i
i
KLAVERTR0EF
m f
'hfack hmiI
l
Jjt
189™
2/9.™
79™
Sri*""" 99.™
Bernhard
door mist
verhinderd
Jtm
Wie niet alleen 'n lage prijs,
maar ook kwaliteit en service eist,
kiest Klavertroef bij Rinck.
En zo heeft Rinck altijd veie
tientallen ekstra-voordelige
lüavertroef-kwaliteitsinontu-
rerL Allemaal goed, allemaal
I
i?-1:
het vrije volk
esa
Van onze verslaggever HAN VAN DER LEUR
MONACO 'De televisie had in Monaco meer aan
trekkingskracht dan de werkelijkheid, afgelopen zater
dag tijdens de begrafenis van prinses Gracia. Er waren
wel enkele duizenden Monegasken naar de oude hoof-
sitad getrokken, maar de meerderheid der bevolking
volgde de plechtigheid thuis op de televisie. Een vrouw
vraagt zich af hoe dat zit: ,^Ach, het is natuurlijk zo dat
je op de televisie alles veel beter kunt zien. Ik heb zelf
ook geaarzeld. Maar ik denk dat veel mensen nog hele
maal ondersteboven zijn van het feil dat de prinses er
niet meer is.
Cadillac
Ouder
ODE OP DE VOET IEDERE WEEK VOORDELIGE AANBIEDINGEN OOK GROTE MERKEN VINDT U BIJ ONS
TROEP1
Rmck-kwaliteit
TROEP 2
persoonlek advies
TROEF3
grote keus
TROEP4
ekstra-lage prijs
RINCK KOLLEKTIE '82
ROPTICA DE LUXE 8X21
DUB BE L F,0 C U S. A AN BI ED IN G
DEZE MONTUREN KOMPLEET MET GLAZEN
MET MODERNE OOGMETING DÈS?
PERSONEEL GEEFT ADVIEZEN 39 VESTIGINGEN IN HEEL NEDERLAND
Bloemenzee
extra
7
MAANDAG 20 SEPTEMBER 1382
W
Rechts: Een
berg bloe
men buiten
de kathe
draal.
Links: Ont
roerde Mo-
negasken ne
men af
scheid van
hun prinses.
sprookje
is uit
Bovendien hebben veel Mone
gasken het idee dat wat er van
daag gebeurt, niet echt voor hen
isjaestemd. Kijk maar naar wie
er.in de katedraal wordt toegel
aten. Kijk maar naar al die pers
mensen, de camera's, de fotogra
fen.
j,
Dat geeft iets heel oi. wennigs
inleen besloten samenleving als
Monaco. We moeten hier gewoon
nog maar even wachten." De op
komst was niet overweldigend.
Besloten de autoriteiten daarom
om 10 uur de toegang tot de rots
waar de begrafenisplechtigheden
zich zouden afspelen, vrij te ge
ven? Voelden zij zich een beetje
gefrustreerd door de niet be
paald volle aanblik, die het plein
voor het paleis bood? Waren zij
er te goed in geslaagd'de begra
fenis niet tot een attractie te la
ten verworden?
Tot het moment dat de beslis
sing werd genomen alsnog ieder
een door te laten, hadden zich
aan de voet van de rots kleine
drama's afgespeeld. De politie
agenten waren doof geweest
voor alle argumenten die men
sen hadden aangevoerd om dui
delijk te maken dat zij dé uitzon
dering waren op de regel dat al
leen Monegasken naar boven
mochten.
De toerist die "helemaal uit
Saint Tropez was gekomen", de
Amerikaan die "net als de over
leden prinses een Ierse achter
grond had", de journaliste die
"ontslagen zou worden als zij
niet bij het gebeuren kon ko
men". Ze kregen allen nul op re-
kuest, wat een ook geweigerde
radioverslaggever tot de conclu
sie bracht dat Monaco een "god
vergeten fascistisch rotiand"
was. De agenten keken hem niet
begrijpend aan.
Uren lang hadden de mensen
staan wachten voor de trappen
die toegang geven tot de rots.
Het prinsdom was voelbaar in
rouw gedompeld. Alle winkels en
restaurants gesloten. De vlaggen
halfstok of met rouwbanden sa
mengebonden. Nauwelijks mens
enof verkeer op de straat.
Een zee van opwinding ont
stond aan de voet van de rots
toen de eerste limousines langs
kwamen op weg naar boven,
naar het paleis en de kathedraal.
In de auto's vertegenwoordigers
van vorstenhuizen, staatshoof
den en regeringen. Voor de ka
thedraal, waar de begrafenis
stoet zich vanuit het paleis te
voet naartoe zou begeven, begon
een ingetogen "wie-is-wie-spelle-
"Was dat niet, hoe heet ze ook
weer van Denemarken?" Prinses
Benectine, ja. En die oude man
in dat pak, is dat niet prins Phi
lippe van Liechtenstein? Vragen
werden tientallen malen her
haald. Begrijpelijkerwijs raak
ten de droefenis en de rouw af en
toe op de achtergrond. Je ziet
niet iedere dag prinses Diana, de
Iraanse ex-keizerin Farah Di-
bah, mevrouw Mitterrand en
Nancy Reagan voorbijkomen. Of
Gary Grant, Jackie Stewart en
prins Bernhard.
Ook verzameld rond de dode
blijft er klasscverschil. Je kon de
belangrijkheid der personen afle
zen aan de auto waarin ze voor
werden gereden. Reikhalzende
mensen bij de komst van Cadil
lacs, Rolls Royces of een Merce
des 600, beduidend minder inte
resse bij de aankomst van bij
voorbeeld een Fiat. Het via een
transistorradio gevolgde verslag
van de gebeurtenis leidde tot
meer ernst onder de mensen die
achter dranghekken samenge
drukt op het pleintje voor de ka
thedraal stonden. De begrafenis
stoet was door de toegangspoort
van het paleis naar buiten geko
men. Voorop leden van het Mo
negaskische Rode Kruis, waar
van prinses Gracia voorzitster
was, met bloemstukken. Het
enorme meegedragen kruis, de
geestelijken, onder wie aartsbis
schop Brand van Monaco.
Dan de lijkkist, afgedekt met
een witte zijden vlag met het wa
pen van de Grimaldi's, het Mone
gaskische koningshuis, gedrag
en door twaalf paters. Daarach
ter het gezin van de overleden
prinses, familieleden en notabe
ien. De stoet schrijdt voort tus
sen een erewacht van Monegas
kische carabiniers, in witte uni
formen, een rouwband om de
mouw. Onder een poort aan de
rand van het Place de Palais
Prins Reinier, dochter Caroline en zoon Albert vergezellen
prinses Gracia op weg naar de kathedraal.
door, de smalle paar honderd
meter lange Rue Bellandode-
Castro.
De spanning voor de kathe
draal stijgt ais de kop van de
stoet in zicht komt tussen het ge
bouw van de nationale raad cn
het paleis van justitie.
De ménsen zijn geschokt als ze
het gezin van prinses Gracia
zien. Prins Rainier ingeklemd
tussen zijn zoon Albert en doch
ter Caroline. Hij maakte een to
taal gebroken indruk. Zo kennen
de Monegasken hun eerste fami
lie niet. Ik kende ze als een plaat
je uit een geïllustreerd tijd
schrift. Een sprookje met alleen
mooie welgestelde en gelukkige
mensen. "Mooie jongen" Rainier.
De prachtige Grace Kelly, die
van "prinses van het witte doek"
prinses van een heus vorsten
dom werd. Mooie Caroline met
haar affaires. Maar dit is echt.
Prins Rainier, die het gevecht te
gen zijn emoties dreigt te verlie
zen, een gevecht dat hij eigenlijk
niet eens lijkt aan te willen gaan.
De tranen van Caroline zijn echt,
ze speelt geen rol. Albert houdt
zich het beste. Terwijl de men
sen zwijgen doen de zenuwachtig
klikkende camera's schaamte
loos hun werk.
Minutenlang moet het gezin
buiten blijven staan bij de kist,
terwijl de rest van de stoet de
kathedraal in gaat. Minuten lang
staan ze gebogen bij de trappen
die in een bloemenzee zijn veran
derd. Vee! wit en lila. Terwijl het
Kyrie opklinkt gaan ook zij naar
binnen, en sluit de deur van de
kathedraal.
Dc acteur Gary Grant bij de
genodigden.
Voorzichtig beginnen de ge
sprekken weer. Bijna een uur
iang vol emoties, terwiji gefilter
de flarden muziek door de mu
ren van de kathedraal naar bui
ten doordringen. Een katholiek
verleden herleeft bij het horen
van het sanctus en het agnus dei.
Het koor van de kathedraal
zingt, het philharmonisch orkest
van Monte Carlo speelt. Iemand
herkent de muziek van Bach. En
kele mensen neurien zachtjes het
Adagio van Haydn mee. Gedu
rende het kleine uur dat de ge
beurtenissen in de kathedraal
aan onze waarnemingen worden
onttrokken, gaan de loskomende
gesprekken in eerste instantie
over het gezin van de overleden
prinses Gracia. "Het is ongeloof
lijk," zegt een vrouw. "Prins Rai
nier is in een paar dagen 20 jaar
ouder geworden. Hier komt hij
nooit meer overheen. Ik heb ze
gezien toen ze in 1956 trouwden.
26 jaar geluk en nu dit!
Ais ze nu eerst ziek was gewor
den hadden we aan het idee kun
nen wennen, maar deze dood
maakt de schok nog zovèel gro
ter.
En Caroline! de altijd lacheri
ge en vrolijke Caroline! Zo ken ik
haar niet. Van Ablert zijn we al
een beetje gewend dat hij serieus
is. Niet zoals nu natuurlijk, maar
toch. Maar Caroline," zegt ze nog
eens, om vervolgens stil te staan
bij prinses Stephanie, die nog al
tijd in het ziekenhuis ligt. Over
prinses Gracia zijn de meningen
niet verdeeld. "Ze was goed. On
voorstelbaar goed. Een waardig
persoon.
Ze was meer dan alleen mooi.
Ze was niet alleen de moeder
van haar kinderen, maar ook
van het hele volk. Wat ze alle
maal niet heeft gedaan aan lief
dadig werk. Ze was voorzitster
van vele sociale Instellingen. On
danks alles bleef ze heel gewoon.
Regelmatig wandelde de prinses
hier op de Rots rond en praatte
dan met de mensen. Ook bij de
jongeren was ze geliefd. Ze was
sympathiek."
Terwijl de tijd verstrijkt en de
zon door de nevel heen begint te
komen, nemen de details toe.
Een vrouw vertelt: "Toen prins
Rainier nog vrijgezel was, ging
hij af en toe wel eens wat ver.
Hij was ook anders dan nu. Niet
echt uit de hoogte, maar wel wat
afstandelijk. Dank zij prinses
Gracia is hij geworden wie hij
nu is. Een man waar alle Mone
gasken van kunnen houden.
Een Fran^aise zegt dat de
Fransen zeker zoveel van prin-
mmENiwEFDm
"n Grote verscheidenheid in
vorm en kleur; de randloze
glasbrillen, de Christian Dior-
ontwerpen, de monturen van
Rodenstock, Nina Ricci, Zeiss
en vele, vele andere merken.
U vindt al die kwaliteitsbrillen
in de grote Rinck-kollektie.
Evenals het voordelige Klaver-
troef-assortiment.
Laat Rinck Brillen u adviseren
bi| het kiezen van uw meest
opvallende sieraad, uw bril.
Lichtgewicht ki|ker. Nauwelijks
groter dan een pakje sigaret
ten. Bijzonder geschikt voor
brildragers; met centroo!-in-
stelling. Rinck Brillen pnjs
kompleet met
lederen etui.
Wij bieden een montuur, kompleet met dubbelfocus glozen, voor een
uitzonderlijk lage prijs
DEDUCHESSE DE DUKE
met royale grote lenzen voor leveren w»j voor
fnklusief ekstro i als cnispiegeler»/ Soms moeten hierin grotere
groot leesdeet, cilinder. lenzen, toeslag f 20 - per glos
£r bestoof een bnl'eglas met variabele sterkte, dot heel geleidelijk
overgaat van afstands- naar leessterkte. t Is iets duurder maar t
biedt meer Montuur kompleet met Uitravue
A07-glazen voor de zeer lage
prijs van
Afqebee'd model is de CHARLES,
ook voor domes hebben wij een ge
weidig montuur voor dezelfde prijs
SUPER PARLEMENTSBRIl^.
Altijd bij de hond Kompleet
met uw (eesgtozen op sterkte
en gratis etui.
Rinck Brillen pnjs
CLAUDIA
Eigentijdse damesbnl. die door
z n eenvoud erg stijlvol ts Prijs
o>
O
X
45,-
i fm\ si
ROTTERDAM B 253 Oud» 117 Coo vig*l 52
»nwDOrd 111 Sp «vj/o^eg 201 Zu «Jpi» n Hoog 622
Al£XAN0£RPCXD£R Joe w Comp»n{jJ„ n 196 OMMOORD Hettvpioo't 19?
BCHjtf VAR0 ZIMO G*o#r*r Hm «d i* '9 W B«'»«Hondsfljan 92
HOOGVLIET 8fw«nrxj VI aa&DiNGEN D» Wo«ji fockiront *\g«i 55
RlDOERKEPK V Jt BSiEuE NooeUfaai 10
DEN HAAG/MO
NACO Prins Bern
hard heeft zaterdag
de begrafenisplech
tigheid van prinses
Gracia van Monaco
niet kunnen bijwo
nen. Zijn toestel kon
wegens dichte mist
niet van het vlieg
veld-Zestienhoven
opstijgen. De prins
werd in Monaco ver
vangen door de hono
rair consul in het
vorstendom, G. R.
Maari.
Prinses Gracia van
Monaco heeft langer
dan een dag kunst
matige ademhaling
gekregen voordat
werd vastgesteld dat
zij de hersendood
had ondergaan,
waarop haar echtge
noot. prins Rainier de
Derde, opdracht gaf
het apparaat uit te
schakelen en haar
vreedzaam te laten
sterven. Dit heeft de
dokter die haar heeft
behandeld, dr. Jean
Duplay, meegedeeld.
Hij zei dat de her
sendood dinsdagmid
dag was geconsta
teerd, de dag nadat
zij achter het stuur
van haar auto een
hersenbloeding had
gekregen.
Duplay zei dat zij
zelf achter het stuur
zat en niet haar 17-ja-
rige dochter prinses
Stephanie.
ses Gracia houden als de Engel
sen van prinses Diana. Ze illus
treert de Franse liefde voor de
Grimaldi's ais volgt: 'Toen Caro
line met die Junot wilde trouwen
hebben wij gewaarschuwd.
Wij hebben altijd partij getrok
ken tegen hem. Wij kenden hem.
Ik heb zelf in Parijs gewoond,
het was een smeerlap. Maar ja,
Caroline was jong en onervaren.
Dus dat zag ze niet. Prinses Gra
cia heeft nooit echt iatcn merken
hoe ze over dat huwelijk dacht
maar ik denk dat ze er veel ver
driet van heeft gehad.
En dan de scheiding van Caro
line. Dat betekende veel voor een
vrouw die zo katholiek was ais
Gracia." De requiemmis is voor
bij. De ongeveer 400 genodigden
begeven zich naar het paleis. Nu
de 'groten der aarde' de kathe
draal hebben verlaten mogep
ook andere stervelingen er in.
Huilende Monegasken op de klei
ne stoeltjes. Een lange rij voor
de kist. met leden van de drie ge-
uniformeerde diensten van Mo
naco er naast.
Een bloemenzee, ook in de
kerk. Een voor een slaan de men
sen met een wijwaterkwast een
kruis in de richting van de kist.
De kapel der prinsen, links van
het hoofdaltaar, is volledig ge
vuld met bloemen. Hier zal de
prinses worden bijgezet in het fa
miliegraf. Voor de kathedraal
bestuderen de mensen de linten
van de ontelbare rouwkransen en
bloemstukken.
Een van de wensen van prin
ses Gracia is niet helemaal inge
willigd. Ze was gek op bloemen,
schreef er zelfs een boek over,
maar had liever gjzien dat het
geld er voor zou worden aange
wend voor liefdadige doeleinden.
Volgens een officiële lezing is de
begrafenisplechtigheid echter zo
sober gehouden als het gezien de
status van de overledene moge
lijk was.
Op het plein voor het paleis
vraagt iedereen zich nu af wie
wie is. In zoevende limousines
kwamen ze aan, in zoevende li
mousines vertrekken ze weer.
Nancy Reagan, geescorteerd
door vier auto's met veiligheids
mensen. Enkele gasten verlaten
Monaco per helicopter. Voorzich
tig herneemt het leven zijn gang.
Diep onder de rots strekt de Mid
dellandse Zee zich nog steeds
eindeloos blauw uit, er boven nog
steeds die stralende zon. Achter
het paleis de imposante bergen.
Op het plein begint een man de
rommel op te ruimen die de foto
grafen hebben achtergelaten.
Met een vuilniszak in de hand
loopt hij in dc richting van het
paleis. Zijn weg kruist die van
vier gasten, die de voordeur uit
komen. Ze zien elkaar niet.
De weg naar beneden, onder de
poort door, de trappen af. Veel
mensen zijn ontroerd. Ze hadden
het zo mooi gevonden en zo droe
vig. In de benedenstad blijkt het
verkeer weer op gang te zijn ge
komen. Toch lijkt het of alles
nog stiller en langzamer gaat.
Het Monegaskische sprookje is
verstoord. Monaco is niet langer
meer het staatje, waarin het volk
zich bijna gevrijwaard van aard
se beslommeringen verenigde
rond een feeeriek vorstenhuis.
Eenstemmig vraagt een echt
paar zich af waarom hel altijd
juist de goeden moet overkomen.
Iemand constateert na alle ge
beurtenissen van vorige week:
„Monaco zal na de dood van
prinses Gracia nooit meer het
zelfde zijn."