POORTVLIETS
SINTERKLAAS-
I
kre sel
ZIEK ZIJN IN VROEGER TIJDEN
L
m
mm.
i
BON VOOR 2 WEKEN
GRATIS HET VRIJE VOLK
SCHIEDAM EXTRA
Donderdag 4 december 198C
Autoruit stuk..
/*RAR\
helpt Udirekt!
010-377588
RENAULT
iöÉSI
JOGGING
PAK
mm*
A
SCHIEDAM
gHoo fdredacteur Herman Wigbold. Kantoor: Hoogstraat 76. Schiedam. Tel. 26 87 98 of 26 52 05
J 1
WTm.
zmz'MT- - 7-
'f J 'f f
De „Goedheilig man" die het eerste exemplaar van „Van de hak op de tak" aan Poort- In de bovenlijst van de Havenkerk: het oog van God.
vliet overhandigde.
If'-
/aatogtassfervkA
inbouw Zonnedaken
f
Nu óók in
Schiedam,
Stationsplein 2,
tel.:010-37.70.99.
Hart onder de riem
A f ;fV t
V' A
ii»
De havenkerk die Poortvliet lange tijd aangezien heeft voor de tempel van de Fili
stijnen.
tricot
kinder
maten
116/164
ALLEEN GRIJS
Twrrrj
samen met de donderdagbijlage
Bezorg mij 4 weken Het Vrije Volk, waarvan de
eerste twee weken gratis. Ik betaal dus slechts
f 7,10. Daarna beslis ik of ik abonnee word.
Maak mij maar meteen kwartaal-abonnee.
Ik ontvang Het Vrije Volk eerst twee weken gratis.
Aankruisen wat van toepassing is.
i Haam,
Adres.
Postcode
Woonplaats.
I Yolk
SCHIEDAM Na pakjesavond op 5 december zuilen veie Schie-
- Edammertjes zich weer afvragen waar de Sint en zijn Pieten zijn ge
bleven. De jonge Rien Poortvliet hield zich ook al bezig met deze
kwestie. Nu als oudere schrijver heeft hij het erop gewaagd om dit
mysterie in zijn nieuwe boek 'Van de hak op de tak' te onthullen, zij
het met de fantasie van een kind.
-Niet de Sin terklaas-industrie van taairaannen, suikerbeesten, tand-
bedervend marsepein en 'goedkoop' speelgoed, maar de Sinterklaas-
fabel wordt uit de doos gehaaid. In zijn prentenboek vertelt Poort
vliet over het met de.hand vervaardigen van speculaasplanken en
de negerin die Sint zijn ontbijt brengt. Net als in de slaventijd steekt
Sint geen poot uit maar mogen zijn dienaren de'klussen'opknappen.
Maar niet alleen de goedheiligman zweeft in Poortviiets herinne
ring. Ook zijn geboorteplaats Schiedam neemt een aparte plaats in.
Hij tekende in zijn boek de Koemarkt, café De Ster, hotel Kroon en
de Lange Haven. Leuk om het geheugen van de Schiedammers wat
die 'goeie oude tijd' betreft weer eens op te frissen? Onze medewer
ker de rasechte Schiedammer Han van der Horst keek eens mee
over de schouder van Poortvliet en zette bij Kiens schetsen wat his
torische kritische kanttekeningen.
I f«
A
A '-i 'r'--
ft Schiedam van de geborgenheid
Sint Nicolaas is een feest met
'fTde gordijnen dicht. Het heerlijk
•f 'avondje wordt zo genoemd van-
A wege de geborgenheid. Piet kan
'je meenemen naar Spanje, maar
je weet, dat doet hij niet. Bij de
kachel, waar straks de zak met
de cadeautjes staat, ben je vei
lig. Alles is zoals het hoort.
In „Van de Hak op de Tak",
Bien Poortviiets nieuwste best
seller komt Sint Nicolaas heel
wat keren voor, eenmaal zelfs
met dat andere symbool van
vertrouwdheid, prinses Juliana.
En door alle anecdotes, alle
knap getekende dierplaten heen
'ï.zit Poortviiets jeugd. In Schie-
I dam. Tegen heel precieze decors.
Ergens midden in het boek
prijkt de Boerhaavelaan, com-
'pleet j met de deftige gaslan-
taarns, zoals die toen voor de
ff wat bredere straten gereser-
t veerd werden, compleet met
1 Pompstation, maar zonder
l Grensflat. Want die was er toen
r nog niet.
IIk ben precies één jaar ouder
dan die Grensflat. De Boezem,
~4 het natte kleinejongensparadijs
vi dat er vroeger lag (ook in 't
boek) ken ik alleen van horen
f* zeggen.
fi Toch is Poortviiets Schiedam
5. ook mijn stad. Een geboorte-
plaats stolt al vroeg in je geheu-
gen; "Mijn Schiedam is het
Schiedam van de jaren vijftig;
toen er nog duizenden mensen
woonden in de krotjes van de
binnenstad en het huls van. oma
aan de Vlaardingerdijk uitzicht
bood op het wijde polderland.
Alles wat er later bijgebouwd
werd is eigenlijk ongerechtig
heid. Het is een inbreuk op
Schiedam, zoals het hoort.
„Dat was pas een echt station"
noteert Poortvliet bij het prach
tige negentiende-eeuwse bouw
werk, waar ze dat overdreven,
mede naar Rotterdam west ge
noemde tochtgat voor in de
plaats hebben gezet. En de
schoenenwinkel op de Koe
markt heet wat mij betreft nog
steeds „De Kaplaars".
DagNacM Weekend .Ook vrachtauto's
ARAM Autoglasservice Marges
CafandstF.87 Schiedam
Daarvoor tekent Rien Poort
vliet iets ongehoords: een jonge
tje, dat een boomtak naar huis
sleept.
Hij maakte mee, waar ik ais
kind altijd voor gewaarschuwd
werd als ik poogde andijvie te
laten staan: de oorlog, wanneer
ik naar voedsel zou snakken.
Helemaal op de voorgrond -
net of het er niet bijhoort, is een
stuk van zo'n „V Victorie
spandoek in beeld.
De Duitsers staan in Poort
viiets Schiedam altijd een beetje
apart. Zij horen er niet bij. Zij
zijn tijdelijk. Indringers die een
vergeefse aanval doen op de
Hollandse geborgenheid, waar
eng nooit echt is. De gerefor
meerde Poortvliet heeft de Ha
venkerk, waar wij vroeger al
tijd de mis bijwoonden, heel
lang aangezien voor de tempel
van de filistijnen (typisch, de
gereformeerden, maar dit ter
zijde). Vader heeft mij geleerd,
dat in de bovenlijst het oog van
god was aangebracht, zodat ik in
bed niet meer bang hoefde te
zijn voor de starende blik van
de Heiland, waarmee juffrouw
Greta van de katholieke kleu
terschool me had bedreigd.
Precies wat we in 'de jaren
tachtig, aan de vooravond van
de nieuwe crisis nodig hebben:
een hart onder de riem, beelden
uit de tijd, dat de verhoudingen
nog helder waren. Toen je de
helden van de schurken kon on
derscheiden en er zo weinig on
begrijpelijke dingen gebeurden.
Poortvliet zingt het hele boek
door een Hooglied op de ge
woonheid. Mooie vrouwen, die
willen poseren voor de acade
mie, zet hij m hun naaktheid
neer. Hij ziet moeder de vrouw
liever stofzuigen dan trots, vrij
V V V O N -• j!-
^7i»i '-fr
en naar de laatste mode gekleed.
Jongens moeten er netjes uit
zien en met zo ontevreden k.j-
ken Juist en goed, passend en
rechtmatig is het onopvallend te
leven temidden van de kleedjes
en de planten in de woonkamer
van de gewone man. En wat in
diens bovenkamer speelt aan
haat en wrok tegen de aanvallen
van de tijd. wordt door Rien
Poortvliet nauwkeurig ver
beeld. Naar aanleiding van de
dertigste april portretteert hij
de wijkagent En via hem wordt
een eresaluut gebracht aan de
ME die inderdaad de knuppel
heeft gezwaaid namens ons alle
maal.
Of liever gezegd de roe. want
die is bestemd voor stoute kin
deren. Op de laatste pagina's
van het boek vlak bij Prins Ber
nard komt Sint Nicolaas weer
terug. Hij drijft een strafkamp,
waar zulke stoute kinderen op
het land harde lichamelijke ar
beid moeten verrichten, en helpt
dat niet, dan worden zij naar
Arabische landen verkocht.
Wat met in ons beeld van de
werkelijkheid part, wordt weg
gesloten.
Maar aan de werkelijkheid
valt niet te ontkomen De
schildwacht van de geborgen
heid is weliswaar een onsterfe
lijke bisschop, maar zonder ons,
angstige mensen, kan hij met
bestaan In Schiedam zakken de
oude fabrieksgebouwen meen.
daar zit gif in de grond, daar
kijken talloze ogenparen zonder
werkelijke hoop de vacaturehjst
van „Nieuwe Waterweg Noord"
na. Daar iseen kleine Khomeiny
actief..De oude zekerheden
zijn verkruimeld. Nu wordt mij
pas duidelijk, waarom „Van de
hak op de Tak" zo'n uitwekend
Sinterklaasgeschenk is Het
grote cadeau voor de avond met
de dichte gordijnen
met
capuchon
SCHEWM KOEMARKT 1
VLAAFONGEN CWSECKMANN9NGEL67
MAASSUÜS KONINGSHOEK
Vroeger was het met onze me-
dische wetenschap droevig
t, gesteld. Iedereen kent na-
- tuurlijk de woeste Verhalen
over aderlatingen en purga-
ties die meestal tot een verer-
j gering van de toestand van de
patiënt leidden.
Deze dingen kwamen waar-
schijnlijk ook in Schiedam
wel voor. Er is echter weinig
informatie te vinden over dit
onderwerp. Wel weten we dat
Av er al sinds de vroege middel
eeuwen gasthuizen waren in
.«y-rT;
onze stad, waar de zieken op
gevangen werden. Het eerste
gasthuis heette het Sint Ja-
cobsgasthuis, dat rond 1260
door Aleida van Avesnes ge
sticht werd. Enkele eeuwen
later volgden het Leprooshuis
en het Pesthuis, die, zoals de
namen ons ai mededelen,
meer gericht waren op me
laatsen en lijders aan de pest.
Als we nu de organisatie van
deze instellingen eens bekij
ken, zien w$.dat de stedelijke
overheid enkele personen
aanwees om voor regent te
spelen. Deze regenton hielden
een oogje op het financiële be
leid, op de aanschaf van bed
den, meubels etc. en op het ge
drag van het personeel. De
„medische" hulp, die men
eigenlijk beter „verzorgende"
hulp kan noemen, v.-as niet
professioneel.
De vrouwen die zich met de
zieken bezighielden zorgden
voor hun eten en deden ver
der wat zij konden. Maar dat
was meestal niet veel. Pas in
de 15e eeuw werden er voor
het eerst chirurgijns in de Ne-
■SXbS%>.
y'&Azy///'»:
deriandse ziekenhuizen toe
gelaten. Toch was het ook
voor ben vaak vechten tegen
de bierkaai, vooral bij epide
mieën.
De hygiënische toestand in de
gasthuizen liet dan ook veel te
wensen over. Lompen, etens
resten en uitwerpselen lagen
gewoon op de vloer van de
ziekenzaal. Een en ander leid
de natuurlijk tot de aanwe
zigheid van ratten, die zelf
immers de verspreiders van
vele besmettelijke ziekten
waren. Het geeft ook een indi
catie over de „aandacht"
waarmee de patiënten ver
zorgd werden. H adder» de ver
zorgers geen hart voor de
mensen, of waren er gewoon
teveel? Beide factoren kun
nen een rol gespeeld hebben.
In ieder geval was het wel zo,
dat de bezoekende arts eerst
zijn schoenen uittrok, voordat
hij haastig zijn ronde maak-
te»..
HENRIETJ E VAN
ALDEUWERELT
Stuur de bon volledig ingevuld m een open
envelop zonder postzegel aan Het Vrije Volk
Antwoordnummer 1579.3000 VB Rotterdam.
W
