voor
Pr-ijsjes
Tring-tring *fm
door onze medewerker HAN VAN DER HORST
ff:' SCHIEDAM Terwijl de laatste bewoners
i moedig stand houden, doen de slopers in het Pro-
ï/éveniershuis hun drastisch werk. Van de meeste
f»woninkjes in het achttiendeeeuwse bejaardenhof
Afstaan eigenlijk alleen de buitenmuren nog maar
^overeind. Het interieur wordt helemaal weggebro-
^ken, zodat er ruimte komt voor zogenaamde Van
i^Dam-eenheden, kleine behuizingen voor een en
^tweepersoonshuishoudens. Staatssecretaris Van
'Dam zette in zijn tijd een speciaal programma op
'lom werkende jongeren dan een behoorlijk en be-
e-taalbaar onderkomen te helpen. Als de gemeente
^-Schiedam haar plannen kan waarmaken, dan zul-
de VanDameenheden in het Proveniershuis,
een huur gaan doen van iets over de tweehonderd
'gulden per maand.
gfi
fewï.eh
IPt
Melaatsen
ÜPÉ
IÉ
IJsselsteentjes in de kelder. Zijn dit de fundamenten van het vorige Pro
veniershuis?
'Van inspraak hielden ze vroeger niet en elk be
jaardentehuis, dat zichzelf respecteerde, hield er
s'.voor weerspannige oudjes een isoleercel op na.
Uit niets blijkt, dat zo'n verblijf ooit in het Prove
niershuis is gebruikt, maar volgens Bram Uil is
dit er wél een. Je schoof de zondaar over de halve
deur heen, zodat hij een paar dagen kon nadenken
over zijn zonden, 't Pleit voor de regenten van het
Proveniershuis, dat ze niet naar zulke middelen
grepen om de orde in het huis te handhaven, ook
al werd er nog zoveel geklaagd over misdragingen
van dronken deelnemers aan de gemeenschappe
lijke maaltijden van de bewoners.
IJsselsteènijes
- De rigoureuze sloopwerkzaamheden zullen vol
gens vele Schiedammers het historisch interes
sante interieur van het gebouw doen verdwijnen.
3[ - Een nieuwe damwand moet straks het gerenoveerde Proveniershuis beschermen tegen waterover
last.
Eigenaar
oral #4
botte ftf
Controledienst' 'sneer
Eett ijsje. Ook, al weer een kwartje duuró
Over de rest zullen we het maar niet hebben.
^a„
3ste.
lAlleen aan de buitenkamt
«®R
1 W ".V4
alles bij het oude
In het monumentale achter- wordt een van de bejaarden-
huis. waar vroeger de regen- woninkjes in de oude staat
ten vergaderden, kómt mis- hersteld. Waarschijnlijk ter
schien een bistro. Dé gemeente bezichtiging voor de bïstrobe-
33 is daarover.in onderhandeling zoekers en wie er verder maar
met de Rotterdamse horeca- belangstelling voor heeft, al-
exploitant Van Leeuwen. dus een zegsman van Openba-
In datzelfde achterhuis re Werken. Omdat zo'n oud
huisje geen badgelegenheid
heeft, kan het niet worden ver
huurd.
De vernieuwbouw van het
Proveniershuls is bij veel be
woners en vrienden van Schie
dams historisch stadsbeeld op
nogal wat kritiek gestuit. Als
straks alles klaar Is, zo vreest
men, zal er van het uit 1759 da
terende Proveniershuis niet
veel meer over zijn dan de bui
tenmuren, met daarachter ge
wone twintigsteeeuwse nieuw
bouw.
Het Proveniershuis is des
tijds neergezet als woonoord
voor bejaarden uit de midden
klasse: zij konden zich voor de
rest van hun leven Inkopen en
waren danverzekerd van
woonruimte, eten cn medische
verzorging.
Het huidige pand is gebouwd
toen het oude al te krakkemik
kig werd. Dat was maar half
zo groot en oorspronkelijk
neergezet voor een heel ander
soort mensen: melaatsen. Het
stadsbestuur van Schiedam
placht de leprozen van ouds
her buiten de stad te bannen
naar een gebiedje aan de Scliie
buiten de Overschiese poort,
waar ook de vuilnisbelt gele
gen was. In de middeleeuwen
dacht men ten onrechte, dat le
pra een ontzettend besmettelij
ke ziekte was, die je kon voor
komen door contact met de lij
ders te vermijden. In werke
lijkheid heeft melaatsheid te
maken met hygiënische toe
standen en de algemene ge
zondheid van de bevolking. De
leprabacil, die verwant is aan
de veroorzaker van tuberculo
se. krijgt juist zijn kans bij
door armoede en ondervoeding
verzwakte mensen.
In de gouden eeuw is de me
laatsheid uit Nederland ver
dwenen. Vandaar dat de regep-
ten besloten het Inmiddels ge
bouwde Proveniershuis „In te
richten voor nette bejaarden.""
•feWr.'V..
Misschien hebben de slopers
resten van dat vorige bouw
werk blootgelegd. In de huisjes
aan de Schiezijde Zijn funda
mentenvan IJsseisteen te voor
schijn gekomen, die er behoor
lijk oud uitzien. De heer L. A.
Kaal van de dienst Woningbe-
heer, in zijn vrije tijd ama
teur-archeoloog, poogt nu met
behulp van die resten de exac
te ligging van het eerste Pro
veniershuis vast te stellen. Hij
vermoedt bovendien, dat de
aannemer destijds stukken
van de oudbouw in de nieuwe
constructie verwerkte. In dat
geval zouden sommige huisjes
voor een deel van ouder datum
zijn dan 1759. De heer Kaal is
de hele week bezig geweest op
het Gemeentearchief: roet be
hulp van de overgebleven ar
chiefstukken probeert hij na te
gaan hoe de bouw precies ver
lopen is. In opgravingen tij
dens de maandag beginnende
bouwvakvakantie ziet Kaal
weinig. „Wat zou je ontdek
ken?" zegt hij. „Misschien geef
je een hoop geid uit voor niks."
■De heer Kaal denkt, dat de
vernieuwbouw toch wel aan
.het licht zal brengen, wat hij
- weten moet om de precieze lig
ging van het gebouw te bepa
len.
Toch is het hele Proveniers
huis zorgvuldig afgezocht door
een schatzoeker met een elec-
trische metaaldetector. Op
brengst: één achttiende eeuwse
zilveren munt.
Bram Uil. bewoner van het
Proveniershuis, ergert zich
met het merendeel van zijn bu
ren aan de manier, waarop de
oude huisjes worden gesloopt.
Volgens hem blijft er van de
interieurs weinig over. „Heel
wat oude deuren en gebeeld
houwde wanden zijn in de vuil-
niscontainers .j verdwenen,"
zegt hij. De plavuizen uit de
oude provisiekasten gaan bij
het wegbreken vaak stuk, zo
dat bewaren geen zin meer
heeft.
Volgens de bewoners was
het best mogelijk geweest de
Van Dam-eenheden zo te ont
werpen, dat veel meer van de
oorspronkelijke interieurs was
overgebleven. Daar staat te
genover, dat er dan heel wat
gerestaureerd had moeten
worden. De meeste huisjes zijn
door de elkaar opvolgende be
woners vaak danig verbouwd.
Sommige bewoners komend
na de vernieuwbouw in een
Van Dam-eenheid terug. Ande
ren hebben elders in de stad
woonruimte geaccepteerd. De
paar overgebleven bewoners
houden aan hun huisje vast,
omdat, zij het nog niet met de
gemeente eens zijn over een
ander onderkomen. En zo
komt er een definitieve streep
onder een eeuwenlange ge
schiedenis van het Schiedamse
Proveniershuis. Een- bejaar-
denoord wordt geschikt ge
maakt voor jongerenhuisves
ting. Alleen de buitengevels
blijven: de nieuwe IadiDg met
valse vlag gedekt.
"TT.*"*'krfJW»
SCHIEDAM Scheepswerf
Wilton-Fijenoord heeft de jaar
lijkse Ir. Bart Wiltonprljs uit
gereikt aan de achttienjarige
Tom Dammann. De tweede
jaarsleerling van de scheeps-
werfbedrljfsopleiding ia ge
slaagd voor zijn Bemetel-di-
ploma. Hij studeerde af op het
onderdeel PIjpenbewerking.
De Vlaardingse scholier
kreeg een veertiendaagse reis
naar Engeland aangeboden
waar hij scheepswerven mag
bezoeken. De tweede plaats
was voor de leerling-lasser
Rob Janzen, en de derde prijs
ging naar Ronnie Bosch die de
Scheepsbouwer-opleiding door
liep. -
De Ir. B. Wiltonprljs wordt
iéder jaar uitgereikt aan een
leerling die voor zijn Bemetcl
eindexamen is geslaagd en die
bekend staat als "een plezierig
en sportieve leerling die ver
antwoordelijkheid wil dragen
en moeilijkheden niet uit de
weg gaat."
(Van een onzer
verslaggevers)
SCHIEDAM De Schie
damse postbestelier H. D. ia
gistermorgen voor een deel
van zijn bestellingen, be
roofd. De m&n had zijn
zwarte dienstfiets even neer
gezet op de Korte Singel-
straat. Bij terugkomst bleek
het rijwiel te zijn gestolen.
Na veel zoeken vond de be
steller zijn fiets terug In de
Marconistraat, uit de-zijtas
sen bleek een grote hoeveel
heid post te zijn verdwenen.
sAe Wat 'r allemaal niet In
een Ijsje zit. Niet te
geloven. Goed, d'r zit
suiker in, melk, water, st
reep, slagroom en weet Ik
veel wat nog meer. Maar
daar wil Ik het nu niet ever
hebben.
Althans mevrouw A. v.d.
Pluljnt uit de Grintweg in
Rotterdam niet. Wel wil zij
wat zeggen over de prijs
van een Ijsje. Mevrouw Van
de PluIJm: „Ga ik afgelopen
woensdag naar banketbak
ker Van Linschotei» op de
RotterdamseHoogstraat.
Daar hebben ze zo'n kiosk
waar ze „softijs" verkopen
uit zo'n automaat.
Staat 'r op een bord ge
schreven f 1,23 voor een ijs-
Je. Dus Ik leg een gulden en
een kwartje neer. Loopt'r
Ineens een jongen naar dat
bord toe, veegt die prijs uit
en maakt *r 1,50 van.
Zegt die serveerster ach
ter die ijsmachine verbaasd:
„Waar is dat nou goed
voor?" Zeg die jongen: „Nou,
dat komt door de verhoogde"
suikerprijs. Die Is 18 cent
per kilo duurdcr-geworden."
En omdat d'r dus 18 cent
op die suiker was gekomen,
moest ik plotseling een
kwartje meer betalen. Zeg
ik tegen die juffrouw: „Dan
zit 'r zeker l'/i kilo suiker in
dat ijsje!" Ja, dat vond ze
zeif ook wel gek.
Kijk als ze d'r nu een stul-,
ver op hadden gedaan, dan
houd ik m'n mond. Maar een
kwartje? D'r waren meer
klanten die het bespottelijk
vonden. Voor me zelf vind ik
het niet zo erg. Maar als d'r
nu een moeder komt met
drie kinderen voor een ijsje
dan is dat arme mens met
een vijl gulden kwijt. Zoiets
hoort toch niet?"
- Even later belde ik met de
eigenaar van banketbakker
Van Xinschoten, de heer J.
B. de Klerk-
Eigenaar De Klerk: „Van
dat bord ontken ik. Een dag
tevoren besloten we de prijs
van een ijsje, met een kwart
je omhoog te doèn. En toen
hebben we meteen dat berd
'■weggehaald.Wel' waren er
lijstjes waarop stond dat ze
met ingang van die dag
1,50 kosten.
Ik begrijp trouwens niet
waar u zich zo druk over
maakt/Schrijft u ook over
biefstukken - en tournadeaus
die van de ené dag op de an
dere in restaurants van 25
naar/SS gaan?
Meneer, Iaat ik u dit zeg
gen, dat er In heel Neder
land geen sprake is van enig
prijsbeleid. Iedereen doet
maar. Drie jaar lang hiel
den we onze ijsjes (met of
zonder slagroom) op i 1,25.
Mogen we d'r dan nu alsje
blieft een kwartje op doen?
De prijs van slagroom al
teen al is de laatste twee
jaar twee galden per liter
omhoog gegaan.
Ik zal u wat anders zeg
gen: "Straks bei ik Wibo van
der Linde op van Tros-Ak-
tua en dan wil ik met a op
de t.v, in debat gaan over
het prljzenbeleid. Nou, dat
verliest u zonder meer.
U wilt nu een artikeltje
schrijven over de prijs van
-Ijsjes: "Bah". Zeker om de
kleine ondernemers de
grond in te boren. Terwijl
we het toch al zo moeilijk
hebben. We kunnen amper
ons hoofd, boven water hou
den. Maar u schrijft maar.
doet maar!"
-Ik heb het gevoeldat u
zich nu wat nodeloos zit op
te winden.
De Klerk: "Ik me opwin
den? Hoe komt u daar nou
bij? Dat doe ik nooit. Een
artikel over ijsjes? Hoe lang
zit u eigenlijk in de journa
listiek? Nou, u gaat uw gang
maar. Trouwens, die krant
;uur-, 55£v;;,
redt
van u koop ik toch
Toet-tocW.
Tien minuten later.
"Trlng-, fringe trlngS
"Ja, hallo nog even
De Klerk van banketba
Van Linschoten. Goedjf
heb me, net even zitten
winden. Maar Ik wil nog
zeggen. Niet dat Ik
woord van m'n verhaal/
terugnemen hoor. En
jullie krant was ook
flauwekul. Eerlijk
komt Het Vrije Volk hier*
ke dag over de toonbank
Daar ben Ik ten mi 1
erg blij om.
De Klerk: "Overal bij
zaken hebben ze de
maanden de prijzen van
jes verhoogd. Wij waren -
een van de goedkoopste,
ons krijg Je een bele
ijspunt voor die I1J5&
dat betaal je of er non sli
room op zit ol niet. Alt
slagroom wordt opge_
krijg Je een beetje mi;
ijs. Dat is overal zo;
maar n's kijken bij
die Italiaan.
U moet 's weten wat
verhogingen we de laak
tijd niet moeten be tak.
Neem nou de precariorat
ten (voor alles wat buik
een geve! steekt, dus
meborden eJ.) van de o
meente Rotterdam. Die tebEp
ben ze gewoonverdubMi
meneer. En zo kan je <n
uren doorgaan. RS HtL
Kijk, de minister mtak nhui
zich zo druk over de piij bflg
van een zakje patat. Dal
mag maximaal 1^5 koekt Wr-
voor minimaal 100 gram» Sé de
mayonaise. WIJ verkopt) HQ e
een zak van 150 gram vos Si
1,50: ;5|| S?
En als u nu denkt dat is
veel winst maken, vtrfH
het maar. Twee jaar gel» fëi.''
den hebben we deze zaak ah iflIZ
een soort coöperatie «verg»
nomen. Toen wasfe hsut J_
failliet en zouden 25 messet 1 al
op straat komen te stsu
Nu werkt' hier ledereen fit]
en dat doen we met veel ad I
mo. We willen gewoon ooi |i J
hoofd boven water het
den_", aldus eigenaar J. B
de Klerk. '^(5
Even later kreeg tk i 1LME
heer Hiemstra van de Ce* melo
nomlsche Controledienst li ösd d
Den jlaag aan de lijn. ,Tt ver
gen prijsverhogingen yti yai
ijsjes kunnen vre Biet wègin;
doen", zegt hij.'JDaar is eet gensta;
voudlg geen wet voor. Al ifVérw
iemand een tientje voor M n geve
ijsje wii rekenen, mag U abran
dat. 3 De At
Levensmiddelen en gtbsl t mon
vallen nu eenmaal baits «ds met
het prijsbeleid van de reg* tl uitb
ring. Ze gaan d'r vanuit os archee
de,markt en de concurrent! veer d
zelf die prijzen In de baa mat, vt
houden. Het is waar dat A olven.
prijzen van grondstoffen A De poll
laatste jaren enorm zijn p otèn da
stegen. Maar die zijn bram
eenmaal moeilijk in de iuié ngs bri
te houden." in de
En voor een zakje pats jen kt
maakt de minister wel M tndsti*
prijs beschikking. Maakt II
zich zelfs druk om. Vindt) Vólgen
dat niet gek?TIP-led
De heer Hiemstra: "Jsi'* «igd
u het zegt wel. Ilet is ops1) liar ge
minst erg vreemd. Wij ka* rangst
nen d'rechter niets «h
doen, zolang *r in de wt s-,;.
geen prtjsbeschikking 31 /n
voor bijvoorbeeld ijsjes.*! -ft
Al met al een vicieuze dl Sg,
kei van prijsverhogingen ;|:r
steeds maar groter wordt a
die vandaag of morgen
werken als een enoi
draaikolk. Hoeveel nrensrft
c.q. middenstanders en hoi*
ca-ondernemers roepen" "ATIC
al niet: "Help, ik verdrink!* mdheid:
De grote .vraag i# thai# wtoiea
"Wie dempt de put, voor 1* échts, zi
te laat Is?" •'•^P$rus:
i.yere
%tert
:icht
buil
at Vc
onr
iwd'
dhe
is e*
Ëéceml
ëezegd.
PausJ
fRode
leve)
ie me
voerd
loorden.
ag ik
de be
iüll te op
ui men
uis.
'eral drl
ftuur: 13
Jgrader
Wge wi
vrijd
