Vijfde inning wordt Onze Gezellen fataal
Sparen gaat
door ondanks
vakantie
Snelheids
controles
Rijksweg 12
wetens waard
Meer kernproeven;
Super-radio-
oor in
de E if el
'Er bestaan
óók
geuren-
blinden
Verdronken99
zeeman
hoven ivater
Man koelt
woede op
ruiten
Bromfietser
gewond bij
aanrijding
RC Schiedam
organiseert
clnbontmoeting
Bromfietster
gewond
Auto ri'
tegen lichtmast
■mmm
Zes kunstmanen in één raket
Geen spiegels
in de lucht
DRZ-L Reparians
14-1
door Piet Heil
Van nul
iisff
mm
Nauwkeurig
Miljoen ton
HET VRIJE VOLK MAANDAG 17 JULI 1961
(Van onze sportredactie
Een recordaantal toeschouwerswaaronder de ivethouder van Sport en Culturele Za
ken, mevrouw G, D. de Graaf f en SBLO-voorzitter A. de Jong, heeft zondagmiddag tijdens
me honkhalwedstrijd Schiedam Onze Gezellen kunnen genieten van spectaculair slag
werk van de Schiedammers, die hun Haarlemse tegenstanders met 94 ruimschoots de
baas bleven.
Twee home-runs, gescoord
door N. Kolmeijer en W. Pan-
nekoek van Schiedam vormden
de hoogtepunten van dit inte
ressant bij prachtig weer ge
speeld duel.
DHS, dat in Haarlem moest
aantreden tegen RCH leek
aanvankelijk een grote over
winning te behalen, maar ver
loor ten slotte met 98. DRZ
was oppermachtig in de thuis
wedstrijd tegen Left Reparians
en won met 141.
De vijfde innings in de wed
strijd Schiedam—Onze Gezel
len is van beslissende betekenis
gewekt voor de uiteindelijke
91 ige van Schiedam.
r.?v P^fS
- it, l'K'r
1
f AUiNA
Goed slagwerk (2 home-runs)
bezorgt Schiedam 9- 4-zege
CV an een onzer verslaggevers)
De Schiedamse politie en de rijles
politie te water hebben in de afgelo
pen nacht enige uren vergeefs ge
dregd naar een opvarende van het
bij Wilton-Fflenoord gemeerde ms.
O. B. Sörentzen, die zondagavond om
streeks 11 uur te water zon zijn ge
raakt.
Men had zich de moeite kunnen
besparen. Toen de kapitein vanmor
gen appèl hield, bleken alle opvaren
den present te zijn. Be vermeende
drenkeling werd gisteravond in ge
zelschap van 4 collega's, die evenals
hij onder Invloed waren, aan boord
afgeleverd door een taxi. Drie zee
lleden konden, zo goed en zo kwaad
als het ging, zelf het dek bereiken.
Een moest worden geholpen, maar
de vijfde bleek plotseling spoorloos,
nadat men een plons had gehoord.
Alles was in rep en roer. Men waar
schuwde ijlings de politie, die uren
lang bezig is geweest met dreggen
en dat diep In de nacht ten slotte
maar staakte. Vanmorgen kwam
de aap uit de mouw: de plons bleek
te zijn veroorzaakt door een verfbus
die overboord was gevallen. De zee
man sliep terwijl men naar hem
zocht, zijn roes uit in zijn bed.
CVan een onzer verslaggevers)
In de nacht van zaterdag op zon
dag is het personeel van een aan
de Broersvest te Schiedam gevestig
de dancing slaags geraakt met een
onder Invloed verkerende bezoeker,
die in de zaak lastig werd en op
straat moest worden gezet.
Dit laatste leek aanvankelijk goed
te gelukken, maar toen de man een
maal op straat stond, koelde hij zijn
woede door met een grote steen
twen ruiten stuk te gooien.
Daarop kwam het personeel van
de dancing naar buiten en bij het
handgemeen dat ontstond liep de
man, de 23-jarige R. de P. uit Schie
dam een hoofdwond en een hersen
schudding op. Hij is opgenomen in
het Gemeenteziekenhuis; de politie
stelt een nader onderzoek in.
In die voor de Haarlemmers zo fa
tale slagbeurt begon B. Smit met een
honkslag, waarna W. Pannekoek
met een home-run de basis legde
voor de overwinning. Pannekoek
werkte met die prestatie een 2—1-
achterstand weg, welke Schiedam in
de voorgaande innings had opge
lopen.
In de tweede innings werd het 1—0
voor Onze Gezellen, maar een home
run van Kolmeter bracht de clubs
weer op gelijke voet. De Haarlemmers
sloegen echter ook een home-run en
dat betekende een 2—1-achterstand
totdat Schiedam in de vijfde innings
hard terugsloeg, want ook Christian,
Falentijn en H. Roosloot kwamen
noch over de thuisplaat, waardoor de
voorsprong uitgroeide tot 6—2.
In de volgende slagbeurten ver
grootte Schiedam door Van Ruiven,
Hermaan en Kolmeijer de voor
sprong tot 92. De laatste slagbeurt
leverde Onze Gezellen nog twee
punten op; verder liet Schiedam het
niet komen.
Werpersresultaten: Schiedam: A.
van de Hamer 9-3-8; Onze Gezel
len: G. Krooder en B. Bouma 16-5-9.
Scoreverloop: Schiedam 0-0-1-0-5-
1-1-1-0 =9.
Onze Gezellen 0-1-0-1-0-0-0-0-2
4,
Op de hoek van de Burgemeester
Knappertlaan en de Penninglaan te
Schiedam is zondagmorgen om
streeks half twaalf de 22-jarige jour
nalist W. T, uit Schiedam met zijn
auto tegen de bromfiets van de 27-
jarige onderwijzer H. R. W. gebotst,
aan wie hij geen voorrang verleen
de. De onderwijzer, die rechtdoor
wilde rijden, liep bij het ongeluk een
lichte hersenschudding en een
scheurwond bij de kin op en moest
worden overgebracht naar de Dr.
NoletstlchtJng.
Bij de Spaarbank anno 1820 te
Schiedam werd In de afgelopen
maand 3.465.414,68 lngelgd en
3.158.334,33 terugbetaald. Een aan
zienlijk inlegoverschot, nL f 307.080,35
ondanks het opnemen van geld voor
vakantiedoeleinden. Het inlegover
schot bedroeg over het eerste half
jaar 1967 2.663.547,69 tegen
2.560.472,— over het eerste
jaar 1966.
Het aantal inleggers was eind Juni
1967 gestegen tot 57.985, (30 juni
1966 58.487) het totale inleggerste-
goec 63.216.787,35.
Het totale obligo en de reserves
waren eind juni 1967 voor
ƒ33.777.199,51 belegd in effecten,
voor 8.357.423,80 in hypotheken en
voor 18.418.747,55 in onderhandse le
ningen aan gemeenten e.d.
De onbelegde en op korte termijn
belegde middelen bedroegen op deze
datum 5.938.081,20.
De achtste slagbeurt van RCH is
voor DHS fataal geworden. Voordat
deze siagbeurt begon, hadden de
Schiedammers nog een 85-voor-
sprong, In de eerste innings scoorde
DHS door Tromp, Ostiano en Schip
pers. waar RCH slechts een punt
tegenover kon stellen.
De tweede innings leverde voor
DHS weer twee punten op, die ge
scoord werden door Dijkstra en L.
v. d. Hamer Ostiano begon de zesde
slagbeurt met een tweehonkslag en
door fouten van RCH wist hij de
stand op 63 te brengen. In de ze
vende innings sloeg DHS er lustig op
los en door een honkslag van L. v. d.
Hamer en Tweehonkslagen van
Gcmmel en Tromp werd het 8—5.
In de achtste slagbeurt scoorde
RCH door honkslagen en fouten van
DES vier punten en behaalde daar
mee de overwinning.
Werpersresultaten; DHS: L. v. d.
Hamer 6-2-9; ;V
RCH: Draaier 6-10-11.
Scoreverloop: DHS: 3-2-0-0-0-1-2-
0-0 8.
RCH: 1-0-2-0-0-0-2-4-0 9.
DRZ heeft weinig tegenstand on
dervonden van Left Reparians dat
alleen in de eerste innings kon sco
ren. De Schiedammers daarentegen
(Van een onzer verslaggevers)
De Rennersclub Schiedam heeft
zondag op het parcours In de 's-Gra-
velandsepolder een clubontmoeting
georganiseerd, waaraan werd deel
genomen door de Rennersclub Bot
terdam, De Coureur en Apollo.
De renners H. van de Lugt en J.
Franken, beiden lid van De Coureur
toonden zich in de A-klasse de sterk-
sten in een rit over 52 kilometer, die
zij aflegden in één uur en twintig
minuten. Van de Lugt won deze wed
strijd.
Bij de nieuwelingen kon men by na
een Schiedamse overwinning noteren.
M. Voets van RC Schiedam deed
wat hij kon, maar in de rit over 39
kilometer moest hij na een uur toch
de overwinning laten aan N. Moer
man van De Coureur. Voets werd
tweede voor G. en A Moerman (Cou
reur), H. Rietkerken (Schiedam), R.
Pols, Schiedam, D de Pachter (Cou
reur), P. van Beest (Apollo), N. Fille-
kens (Schiedam en M. Drop van De
Coureur.
Jan Breur en Jan Brinkman, adspl-
rant-wielrenners van de Rennersclub
Schiedam rijn felle, maar sportieve
kemphanen, die elkaar in iedere
clubontmoeting proberen de loef af te
steken. In de zondag verreden rit
over 26 kflomer was Jan Brinkman
de sterkste.
De jonge Breur werd tweede en
H. Verbeek derde, gevolgd door B.
Bals, J. Buddeböhmer van De Cou
reur en diens clubgenoot N. de Vries.
Bij de B-adspiranten, die in 48 mi
nuten 26 kilometer aflegden werden
A van Helden en D. Wesseling van
RC Rotterdam respectievelijk eerste
en tweede. P. Wishof won in 48 mi
nuten de voor veteranen uitgeschre
ven rit over 26 kilometer voor G.
Wennekes, j. Krouwel en H. Ver
meulen.
scoorden in deze eerste inning reeds
2 maal door G, v. d. Zwart en J,
v. d. Doorn.
In de tweede innings kwam J. van
't Hof, S. Zeeman, G. de Zwart en
C. van Ruiven door honkslagen over
de thuisplaat. In de vierde innings
werden daar nog vier punten aan
toegevoegd, waardoor de stand-reeds
tot 10X was opgelopen. Door in de
vyfde innings 3 punten en in de
zesde slagbeurt nog een punt te sco
ren werd de eindstand 14—1.
Werpersresultaten: DRZ: A. Smit
10-4-4.
Left Reparians: E. Reitsma en M.
Eland 6-15-6.
Scoreverloop: DRZ 2-4-4-0-3-1-0
14.
Left Reparians: 1-0-0-0-0-0-0 1.
(Van eea onzer verslaggevers)
Op he„ kruispunt van de Lange
Haven en de Korte Dam is zaterdag
morgen omstreeks kwart voor twaalf
de 16-jarige mej. L. M. M. de M.
met haar bromfiets tegen een auto
gebotst die bestuurd werd door de
83-jarige ambtenaar J. H. M. M. uit
I jhiedam. Het meisje verleende
geen voorrang en liep een lichte her
senschudding op. Zij werd overge
bracht naar de Dr. Noletstichting en
kon na de behandeling naar huis
terugkeren.
(Van een onzer verslaggevers)
De Schiedamse politie let de laat
ste tijd weer scherp op snelheids
overtredingen. Op het laatste gedeel
te van de stadsautoweg Rotterdam-
Schiedam, behorende Burg. van Haa-
renlaan, houdt men in de nabijheid
van de Algemene Begraafplaats her
haaldelijk snelheidscontroles. Het is
gebleken, dat automobilisten op dit
weggedeelte na het passeren 'van de
laatste verkeerslichten hun snelheid
verhogen. Tien automobilisten is dat
tijdens het weekeinde duur komen te
staan. Zij reden met snelheden die
varieerden van 65 tot 85 km per uur.
en kregen proces-verbaal.
Op dinsdag 18 juli zal in de Rijks
weg 12, vlak bij de Gouwebrug, een
zodanige wegopbreking zijn dat
slechts een beperkte hoeveelheid ver
keer kan passeren. Personenauto's
moeten er rekening mee houden dat
zij worden omgeleid.
Zij die uit Gouda vertrekken wordt
aangeraden als volgt te rijden: rich
ting Rotterdam: via station Moor
drecht en richting Den Haag via sta
tion Moordrecht en Bredeweg.
De twintigjarige automobilist G.
van de J. is zaterdagavond op de
hoek van de Van Limburg Stieruxn-
straat en de Casper Fagelstraat in
Vlar ngen tegen een lichtmast ge
reden De man nam de bocht te ruim.
De lichtmast werd vernield en de
auto liep schade op. De bestuurder
kwam met de schrik vry.
;.v-, v - v; 1
Allemaal op de flets
in de Zwitserse Apen.
Dit is geen fietsclub, die
een tochtje maakt, maar
één flets voor 28 ryders.
Het .monster" is als
stuntje gebouwd door
studenten van *n kweek
school in het Zwitserse
stadje Zug, Het vehikel,
dat 30 wielen heeft, kan
op .trapkracht 28" een
topsnelheid halen van 35
km per uur.
Chinezen eerder
dan Columbus
Columbus had op zijn grote ont
dekkingsreis in 1492 de beschikking
ever een kompas. Nu wijst een mag
netisch kompas niet precies naar het
aardrijkskundige noorden, maar naar
de magnetische pool. Die pool ligt
niet vast maar verandert in de loop
van de tyd van plaats.
Er bestaat dus een afwijking tus
sen het noorden dat een kompas
aangeeft en het aardrijkskundige
noorden. Die afwijking heet declina
tie. Eeuwen lang Is beweerd, dat
Columbus in1492 het bestaan van
deze afwijking, het bestaan van de
magnetische declinatie dus, voor het
eerst heeft ontdekt.
Maar nee, zo blijkt nu. De Chine
zen waren de uitvinders van het
kompas en ook de Chinezen hadden
al honderden jaren vóór Columbus
het verschijnsel van de declinatie
ontdekt.
Onderzoekingen van Wang Tsjen-
To en Needham tonen aan, dat de
Chinezen minstens al ln het Jaar 720
zijn begonnen met het systematisch
noteren van de grootte van de decli
natie. Dat is belangwekkend voor
geofysici, die de richting van het
aardmagnetlsch veld over lange pe
riodes willen kennen, liefst uit direc
te waarneming.
De Chinese optekeningen kunnen
nu van nut zyn, mits men kan aan
tonen dat ze betrouwbaar zijn. En
het ziet er naar uit, dat het Keizer
lijk Observatorium opmerkelijk be
trouwbaar werk leverde.
Een proef op de som kan zijn het-
Enkele dagen geleden zijn zes kunstmanen met één raket in banen om
de aarde geschoten. Het waren vier communicatiesatellieten voor mili
taire doeleinden en twee kunstmanen voor wetenschappelijk onderzoek.
Het lanceren gebeurde met een van 's werelds machtigste raketten, de
Titan Ui-C, die al meermalen Is gebruikt om met één schot een hagel
hagel van kunstmanen uit te strooien.
Op de foto riet men hoe zo'n party kunstmanen in de top van de Titan
is opgeborgen. De raket zelf is een opmerkelijk ding met zijn centrale
van kunstmanen uit te strooien.
Een tijd geleden ls er sprake
geweest van een Amerikaans plan
om enorme spiegels in de ruimte te
plaatsen. Die zouden het zonlicht
weerkaatsen naar plaatsen op
aarde, waar men dan ook 's nachts
(weerkaatst) zonlicht zou ont
vangen.
Er zijn bezwaren gemaakt door
mensen, die er allerlei onheil van
verwachtten en door geleerden, die
vreesden dat hun wetenschappelijk
onderzoek (sterrenkundig bijvoor
beeld) daardoor gehinderd zou wor
den.
Een commissie van de Ameri
kaanse Akademie van weten
schappen heeft na onderzoek
gerapporteerd, dat er geen duide
lijk bewijsmateriaal is voor te ver
wachten hinder op wetenschappe
lijk gebied Maar ook zegt het rap
port, dat evenmin wetenschappe
lijk nut van zo'n sp!egelsysteem ls
te verwachten, dat in verhouding
staat tot de kosten.
Men adviseert dus, dat wie zo'n
spiegel ln de ruimte wenst
daarvoor duidelijke argumenten
moet aanvoeren en dat eventuele
rulmtesplegels op commando van
de aarde vernietigd moeten kunnen
worden als dat nodig blijkt-
Waarop de wetenschappelijke
adviseur van president Johnson
beeft verklaard, dat er op het
ogenblik geen plannen bestaan om
rulmtespfegels te lanceren en dat
als er wél zulke niermei! mochten
komen eerst het advoes van de
Akademie zal worden gevraagd.
De nauwkeurigheid van seismo
logische metingen ls tegenwoordig
zo groot, dat ook ondergrondse
kernproeven ontdekt kunnen wor
den. De controle ls dus geen pro
bleem meer. Dit is enkele dagen
geleden op de ontwapeningsconfe
rentie ln Genève opgemerkt door
de Zweedse afgevaardigde Alva
Myrdal
Er is geen enkel excuus meer, zei
ze, om te wachten met een com
pleet kernstopakkoord. (Het te
genwoordige akkoord laat nog on
dergrondse proeven toe),
De seismologen kunnen tegen
woordig nauwkeurig het verschil
zien tussen natuurlijke aardschok
ken en trillingen door kernexplo
sies. Een vergissing zou hoogstens
eens in de vijftien jaar kunnen
voorkomen.
Deze opmerking is des te belang
rijker omdat Russen en Amerika
nen de 'opening' ln het huidige
akkoord gebruiken om steeds meer
en steeds zwaardere ondergrondse
explosies uit te voeren.
In 1964 waren het nog 38 proe
ven, in 1966 liep dat al op tot 60
Ging het aanvankelijk om ladin
gen met de kracht van 20.000 ton
conventionele springstof, nu ls het
al zover dat de Sowjet-ünle een
ondergrondse proef heeft gedaan
met de kracht van een miljoen ton
conventionele springstof.
'bevroren' magnetisme van vele hon
derden jaren geleden te vergelijken
met de Chinese meldingen. Magneti
sche metaaldeeltjes in materiaal,
dat ln ovens werd gebakken, heeft
zich gericht langs de (toen bestaan-
de)krachtiyn en bleef na afkoeling
op de oorspronkelijke manier gericht.
Vindt men zo'n oven, kan men dates
ren uit welke tijd hij stamt, en. is
aannemeiyk dat het materiaal niet
verplaatst is, dan heeft men een
'bevroren' momentopname van de
toenmaals bestaande declinatie.
In China zelf zijn zulke metingen
niet gedaan (of ze zyn in het Westen
niet bekend). In Japan wél en de
uitkomsten kloppen met de fsinds
kort uit 18e eeuws materiaal afgelei
de) waarnemingen van het Keizer-
iyk Observatorium, die teruggaan tot
het jaar 720).
In het Elfelgenergte in West-
Duitsland komt een enorme radio
telescoop te staan. Hij krijgt een
spiegel (metalen schotel) met een
middellijn van 100 meter (de Brit
se 'reus' van Jodrell Bank meet 76
meter). Het gevaarte dat 3000 ton
zal wegen, moet omstreeks 1969
klaar zijn.
De volledig stuurbare schotel
antenne zal worden gebruikt voor
astronomisch werk op afstanden
tot acht miljard lichtjaren. Er zit
ook een mogelijkheid in om 'de
kost te verdienen' door commer
cieel in gebruik te komen bij ont
vangst en doorseinen van signalen
der communicatiekunstmanen.
De bouwproblemen zijn niet ge
ring. De enorme spiegel mag geen
grotere afwijking van de voorge
schreven vorm krijgen dan ander
halve millimeter. Voorts moet die
spiegel nauwkeurig gericht kunnen
blijven ondanks winddruk. Het
hele geval gaat 22 miljoen mark
kosten.
Bouwers zijn Krupp en MAN. de
Volkswagenstichting financiert en
de gebruiker wordt het Max Planck-
instituut, afdeling radio-astrono
mie onder professor Otto Hachen-
berg.
Behalve kleurenblinde men
sen zijn er ook geurenblinde.
Hun reukorgaan werkt voortref
felijk, maar bepaalde geuren
kunnen ze niet ruiken. Er is
een theorie die zegt: ze hebben
er in hun reukorgaan geen de
tector voor. En men gaat dan
uit van de veronderstelling, dat
de mens detectors bezit voor een
beperkt aantal 'primaire' geu
ren en dat door menging een
geschakeerd qeurenpatrocn
wordt verkregen. Zoals in de
kleurentheorie een beperkt aan
tal primaire kleuren door men
ging de veelheid van kleuren
geeft.
Het is een idee maar men
is er tot dusver nog niet in
geslaagd ook maar één primai
re geur" aan te wijzen, J. E-
Amoore (Nature, 214) oppert
nu. dat men primaire geuren
kan ontdekken door lijsten te
maken van tot nu toe békende
vormen van geurenblindheid.
En hij beschrijft een experi
ment, waarbij hij naar zijn me
ning een geur heeft ontdekt, die
zo dicht mogelijk bij een
primaire komt.
Hij ging uit van een bepaalde
vorm van 'geurenblindheid' voor
een samengestelde stof en ging
dat verder na op de samenstel
lende bestanddelen van die stof.
Hij kivam terecht bij het zioeet-
achtig ruikende isovaleriaan-
zuur.
De vraag is nu hoe veel pri
maire geuren bestaan. Daarvoor
is het volgens de methode
Amoore nodig zo veel monelijk
gevallen van verschillende
soorten geurenblindheid te ver
zamelen en dan op die gevallen
verder te werken.
Enkele zijn bekend: één op de
tien 'overigens goed ruikende
mensen bijvoorbeeld kan géén
waterstofevanide ruiken: één op
de duizend mensen ruikt de geur
van de bunzing niet. Zo kent
men enkele gevallen, maar
Amoore heeft een zo volledig
mogelijke lijst nodig. Daarna j
valt er verder te werken.
