Foeke Sjoerd Sjoerdsma 50 jaar bij de EHBO:
Geld voor partnerstad
Udine nog steeds niet benut
Schiedams steuncomité
voor Ierse
Noreen Winchester
Molen De Oost
herdacht met
plaatsing 2 stenen
GRETHA'S GEBOORTE: EEN
ZÉÉR BLIJDE GEBEURTENIS
r
r
Meisje
onder auto
Disco bij
Singelkwartier
Kunst lenen
De Rode Zon
bestolen
Stalen nagel
treft man
Vijf inwoners
minder
in Schiedam
Jongen gedood
Aanrander
Bedreigd
ZATERDAG 3SEPTEMBER 1977/HET VRIJE VOLK/PAGIRA2
Van onze verslaggever
PETER SPEK
SCHIEDAM - „Schrijf
maar wat moois, maar ga
me niet al te veel ophe
melen". foeke Sjoerd
Sjoerdsma kan het heel
bescheiden zeggen. Voor
hem hoeft al die poespas
rond zijn 50-jarig jubi
leum bij de EJ1.B.O. niet
zo nodig.
„Ik doe gewoon wat ik
nodig vind: het verlenen
van eerste hulp. Zorgen
dat iemand geholpen
wordt De nadruk ligt op
hulp. De dokter is voor de
verdere verzorging. Je
mag het een hobby noe
men, je mag het ook een
soort sociale inslag noe
men. Ik vind gewoon dat
iemand die in nood ver
keert geholpen moet wor
den. Dat doe ik dan en
verder basta. Ik ben geen
mensenredder die precies
bijhoudt hoeveel hij er
van de dood gered heeft
Ik doe gewoon mijn
plicht".
„Dat zegt hij nu wel al
lemaal". vult zijn vrouw
hem aan „maar als je
diep in zijn hart kijkt,
vindt hij die receptie en
alles hardstikke leuk
hoor".
mm*
Pak slaag
,Voor de oorlog hadden we alleen een pet, nu een heel kostuum en een verbandtas".
Ongeluk
Raderbrancard
Veel veranderd
Wethouder Herman Posthoorn en voorzitter Warner Meinen van de Schiedamse
Gemeenschap, brachten na terugkeer van het bezoek aan Udine vorig jaar verslag
uit.
pPplllll
ROTTERDAM - 't Leek
erop alsof men het in
diergaarde Blijdorp op
zettelijk zo had georgani
seerd: drie dagen vóórdat
daar een tentoonstelling
over het zeldzame Prze-
walski-paard werd ge
opend, kon de geboorte
van een Przewalski-veu-
len worden gemeld. Het is
een meisje; dochter van
hengst Vedran en merrie
Palatine. Men heeft haar
Gretha genoemd.
Palatine met haar dochter.
ren.
5*
'Nu is de beurt aan
de jongeren'
Overigens heeft de 74-jarige
het er zelf naar gemaakt Niet
voor niets krijgt hu dinsdag een
receptie aangeboden (van 20 tot
21.30 uur. Korte Haven 27). Daar
worden hem ook de versierse
len. die horen bi) een Koninklij
ke Onderscheiding opgespeld.
..Eigenlijk had ik dat lintje
willen weigeren. Ik ben socialist
in hart en nieren; geen voor
stander van het Koningshuis
dus. Als ik consequent zou zijn.
had ik er voor bedankt Maar
ja. aan de andere kant Ze zijn
zo voor me bezig geweest
Eigenlijk had die receptie al
m juli gehouden zullen worden.
Door de vakantie en doordat dat
lintje er nog niet was. is het'
toen uitgesteld tot 6 september.
Als ze er dan zo voor bezig zijn
geweest, wil ik ze niet voor hun
kop stoten door dat ding te wei
geren Je zou kunnen zeggen dat
ik het lijdelijk aanvaard".
Het socialisme van Sjoerdsma
is niet vreemd want zijn ge
boorteplaats lag m dezelfde pro
vincie als die waar Pieter Jelles
Troelstra ter wereld kwam:
Friesland. Om precies te zijn
werd Foeke Sjoerd Sjoerdsma
op 9 augustus 1903 in Harlingen
geboren.
•yc.'-SvV-N WK
'v\V
:y.v,
yiY\ ..'Y.s
K& iï je
iïY/T;
Ê'Mf?
SS
?>Vr-
dat een beetje behoorlijk bloed
de dan werd meteen de arm of
het been afgebonden. Tegen
woordig druk je de slagader
eventjes dicht en leg je er een
drukverband op. Een tijd gele
den heb ik het nog mee ge
maakt. Wat het precies was
weet ik niet meer, maar die
man had een slagaderlijke bloe
ding. Omdat ik alleen was heeft
hij toen zelf zijn slagader dicht
moeten knijpen zodat ik mijn
handen vrij had om een ver
bandje te leggen."
Het mag voor een Fnes een
beetje vreemd klinken maar
•Foeke wilde gaan varen. „Als
stuurman Om dat te bereiken
moest ik op allerlei schuiten. Ik
weet het nog als de dag van
gisteren Het was in de avond
van de 15e november 1924. Ik
voer toen van Rotterdam naar
Helmond In sluis drie bij Ve-
ghel raakt mijn onderbeen ver
strikt m een staalkabel. Daard
oor werd mijn onderbeen afge-
kr.eld".
Het kost Sjoerdsma geen
moeite om dat verhaal nog eens
te vertellen. Desondanks valt er
af en toe toch een stilte. Het
lijkt alsof hij het opnieuw mee
maakt
„Daar lag ik dan op het dek
en de stoker-machinist, het was
nog een stoomschuit waar we op
voeren lag naast me. Die streek
het vaantje toen hij al dat bloed
zag Alleen de kapitein en ik
bleven bij ons positieven. „Geef
me je rooie zakdoek maar", zei
ik tegen de ouwe. Daarmee heb
ik mijn been toen afgebonden.
Als ik dat ongeluk niet had ge
kregen. was ik nooit bij de
E.H.B.O. terecht gekomen", lacht
hij na zijn trieste relaas.
„Dokter Maas uit Veghel zijn
naam kan ik me nog goed
herinneren amputeerde mijn
onderbeen. Die zei toen dat dat
ook wel wat voor mij zou zijn
dat verbinden. Op een schip
hoefde ik immers niet meer te
komen met een prothese. Hij
zag het wel zitten als ik mijn
EHBO-diploma haalde en ergens
als portier of verbandmeester
ging werken".
Het pakte anders uit. Sjoerd
sma werd geen verbandmeester
of portier maar kwam bij Het
Vnje Volk, toen nog de Voor
waarts geheten, in dienst „Dat
was in juli 1929. In vaste dienst
was ik toen nog niet want ik
was boekhandel- colporteur op
provisiebasis. Pas m januari van
het jaar daarop kreeg ik een
vaste aanstelling.
Tot 3 augustus 1968, de dag
dat ik met pensioen ging, heb ik
bij Het Vrije Volk gewerkt Als
adjunct inspecteur, boekenver
koper, voorman, controleur en
ga zo maar door. De krant heb
ik al die jaren ook bezorgd in
een groot gedeelte van Schie
dam. Soms had ik wel 500 abon
nees. Die gingen dan allemaal
achter op de fiets en niemand
wist eigenlijk dat ik een prothe
se had.
Met het bezorgen van de
krant de Vara-gids, de Noten
kraker en de boeken van de Ar
beiderspers heb ik altijd een be
hoorlijke boterham verdiend.
Hogerop komen was er niet bij.
Daar had ik te weinig voor ge
leerd. Studeren bestond in mijn
jeugd haast nog niet. Vlak voor
de oorlog heb ik nog een aantal
jaren op de avondschool gezeten
en na '45 heb ik nog drie jaar
opleiding genoten aan het Insti
tuut voor Arbeidsontwikkeling."
In 1926, toen Sjoerdsma in
Schiedam kwam wonen, werd
hij lid van de EHBO. „Tenmins
te, toen begon ik met de cursus.
Lid wordt je eigenlijk pas als je
je diploma hebt Dat behaalde
ik op 27 mei 1927.
Een jaar of wat voordat de
oorlog uitbrak ben ik bij de bri
gade gekomen. Dat houdt in dat
je dan ook werkelijk ingezet
wordt als er iets aan de hand is.
In die tijd hadden we nog al
leen een pet en' een koffertje.
Aan zo'n pet was je dan beter
te herkennen. Tegenwoordig
hebben we een heel costuum en
is de koffer vervangen door een
tas. Toen had je nog geen GG
GD maar werden wij ingescha
keld als er een ongeluk was ge
beurd. Patiënten reden we met
de raderbrancard naar het zie
kenhuis. Dat was een brancard
die tussen twee grote wielen
hing.
Telefoon had nog bijna nie
mand maar als er werkelijk iets
ernstigs aan de hand was,
maakten wij gebruik van de
kettingwaarschuwing. Schiedam
hadden we verdeeld in vier
rayons: West, Centrum, Oost en
Zuid.
In elk deel woonde een com
mandant die bij calamiteiten ge
waarschuwd moest worden. Die
commandant rende dan naar de
dichstbijwonende EHBO'er. Die
waarschuwde weer de volgende
en zo wend iedereen opgetrom
meld."
In vijftig jaar is er heel wat
veranderd, ook binnen de EH
BO. „Ik werk nu al met de vijf
de methode van kunstmatige
ademhaling. Eerst hadden we de
methode van Hasselt, waarbij
het het middenrif omhoog moest
brengen, toen kwam Laborda,
toen Sylvester daarna een waar
van ik de naam vergeten ben en
nu heb je alweer een tijdje de
mond-op-mondbeademing die al
in 1800 in Engeland werd toe
gepast Dat laatste heb ik uit
- een boekje hoor want zo oud
ben ik nu ook weer niet" lacht
hij vrolijk.
Naast zijn krantenwijk, wat
ook altijd een grote hobby voor
hem was (het betekende voor
mij een sport om de krant over
al op tijd in de bus te krijgen),
komt de EHBO duidelijk op de
tweede plaats. „Ik heb het altijd
goed bijgehouden. Er zijn wel
meer oudjes die er al een hele
tijd inzitten maar die kunnen
geen verband meer leggen. Dat
durf ik gerust te stellen. Er ver
andert zoveel dat je het wel bij
moet houden wil je goed mee
kunnen draaien als EHBO-er. Ik
heb elke keer cursussen gevolgd
zodat mijn diploma weer voor
een aantal jaren verlengd kon
worden.
Neem nou alleen eens een
brandwond. Vroeger was het ten
strengste verboden om daar wa
ter op te doen. Toen moest je
met allerlei droge middelen en
zalfjes werken. Nu is het enige
wat je er aan mag en kan doen:
water, water en nog eens water.
Had je vroeger een wondje
Als Sjoerdsma eenmaal zijn
belevenissen en anekdotes be
gint te vertellen, raakt hij niet
uitgepraat „Op een ochtend
werd ik om vier uur uit m'n
bed gehaald omdat er iemand
een paar straten verder een
spataderlijke bloeding had. Het
was een vrouw op leeftijd 'die
zo'n spatader aan de rand van
het bed had opengehaald. Dat
bloedt als de ik weet niet wat.
Nu mag je bij alle bloedingen
het been afbinden behalve bij
een spataderbloeding. Ik kwam
daar in het huis, door het vroe
ge uur was ik toch al niet zo
vrolijk en ik zag dat de twee
zoons van die vrouw het been
met een knevel hadden afgebon
den. Het eerste wat ik dus wilde
doen was die knevel weghalen.
Kon ik me daar een pak slaag
krijgen. Gelukkig bleef ik er
rustig onder. „Luister", heb ik
toen gezegd, „als je wilt dat je
moeder nog langer blijft leven
moet je eerst dat ding eraf ha
len". Uiteindelijk kreeg ik ze
toch zover en toen die knevel
verwijderd was, stopte het bloe
den meteen."
In zijn, carrière is het wel
meer voorgekomen dat hij stank
voor dank kreeg. „Niet altijd
hoor. De mensen komen je ook
weieens bedanken met een bloe
metje voor je vrouw of met een
doosje sigaren. Meestal blijft het
bij een eenvoudig „dank-je-
wel". Dat vind ik ook helemaal
niet erg want het is niet de be
doeling dat we een tegenpresta
tie krijgen. Het is geheel liefde
werk-oud-papier. Alleen ver
wacht ik wel dat de mensen bij
onze jaarlijkse collecte iets in de
bus doen. Daaruit wordt het
verband betaald waarmee wij
weer anderen kunnen helpen."
Na ongeveer 25 jaar als mate-
riaaimeester in het bestuur te
hebben gezeten, heeft hij er nu
de brui aangegeven. Ook het
bestuurswerk binnen de afdelin
gen van de Vara en de PvdA
heeft hij neergelegd. Foeke
Sjoerdsma is wel actief als be
stuurder in de Grafische Bond
en in het NIVON.
„Bij de brigade sta ik ook nog
regelmatig op de lijst Afgelopen
zomer, met die kermis en die
wielerronde en zo moest ik wel
twee keer per week opdraven.
Ook in de sporthal Margriet
kom ik nog regelmatig. Iedere
zondag ip het voetbalveld doe ik
niet meer. Daar nemen ze nu
maar de jongeren voor."
TfsSfSIs
f-p'Sfi
vs,x.<sy' x
SCHIEDAM - Het geld dat
vorig jaar door de Schiedamse
bevolking bijeen is gebracht om
steun te verlenen aan de inwo
ners van de Italiaanse partner-
stad Udine. is nimmer uitge
keerd. Met dit geld zou Udine
moeten proberen weer een beet
je te herstellen van de proble
men waarin het verzeilde na ge
troffen te zijn do«r een zware
aardbeving.
Schiedams bevolking heeft vo
rig jaar circa 15.000 bijeenge
bracht. welk bedrag door de ge
meente verdubbeld is. Deze der
tigduizend gulden staan nog
steeds op een bankrekening,
zonder dat de getroffen Ita
liaanse bevolking er iets van
gezien heeft
Gemeenteraadslid Gerard Ver-
hulsdonk (VVD) heeft aan B en
W verantwoording gevraagd
over de gevolgde procedure en
wil tevens weten wanneer dat
geld nu eens uitgekeerd wordt
Volgens wethouder Herman
Posthoorn, die m mei vorig jaar
persoonlijk poolshoogte ging ne
men in de Italiaanse partner-
stad, zal het geld binnenkort
toch daadwerkelijk uitgekeerd
worden. „We zijn nog bezig om
te bekijken wat er gedaan moet
worden met de dingen die we in
natura gekregen hebben voor
deze actie. Dat moet nog in geld
worden omgezet De raad kan
echter spoedig een mededeling
verwachten. waarin gemeld
wordt wat we met het geld ge
daan hebben." aldus de wethou
der. Hoe spoedig "spoedig" is.
kon hij echter niet zeggen.
Het geld is volgens Posthoorn
echter "een druppel op een
gloeiende plaat". De Duitse
partnerstad Esslingen bijvoor
beeld heeft ruim een miljoen
gulden bijeengebracht, om Udi
ne te steunen Esslingen, Schie
dam en Vienne (Franse partner)
zullen hun geld bij elkaar
gooien om dan gezamehjk een
projekt m t Udine of de omge
ving te financieren. De bedoe
ling is dat er een gemeenschaps
huis van gefinancierd wordt
Volgens Posthoorn heeft de
zaak ook zolang geduurd, omdat
Schiedam. Esslmgen en Vienne
voldoende garanties wilden heb
ben dat het geld niet aan de
strijkstok bleef hangen Die ga
ranties meent men nu te heb
ben.
SCHIEDAM - De komen
de dagen zullen in Schie
dam onder allerhande ver
enigingen solidariteitsacties
gehouden worden ter on
dersteuning van het Ierse
meisje Noreen Winchester,
dat wegens het doden van
haar vader in de gevange
nis zit.
Zoals bekend doodde No
reen haar vader, omdat hij
haar al jarenlang sexueel
misbruikte en ook haar
jongere zusjes verkrachtte.
De terse rechtbank veroor
deelde haar tot een gevan
genisstraf.
Er is een nationale actie
aan de gang om Noreen uit
de gevangenis te krijgen.
In Schiedam besloten gis
teren enige Rooie Vrouwen
besloten tot de oprichting
van een steuncomité. Het
wil bij alle verenigingen,
clubs' of andersoortige ver
bonden in Schiedam hand
tekeningen bemachtigen.
Om de organisatie iets te
vereenvoudigen worden alle
verenigingen verzocht om
zelf bloknootvellen van
lijntjes en het Noreen Win-
chester-verhaaltje te voor
zien om die in eigen kring
te laten circuleren. De lijs
ten kunnen dan ingeleverd
worden bij Geo Laurens,
Valeriusstraat 35 in Schie
dam. Daarvandaan woiden
de handtekeningen en het
geld dat eventueel binnen
komt doorgestuurd naar het
landelijk solidanteitscomité
m Zeist
SCHIEDAM Twee grote en loodzware molenstenen nemen mo
menteel de plaats in, waar tot aan 1962 de brandersmolen .De Oost"
heeft gestaan. Dat is aan de kop van de Lange Kerkstraat op het
pleintje dat in de volksmond al Hemaplein heet. De stenen moeten
nog op artistiek verantwoorde wijze op dit plein gegroepeerd wor
den als stoffelijke herinnering aan lang vervlogen tijden.
Op alle plaatsen in Schiedam
waar in de goeie ouwe tijd mo
lens hebben gestaan, komen ge
denktekens. Een besluit daartoe
is a! weer enige tijd geleden ge
nomen door het dagelijks be
stuur van Schiedam, maar was
nog met uitgevoerd. Met de mo
lenstenen op het Hemaplein is
nu een begin gemaakt
De Oostmolen werd in 1727
gebouwd en deed zo'n anderhal
ve eeuw dienst als brandersmo
len. In 1899 werd de molen tot
aan de eerste balie afgebroken
en bleef er zodoende slechts een
stomp over. Die stonftp bleet tol
1962 staan op de kruising van
Broersvest en Lange Kerkstraat
Op bevel van hogerhand werd
ook dit laatste overblijfsel ge
sloopt, omdat het een bouwval
aan het worden was en Jn de
weg stond. De doorbraak van de
Broersvest moest namelijk ge
realiseerd worden, en daarbij
vonden 3e wegenplanners de
stomp op hun pad.
Na sloop van de stomp bleven
van de tientallen molens, die
Schiedam njk was alleen de
huidige vier molens, de Vrij
heid, de Noord, de drie Koom-
bloemen en de Walvisch over.
Deze vier zullen het nog enige
jaren uithouden, dank zij res
tauratie.
Wat er precies met de molen
stenen op het Hemaplein gaat
gebeuren is nog niet bekend.
Het wordt aan de creativiteit
van de gemeentewerkers over
gelaten om ze op een aardige
manier neer te leggen.
(Van een onzer verslaggevers)
SCHEEMDA - De 17-jarige
Bennie Leraar uit het Groningse
Scheemda is om het leven geko
men bij een bedrijfsongeval. Hij
bestuurde een vorkheftruck die
kantelde, waarschijnlijk wegens
een te kort genomen bocht
ZUTPHEN - Wegens aanran
ding van acht, vrouwen m en
om .Epe is de 29-jarige bouw
vakarbeider P. B. veroordeeld
tot een gevangenisstraf van
twee maanden en een proeftijd
van drie jaar. E. werd op heter
daad betrapt bij zijn achtste
aanranding.
SCHIEDAM - Een zestienjari
ge bromfietsbenjdster is op de
hoek van de Goereesestraat en
de Beijerlandsestraat onder een
auto terecht gekomen, nadat zij
geen voorrang had verleend.
Met beenwonden moest het
meisje ter obeservatie worden
opgenomen in het Noletzieken-
huis.
SCHIEDAM De vereniging
Het Singelkwartier start het sei
zoen morgenmiddag met een
discomiddag in zaal Marijke op
het Broersveld. De middag is
speciaal bestemd voor de jeug
dige leden van de vereniging.
Het discofeest begint om twee
uur, een half uur eerder gaat de
zaal al open.
MAASSLUIS - De culturele
raad van Zuid-Holland heeft
Maassluis een gratis abonne
ment gegeven op de Artotheek
Rijnmond. De gemeente heeft
nu het recht een kunstwerk van
maximaal 2S00 gulden 6 maan
den in huis te hebben.
De afdeling culturele zaken
heeft nu al een werkstuk uitge
zocht: een aquarel van Jan van
't Slot dat op een van de wan
den van het ontmoetingscentrum
De Koningshof zal worden aan
gebracht
SCHIEDAM - In de kantine
van de voetbalvereniging De
Rode Zon hebben inbrekers drie
dozen met ijs koeken en snoep
gevonden en meegenomen. Ze
konden in de kantine komen na
over een hek geklommen te zijn
en een ruitje ingedrukt te heb
ben De schade aan het gebouw
bedraagt circa 50 de waarde
van de gestolen spullen 100.
SCHIEDAM - Bij een bouw
werk van Muwi aan de 's Gra-
velandseweg heeft een 24-jarige
timmerman uit Breda een 22-ja-
rige collega verwond met een
stalen nagel. Hij was met het
nagelpistool aan het schieten in
ijzeren binten, toen het apparaat
plots weigerde.
De timmerman repareerde het
euvel en richtte ter controle het
schietijzer op een houten ko
zijnstijl. De nagel vloog er ech
ter dwars door heen en trof zijn
collega in de buik. Met lever en
darmverwondingen is de man
opgenomen in het Noletzieken-
huis.
SCHIEDAM - In de maand
juli is het erg meegevallen wat
betreft de terugloop van bewo
nersaantal van Schiedam. Aan
het eind van de maand waren
er slechts vijf inwoners minder,
dan aan het eind van de maand
juni.
Op 31 juli telde deze stad
76.413 ingezetenen; 38.734 vrou
wen en 37.679 mannen.
In dezelfde maand zagen H
kinderen in Schiedam het le
venslicht en stierven er S.
Nieuw vestigden zich 320 me&
sen die maand in deze stad,
rmaar daar tegenover staat da!
333 Schiedam verlieten om zich
elders te vestigen.
Degenen die hier kwamen wo
nen, kwamen voor het overgrote
deel uit Rotterdam, het buiten
land, Viaardmgen en Maassluis.
De vertrekkers hebben zidi
voornamelijk gevestigd in de
zelfde dne steden of in het bui
tenland.
In de maand waarover het ge
meentelijk bureau Bevolking
verslag doet, trouwden 102 men
sen in het oude stadhuisje. In 11
gevallen kwamen beide partneis
van buiten de stad.
Je kunt spreken over een zéér
blijde gebeurtenis. Het Prze-
walskipaard is het laatste nog
levende écht wilde paard. In de
vrije natuur (het zuidwesten
van Mongolië) zijn ze met een
aan zekerheid grenzende waar
schijnlijkheid uitgestorven.
't Is duidelijk dat deze felle
paardjes tot een sterk bedreigde
diersoort horen. Verspreid over
61 dierentuinen in Noord-Ame-
nka en Europa leven er welge
teld nog 254 stuks van. De
meeste verkeren nu al tien tot
dertien generaties in gevangen
schap. Hun vruchtbaarheid is
laag.
Blijdorp heeft in het verleden
een bloeiende fok van Przewais-
ki-paarden gehad, 'n Jaar of zes
geleden kwam daar ineens de
klad in. Ter verbetering van de
bloedlijnen verwierf men in En
geland de Tsjechische hengst
Vedran. Zijn huwelijk met de
jeugdige merrie Palatine verliep
al in 1974 naar wens. In dat jaar
werd de kleine Nouvelles gebu-
Twee wat oudere merries
werden van Blijdorp naar de
Zoo in Basel overgebracht De
Zwitserse natuur deed hen goed.
Wat in Rotterdam niet meer
lukte, gebeurde daar: Juliana en
Altamira kregen babies.
Inclusief de pas-geborene
heeft de Rotterdamse diergaarde
nu zes Przewalski-paarden. Be
halve vier merries zijn dat Ve
dran en de met zijn 25 jaat
stokoude maar nog steeds op
liefde beluste en altijd jaloers
hengst Iwan. Helaas voor haw
de Verschrikkelijke van weleer
kan hij écht niet meer zijn.
t
jgK»
•V
