ge-
kamen en «ij hebben gemeend dat
her ogenblik waarop dat gebeur-
de ver achter ons lag. Maar het kan
zijn 4at we ons vergissen en dat
het nog ver, «UMchien «elft anbe-
zeikbaar ver vóór «#j
