ZUIVERINGSLASTEN
STIJGEN
ZULLEN GIGANTISCH
550 meter
IJSKAST
Een opengewerkte
tekening van het
Dokhavenproject.
Viereneenhalf voet
balveld onder-
gronds.
REKENING
Iv.~
Een kaartje van de situatie. In de gedempte Dokhaven komt de zuive
ring. Een halve kilometer verderop een slibfabriek.
Ir Tonkes: "Uniek project
De pijp
MILJOENEN
Gratis grond
ZATERDAG 16 OKTOBER 1982
A
iersvest
uur:
14.00 tot
lerdag
r wijk-
i Bever-
ur iedere
3ag van
it 21.00
eronder-idee. Echt Rotter-,
dams. De vuile lucht van de
Dokhaven zou met onder
grondse buizen naar de vuil
verbranding Brielselaan wor
den getransporteerd. Daar zou
he*, ondervuringslucht voor de
ketels zijn. Door de hoge tem
peratuur kon men ervan op
aan dat de afvallucht reukloos
uit de schoorstenen zou komen.
Die stonden er toch al en de
vuilverbranding werkte im
mers vijf dagen in de week.
Er kwam een kink in de ka
bel. De zuivering zou te veel
kubieke meters aanleveren en
de Brielselaan kon er maar (in
zijn bestaande functie) een be
perkt aantal aan. De gemeente
Rotterdam blokkeerde de sa-
men-sterk-gedachte. Een keur
aan argumenten-tegen buitel
de toen opeens over elkaar: de
toekomst van de Brielsclaan-
verbranding was onzeker, men
wilde mede daarom niet con
tractueel gebonden zijn, de
corrosie kon wel eens voor ver
vroegde afschrijving zorgen,
de ovens werkten er maar vijf
van de zeven dagen.
Wie deze argumenten ziet en
op een rij zet, kan de conclusie
trekken: Rotterdam had geen
behoefte aan onkosten aan de
Brielselaaninstallatie, waar ze
die kon overlaten aan het Zui
veringsschap. En daarmee
ging een mogelijke, goedkope
re oplossing de mist in.
Vervolgens tekenden de
technici van Gemeentewerken
en het Zuiveringsschap een
eenvoudig gebouw met een fil
terinstallatie opdat de lucht
onmiddellijk naast het Dokha
ven project aan de Sint Jans
haven schoon kon worden af
geblazen. De natchemische
gaswasinstallatie zou zorgen
voor bacterievrije, voor 96 per
cent reukloze lucht.
Nee, zei de inspecteur voor
Milieuhygiëne, dat kan niet.
Er moet een schoorsteen van
veertig meter hoogte komen.
Men zit immers naast een
woonwijk. Dat de geavanceer
de luchtonsmettingsmethode
die werd voorgesteld bacterie-
vrije, bijna reukloze afvallucht
produceert, was hem niet ge
noeg. Er lag een woonwijk, dit
was de norm en zo moest het
spel worden gespeeld.
Met als direct gevolg dat
Charlois in de oppositie ging.
omdat men (omkering van de
millieunorm) niet pa! naast de
woonbuurt een veertig meter
hoge schoorsteen wilde. Mis
schien ook niet omdat het een
bekend Rotterdams adagio
mag heten, dat „waar een
schoorsteen staat, een vervui
ler huist".
Precies 550 meter verder,
aan de Sluisjesdijk kon men
wel met instemming van alle
instanties komen. Gevolg: 550
dure meters pijpleiding extra:
voor drie miljoen gulden het
erfpachtrecht kopen van Cats
Papier voor één enkele hecta
re: straks pendelen voor de
werk- en onderhoudsploeg
over die 550 meter.
Maar die halve kilometer
maakte alle partijen in en in
gelukkig. Een toevallige bij
komstigheid is dat die ene pe
perdure hectare precies ge
noeg is om ook de slibverwer-
kingsfabriek te huisvesten,
waar men van de afvalgrond
landbouwmeststof maakt om
dat er nogal wat kalk en fos
faat in zit. Wat dan nog van
het slib overblijft kan zwarte
(ophoog) grond worden.
Voortdurende controle moet
uitwijzen of de toegestane hoe
veelheid zware metalen niet
wordt overschreden. Gebeurt
dat wel, dan gaat de natte rest-
grond naar afvalverbrandin
gen.
De ingenieurs hebben in de
totale opzet van de onder
grondse zuivering geen moge
lijkheid onbenut willen laten.
Door de verwerking van slib
ontstaat methaangas. Bere
kend is dat van de benodigde
18,5 miljoen KiloWatt per jaar
(nu goed voor een electrareke-
ning van ongeveer vier mil
joen gulden) dertig percent
kan worden bespaard door
energie terug te winnen met
een methaangasinstallatie.
Hoe schoon het allemaal ook
klinkt, hoe noodzakelijk het
ook is. de werkelijkheid is min
der zuiver dan het water dat
daarstraks uit de Dokhavenin
stallatie komt. Het omvangrij
ke project jaagt niet alleen de
genen die zuiveringsheffingen
moeten betalen op kosten.
Er is nog een gevolg van
niet te onderschatten reikwijd
te: de aanpak vein kleinere in
stallaties in kleinere plaatsen
in de wijde omgeving blijft
mogelijk achterwege. Plannen
voor afvalwaterzuiveringen in
Spijkenisse, Hoogvliet (inclu
sief Poortugaal en Rhoon), Pa-
pendrecht, Gorkum. Vianen en
Zwijndrecht (inclusief Baren-
drecht en Heerjansdam) ver
dwijnen in de ijskast.
Worden ze wel uitgevoerd,
dan betalen de bewoners van
het gebied van het Zuiverings
schap over acht jaar meer dan
450 per gezin per jaar.
30UW
I. An-
32207.
:EN-
venweg
Van onze verslaggever
HERMAN MOSCOVITER
ROTTERDAM/DOR
DRECHT Over vier jaar
heeft Rotterdam er een even
bijzondere als onzichtbare af
valwaterzuivering bij. Een on
dergrondse aan de Dokhaven.
Een wereldprimeur, maar wel
een peperdure. Hij mag dan
aan de Dokhaven zelf onzicht
baar zijn, op de rekening van
het Zuiveringsschap zullen de
bewoners van Rotterdam, van
de Drechtsteden en van de
Zuidhollandse eilanden en
waarden hem zichtbaar her
kennen.
In 1985/1986 schieten de hef
fingen met 42 gulden per gezin
per jaar omhoog. Ten bate van
het Dokhavenproject. Bij die
paar tientjes zal het niet blij
ven, het zal er op uitdraaien
dat we met z'n allen honder
den guldens per jaar meer
moeten gaan betalen. De voor
zitter van het Zuiveringsschap
Hollandse Eilanden en Waar
den te Dordrecht, ir. H. H. Ton-
kes, voorspelt de mensen dat
ze binnen tien jaar zelfs 450
gulden per jaar zullen betalen
voor "waterkwaliteitsbeheer"
(in en rond Dordt bijvoorbeeld
nu nog "slechts" 192,- per
jaar).
Nog is er geen sprake van
massale onrust over deze gi
gantische lastenverzwaring.
De betrokkenheid van mensen
met de problematiek van het
rioolwezen is doorgaans niet
zo groot. Maar als straks dé
rekeningen op de deurmat val
len zou dat wel 's anders kun
nen worden. Dan zullen vragen
opborrelen als: Wat heeft het
voor zin als wij dat laatste
stukje van de Rijn schoon pro
beren te krijgen terwijl indus
trieën elders langs de Rijn
doodleuk doorgaan met dum
pen van chemisch afval? En:
wat is er tegen dat we onze uit
werpselen rechtstreeks op de
rivier lozen? Dat doen we toch
al eeuwen? Moeten particulie
ren nu gaan bloeden voor de
ongebreidelde uitbreiding van
de chemische produktie?
Op beleidsniveau worden die
vragen niet gesteld. Zuiveren
móét. Er liggen internationale
afspraken om de Rijn niet nog
smeriger te laten worden. Een
open riool op de Nieuwe Maas
anno 1982 van Capelle tot
Vlaardingen kan niet langer.
Wie wil klagen over vervuilers
elders moet niet zelf de groot
ste 3meertroep lozen. Het gaat
al lang niet meer om natuurlij
ke mest als we over particulie
re rioollozing praten. Meer dan
een miljoen mensen in Rijn
mond en rond Dordrecht
gooien veel meer dan alleen
vriendelijke biologische stof
fen door de wc.
norgen
269957.
lein op
706177.
4LAN-
Spreek-
liddag
e overige
3 maan-
sen
DIENST
ïcht be-
in gees-
I.
TURKEN
r, Van
266442.
ig van
EN
I Molens,
oenen
Dokhaven
likante
I4.00 uur.
sexmaids
lorgan, a
ment
loting van het gezuiverde
water
NIEUWE MAAS
afvalwaterzuivenngv
jnnchting Dokhaven
ïngorgo
slibverwertongibedn i f
tenein aan de Sluisjesdijk
Dan nog kan de vraag ge
steld worden of het niet goed
koper kan. Moeten bewoners
de rekening betalen voor de
technische hoogstandjes van
een aantal dolgedraaide inge-,
nieurs van Zuiveringsschap en
Gemeentewerken? Of kon het
werkelijk niet anders. "Een
uniek projekt", zei Tonkes.
Dat is zeker. Ondergronds,
met een ander verwerkings
systeem, in het hartje van de
stad, met een terugwininstalla-
tie voor energie. Nog nooit ver
toond! Ook deze onzichtbare
kunsten kan men voor het
eerst in circus Rotterdam zien.
Het aanwezige publiek betaalt
echter dubbele prijzen. Mede
omdat het rijk mondjesmaat
bijspringt voor dit noodzakelij
ke project.
In feite is de ondergrondse
zuivering het resultaat van
langdurig onderhandelen tus
sen Rotterdam en het water
schap IJsselmonde. Dit water
schap ging 1 januari 1981 wat
betreft de zuivering van het
water over naar het Zuive
ringsschap te Dordt. IJssel
monde wilde bij verkeersk-
noop Vaanplein een gewone
zuiveringsinstallatie. Rotter
dam wilde de installatie inpas
sen in het herstructurerings
plan voor de Dokhaven. De
provincie hakte de knoop door:
Rotterdam kreeg zijn zin.
Gevolg: er komt een giganti
sche betonnen bak op de bo
dem van het te dempen gebied.
Lengte 287 meter, breedte 158
meter, hoogte 8.50 meter. In
die afgesloten bak spelen zich
alle proecessen af om het
rioolwater nagenoeg schoon te
krijgen, opdat het zonder mi
lieugewetenswroeging op de ri
vier kan worden geloosd.
Waar nu nog 470.00 inwo
ners-eenheden (470.000 maal
wat één mens in één etmaal
aan water vervuilt) aan zwaar
verontreinigd rioolwater de
Nieuwe Maas worden inge
pompt, stroomt daar straks
schoon water. Zo ook in het ge
bied voor Vlaardingen en om
geving (300.000 inwoners-een
heden) en Capelle en omge
ving (300.000 inwoners-eenhe
den). Die twee zuiveringen
vallen onder Delfland en
Schieland.
De Dokhaveninstallatie
krijgt een ontluchting die een
halve kilometer verderop
komt. Met name die plek zorgt
voor een kostenverhoging, die
met meer samenwerking en
avontu-
za 2.00
iktober
et Passa-
1, tel.
r. 20.15
■nsemble
i de groe-
e lelie.
t.30 uur
•Ha.
tel.
RO
iman van
tel.
De Hor-
3CH0UW-
Peter
tel.
•F Act
joden.
)64998,
Original
terzuivering komt, is met op
zet ter hoogte van de Dokha
ven gekozen, omdat een aantal
rioleringen lozend op de Nieu
we Maas daar al ligt. Zo wordt
voorkomen dat het geld, uitge
spaard door een goedkopere
bovengrondse lokatie te kiezen,
moet worden geïnvesteerd in
vernieuwingen en veranderin
gen van het bestaande riole-
ringsnet. Zestig percent van
alle vuile water van zuid gaat
momenteel bij de Dokhaven de
rivier in. Daarbij worden alle
stromen rioolwater reeds rich
ting rivier gepompt. Twee re
denen om de Dokhaven als
plek te prikken. Omdat er ech
ter al woningen staan én nog
zullen bijkomen, moet de zui
vering ondergronds, onzicht
baar en reukloos zijn.
Maas van Capelle tot en met
Vlaardingen zorgden en zor
gen voor een gigantische ver
vuiling. Gemeenten als Schie
dam, Maassluis, Maasland,
Vlaardingen, Rotterdam en
een paar handjesvol kleinere
gemeenten loosden en lozen
vrijelijk en ongezuiverd op de
rivier.
stroom stinkend, smerig wa
ter, maar ook dat de weinige
zuurstof in het Rijnwater door
juist deze lozingen wordt ge
bonden. En zo krijgen we na
tuurlijk nooit meer leuke be
richten ln de krant dat er weer
vlagzalm in Krimpen wordt
gevangen.
De totale kosten van de zui
vering Dokhaven werden be
groot op 450 miljoen gulden.
Schijnbaar zeer veel, m&ar
nimmer mag daarbij uit het
oog worden verloren dat het
straks een van de grootste zui
veringsinstallaties van Neder
land is, met een nieuwe techni
sche aanpak op een minimum
aan grond, vier hectare. Ver
gelijkbare grote inrichtingen
hebben in conventionele vorm
20 tot 30 hectare nodig. Door
die grondbeperking valt het fi
nanciële nadeel van de dure
ondergrondse zuivering deels
weg.
Dat het afvalwater van de
bewoners van Rotterdam
moest worden aangepakt was
geen punt van discussie. De
open riolen naar de Nieuwe
Derde reden was dat de
"grond" daar gratis was. Dat
wil zeggen als het Zuiverings
schap de Dokhaven dempt, er
een gebouw neerzet en een me
ter aarde over het gebouw
stort, rekent Rotterdam niets.
Op die meter grond komt een
wijkparkje, dat in beheer is bij
de gemeente. Een ruil met ge
sloten beurzen, zo gezeid.
Zo simpel als dit probleem
leek opgelost, zo moeizaam
ging het wat betreft de ont
luchting en de sllbverwer-
kingsinstallatie. De Ingenieurs
van Gemeentewerken en het
Zuiveringsschap hadden een
aardig voorstel. Een typisch
gezameniijk-de-schouders-
begrip had kunnen worden
voorkomen.
Hoewel het Zuiveringsschap
dit ontkent, heeft niet alleen
het gemeentebestuur van Rot
terdam bijgedragen tot verho
ging van de kosten. Ook de
principiële houding van de in
specteur voor de Volksgezond
heid en Milieuhygiëne in Zuid-
Holland, en hierdoor weer de
deelgemeenteraad van Char
lois jaagden de kosten op.
Een wirwar van argumen
ten, duidelijke en onduidelijke
principes, voors en tegens leid
den uiteindelijk tot een verge
lijk. Daar hebben alle partijen
zich in gemoedc in kunnen
schikken, maar ze maakten de
installatie extra-duur.
De oplossing voor dit pro
bleem was: maak een zuive
ring ln Vlaardingen (de Groote
Lucht) voor Delfland; maak er
een in Capelle/Kralingseveer
voor Schieland en maak er een
ln Rotterdam-Zuid voor dat
deel van de stad en Rotter
dam-West.
De plaats waan- de afvalwa-
Regio Rijnmond nam in 1972
al 35 percent van alle rioollo
zingen voor zijn rekening. In
nog geen tien jaar is dat opge
lopen tot 50 percent Behalve
door zijn industrieën behoorde
Rijnmond ook door zijn bewo
ners tot de ernstigste vervui
lers van de vuile Rijn.
Niet alleen betekent dat
dumpen van een gigantische
IB, tel.
r Midge-
IL, tel.
22.00 uuf
269455:
t Purper,
ir poppen
za. 14.05