Oost en West moeten streven naar troepen- TOON OP BOKSGALA FRIEZEN WILLEN EIGEN OMROEP mét*' m Over maand vonnis van Ambonese bezetters Het verhaal van een bloedbad mtmem Amerikaan in Poolse cel Eind november was 1,2 pet. zonder werk ARP: „Onderzoek het leger' Fokker wil India F-28 helpen maken Binnenkort hier •fi Nelson maakte over i5 massa moord indianen Brandt in Polen öifcltÖPlip l^;wêÊSS0Ê Studentenstaking in België breidt uit Maatschappijen willen supersoon vliegtuig wel DINSDAG 8 DECEMBER 1970 HET VRIJE VOLK Van onze redacteur LEO JACOBS „Ik hoop hier zo veel mogelijk' mensen mee te schokken. Waarom? Waarom ik op zo'n gruwelijke manier laat zien hoe Amerikaanse soldaten Amerikaanse Indianen vermoorden en verkrachten? Omdat het zo gebeurd is, en omdat dit een uit stekend ogenblik is om dat aan 'n groot publiek te laten zien." mm&P-*' (Van onze correspondent BERT STOOP WARSCHAU Troepenverminderingen, beperking van de defensie-uitgaven en een nauwere economische samenwerking tussen Oost- en West-Europa zijn volgens Willy Brandt de belangrijkste taken waarvoor de Europese staten in de komen de jaren worden gesteld. 1 In het Amsterdamse Carré is voor het eerst in tién jaar weer een boksgala gehouden. Onder de bezoekers was Toon Her mans, die zich voor honderd -percent in de wedstrijden scheen in te leven. Cresta Marybelle Lee (Candice Bergen) en Honus Gant (Peter Strausszitten weer eens in de nesten. mensen schokken Regisseur Ralph Nelson was bij na een half jaar. bezig met de' voorbereidingen voor het bloedbad, san het eind van zijn opermerke- lijke film "SOLDIER BLUE", ter zijde gestaan door een kleine groep medewerkers. Om een natuurge trouw effect te krijgen, nam hij een aantal invaliden in dienst, die inderdaad aimen of benen mis ten. Daarna draalde hij deze afschu welijke scène in een week, met twee cameraploegen. 'Desgevraagd verklaart hij, dat hij opgelucht was, toen het werk er op zat, en dat hij het wel prettig vindt om nu aan een pretentieloze, lach-film te gaan werken. Intussen duren de discussies over "Soldier Blue" :voort. Die discussies gaan in hoofdzaak ïover dat bloedige slotstuk, dat ge ïnspireerd is op de slag van San Creek In 1864, toen een overmacht aan Amerikaanse soldaten een vreedzaam Cheyenne-dorp overvie len, de bevolking verkrachtten en vermoordden, en de.enige soldaat „Soldier Blue" zal zeer binnen kort In Nederland te zien z|jn. In Amsterdam gaatde film draaienin Cineac! Damrak,' in Botterdam In Cinerama en in' Den Haag In Rex. die dlenstwelgerde, voor de krijgs raad sleepten. Meer dan de helft van de slacht offers waren vrouwen en kinderen. Dat doet allemaal direct aan het Vietnamese dorp My Lal denken, maar zo simpel ligt het volgens Ralp Nelson niet. "Al dadelijk toen de film in Juli ging draaien, barstte de kritiek los in .ftm rika. Die kritiek was in hoofdzaak van politieke aard. Ik heb niet de bedoeling gehad een politieke film te maken. Wij dra gen allemaal schuld aan bloedba den ais deze. Dergelijke bloedba den zijn van alle tijden en spelen zich af in alle landen." Vraag: met uitzondering van de indianen dan toch zeker. Nelson antwoordt met zeer veel overtui ging: "Dat is waar." In zijn hele film wordt steeds weer vastgesteld, dat de Indianen "n vreedzaam volk was, tot zij werden aangevallen, bedrogen, uitgemoord. Toen sloegen zij terug. Dingen als scalperen en verkrach ten echter leerden zij van de blanke invallers, die afgesneden lichaamsdelen van Indianen droog den en er tabakszakken van maak ten. Maar, vragen wij, moet over de gruwelen van de vorige eeuw nu een film gemaakt worden? "Zeker," antwoord Nelson, „Want dat on recht duurt nog steeds voort." „Terwijl de Verenigde Staten onlangs vijftien miljoen dollar uitgaven om de Zuld-Vietnamezen -S> "jSB fjl ^j/./fCvvrv Amerikaanse solda ten bezig met mas samoord. te leren vissen, ontnamen zij in hetzelfde jaar, in 1968 de Indianen de visrechten, waarover deze men sen sinds mensenheugenis bij ver drag beschikten. Daarmee verloren die Indianen hun laatste restje be staanszekerheid." "Terwijl onze regering steeds roept, dat de Amerikanen in Viet nam zijn op grond van 'n afspraak, worden alle afspraken met onze eigen Indiaanse medeburgers voort durend genegeerd. Ik héb deze film gemaakt omdat ik kapot was' van het onrecht, dat wij de Idianen hébben aangedaan en nog steeds aandoen." "Daarmee maak ik mij niet ge liefd in mijn land. Nog steeds stel len de geschiedenisboekjes ons leger voor als een verzameling helden en de Indianen ah' smeerlappen. In een enkel geval is de nadruk wat verschoven: ds wordt gesteld, dat het overal ter wereld gebeurt. Dan wijst men bijvoorbeeld op de Boe ren in Zuid-Afrika." „Mijn film is een boodschap te gen alie massamoord. Ik was piloot tijdens, de tweede, .wereldoorlog. Van de radicale slachtingen heb ik niets gezien; wél van de uitroei ingsbombardementen. Tegen men sen, die zulke bombardementen uitvoe-.,! of organiseren, zouden processen moeten worden gevoerd, zoals het proces van Neuren berg." Vraag: is er geknipt in „Soldier Blue?" Nel.on vertelt dat alleen In Zweden een ongecensueerde versie draalt. In Nederland *s er ongeveer vijf meter uitgehaald. „Dat is een deel van een verkrachtingsscène, als die Indiaanse een soldaat van zich. af trapt. Zijn collega's ont doen .haar met hun sabels dan. van een borst.'' „Het staat allemaal opgetekend in historische documenten. Ook dat de sodlaten van afgerukte li- De Westduitse bondskanselier zei dit gistermiddag in de Poolse hoofdstad tijdens de feestelijke maaltijd die op de plechtige onder tekening van het Pools-Westduitee verdrag volgde. Tot zijn gastheer, de 59-Jarige premier Josef Cyra niekwicz zei Brandt met zijn hand tekening onder het verdrag, ook namens zijn volk, een streep ouder een verleden vol leed en smarte lijke herinneringen te hebben ge zet. De Westdultse regeringschef noemde de nu gesloten verdragen met de Sowjet-Unie en Polen één geheel met de overeenkomsten met Tsjechoslowakije en de DDR die op komst zijn. 'Ze zouden echter onvolledig zijn wanneer er ook geen regeling werd getroffen die de situatie in en om Berlijn verbetert. Uit eigen erva ring kan ik een boekje opendoen over de spanningen die er telkens opnieuw in Berlijn optreden,' zei Brandt. Daarom is volgens hem een op lossing van het Berlijnse vraagstuk een essentieel onderdeel van het hele pakket verdragen met Oost- europese landen. Premier Cyraniekwicz zei ver heugd te zijn over het feit, dat de lange ketting van oorlogen, leed en onrecht waarmede de geschiedenis der Duits-Poolse betrekkingen is belast, nu eindelijk is doorbro ken. Het verdrag met Bonn dat 's middags om twaalf uur werd on dertekend in dezelfde zaal van het RadziwillpaJeis waar in 1955 het Pact van Warschau werd opgericht, noemde Cyraniekwicz een belang rijke stap op de weg naar een nor malisering der verhoudingen tussen West-Duitsland en Polen. Belde regeringschefs waren het erover eens, dat normale diploma tieke betrekkingen aangeknoopt zui len worden zodra belde parlementen 't verdrag dat de Poolse grenzen er kent, hebben goedgekeurd. Dit zal echter pas gebeuren nadat de Westdultse Bondsdag eerst het verdrag met de Sowjet-Unie heeft geratificeerd. Het hoogtepunt van het bezoek van Brandt aan Warschau was overigens niet de plechtige onder tekening van het verdrag en de daarop volgende besprekingen die Brandt met partijchef Goemoeilka en premier Cyraniekwicz voerde. Een veel diepere indruk maakte de kranslegging door Brandt bij het monument ter nagedachtenis van de 500.000 doden die in 1943 en 1944 bij de onderdrukking van de opstand in het getto van War schau vielen. Toen Brandt bloots hoofds en met roodomrande ogen voor het gedenkteken stond, kniel de hij plotseling neer en bleet ruim een minuut in deze houding liggen. Talloze Polen en Duitsers die getuige waren van dit aan grijpende ogenblik kregen tranen in de ogen. 'Nog nooit heeft een man die in eerbied knielt voor de slachtoffers van de misdrijven die zijn volk beging, zich moreel zo sterk getoond,' zei een Poolse rege ringsfunctionaris bewogen. *En dan te bedenken dat Brandt geen enkele schuld had aan het leed, dat Duitsers ons Polen en an deren aandeden. Pas uren later was de spanning op het gezicht van Brandt verdwenen.. De knielende bondskansedier op het plein waar zich 27 jaar geleden een der meest tragische gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog afspeelde, was voor Polen, Duitsers en buiten landers het meest ontroerende moment van de dag, waarop een nieuwe bladzijde in een stuk Euro pese geschiedenis werd omgeslagen. Vanmiddag wil Brandt terugvlie gen naar Bonn, waar hij op een sterk verzet van de CDU-oppositle tegen het 'verdrag der verzoening* moet rekenen. De vlce-voorzitter van de fractie der CDU, Stolte.-- berg, beschuldigde Brandt er gis teravond van, in de Poolse hoofd stad 'een kwart van het Duitse rijksgebied te hebben weggege ven'. chaamsdelen tabakszakken maak ten. Na afloop van een dergelijke veldtocht hebben zij zelfs ooit al die bloedige trofeeën uitgestald in een museum in Denver." Hoe rijmt Nelson dit alles met het liefdes verhaal in „Soldier Blue?" Want aanloop tot vrijwel alles is de ontroerende relatie, die Nelson laat ontstaan'tussen Cresta Mary belle Lee (Candice Bergen) en pri vate Honus Gant (Peter Strauss). .Alles loop lochisch in elkaar over." zegt Nelson, „En het een leidt tot het ander." In Italië is de film vanwege dit liefdesverhaal inmiddels al een waanzinnig kas succes, een kraker zogezegd. Candice Bergen speelt de hele film 'zonder opmaak. Die heeft zij ook niet nodig. Zelfs onder een laag modder is zij geweldig om te 'zien. ZIJ bedacht ook de titel van dé film, die gemaakt werd naar een roman van Olsen, .Arrow In the sun." „Soldier Blue" slaat op sol daat Honus, c'le moordde omdat hij niet beter wist. Totdat hij dlenst welgerde. ,An innocent brainwashed boy," noemde Candice Bergen hem. „Een onschulidlge Jongen, die vals werd voorgelicht," althans woorden van gelijke strekking. Duffy Sante-Ma- rie schreef en zong twee liedjes bij Nelsons film, „Soldier Blue en „No one told me." Desondanks is „Sol dier Blue" onmiskenbaar een grote publieksfilm. Want Ralph Nelson -wil dat zo veel mogelijk mensen kennis ne men van wat hij middels zijn film te zeggen heeft. Hij speelt er in de allereerste meter trouwens ook nog een rolletje in, die van een ambte naar, die de Amerikaanse grens in de gaten moet houden. Het zal wel toeval zijn, maar het lijkt alle maal symbolisch. WARSCHAU (AP) De 43-Ja- rige Amerikaanse, in Polen geboren Ingenieur Adam Muller wordt al ruim een maand door de Poolse autoriteiten vastgehouden op ver denking van spionnage. Hij zit in de gevangenis van Kielce. DEN HAAG (ANP) De Haagse rechtbank streeft ernaar, op dins dag 12 januari uitspraak te doen in de zaak tegen de 35 Zuidmolukkers die betrokken zijn geweest bij de bezetting van de ambtswoning van de Indonesische ambassadeur in Wassenaar. De behandeling van de zaak be gint maandag de 14e. Tot en met donderdag 17 december zullen de verhoren worden afgenomen. Vrij dag de 18e is gereserveerd voor eventuele getuigen en deskundigen- Op dinsdag 5 januari zullen de of ficier van Justitie zijn requisitoir en de beide raadslieden (mr. Droe- sen en mr. Dijk uit Den Haag» hun pleidooien houden. De rechtbank zal bestaan uit prof.mr. Van Hattum (president) en twee of drie rechters. Officier van Justitie is mr.dr. Van 't Veer. Als deskundige is aanwezig mr. Vermeulen uit Utrecht. De zitting wordt gehouden in de tweede zaal van het gerechtsgebouw aan de Jan van Nassaustraat. waar plaats Is gemaakt voor 112 mensen, en een geluidsinstallatie is aangebracht. De eerste zittingzaal is ingericht voor de pers.' BRUSSEL (ANP) De stu dentenstaking in België breidt zich uit. De acties die tegen het vreemde lingenbeleid van minister van Jus titie Vrankckx zijn gericht, zijn van Leuven overgeslagen naar Brussel. In Leuven duurt een hon gerstaking van een aantal studen ten voort, ofschoon een deel van hen ernstig verzwakt is. In Brussel liggen de colleges stil. Een honderdtal Brusselse stu denten hield gistermiddag een happening in hst centrum van de stad ter ondersteuning van de zaak van de buitenlandse studenten. Dertig tot veertig studenten werden door de hardhandig optredende po litie gearresteerd. (Van een onzer verslaggevers) LEEUWARDEN Acht Friezen voelen niets voor regionale televisie in NOS-verband. Vandaar hun Ini tiatief voor de oprichting van een eigen omroep: de Vereniging Ra dio-Televisy Frysl&n. Eerste stre ven van de vereniging: 15.000 le den krijgen. Een van de acht, de heer J. Sm- gelsma, vertegenwoordiger van de Frysk Nasjionale Party in de Pro vinciale Staten hierover: „Dan heb ben we als aspirantomroep recht op één uur regionale radio en 10 mi nuten regionale televisie per dag. Daarna zien we we! weer." In Friesland is behoefte aan een kritische omroep, die de zaken hard durft te zeggen. De NOS doet dat niet. De heer Singelsma: „Als we daarvan blijven afhangen lijkt het net of er in Friesland alleen maar aan fierljeppen en skütjesilen wordt gedaan. In werkelijkheid vecht een boerenbevolking op leven en dood in de Friese klei. DEN HAAG (ANP) Eind no vember waren 36.000 mannen zon der werk; dat is 15 percent van de mannelijke beroepsbevolking. Het aantal is 5.300 groter dan een maand tevoren, maar 3.000 lager dan vorig Jaar. Het grootst is de werkloosheid in Drente (2,4 per cent). Daarop volgen Friesland (2.1 percent) en Groningen (1.8 per cent). Het aantal werkloze vrou wen bedroeg eind november 10.700, waarvan 7500 ongehuwd, 700 ge huwd en kostwinner en 2.800 ge huwd en geen kostwinner. Het aan tal werkloze vrouwen ia 100 kleiner dan een maand geleden. De gestegen werkloosheid onder mannen is vrijwel geheel aan het seizoen toe te schrijven. Het sterkst doet de toeneming zich voor in de bouwvakken, de losse arbeiders en de landarbeiders. •>1 DEN HAAG (ANP) De Anti- revoluüonnaire partij wenst "n on derzoek naar de meest doelmatige structuur van het defensie-appa raat, In «en aanvulling op de de fensie-paragraaf van het actiepro gramma heeft de partij dit maan dag laten weten. De partij wenst dat men gaat onderzoeken binnen welke grenzen politieke vorming en discussie b(j de strijdkrachten kan worden toege taan. NEW YORK (AP) De leiders van de grote Amerikaanse lucht vaartmaatschappijen hebben zich volledig achter de bouw van een Amerikaanse SST (supersoon transportvliegtuig) gesteld. 'Een drastische, extreme maat regel,' noemden zij de weigering van de senaat vorige week om geen geld ter beschikking te stellen voor de bouw van twee Amerikaanse supersone transportvliegtuigen. De president-directeur van de TWA, Lillinghast, was bang dat Amerika 't later moest bezuren. En zijn collega van Pan American, Halaby, sprak: 'De SST gaat er komen. De enige vraag is of wij ervoor gaan zorgen, of dat we het iemand anders laten doen.' De democratische senator Nelson heeft inmiddels een wetsontwerp ingediend om te verhinderen dat supersone vliegtuigen als de Brits- Franse Concorde en de Russische Tü-44 op de "VS gaan vliegen. NEW DELHI (AP) De In dische regering bestudeert een voorstel van de Fokkerfabrieken, die samenwerking bij de bouw van de F-28 aanbieden in ruil voor een order van Air India. Het aanbod van Fokker voor- riet in het beschik' ar stellen van fabricagegegevens, levering van onderdelen en machines, het beschikbaar stellen van technici voor vier jaar, en op leiding van Indisch personeel in Nederland en India. Air India bestudeert op het ogenblik, of de F-28 voldoet aan de Indische eisen.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1970 | | pagina 1