Jan Stoop' de enige schillenman in Schiedam:
mm
PailTiiK
3t
.•&c
JAN POORT OPBOUWWERKER IN OOST:
''4
m
w w
j" 1
Betere
Danswerk
COOP
cfafèent
UzéfT
HW-Bijlage Schiedam Extra pag.
O
Jan Stoop doet zijn werk met liefde. Hij praat niet veel, maar is altijd wel vriendelijk tegen de mensen.
Van onze verslaggeefster
WILMA VAN METEREN
SCHIEDAM - 's Mor
gens half acht. Schillen
man Stoop komt de Oos
terstraat inrijden. Hij
stapt uit zijn lichtblauwe
Volkswagen met laadbak
,en pakt één van de plas-
•ticbakken die achterin
staan. Ondanks zijn
slechte enkels loopt hij
verbazingwekkend snel
naar een deur in het rijt
je. Het is de deur van een
klant die een plastic zak
met schillen en brood aan
de knop heeft gehangen.
Hij weet immers dat Jan
Stoop langskomt op
maandagochtend.
Paard en wagen
Moeite
Oudere mensen
Pillen
Per jaar vindt Jan Stoop honderd aardappelschilmesjes
tussen de schillen. Als ik vraag of iemand er een kwijt
is, krijg ik te horen 'Ik niet, hoor'. Er zitten zelfs sier-
messen bij."
Van onze verslaggever ONNO BUITER
SCHIEDAM - „Ik kies voor een werkwijze als
praatpaal, pispaal en steunpilaar. Ik wil mij niet op
stellen als de deskundige, want dan blijven de bewo
ners nog afhankelijk van anderen. In zaken als stads
vernieuwing en renovatie, die nu voor de deur staan,
wil ik hen helpen om voor zichzelf op te komen."
Verkozen
Accent
Jan Poort:
Snel de wijk
en de bewoners
leren kennen".
i. i
Een Goed Begin
ishet...
Dansschool
STUDIO
SWING
Scftodmn
TaL 010-713071
Part-time
Ruimtetekort
Tijdelijk
Verbouwing
Centrale
Oude tvensen
Onafhankelijkheid
SJ
Ï>V^N
1S/iï#
„In de hele straat heb ik maar
drie klanten. Soms denk ik bij
me zelf waar doe ik het eigen
lijk voor. Vooral in april, mei
loopt het erg terug. Dan gaan ze
allemaal in de tent zitten. En
'met juli is er helemaal niets
meet te halen." Jan Stoop is de
enigë^echte' schillenboer-'in
.Schiedam. Hij doet dit werk nu
al bijna,twaalf jaar waarvan
vier jaaPin Schiedam. Zëlf is hij"
Delftenaar, maar zijn vrouw en
zijn moeder komen uit Schie
dam. Drie ochtenden in de week
werkt hij in Delft maar maan
dag en donderdag kan men hem
in Schiedam tegen het lijf lopen.
„Mijn vrouw, ik heb een heel
lieve vrouw, gaat dan op bezoek
bij "haar vader. Haar .moeder
was een Wolk van een mens.
Veertien kinderen had ze. Ze
Woonden met zijn allen in een
groot hoekhuis in de Gorzen."
Jan Stoop heeft zelf de zorg voor
vier kinderen. „Tja, vroeger
hadden ze er veel meer. Dat was
kat in het bakkie voor de schil
lenboer. Nu kan je ze op één
hand tellen. Grote gezinnen heb
je bijna nergens meer."
Het is vrij rustig op straat Be
woners in West die op het gebel
van Stoop opendoen, zijn veelal
gekleed in pyama of kinderen
die op punt staan naar school te
jjaan, brengen de schillen naar
buiten. Snel rennen ze weer
naar binnen om de kou te ont
vluchten. Jan Stoop schudt de
zakken uit in de laadbak, sor
teert brood en schillen en stapt
snel in zijn wagen om naar de
volgende straat te rijden.
Niet zijn hele leven heeft Jan
Stoop met schillen gesjouwd.
Tot zijri achtendertigste heeft
hij in de bouw gezeten. Het
laatst op een kraan van 80 meter
hoog. Op een gegeven moment
ging dat niet meer. Stoop bad
ontzettend veel last van zijn
handen, knieén en enkels. Iets
aan zijn gewrichten. Hij toont
de bobbels bij zijn duimen en
stroopt zijn broek op om zijn
knieen te laten zien.
Hij kreeg van de dokter morfi-
ne-injecties maar moest er mee
ophouden om er niet verslaafd
aan te raken. Ook had hij last
van zijn rug. Een opzichter van
de gemeente deed hem in die
tijd het voorstel om met schillen
te gaan rijden. Een procedure
om afgekeurd te worden voor
het werk in de bouw en m aan
merking te komen voor een
WAO-uitkering, won hij mede
dankzij de specialist Zegers.
ijk wilde echter niet met dat
bord invalide op mijn kop lopen.
Toen die man vroeg of ik een
schillenwijkje wilde rijden heb
'k dat met beide handen aange
pakt, ook al had ik er in het be
gin best moeite mee. Er zitten er
m de WAO die nooit hun han-
den hebben vuilgemaakt, maar
zo ben ik ni»t. Ik beschouw dit
alsof ik 's oc'ntends bij een baas
ga werken."
Het begin van Stoops carrière
a's schillenboer is niet over ro~
®n gegaan. Hij vroeg zich af
wat is dat voor een beweging'.
Hij wist niet goed hoe hij het
aan moest pakken. Het sorteren
van brood en schillen is nu een
handigheidje van hem gewor
den en hij weet precies waar
Bjn klanten zitten. Het bruik-
Jeencontract voor zijn auto was
waalf jaar geleden echter zo
opgesteld dat hij niet meer uit
de kosten kwam en er zelf nog
dij moest leggen. Hij heeft toen
de wagen teruggebracht en wil-
eten
mijn
schillen als
biefst uk'
nog elke dag met de hand. Ze
weten precies wanneer ik langs
kom."
de het baantje al opzeggen toen
een orthopedist van het Dijk-
zigtziekenhuis eraan te pas
kwam. Hij vond het schillen op-
halen zo'n goede bezigheids the-,
rapie voor Stoop dat'hij 'zichïn-
zette voor een betere regeling.- - ."CinaKZUCni
Stoop kreeg een paard,eii;Wa~^i'i("Overal staan teiltjes, mandjes.
gen aangeboden die hij weiger
de en later een driewieler. „Ik
heb daar een tijdje in rond gere
den, maar het was een ver
schrikking. Het ding sloeg over
de kop en de bouten vielen eruit.
Toen ik op twee wielen bijna
een wijnhandel binnenreed was
de maat vol". Sindsdien rijdt
Stoop dankzij de artsen die ach
ter hem zijn blijven staan in zijn
blauwe volkswagen.
Van West rijdt Stoop naar de
Gorzen. Vooral de oudere men
sen die er wonen zijn zijn klan
ten. „Je hebt altijd je vaste men
sen.
Maar je moet wel trouw ko
men. Zelfs als ik de griep heb, ga
ik, want ze rekenen op je. Als ik
nu bel dan moeten er twee te
voorschijn komen." Inderdaad
twee oudere mensen verschij
nen in de deuropening, de een
met een mandje schillen, de an
der met een plastic zak. „Kijk
dit is waarschijnlijk nog geen
ons, maar ik heb het toch graag.
Het maakt mij niets uit of het
oude mensen zijn die maar wei
nig schillen hebben. In de Gor
zen ken ik een echtpaar. Hij is 93
jaar en zij is 87. Ze doet de was
emmers en plastic zakken klaar
voor Jan Stoop. Toch zijn de
meeste Schiedammers waar
schijnlijk vergeten dat er een
schillenman bestaat. Vooral de
jongere gezinnen herkenbaar
aan het interieur van hun wo
ning sparen het afval niet meer
op. „Gemakzucht", verklaart
Stoop, het is makkelijker om het
in een vuilniszak te stoppen. Ik
heb overal briefjes uitgezet
maar waarschijnlijk hebben ze
dat gelijk weggegooid. Oude
mensen bewaren het wel. Het
zijn toch allemaal gewone men
sen, hier woont toch Jan met de
Pet!"
Jan Stoop heeft het er soms
moeilijk mee. Straks wordt de
benzine ook weer duurder. Kan
hij nog wel uit de kosten ko
men? Per week haalt hij nu 1700
kilo schillen en brood op, maar
er zijn ook weken bij dat hij de
duizend kilo nog niet eens haalt.
Vooral tijdens de zomermaan
den is het zwaar voor hem.
„Sommigen denken wel dat ik
er heel veel geld uithaal, maar
dat is beslist niet waar. Ik ver
dien misschien 35 gulden per
week en daar moet ik de wagen
nog gedeeltelijk van onderhou
den. Als wat meer mensen hun
schillen zouden bewaren, kan ik
dit jaar ook mijn hoofd boven
water houden. Als het dan hele
maal niet lukt, wil ik de ge
meente voorstellen een gastank
te bouwen op mijn auto zodat ik
zuiniger rijd. Ik wil het niet zo
maar opgeven want-ik ben blij
dat ik iets te doen heb."
Van de Gorzen rijdt Stoop
naar de straten tegenover het
Gemeenteziekenhuis Als hij
praat over het tekort aan schil
len, kijkt hij enigszins droevig.
Dan verschijnt een glimlach.
„Het is soms een vies werkje
maar als ik dan het zonnetje zie
schijnen..."
Jan Stoop heeft geen gemak
kelijk leven achter de rug. In
het handschoenenkastje van de
auto staat naast de gevonden
aardappelschilmesjes een potje
met kalmerende pillen als teken
daarvan. Jan had vroeger veel
last van angsten. „Ik wilde toen
nog wel eens stiekem een va-
liumtabletje nemen, maar die
gebruik ik nu nooit meer." Hij
heeft toch ook wel bevrediging
gevonden in zijn werk en doet
het met liefde zoals hij het zelf
zegt. Uit het handschoenenkast
je haalt hij een kaart tevoor
schijn. Een gelukkig 1980, ook
voor de beesten staat er op. „Ik
vond dit vastgebonden aan een
zakje schillen."
Jan Stoop werkt inderdaad
ook voor de beesten. „Veertig
koeien krijgen hier ieder een
beetje van. Het is het beste dat
er is. Vraag maar aan een die
renarts. En de koeien eten het
net zo graag als wij een lekkere
biefstuk."
Jan Stoop gaat het volgende
portie ophalen om er de koeie-
magen mee te vullen. Hij ioopt
nu al iets moeizamer op zijn or
thopedische schoenen één
paar per jaar - maar het werk
zit er dan ook bijna op. Vanmid
dag zal hij een uurtje rusten,
zoals de dokter heeft voorge
schreven. Hij leegt de zak. Oude
oliebollen rollen m de laadbak.
Tja, wat de één weggooit, ge
bruikt de ander voor een goed
doel, zo lang dat nog kan ten
minste. De koeien zullen er van
smullen. Dat is zeker.
Vaatpaal,
pispaal en
s t eunpilaar'
Aldus Jan Poort. Hij is on
langs aangesteld als opbouw
werker in Schiedam Oost. Jan,
23 jaar oud en afgestudeerd van
de sociale academie in Eindho
ven, is meteen al aan de slag ge
gaan om Schiedam en vooral de
oostwijk te leren kennen.
Op het ogenblik staat zijn bu
reau in het kantoortje van de
Bewonersvereniging Schiedam
Oost in De Franklinstraat. „Een
voortreffelijke plaats", volgens
Jan, „want het ligt centraal in
de wijk. Ik heb gehoord, dat dit
vroeger de zaak was van Koos
de Kapper, die vele mensen met
raad en daad terzijde stond.
Daarmee zit ik meteen in een
voor de de mensen vertrouwde
omgeving."
Jan is enkele weken geleden
door het SSWO, het Schiedams
Werkgeversinstituut voor het
Opbouwwerk voor halve dagen
verkozen boven een aantal an
dere sollicitanten voor de func
tie. Verleden week woensdag
kwam hij voor het eerst in con
tact met de problemen in Oost.
In de komende tijd zal hij zich
verder oriënteren én, wat mis
schien nog wel belangrijker is,
zich aan de bevolking presente
ren. „Ik zal veel de wijk ingaan
om de mensen te leren kennen
en om hen aan mijn gezicht te
iaten wennen. Op de koffie gaan
is een prima manier om dat te
doen.'.'
Jan is een geboren Limburger.
Hij komt oorspronkelijk uit
Kerkrade, wat aan zijn accent
wel een beetje te merken is. Hij
studeerde in Eindhoven en
werkte sinds september als vrij
willig opbouwwerker in Hel
mond. „Ik deed dat, omdat ik
buitengewoon dienstplichtig
was. In plaats van de dienst
werkte ik als opbouwwerker.
Onlangs zijn mijn gewetensbe
zwaren tegen de militaire dienst
officieel erkend en kon ik een
vaste baan zoeken."
Jan Poort had eigenlijk liever
een baan gewild in Brabant,
maar omdat hij snel aan de bak
wilde komen heeft hij de functie
My
msmïit
f/'s/z/f'/y/y/y /Ar.
yv
ft
VSSS '/S/ya S////S, 'SS/S
'fffff ■ffS&fflffJfa&'VSf fyrSS
'y4yy/yyS///y/y?y/s.-,,//.
x f,tyfZih,y
'//'/zw/w;
""////J,,,
in Schiedam geaccepteerd.
„Maar als beroepskracht moet
het geen belemmering zijn om
met andere problematiek te ma
ken te hebben, als in Brabant."
In de korte tijd dat Jan kennis
heeft gemaakt met Schiedam
heeft hij wel enige verschillen
opgemerkt, maar uiteraard ook
overeenkomsten met Helmond:
„De Schiedammer is stugger,
maar zal het niet snei pikken als
er met zijn belangen wordt ge
sold. Maar net zoals in Helmond
is men hier vrij gezagsgetrouw.
Autoriteit opent ook hier deu
ren!"
Jan zal zich de komende tijd
voornamelijk bezighouden met
stadsvernieuwing en renovatie,
maar hij wil eigenlijk veel meer
doen. „Ik ben part-time aange
steld, Als de gemeente ooit nog
eens subsidie verstrekt voor een
volledige functie, kan ik mijn
aandacht ook vestigen op de
huisvesting van buitenlanders,
DE MARTELGANG IN OOST
Als ik dit stuk schrijf, is het
volgens een oude christélijke
traditie de week waarin het
Driekoningenfeest plaatsvindt.
Deze drie koningen, ook wel
wijzen genoemd, kwamen uit
het Oosten. Nu is het niet mijn
bedoeling een stuk te schrijven
over de ongetwijfeld vele wijze
mensen die in het oosten van
Schiedam wonen, wel wil ik het
hebben over Schiedam-Oost.
In heel Schiedam is er een
groot ruimtetekort, zowel wat
stedelijke activiteiten (denk
bijv. aan muziekkorpsen), als
wat wijkactiviteiten betreft. Of
dat nu gaat om klaverjassen,
jeugdwerk, bejaardenwerk,
maatschappelijk werk, buurt
en clubhuiswerk, peuterzalen,
gezondheidsvoorzieningen of
wat dan ook.
Dit is mede een gevolg van het
feit, dat er geen gericht accom-
modatiebeleid gevoerd is in
Schiedam. Een beleid waarbij
aan de hand van een inventari
satie van wensen en bestaande
ruimtes, een plan is ontwikkeld,
waarin gefaseerd het ruimtete
kort wordt bestreden. Alles op
dit gebied gaat moeizaam.
In Schiedam-Noord komt na
vele jaren een wijkontmoetings-
centrum, in Nieuwland wordt al
lang gepraat over verbouwing
van de ruimte op het Wibaut-
plein, in West is, na vele jaren,
een tijdelijke ruimte gevonden
in De Bever, in Zuid is het hele
maal bar gesteld en over Oost
zal ik het zo hebben.
Dit weinig slagvaardige be
leid is mede veroorzaakt, door
dat het College van burgemees
ter en wethouders onvoldoende
een samenhangend beleid voert
Ruimtes worden voor allerlei
activiteiten gevraagd. Zie de bo
vengenoemde opsomming, die
trouwens niet volledig is. Die
activiteiten vallen qua beleid
onder verschillende wethou
ders, terwijl de wethouder van
ruimtelijke ordening weer te
maken heeft met de plaats en de
wethouder van financien met
het geld. Als dat allemaal niet
doelgericht gebundeld wordt, is
het resultaat: langs elkaar heen
werken en gebrek aan slagvaar
digheid. Het gebeuren in Oost
moge dat illustreren.
In 1973 trekt het club- en
buurthuiswerk in een afgekeur
de school in de Dr. Zamenhof-
straat (Centrum-Oost). Iedereen
weet dat het tijdelijk is. Een
eerste aanzet tot integrale ac
commodatieplanning in overleg
met betrokkenen, geformuleerd
in de nota Wijkwelzijnsvoorzie-
ningen, blijft in de aanzet ste-
ken. Wel worden ad hoc per
wijk beslissingen genomen, die
•op zich best zinnig zijn, maar
onvoldoende uitzicht bieden op
een "echte oplossing.
Zo besluit de gemeenteraad op
21 februari 1977 in principe ak
koord te gaan met de verbou
wing van de voormalige Savor-
nin Lohmanschool tot een
buurtcentrum, ter vervanging
van het gebouw aan de Dr. Za-
menhofstraat. Uitdrukkelijk
spreekt de raad daarbij uit, dat
het hier gaat om ruimte voor so
ciaal-cultureel werk en dat voor
gezondheidszorg en andere
wijkvoorzieningen op korte ter-
mijn andere ruimte gecreeerd
moet worden.
In november 1977 keurt de
raad het krediet goed voor de
verbouwing van de Savomin
Lohmanschool. Echter door ver
schil van mening tussen de ge
meente en de huurder over een
aantal punten, wordt de verbou
wing van de Savornin Lohman
school opgeschort In de nacht
van 29/30 juni 1979 wordt het ge
bouw aan de Dr. Zamenhof-
straat door brand verwoest
Na de zomervakantie worden
de verbouwingswerkzaamheden
in de Savomin Lohmanschool
gestart Deze zijn nog bezig en
waarschijnlijk niet voor maart
1980 klaar. Gevolg: allerlei acti
viteiten liggen stil.
In december 1979 bereikt de
gemeenteraad een voorstel om
medewerking te verlenen aan
de bouw van een kruisgebouw
naast de apotheek aan de Van
Swindensingel. Het scheppen
van goede ruimte voor het
kruiswerk is een goede zaak,
maar het voorstel wordt terecht
door de raad als onvolledig
beoordeeld. Immers:
Het gaat hier om een vrij cen
trale plaats in de wijk. Het zou
zonde zijn om deze plaats aan
één voorziening toe te bedelen
i.p.v. aan meer tegelijk door een
zgn. multifunctionele voorzie
ning. Bovendien is een multi
functionele voorziening goedko
per dan allerlei afzonderlijke
voorzieningen en schept men
een ontmoetingspunt in de wijk.
Terecht is daarom destijds in
Schiedam-Noord gekozen voor
een gebouw met meer functies.
Terecht staat er ook in het
programma, waarop het college
van burgemeester en wethou
ders stoelt: „Er zal worden ge
streefd naar het realiseren van
wijkcentra in alle Schiedamse
wijken, waarbij de wijkcentra
voor verschillende doeleinden
geschikt moeten zijn".
Kortom, met het voorstel liep
het college voorbij aan oude
wensen van de raad, aan het
eigen programma, aan doelma
tig gebruik van geld en liet het
de kans liggen een belangrijke
bijdrage te leveren aan de op
lossing van het accommodatie-
vraagstuk in Oost.
De raad is accoord gegaan met
de bouw van het kruisgebouw,
echter met de aanvulling, dat
naar een multifunctionele opzet
gestreefd moet worden. Een deel
van de CDA-fractie stemde te
gen deze aanvulling, omdat ze
ernstige vertraging van de bouw
verwachtte. Bij goed overleg
kan dat echter voorkomen wor
den.
Bovendien reed dit deel van
de CDA-fractie haar eigen wet
houder in de wielen. Haar be
jaardenbeleid is terecht gericht
op het realiseren van wijkpos
ten voor bejaardenwerk, zodat
de voorzieningen voor bejaar
den in de eigen wijk bereikbaar
zijn. Waar had dat deel van de
"CDA-fractie die wijkpost dan
ondergebracht willen zien? In
Oost is er verder nauwelijks
ruimte.
Gelukkig heeft een meerder
heid in de raad anders gedacht
Zij waren, al dan niet uit Oost
afkomstig, in ieder geval nü wel
wijs.
HERMAN NOORDEGRAAF
wtw®
de ontspanningsmogelijkheden"
in de wijk, het groen en de par
keerproblemen."
Jan legt uit: „Ik heb pas de
Stationsstraat bezocht en wat ik
daar aantrof leek meer op een
ghetto. Daar moet zeker wat aan
gebeuren. Aan ontspanningsmo
gelijkheden is er in de wijk
niets te vinden. Het groen, dat er
is, is slechts kijkgroen. Het is
niet functioneel, niemand kan er
op spelen." Maar Jan is optimis
tisch. Hij heeft gehoord, dat er
een aanta! progressieve mensen
in het college van BenW zitten
en dat Schiedam bij het rijk aan
het vechten is voor extra geld
voor de woningverbetering van
Schiedam Oost.
Als opbouwwerker komt Jan
Poort in feite in dienst van de
bevolking te staan. Het SSWO is
een organisatie, die is opgericht
door de vier oude stadswijken
om de opbouwwerkers niet in
dienst te laten zijn van de ge
meente, zodat de onafhankelijk
heid is gewaarborgd.
„Ik vind dat een prima con
structie", zegt hij. „Als ik in
dienst zou zijn van de gemeente,
zou ik door de bevolking veel
moeilijker in vertrouwen wor
den genomen. Maar het blijft de
gemeente die de subsidie ver
strekt en een vinger in de pap
houdt."
Over de moeilijkheden rond
om de benoeming van een op
bouwwerker in Zuid heeft hij
ook een standpunt: „Het is jam
mer dat de instelling van een
beroepskracht zoveel problemen
heeft gegeven: het zijn de men
sen, die ervan de dupe worden."
Jan heeft tot slot nog één
wens: dat veel meer bewoners
van Oost lid worden van de be
wonersvereniging. „Dan krijgt
deze meer subsidie en kan deze
het werk beter doen!"
U -
",Vi
h
Bij COOP hebben de klanten
het samen te vertellen En ver
der is er niemand aan wie
COOP rekening en verantwoor
ding hoeft af te leggen
f!S
