H LrZM'W
Plantsoenendienst in de slag met 54 s
9
BLOEI EN NEERGANG
Onder
I!
SPSS®
BON VOOR 2 WEKEN
GRATIS HET VRIJE VOLK
SCHIEDAJ -EXTRA
rf
Hoofdredacteur Herman Wigbold, Kantoon Hoogstraat 76, Schiedam. Tel. 26 87 98 of 26 52 05
Mm
w
n%
I
'EXTRA' MET
VAKANTIE
Donderdag 28 juni 1979 j
il
'Ji
1977
1976
1976
1974
1976
1974
1977
1977
1975
1975
1976
1975
1977
1975
1976
1976
1974
1974
1975
1977
1975
1975
1977
1977
1977
1977
197
1975
197?
1978
197
1977
1977
191
9 ms&
sis te'
liM
SMS»»
>Van de Marei, Panne koek en Van der Hulst Zij waken over de sportvelden.
1976
1976
1977
1976
1977
1974
1975
1977
1978
1978
1977
19761
«B|
19751
19761
fi;. De oorzaak van het
«fgrote aantal brande-
fcrijen in Schiedam lag in
7 het feit, dat er maar
.weinig geld nodig was
lom zo'n bedrijf op te
zetten. Er was meer be
hoefte aan arbeiders
gHdan aan geld, en arbei-
gcders waren er genoeg.
■^Bovendien getuigde het
.bestuur van de stad van
;;|een welwillende hou
nding t.o.v. de branders.-
'l- Men legde de oprichters
van nieuwe branders-
$v.bedrijfjes^ niets in de
l „weg.
De Koorenbeurs honderd jaar geleden
...en nu.
SCHIEDAM - Het zijn weer drukke tijden voor de
mannen van de Schiedamse plantsoenendienst. Vooral
voor die groep die zich bezighoudt met de verzorging
van de sportvelden. Op de zomersporten na liggen de
overige competities stil en dat is voor de plantsoenen
dienst een goede gelegenheid de velden weer optimaal
in orde te brengen voor de nieuwe competitie.
„Als wij de tijd maar krij
gen dan is er niets aan de
hand", zegt de heer Van de
Marei. „En het weer moet
meewerken en dat heeft er
de laatste weken nogal aan
gemankeerd. Bepaalde han
delingen zoals het strooien
van kunstmest kan niet op
natte velden."
Overbespeling
Piek
Boos
Telefoontjes
mm*
sw»aoa
Het materiaal - voor een deel maar - en de mannen
die de sportvelden verzorgen.
Ai
r
iff
Het oude clubhuis van Ursus. Zodra het leeg stond
gooide de lieve jeugd de ruiten in.
'n fijne tijd
beleef je in'
King's discotheek
Sexfilms huren?
6 voor 27,50
samen met de donderdagbijlage
Bezorg mij 4 weken Het Vrije Volk, waarvan de
eerste twee weken gratis. !k betaal dus slechts
f 6,60. Daarna beslis ik of ik abonnee word,
Maak mij maar meteen kwartaal-abonnee.
ik ontvang Het Vrije Volk eerst twee weken gratis.
Mijn voordeel is dan f 6,60.
Aankruisen wat van toepassing is.
Naam.
L"f
En de huidige bewoners? Zij
develd: officieel woont èr maar
één persoon. En de al opgeknap
te huisjes? Waarom niet de be
woners ingelicht? En de ate
liers? En de vergaderruimtes?
Waarom zo duur? Waarom van
dat goedkoper materiaal?
Waarom geen ervaren architect
erop gezet?
II
u i
'f
i
i
r
Adres
Woonplaats
t"
Vi t
Wij doen ons best'
n\^x5Sx-Nv
r De bloei van deze bedrijven
^bracht de stad het fortuin. Het
^»is dan ook niet verwonderlijk
$,cdat in de tweede helft van de
£s|8e eeuw zoveel werken zijn
ondernomen en dat er een
X groot aantal nieuwe gebou-
^.wen in de stad zijn neergezet
vh Ook de deftige grote huizen
J?ti,aan de Lange Haven dateren
&uit die periode. Het geld
(^stroomde toen de stad binnen.
•jiJDat kwam ook, omdat de
jKjneeste jenever uitgevoerd
gewerd. De grootste afnemers
iJAwaren de soldaten, en daar
pryfBs in die rumoerige tijd geen
'gebrek aan.
eV - Inherent aan de branderijen
'Jy waren een aantal nevenbe-
wydrijven, zoals glasfabrieken
fcen varkensmesterijen. Deze
plaatsten profiteerden van de
V spoeling, een afvalprodukt
Vs» waar de-varkens mee gevoe-
derd konden worden. En ver
sader waren er natuurlijk een
t?' groot aantal molens, die graan
<i "'maalden voor de branders. De
V^handel deelde in deze voor-
i3? spoed. Om een en ander soepel
|f<te doen verlopen, kwam er in
s£5;1712 een beurs tussen de brug
tegenover de Oude Vismarkt
de brug tegenover de West-
-molenstraat. De branders wa-
Aren vanaf dat moment ver-
:"-.plicht om daar hun moutwijn
verkopen, en wel door tus-
Asenkomst van Schiedamse
«makelaars.
Zodoende kon men de han
't;', del in de stad houden en op de
^kwaliteit letten. In 1786 begon
men met de bouw van een
nieuwe Beurs op de Dam. In
1792 was dit werk gereed.
Een nadeel van al deze wel
vaart was echter, dat onze
stad er steeds zwarter uit ging
zien. Bezoekers uit andere
steden of landen waren ont
steld over de hoeveelheid rook
en zwartigheid, die de bran
derijen produceerden.
Schiedam kreeg in de 18e
eeuw niet alleen het etiket
„jeneverstad" opgeplakt,
maar werd ook her en der „de
zwarte stad" of „zwart Naza
reth" genoemd...
Aan het einde van de 19e
eeuw en aan het begin van de
20e eeuw ging het bergaf
waarts met de brandersindus
trie. Het ene bedrijf na het
andere was tot sluiten ge
doemd. Waarom gebeurde
dit? Daar waren verschillende
oorzaken voor.
Er kwam meer concurren
tie, vooral op het gebied van
het vervaardigen van spiritus.
Door de nieuwe melassespiri-
:-v;^
tus had men de spiritus uit de
Schiedamse branderijen min
der nodig. Ook het produkt
gist konden de branders moei
lijker slijten, omdat de opko
mende luchtgistindustrie een
betere kwaliteit gist leverde.
Een en ander leidde er toe
dat er in 1920 nog maar 20
branderijen in Schiedam ge
vestigd waren, terwijl er in
1881 maar liefst 392 gestaan
hadden! Er stierf een indus
trie, die bijna een totale na
tuurlijke kringloop omvatte:
verbouw van graan alcohol-
produktie met gist - spoeling
als veevoer en mest om het
land vruchtbaar te maken.
Met de branderijen verdwe
nen ook veel toeleverende be
drijven, zoals glasfabrieken,
kistenfabrieken en capsulefa-
brieken. Bovendien was er
geen spoeling meer voor de
koeien van het Westland, en
het was juist die mest die dat
land zo vruchtbaar maakte.
Het mesttekort dat ontstond
kon echter bijna tegelijkertijd
worden opgevangen door de
fabricage van kunstmest, die
toen steeds meer de kop op
ging steken. Dit alles beteken
de voor Schiedam een econo
mische ramp.
Het jammere was ook dat de
Schiedamse branders het in
die moeilijke tijden niet eens
konden worden om zich in een
grootindustrie te verenigen.
De concurrentie was zo groot,
dat ieder bedrijfje zijn uiter
ste best moest doen om het
hoofd boven water te houden,
en daarbij ook nog moest pro
beren om de andere voorbij
te streven, ook al waren er in
heel Schiedam nog maar tien
branderijen over!
Samengevat komt het er op
neer dat de brandersindustrie
ten onder ging aan de op
komst van de spiritusindus-
trie, wat een gemechaniseerde
grootindustrie was, in tegen
stelling tot de kleinschalige
moutwijnproduktie. Men kan
zich voorstellen, dat er in die
moeilijke jaren weinig werk
gelegenheid en weinig wel
vaart in onze stad was. Het
ging weer wat beter toen men
met een scheepsbouwindus-
trie begon.
Er bestaan gelukkig nog wel
wat oude branderspanden in
Schiedam, al worden ze niet
meer als zodanig gebruikt
Toch is het oude Schiedam in
deze gebouwen (en in de mo
lens) nog steeds herkenbaar.
HENR.IËTTE
WERELT
VAN ALDER-
Van onze verslaggever BAS VAN BOCHOVE
Er zijn in Schiedam 54 sport
velden en alle velden krijgen
die aandacht die noodzakelijk is.
De ene keer kan dat een gewone
opknapbeurt zijn, maar ook
gaan er per jaar een aantal vel
den helemaal uit om een grondi
ge renovatie te ondergaan.
„Nu, dit jaar, hebben wij de
velden van Martinit en Excel
sior in de renovatie. Daar komt
als het ware een hele nieuwe
bovenlaag op. Daar waar nodig
wordt óok de drainage nageke
ken en zonodig hersteld. Dat
werk doen wij met heel veel
plezier. Maar het weer moet ook
meewerken en dat is nu niet het
geval. Ik zie er van komen dat
de velden van Martinit en Ex-
celsior'20 bij het begin van de
competitie nog niet bespeelbaar
zijn. Waarschijnlijk zal de rust
periode met drie weken moeten
worden verlengd."
Dat velden, die een grondige
renovatie achter de rug hebben
tegen een stootje kunnen, be
wijst een van de bijvelden van
Excelsior'20. Daar is vorig jaar
goed het mes in gezet met het
gevolg dat het er na de competi
tie nog zeer goed bij lag. „Zo
hier en daar wat bijzaaien en
wat kunstmest er over en dan
moet je over een paar weken
eens kijken", zegt Van der Ma-
rel.
Moeilijker wordt het met die
velden waar sprake is van over
bespeling. „Bij PPSC/SFC en bij
FC Nieuwland/Schiedamse
Boys is dat het geval. Daar kun
nen die clubs niets aan doen.
Het is nu eenmaal zo en dat we
ten wij dan ook wel. Gevolg is
wel dat bij regenval daar snelle:
de velden worden afgekeurc
dan velden waar geen' sprake i:
van overbespeling."
En daarover ontstaat bij en
kele verenigingen wel eens on
begrip. „Dat vind ik rot genoeg
maar als een veld niet te bespe
len is dan wordt er ook niet op
gespeeld. En welke vereniging
dat nou is, daar trek ik mij mets
van aan. Het is niet zo dat ik de
pest heb aan welke club dan
ook. Voetbalvelden zijn er om
op gevoetbald te worden, maai
als het niet kan zeggen wij nee."
Met die wij bedoelt Van de
Marei zijn mede-consuls Joost
Pannekoek en van der Hulst Er
leeft bij verschillende vereni
gingen wel eens de misvatting
dat de consuls lopen te keuren
namens de gemeente. Gé Rens,
ambtenaar van sportzaken:
„nee, om consul te mogen wor
den moet je lid zijn van de
KNVB. Van de Marei en zijn
mannen betalen zelfs contribu
tie aan de voetbalbond. Zij keu
ren velden goed of af naar de
richtlijnen van de KNVB en
doen dat niet omdat ze nou toe
vallig ook bij de platsoenen-
dienst werken. Daarom hebben
die jongens het vaak zo moei
lijk."
Naast het normale onderhoud
van de sportvelden, waaronder
ook het maaien wordt verstaan
en dat het gehele jaar doorgaat,
-ligt de .piek toch wel tijdens het
gesloten seizoen. „Dan kijken
wij niet op een uurtje meer of
minder. Zeker niet als er machi
nes van onderaannemers op de
velden bezig zijn. Zolang zij
blijven werken zijn wij er ook.
Machines zijn duur en als dan
ook de regen werken onmoge
lijk maakt, wordt er bij zonnige
dagen doorgewerkt", zegt Van
de Marei.
En zo'n zonnige dag was het
vorige week donderdag. Een
uitgerekende dag om te gaan
mesten. Joost Pannekoek treft
op die dag maatregelen dat het
kan gebeuren. Hij vraagt lief
hebbers om ook na de normale
werktijd er mee door te gaan zo
dat een heel veld in een keer een
beurt krijgt. Hij heeft geen
moeite enkele mensen van de
dienst te strikken. Het humeur
van Joost is die dag niet best.
Hoewei hij alles van de zonnige
kant bekijkt, heeft hij het er die
dag moeilijk mee. Oorzaak is
een knipsel uit een krant. Daar
in wordt de plantsoenendienst
verweten dat het niet te werk is
gegaan bij het softbalveld van
Schiedam.
„Daar maak ik me nou echt
boos over. Als je weet wat wij
gedaan hebben om het veld toch
bespeelbaar te maken.
Waarom niet even informatie
ingewonnen. Dan kan ik precies
uit de doeken doen wat we wel
en niet gedaan hebben. Van de
Marei heeft het ook al gezegd:
wij vinden het alleen maar fijn
als er op de velden gespeeld kan
worden. Als in het hoogseizoen
alle velden in Rotterdam wor
den afgekeurd en hier in Schie
dam kan er gespeeld worden
dan vinden wij dat geweldig.
Dat is voor ons een teken dat
we de velden wél goed onder
houden. Maar er bestaat veel
onbegrip over ons werk. Werk
dat iedereenvan de ploeg met
plezier doet. Kijk, ze hoeven mij
geen pluim te geven. Wat wij
doen is ons werk en dat willen
wij zo goed mogelijk doen."
Ook wordt nog wei eens over
het hoofd gezien dat de consuls
op zondagmorgen niet bij het le
gioen uitslapers behoren. Van
der Huist: „heel -vroeg gaat de
telefoon al bij ons thuis. Of er
gespeeld kan worden. Dan moet
ik mijn rondje langs de velden
nog gaan maken,"
Wij zetten een punt achter het
gesprek. De koffiepauze is om
en de mensen van de plantsoe
nendienst klimmen weer op hun
voertuigen. Een trekker of een
grasmaaimachine. Ze waaieren
uit over de sportparken Harga
en Thurlede. Iedereen weet wat
hij moet doen. Zorgen dat met
de aanvang van het nieuwe sei
zoen de velden er zo goed als
mogelijk bijliggen.
.LLEENSTAANDEN, een
oudergezinnen en zij die hok
ken: verhuis a u b, naar de
Noordpool, de binnenlanden van
Afrika of het Andesgebergte. Ga
desnoods in Tietjerksteradeei
wonen. Dat alles is beter dan
voor 300 gulden per maand moe
ten wonen in een Proveniers
huis verbouwd volgens een
plan dat bedacht moet zijn door
mensen, die Schoner Wohnen,
Vrije Tijd en "Hoe sla ik een
spijker in de muur?" lezen.
In Schiedam kan wel wat!
v..
SCHIEDAM - Schiedam-
Extra zal tijdens de zomer
maanden niet verschijnen.
Dit is derhalve het laatste
nummer. In september zal
"Extra" weer bij u in de bus
glijden.
Prettige vakantie.
(onderdeAmatelbrort)-
Bali. Dim 5a. Schiedam. Te!. 010-267126
Geopend v. 10-18 u. Ootid, koopavond,
leg. vereist
ST OEPSTANK om je heen ter
wijl je onder de douche staat
Dat schijnt sjiek te zijn. Een
douche en een wc in één ruimte
komen ook in het Proveniers
huis als de verbouwingsplannen
van wethouder Zijdeveld en zijn
dienst Woningbeheer doorgaan.
Hoe bedenken ze het? Zijdeveld
zal gedacht hebben: laten we de
bitters pil maar vergulden als
we nu toch al die alleenstaan
den, verzuurde vrijgezellen,
vrouwen die liever een kind
krijgen dan die chemische troep
van de pi! te slikken of voortdu
rend na te gaan of het spiraaltje
er nog zit, vrouwen die geen zin
hebben de godganse dag het ge
jengel van een man aan te horen
en paren die het verdommen om
een boterbriefje te halen alvo
rens de kist in te duiken, gaan
huisvesten. Douchen en poepen
in één kamer voor 300 gulden
per maand in een moderne tem
pel van het progressief huisves
tingsbeleid.
De KEUKEN wordt ook een
juweeltje. Je hebt de keus tus
sen je zitvlak te verbranden aan
het fornuis of je broek open te
halen aan het haakje, waaraan
de theedoek hangt Formica bla
den en hoogglanzende kastjes
om eeuwenoude steentjes te ca
moufleren. Diezelfde steentjes
worden weggemoffeld achter
gipsplaten, die iedere doe-het-
zelver die regelmatig op zijn
duim slaat, kan kopen bij de
doe-het-zelf-zelfbedienings-
markt Waarom geen schroot
jes? Weg met de open trap. Een
muurtje in een ruimte die toch
al zo klein is dat ieder normaal
mens er na tien minuten aan
vallen van claustrofobie krijgt
Geen KACHEL maar een
c.v.-ketel, die opgehangen wordt
om de wasmachine eronder te
kunnen zetten. Een ketel die
niet alleen voor de verwarming
zorgt en warm water voor dou
che en keuken levert, maar bo
venal de gasrekening tot onge
kende hoogte opstuwt De GTB
moeten tenslotte ook leven,
nietwaar?
5 V
t?
f
Stuur de bon volledig ingevuld :n een open
envelop zonder postzegel aan Het Vrije Volk,
Antwoordnummer 1579.3000 VB Rotterdam.
