Stichtiiïg MaatscHaj
>peli
jk Wer]
k kanij
it met
Gemeente
uit bestuur
Eens Leprooshuis
toen Proveniershuis,
nu een monument
NUIH
COIOP
ifafbent
Uzêtf
schiedam-extra
I'm
mmm
'mp&m
Het "hoofd-
kwartier"
van -de
Stichting
Maatschap
pelijk Werk
Broersveld
met links
pand num
mer 144,
waar de
stichting
graag de bo
venverdie
ping van in
gebruik zou
willen ne
men.
Hannie
Rennen en
Wim van
Nieuwen
huize
Van onze verslaggever Dick van der Lugt
SCHIEDAM - Te weinig ruimte, te weinig personeel,
kille en onpersoonlijke spreekkamers en te veel werk:
dat zijn de problemen waar de Stichting Maatschappe
lijk Werk twee jaar na haar oprichting mee kampt.
„Het maatschappelijk werk wordt nog half en half ge
zien als vrijwilligerswerk. Maar het is toch niet nor
maal, dat je drie a vier avonden per week van huis
bent. -
Achtergesteld
Rekensom
Hopeloos
Kille ruimtes
Bezuinigingen
Er is in de loop van de jaren niet veel veranderd aan de binnenplaats.
Proveniers
Het Leprooshuis, in Schiedam beter bekend als het
Proveniershuis.
CO/OP is een vereniging
van konsumenten. Niet van
winstmakers, maar van
voordeelbrengers in de
aankopen van alledag. Tel
maar uit wat u dat scheelt!
DONDERDAG 2 NOVEMBER 1978/-;
j»
'Maatschappelijk werk
wordt nog gezien als
vn
Omdat het zo druk Is, kom je
aan het compenseren van die
tijd niet toe en een overwerkre-
geiing bestaat bij ons helemaal
niet", zegt maatschappelijk wer
ker Wim van Nieuwenhuize. „De
buitenwacht verwacht van ons,
dat wc dag en nacht klaar
staan", voegt zijn collega Hannic
Rennen daaraan toe. „Willen wc
fatsoenlijk werken, dan moet je
toch wel een beetje vrije tijd
overhouden. Je kunt niet van
ons verwachten, dat we altijd
klaar staan".
„Dit jaar zijn er om verschillen
de redenen drie maatschappelijk
werkers weggegaan", vertelt
Hannie Rennen. „Een is met ver
vroegd pensioen gegaan en de
andere twee zijn uit het maat
schappelijk werk gestapt. Dat
heeft wel gevolgen gehad, want
we zitten nog steeds met een va
caturestop van het Ministerie,
waardoor je vacatures niet di
rect kunt opvullen. Je moet de
vacature eerst aanmelden en
dan een ontheffing aanvragen.
Daarvoor moet je argumenten
aandragen. Tot nu toe hebben
we de noodzaak goed duidelijk
kunnen maken.
Tussen het ontstaan van de
vacatures en het opvullen ervan
De Stichting
Maatschappelijk
Werk Schiedam is op
3 december 1975 op
gericht en ging op 1
november 1976 offi
cieel van start. De
Stichting is een fusie
van de Gerefor
meerde Vereniging
voor Ziekenzorg en
Maatschappelijk
Werk, de Hervormde
Stichting voor Ge
zondheidszorg en
Maatschappelijk
Werk, de Stichting
Interparochieel Spe
ciaal Charitatief
Centrum, de Vereni
ging voor Maat
schappelijke Dienst
verlening en Samen
levingsopbouw „llu-
manitas" en dc ge
meente Schiedam.
De stichting heeft
zeven maatschappe
lijk werkers in
dienst, waarvan 3,8
plaatsen vanuit dc
sociale dienst in dc
stichting zijn inge
bracht. Deze worden
voor honderd pro
cent gesubsidieerd
door dc gemeente, de
overige worden door
Rijk en gemeente
betaald. Volgende
maand komen cr
waarschijnlijk twee
werkers bij. maar
dit heft dc onderbe
zetting niet op.
„Een dergelijk sa
menwerkingsver
band met dc ge
meente is een vrij
unieke situatie in
Nederland", zegt
Hannie Rennen. „De
gemeente is een ge
lijkwaardige part
ner in het particulier
initiatief. Nu heeft
de gemeente per
brief medegedeeld
niet meer in het be
stuur te willen par
ticiperen. Dat is een
rare constructie: de
gemeente is wel
mede-verantwoor
delijk, maar zit niet
in het bestuur. Dat
betekent een grotere
afstand tussen stich
ting en gemeente. En
dat komt juist op een
moment, dat we be
zig zijn om te kijken
hoe het bestuur uit
gebreid kan worden,
omdat de perso
neelsbezetting uitge
breid wordt, omdat
er zoveel taken lig
gen die gedaan moe
ten worden en om
dat het bestuur er
naar streeft over in
houdelijke zaken
uitgebreid te discus
siëren."
zitten wel een aantal maanden.
Je blijft altijd met een gat zitten,
omdat de sollicitatieprocedure
tijd kost en de sollicitant zelf
vaak ook nog een opzegtermijn
heeft Je zit dan wel zo'n maand
of zes in het schip. Dat betekent,
dat de werkzaamheden van de-
geen die weggaat, tijdelijk moe
ten worden overgenomen en dat
er nogal wat overwerk gemaakt
moet worden".
Hannic Rennen: „Het maat
schappelijk werk is in Schiedam
altijd achtergesteld geweest. Als
we dadelijk met negen mensen
zitten, Is dat beslist niet overbo-
dig. Het lijkt alsof we veel maat
schappelijk werkers hebben,
omdat de gemeente haar eigen
werkers in de stichting heeft in
gebracht maar in andere steden
blijven die bij de sociale dienst
Eigenlijk hebben we drie maat
schappelijk werkers, want die
gemecntcplaatsen tellen niet
mee voor CRM".
De noodzaak om het maatschap
pelijk werk in onze stad goed uit
te rusten, zowel wat betreft de
personeelsbezetting als de ac
commodatie, is zonneklaar. „Er
is in Schiedam naar verhouding
een grote werkloosheid en door
de grote afhankelijkheid van de
metaalbedrijven bestaat de
dreiging dat die nog groter
wordt", zeggen Hannie Rennen
en Wim van Nieuwenhuize. „De
huisvestingssituatie is slecht. Er
zijn naar verhouding 'te weinig
betaalbare en redelijke wonin
gen. De gemeente heeft een klei
ne greep op het particulier wo-
ningbezit: dat is nog steeds een
groot knelpunt. Het gemiddeld
inkomensniveau is vrij laag en
er zijn naar verhouding veel uit
keringstrekkers".
Werkloosheid, schuldsanering,
mensen die het niet meer zien
zitten, problemen met kinderen
en echtelijke ruzies: dat zijn zo'n
beetje grofweg de problemen,
waarmee de maatschappelijk
werkers geconfronteerd worden.
Wim van Nieuwenhuize: „We
hebben vooral de laatste tijd
veel met schuldsanering te.ma
ken en het wordt steeds erger.
Het is triest om te zien hoe ge
makkelijk mensen zich soms in
de schulden steken. Dat begint
met het huren van een kleuren
televisie en daarna iets kopen bij
Wehkamp en dat loopt soms wel
in de duizenden".
Hannie Rennen: „Wij probe
ren dan een rekensom te maken.
We kijken hoe hoog de vaste las
ten zijn en hoeveel men per
maand kan aflossen. We probe
ren alles op een rijtje te zetten.
Over het algemeen krijgen we
dat soort dingen wel voor elkaar.
We treffen een regeling met de
schuldeisers; die zijn allang blij
dat ze hun geld krijgen. Het zijn
altijd langdurige kwesties. Je zit
vaak met een looptijd van zes
jaar 'en met lage aflossingsbe
dragen omdat men niet meer
kan missen. En dan moet men
het ook nog eens volhouden en
geen nieuwe schulden maken.
Dat vereist wel een constante
begeleiding. Het zijn wel tijdro
vende zaken.
De laats ie tijd worden we ook
naar verhouding meer gecon
fronteerd met crisisgevallen.
Dat zijn geen dingen die in een
uurtje bekeken zijn".
„Het was de afgelopen maan
den een behoorlijk overspannen
situatie", zegt Wim van Nieu
wenhuize. „Het was vaak zo, dat
we er met van negen tot zes wer
ken niet meer mee toe kwamen.
We hebben twee maanden ge
had. dat we cr zelf bijna gek van
werden. Even hebben we met
een wachtlijst gewerkt.
We zijn nu bezig om te kijken
of we er een parttime kracht bij
kunnen krijgen. CRM heeft al
zijn toestemming gegeven, maar
de goedkeuring van de gemeente
hebben we nog niet. Veel wel
zijnswerkers willen korter gaan
werken, bij voorbeeld vier da
gen en voor de resterende tijd
kun je dan een parttimer aan
stellen, zodat je daarvoor in de
plaats een werkloze aan werk
kunt helpen".
De Stichting Maatschappelijk
Werk kanipt ook met ruimte
problemen. Momenteel heeft
men de beschikking over een ge
bouw aan het Broersveld, een
ruimte in het gebouw van de
kruisvereniging aan dc Mesdag-
laan. kruisgebouw Bachplein,
Wattstraat 74 en dienstencen
trum Dc 4 Molens.
„Het gebouw aan de Mesdag-
aan is een hopeloze aecommo-
latie", zegt Wim van Nieuwen-
auize. „We hebben er geen goede
.vachtruimte. AVe hopen op de
>ude Kivevaschool. We hebben
Jaarin ruimte geclaimd. Het col
lege heeft ons verzoek om subsi
die in de huur afgewezen, maar
de Stichting Initiatief Wijkcen
trum West is nu aan het overleg
gen met wethouder Posthoorn
am te bekijken of de gemeente
de gehele huur kan betalen. Een
ruimte in West is voor ons hard
nodig.
In Noord willen we verhuizen
naar het toekomstige wijkcen
trum. Daarin hebben we ruimte
geclaimd. Dat wijkcentrum
wordt een natuurlijk aanloop
punt. In Oost zouden we in de
toekomst ook graag naar een
wijkcentrum gaan, waardoor je
meer samenwerkingsmogelijk
heden met andere organisaties
hebt Maar dat is allemaal nog in
het beginstadium.
In Nieuwland willen we te zij
ner tijd verhuizen van het dien
stencentrum De 4 Molens naar
het wijkcentrum Nieuwland en
in Zuid hebben we geen spreek
uurruimte. We zijn bezig met
een tussenoplossing om samen
met de Sociaal Raadsman, de
Rechtswinkel en de bewo
nersvereniging er een buurtwin-
kel te huren. Als de renovatie
van blok L klaar is, zit er wel
licht de mogelijkheid in om een
pandje te huren".
„Ook aan het Broersveld heb
ben we problemen", zegt Hannie
Rennen. „Het aantal vierkante
meters lijkt voldoende, maar dc
indeling is onvoordelig. Er zijn
te weinig spreekkamers. Je loopt
elkaar constant voor de voeten
en het wordt nog moeilijker als
we er dadelijk een paar man bij-
krijgen.
Voor ons beroep is de ruimte
erg belangrijk. Het gaat om de
privé aangelegenheden van
mensen en je kunt niet zeggen:
gaat u maar aan mijn bureau
zitten, dan praten we daar wel".
„Je moet soms met je cliënt het
gehele gebouw doorlopen op
zoek naar een ruimte waar je
rustig kunt gaan zitten. En vaak
zit je dan ook nog in een kille,
koude ruimte. Dat is bepaald
niet bevorderlijk voor het con
tact", voegt Wim van Nieuwen
huize daardan toe.
De Stichting Maatschappelijk
Werk heeft daarom het college
verzocht de bovenverdieping
van een aangrenzend pand in
gebruik te mogen nemen en in
de huidige ruimte een tussen-
muurtje te mogen plaatsen. „Een
week nadat we dat verzoek ge
daan hadden, stonden wethou
der Taverne en Scheeres en een
paar ambtenaren op de stoep om
het pand te bekijken", vertelt
Hannie Rennen. „Ze zeiden, dat
er ook andere kandidaten waren
voor dat pand. Dat is dan wel
toevallig. Dat pand staat al jaren
leeg'en net als wij het willen
huren, zijn er ook andere be
langstellenden.
Tenslotte Bestek '81, de bezui
nigingsplannen van dc regering.
„De tendensen zijn duidelijk",
zegt Hannie Rennen. „Wat ons
budget precies gaat worden,
hebben wc nog niet bekeken.
Door de vacaturestop zijn er in
het maatschappelijk werk in het
gehele land al 120 plaatsen ver-,
vallen. Die achteruitgang is nog-
slecds niet goedgemaakt Dc
aanvragen om hulp zuilen toe
nemen: aan de andere kant kan
er minder hulp geboden wor
den".
An het jaar 1468 werd er in
onze stad een man, die we nu
met een gerust hart een
"ploert" zouden noemen, ver
oordeeld tot een boete van
tien stuivers en tot het maken
van een bedevaart Waarom?
Hij had de eenden die de zieke
mensen buiten de Overschiese
Poort toebehoorden doodge
slagen en opgegeten en daar
bij nog een arme zieke uitge
scholden. En dat mocht niet
Wie waren deze zieken
eigenlijk Zij waren leprosen,
lijders aan lepra, ook wel me
laatsheid genoemd, een ziekte
die nu gelukkig niet meer
voorkomt in ons land. Ver
moedelijk woonden zij in een
complex van houten gebouw
tjes, tot de stad in 1485 op on
geveer dezelfde plek een huis
"in behoef onsen armen laza-
ren ziecken menschen" liet
bouwen. De plaats van het zo
ontstane ziekenhuis is logisch.
De lijders aan de gevreesde
huidziekte moesten uit de
buurt van de gezonde Schie
dammers worden gehouden,
omdat hun kwaal zo besmet
telijk was.
Daarom werden zij buiten
de stad, buiten de Overschiese
Poort verpleegd, voor zover je
in die tijd al van verpleging
kan spreken, het belangrijkste
was, dat zij anderen niet zou
den besmetten en dus ver weg
moesten zitten. Hun plek gaf
eveneens goede gelegenheid
om te bedelen, hetgeen de eni
ge manier was waarop de zie
ken in hun onderhoud konden
voorzien.
Het huis had een bestuur
van syeckmeesters (zieken-
meesters), die vanaf 1482 "!e-
prosenmeesters" worden ge
noemd, om ze te onderschei
den van de ziekenmeesters
van het in dat jaar gestichte
Pesthuis.
In 1566 werd het Leproos
huis voor een ander doel ge
bruikt De Protestanten moch
ten toen in een grote schuur,
die bij dit terrein hoorde, hun
samenkomsten houden. In
1591 keerden de zieken pas
weer naar hun oude plek te
rug. In 1594 kregen ze een
nieuw gebouw, hetgeen weer
gebouwd werd op hel lerrein
buiten de Overschiese Poort,
op de plaats van de achter-
bouw van het huidige Prove
niershuis.
Rond 1600 nam het aantal
melaatsen sterk af, misschien
wel door een verbetering in de
hygiënische toestanden. Meer
en meer werd ,het ziekenhuis
betrokken door oude mensen,
iie proveniers werden ge-
noemd. Zij betaalden een be
paald bedrag en na die beta
ling hadden zij recht op eten
en onderdak. De altijd nog
aanwezige leproosmeesters
hadden nog altijd het toezicht
over het huis.
Langzamerhand veranderde
de naam van het huis in Pro
veniershuis en de leproos-
meesters werden daarmee in
overeenstemming Regenten
van het Proveniershuis ge
noemd. In 1756 lieten deze re
genten aan het stadsbestuur
weten dat hel huis oud was en
bouwvallig, zij verzochten om
een vernieuwing, waar zij toe
stemming voor kregen.
Er ontstond een nieuw ge
bouw. Toch ging het nadien
bergafwaarts met het Prove
niershuis. Er kwamen meer
schuldeisers en minder prove
niers. In 1827 begon men met
de verhuur van lege kamers.
In 1846 kwam de instelling on
der de Magistraatsarmenka-
mer, die vanaf 1854 Burgerlijk
Armbestuur werd genoemd.
Nu kwamen er arme bejaar
den in te wonen, in plaats van
de welgestelde proveniers van
vroeger. Maar ook dit was niet
blijvend. Het beheer van dit
huis ging in 19G5 over op de
gemeenteen dc laatste bejaar
de vertrok in 1969. Het huis
zelf heeft at deze veranderin
gen overleefd. Het staat nog
steeds op zijn oude piekje, al
heeft het niet meer de sociale
functie van vroeger.
HENRI ËTTE
VAN ALDERWERELT
OCH1EDAM werd onlangs
opgeschrikt door een rel.
Jongeren uit Schiedam en
Vlaardingen raakten met el
kaar slaags in de wijk Woud-
hoek. De kranten hebben er
•uitvoerig aandacht aan be
steed. Hierdoor weten we
zo'n beetje wat er gebeurd is.
Het zoeken naar de oorzaken
van een dergelijke rel is ook
meteen begonnen. Verschil-
lende mepsen worden daar
over aangesproken.
De wethouder uit Vlaar
dingen zegt "Aan ons ligt
het niet Ais je ruim tien mil
joen gulden uittrekt voor de
bouw van een nieuw jonge
rencentrum kun je niet zeg
gen dat we kinderachtig
doen".
De opbouwwerker van
Schiedam-Noord zegt: "De
enige ontspanningsmogelijk-
hcid hier is een patatkraam.
En het gemeentebestuur on
derneemt ook geen enkele
poging iets op poten te zet
ten".
De Schiedamse wethouder
is het met deze laatste uit
spraak niet eens en wijst op
het in Schiedam-Noord te
bouwen wijkcentrum.
Opvallend is dat bij het
zoeken naar de oorzaken van
de rel, de plaats van het ge
meentebestuur zo centraal
wordt gesteld. En dat terwijl
voor de jeugd heel belang
rijke zaken, bijv. de werkge
legenheid, niet in de eerste
plaats vanuit het Stadskan
toor bestuurd worden. Voor
een deel zal dit wel komen
doordat de wethouder zo ge
makkelijk kan worden opge
beld. Deelnemers aan de rel
len, noch hun ouders, komen
amper aan het woord 1
Aan de andere kant is het
gemeentebestuur inderdaad
betrokken bij vele ook voor
de jeugd belangrijke zaken
zoals de bibliotheek, de scljo-
len, de sport, de Schiedamse
Gemeenschap, het museum,
de muziekschool, de Gouds
bloem, de wijkcentra. Toch
zou ik op dit moment- niet
willen beweren dat Schiedam
genoeg doet voor de jeugd.
Wanneer komt er een
open-jongerencentrum in
Schiedam-Noord Komen er
meer woningen voor jonge
ren beschikbaar Als we ons
oor te luisteren leggen bij de
jongeren zelf, hun ouders en
hun onderwijzers, dan kun
nen we ongetwijfeld nog veel
meer vragen opvangen.
Vroeger hadden we hier in
Schiedam een Raad voor
Jeugd en Jongeren (SRJJ). In
een oude folder lees ik dat
„deze raad beoogde een brug
en stootkussen tussen jeugd
en jongeren enerzijds en ge
meentebestuur anderzijds te
vormen; opererend temidden
van de Schiedamse samenle
ving en daar voortdurend
contact mee onderhoudend;
haar beleid baserend op
jeugdigen en jongeren, zowel
in georganiseerd verband als
daarbuiten".
De SRJJ is tor ziele. Heb
ben hun bedoelingen inmid
dels op andere wijze een
vorm gekregen
JOOP DEJONG
