m i i mwm mm v e v -Lu n Duizenden vrouwen krijgen kraambeddepressie m m m t, m Baby-blues Ander mens P^têlÉf Machteloos Angst Jaloers Psychosegeval achtlijst Spreekuur Praten Oorzaken HET. VRIJE VOLK esck >;V ;\p y><!ANPA^13 'SEPTEMBER '19a2WÏÏJ@®ë «If* A?' 2e draagt witte bloemen in Maar donkere krullen. Haar "gen glanzen en haar gezicht tstaat op vrolijk, maar het Hierhaal dat ze vertelt is al- Herminst opwekkend. Negen jaar lang verhuisde ze van psychiatrische inrichting naar psychiatrische inrich ting. Ze deed een poging tot zelfdoding, vervreemdde van haar man, keek niet naar haar twee zoons om. Er is een tijd geweest dat ze bang ivas dat ze haar kinderen iets 'zou aandoen. Nu gaat het stukken beter. Eindelijk is onderkend dat ze phet slachtoffer was van een postnatale depressie" in gewoon Nederlands: een kraambeddepressie. Ze heeft met goed gevolg een hormo- nenkuurondergaan. Jaarlijks krijgen in ons tand tussen de 4000 en de 20.000 vrouwen last van deze zeer ingrijpende depressie. Het ziet er zo langzamerhand 'naar uit dat deze ziekte ook in Nederland „erkend" wordt. [Er wordt binnenkort een groot congres aan gewijd, en cr zijn een paar artsen die een speciaal spreekuur heb ben voor vrouwen die eraan lijden. De hierboven beschreven vrouw ze woont in het noorden van het land ging ook naar zo'n spreekuur. i Door LIZE ALINK De Engelse gynaecoloog Ka- tharina Dalton houdt zich al 30 jaar bezig met het verschijnsel post-natale depressie. Volgens deze arts ls de oorzaak een hor monale stoornis, die door het toe dienen van extra hormonen be streden kan worden. Tijdens een zwangerschap wordt in het lichaam van een vrouw een hoeveelheid van het hormoon progesteron gevormd die vijftien tot 30 keer zo hoog is als normaal. Na de bevalling daalt de voorraad praktisch in één klap tot het gewone niveau. Sommige vrouwen kunnen dit niet aan. En daardoor, meent Dalton, ontstaat dan een post-na tale depressie. Dalton onderscheidt verschil lende vormen van post-natale de pressie. De eerste is de 'baby blues". een kortstondige emotio nele verwarring die zich in de dagen na de bevalling voordoet. De vrouw huilt "om niks", en kan door de kleinste kleinigheden van haar stuk worden gebracht. Deze toestand duurt een dag of tien. In de vorige eeuw werd dit verschijnsel 'melkkoorts' ge noemd. omdat de huilbuien zich voordeden tijdens de stuwing. Maar dit tiendaagse tranendal kan ook overgaan in een postna- tle uitputting. De moeder voelt zich bekaf en lichamelijk ziek. Ze heeft geen energie of levens lust. Het liefst zou ze ergens in een klein hoekje wegkruipen. De zorg voor haar baby is haar eigenlijk te veel. De post-natale uitputting duurt gemiddeld drie tot zes maanden. Zij kan vanzelf voorbij gaan, maar ook een voorbode zijn van de post-natale depressie. Of er ger nog: de kraampsychose. Als deze niet worden behandeld kun nen ze (tientallen) jaren duren. Hoogvliet. In een eigenhandig opgeknapt huisje wachten Elly, Cora en Wilma op me. De drie vrouwen weten alles van post na tale depressies. Elly heeft het net allemaal achter de rug. Cora zit er nog midden in. en Wilma is blij dat ze met een lachend ge zicht kan navertellen hoe een kraampsychose er precies uitziet en wat je daarbij voelt. Elly: „Ik kreeg m'n kind in het ziekenhuis. Na de geboorte voel de ik me verschrikkelijk. Ik wil de het kind niet hebben, terwijl ik vier jaar op haar heb ge wacht Na tien maanden klapte ik in elkaar. Je voelt niets, je bent een totaal ander mens, je bent jezelf niet meer. Mijn huisarts was op z'n Rot terdams gezegd een zak. Hij zei tegen m'n man dat ik labiel was en ik kreeg medicijnen. Uiteinde lijk kwam ik nog bij een psychia trische instelling terecht, waar ze zeiden: het is psychisch, en in elk leven gebeurt wel wat. Maar ik wist dat het niet psy chisch was. Ik was voor de be valling levenslustig, had geen overdreven problemen. Er werd ook nog tegen mij gezegd dat ik de dood van mijn vader niet goed verwerkt had. Maar daar had het niets mee te maken. Inmiddels had ik In de Viva «en verhaal gelezen over de post natale depressie. De Viva kwam vorig jaar als eerste daarmee, samen met het blad Kinderen. Wat was ik blij toen ik dat las. Ik ierkende alles wat er in stond en dacht: dit héb ik. Ik was zo blij omdat ik steeds gevoeld had dat bet niets psychisch was". In het Vlva-artikel werd ge broken over de gynaecoloog I VrV-''"t t 'V~"vx-x y/A&' 's'&M vS* X x s\ v- v. X -t-w- - Verpleegkun dige Eileen Hilveri7ik en gynaecoloog E. IV. Loen- dersloot: "Ze hebben angst zichzelf of de baby iets aan te doen." Na de geboor te begint voor duizenden vrouiven het probleem: kunnen zij het aan ewacht 'Vier jaar op en nu vl ;ik 't niet aneer Loendersloot uit Wageningen. die de therapie van Dalton toe paste. Dat wil zeggen dat de vrouw progesteron krijgt toege diend, vaak in de vorm van zet pillen. Daarnaast wordt soms een dosis vitamine B 6 gegeven. Het lukte Elly niet om haar huisarts contact op te laten ne men met Loendersloot. De huis arts verwachtte meer van een psychiatrische instelling. Er zijn overigens meer artsen die niet geloven in de hormonale thera pie, omdat zij menen dat de oor zaak psychisch is in plaats van zuiver lichamelijk. Uiteindelijk lukte het Elly via een andere huisarts toch om zich met de Dalton-therapie te laten behandelen. In februari van dit jaar stopte ze daarmee. Het gaat nu weer goed met Elly, op een paar dingen na. Ze voelt zich nog steeds niet lekker vlak voor haar ongesteldheid. Dat schijnt meer voor te komen bij vrouwen die een postnatale depressie hebben gehad. Een kraambed-depressie is niet alleen afschuwelijk voor de vrouw zelf, maar ook voor haar partner. Elly: „Mijn man heeft er goed op gereageerd. Hij stond ook machteloos, wist hij veel. Hij moest voor de baby zorgen, ter wijl hij daarnaast nog werkte. Bovendien was ik helemaal ver anderd, bang voor alles, voor mezelf, voor,andere mensen. Ik wilde niet dat hij naar zijn werk ging, want ik durfde niet alleen te zijn. Je hangt aan z'n broeks pijpen. Voor die mannen is het ook heel moeilijk." „Ik heb wel veel steun aan mijn buurvrouw gehad. Dar stond ik weer eens op het balkon met de gedachte er af te sprin gen. Dan rende ik naar mijn buurvrouw: help me, dat ik geen rare dingen doe! Ik zou het wel willen schreeuwen: laat deze vrouwen niet alleen, steun ze, heb begrip, help ze en weet dat het overgaat". Cora is 26 jaar, drie jaar jon ger dan Elly. Ze zit stilletjes te luisteren naar Elly's verhaal en knikt af en toe instemmend. Ze herkent de verschijnselen. Het duurt lang voordat ze mij in de ogen kijkt. Cora voelt nog steeds de angst. Ze moet gehaald en ge bracht worden om dit gesprek bij te kunnen wonen. Verbijsterd vraagt ze zich af hoe het moge lijk is dat ze van een onbekom merde, vrolijke en geïnteresseer de Rotterdamse vrouw opeens is veranderd in een mens vol pro blemen. Van haar kind moet Co- ra nog altijd niets Ktbben. „Het was een couveusekindje. Ik kwam met haar thuis en ik was moe en depressief. Liefst wilde ik siapen. Ik merkte dat ik de neiging had mijn kind de ogen uit te steken. Daar was ik ver schrikkelijk bang voor." Via de huisarts kreeg Cora medicijnen die alles onderdruk ten. Maar het hielp weinig. De arts wist te vertellen dat ze hu welijksmoeilijkheden had. Maar daar was Cora het niet mee eens, hoewel ze na de bevalling als een vreemde tegenover haar man stond. Ze wilde geen sex met hem, hij liet haar koud. Cora be zocht een tijd lang een bureau voor huwelijksmoeilijkheden, maar ook dat leverde niets op. Cora: „Je gaat daar wel naar toe, omdat je alles aangrijpt om beter te worden. Je gaat ook aan jezelf twijfelen. Wordt of ben Ik gek? Er werd nog verondersteld dat ik een te sterke band met mijn moeder had". Cora liep één jaar bij de psy choloog van het bureau voor hu welijksmoeilijkheden. "Ik stond stijf van de temesta, een rustig- maker". Ook ontdekte Cora in januari van dit jaar de weg naar dokter Loendersloot. Ze kreeg tijdelijk een opleving. Ze gaat met de be handeling door. Hoopvol, omdat ze bij andere vrouwen ziet, vrou wen die het net als haar vier jaar of langer hadden, dat er ge nezing kan volgen. Maar in die tussenliggende pe riode maakt Cora zich bezorgd. Over haar man, op wie ze een gi gantisch appèl doet. Hij zorgt voor hun vierjarig dochtertje, heeft een volle baan en moet ook z'n vrouw opvangen. Wie helpt hem? Want van de directe omge ving heeft Cora weinig steun. 'Ia. zijn er bang voor. Vinden me gek." "Ik ben jaloers op andere vrou wen", vervolgt Cora. "Dan voel ik me schuldig tegenover mijn man dat ik niet gezond ben en hem niet kan geven wat een ge zonde vrouw wel kan geven. Het zou me niets verbazen dat huwe lijken stuklopen door postnatale depressies. Je zou eens moeten uitzoeken hoeveel scheldingen er plaats vinden vlak nadat er een baby ls geboren. Het is toch ook niet normaal. Ik zie de kat tegen me praten, ik zie mijn mans hoofd terwijl hij er niet is. Met mijn dochtertje spelen kan ik niet, schelden des te meer. Het is afschuwelijk, ook voor mijn kind. Ik heb nu gezinshulp en daar ben ik dan weer jaloers op omdat zij wel met mijn kind speelt". Wilma's verhaal. "Ik ben zoge zegd een psychosegeval", lacht ze. Ernstiger: "Ik kwam terug uit het ziekenhuis en opeens op de twaalfde dag ging ik 's nachts om drie uur het hele huis schoonmaken. Tegen de ochtend was ik uitgeput, kreeg knallende ruzie met mijn man. En ik maar niet begrijpen dat hij dat schoon maken maar gek vond. Op die dag had ik opeens geen melk meer. In paniek. Ging bier drin ken want ik hoorde dat dat hielp voor de borstvoeding. Voelde me wat beter en ging op bed liggen." "Mijn man kwam terug. Ik weet niet wat er toen precies ge beurde. Ik was zelf opeens een kind in de baarmoeder". Ik trok het laken heel strak om me heen, kon niet meer praten. Ik wilde de hete nacht opnieuw bevallen. Mijn man moest me helpen per sen. Ik wilde Suzan ook geen eten meer geven, want ik moest haar toch nog krijgen?" "Het werd zo erg, tot gillens en schreeuwens toe. De buren bel den de politie. Een van de agen ten begreep wat er aan de hand was, want hij had zoiets in zijn familie meegemaakt. Het is in mijn geval duidelijk dat jé ziek bent. Dat scheelt want dat weten ze niet bij een postnatale depres sie. Wel bij een psychose. Goed, ik zou worden opgenomen in het Dijkzigt, maar dat ging niet op zondag." Inmiddels was dc dokter ge waarschuwd. die dagen achter een met haar praat. Wilma krijgt temesta. In de psychose. waar ze dan al een tijdje in zit, maakt ze opnieuw haar eigen ge-; boortc mee Ze wacht daar zelfs mee, die gebeurtenis, tot het tijd stip waarop ze werkelijk geboren is, maandagochtend half tien. "Ik maakte van alles mee", zegt Wilma. 'Zag van alles wat er niet was. Ik dacht dat ik Ma ria was. Had grootheidswaanzin en achtervolgingsangsten. Dacht dat we afgeluisterd werden". Hoewel Wilma een tijdje huis houdelijke hulp heeft, verbetert haar toestand niet. Haar man ontdekt in het tijdschrift Kinde ren wat Wilma heeft. Postnatale depressie en een psychose. Ze neemt contact op met Loender sloot. Hij kan haar niet direct helpen, omdat hij een wachtlijst heeft van drie maanden. Want op dat moment was hij de enige in ons land die de hormonenthera pie wil toepassen. Loendersloot verwijst haar naar een psychia trische afdeling van een zieken huis. Maar dat wil haar huisarts niet. De huisarts vindt dat Wilma naar een psychiater moet. Als Wilma een gevaar wordt voor zichzelf en haar kind, wordt ze alsnog opgenomen in 'n psychia trische inrichting. Daar verblijft ze drieeneenhalve week. Haar psychose is dan voorbij. Maar ze keert depressief naar huis terug. Wilma's vraag om progesteron wordt door de artsen daar niet beantwoord. Ze ontvangt alsnog de hulp van Loendersloot. maar ze is dan een jaar verder. Ze ls nu een half jaar bezig met deze behandeling en het gaat goed met Wilma. De hierboven beschreven de pressies van Elly, Cora en Wil- - ma, zijn ontstaan na de beval ling. Het is ook mogelijk dat* vrouwen deze depressies na een abortus of miskraam krijgen. Hoewel, wat de abortus betreft, de deskundigen het daar niet over eens zijn. Er zijn artsen die ontkennen dat het hormonenpeil na zo'n korte zwangerschap al op een niveau komt, dat door vrou wen niet op te vangen is. Wageningen. Pieter Pauwzie kenhuis op een dinsdagmiddag. Verpleegkundige Eileen Hilve- rink en gynaecoloog E. W. Loen dersloot houden hun speciale postnatale depressie spreekuur. Naast dit tweetal is op dit mo ment alleen nog een Amster dams artsenechtpaar overge gaan tot een dergelijk spreekuur. Het is rustig in de wachtka mer. Er zitten vier mannen en vier vrouwen. Een van hen is de vrouw uit het noorden van ons land met wie ik het gesprek had. Eileen Hilverink heeft een voorgesprek met de echtparen. Ze weet waarover ze praat, want ze leed zelf aan zo'n depressie. Zij bekijkt of het om een echte postnatale depressie gaat of dat er wellicht iets anders in het ge ding is. De volgende klachten wijzen op een postnatale depres sie vertelt Eileen. .Angst jezelf of de baby iets aan te doen, hy perventilatie. bang om alleen te zijn, nervositeit, bang om win kels in te gaan, bang op straat te komen." In tegenstelling tot Dalton die beweert dat deze vrouwen goed slapen, is het Eilcens ervaring dat de patiënten juist slecht sla pen. Eileen Hilverink: „Op eigen kracht kom je er moeilijk uit. .Niet alleen de hormonale-behan deling is belangrijk, maar vijftig procent van de genezing bestaat uit praten. Vrouwen die thuis niemand hebben om mee te pra ten, kunnen met mij en nog een aantal vrouwen telefonisch con tact onderhouden." Dat is ook Loendersloots kri tiek op Daltons theorie. Loender sloot; „Mijn ervaring is dat het niet altijd louter lichamelijk is. Het is vaak een combinatie van een te lage hoeveelheid proges teron en een psychische oor zaak. Met alleen een hormonen- kuur zal een vrouw het meestal niet redden." Loendersloot maakt niet alicen gebruik van de pure progesteron, zoals Dalton die voorschrijft, maar ook van het chemische Duphaston waarin progestativa zitten, met volgens Loendersloot, minder bijwerkingen dan het na tuurlijke progesteron. Als mogelijke oorzaken van een postnatale depressie somt Eileen Hilverink op: „Verande ring van de hormonenhuishou ding: tekort aan vitamine B6; slechte lichamelijke conditie: lange, zware zwangerschap ge volgd door een zware bevalling; een heie snelle bevalling of een onverwacht verloop ervan, bij voorbeeld een tangverlossing; weinig rust tijdens zwanger schap en bevalling; te kort aan vitamine of te laag ijzergehalte; pre-menstruele klachten; psycho sociale problemen; het opeens stoppen met de borstvoeding of het opnieuw beginnen met de Pil"- Volgens de cijfers heeft een vrouw met postnatale depressie na een volgende bevalling, mis kraam of abortus ongeveer 66 procent kans opnieuw zo'n de pressie te krijgen. Ze kan die meestal voorkomen, althans ver minderen, door tijdens of na de bevalling meteen met een hor- monenkuur te beginnen. Volgens Eileen Hilverink is driekwart van de vrouwen die op het spreekuur kwamen weer hele maal beter. Loendersloot: „De erkenning voor de Daltontherapie begint op gang te komen. Dat wordt ook tijd, want we hebben een wacht lijst van drie maanden. Vrouwen kunnen hun huisarts vragen contact met mij op te nemen, want ik kan de huisarts een be schrijving van de therapie ge ven, die ze zelf bij de vrouw kun nen toepassen". „Weet je waar ik heci blij om ben", vertrouwt Loendersloot me toe, „er is op 19 november een Boerhaave cursus over dit on derwerp. Dat zijn goed aange schreven artsencursussen. Wil je dit in je artikel schrijven? De artsen die er naar toe willen kun nen contact opnemen met profes sor Van Hall uit Leiden. Ook al een goed aangeschreven man". Vrouwen die meer informatie willen over postnatale depressie kunnen ook contact opnemen met de Stichting Vrouwen in Post Natale Depressie, Postbus 303,1430 AH Aalsmeer, telefoon 02977 - 13039. Er is een brochure met informatie en een litera tuurlijst. Deze Stichting houdt vandaag een congres over dit onderwerp in het Jaarbeurs Congrescen trum in Utrecht.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1982 | | pagina 1